سرمایه روانشناختی :
سرمایه ی روانشناختی در پژوهش حاضر نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه ی سرمایه ی روانشناختی لوتانز(PCQ) به دست می آورد که از طریق آن ۴ مولفه ی سرمایه روانشناختی یعنی امید ،خوش بینی ، تاب آوری و خودکار آمدی سنجیده می شوند .
فرسودگی زناشویی :
نمره ای است که فرد در پرسشنامه فرسودگی زناشویی (پاینز(۱۹۹۶) ، کسب می نماید و میزان فرسودگی فرد را در رابطه زناشویی اش در سه بعد جسمانی ،روانی و عاطفی می سنجد .
فصل دوم:
ادبیات و پیشینه پژوهش
۱-۲ مقدمه :
در این پژوهش به بررسی پیش بینی فرسودگی زناشویی، توسط الگوهای ارتباطی زوجین، سرمایه ی روانشناختی زوج و تنظیم شناختی هیجان زوجین پرداخته می شود.بنابراین، در این فصل از پایان نامه، ابتدا مطالبی پیرامون فرسودگی زناشویی و سپس مطالبی نیز در توضیح الگوهای ارتباطی، سرمایه ی روانشناختی و تنظیم شناختی هیجان و مبنای نظری آنها بیان می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در انتهای فصل به ذکر پژوهشهایی که در داخل و خارج از ایران مرتبط با پژوهش حاضر، انجام شده است پرداخته می شود.
گفتار اول : فرسودگی زناشویی
۱-۲-۲ عشق و ازدواج :
عشق، از نظر روانشناسی انواع گوناگونی دارد. اریک فرام ^[۲۳]روانشناس مشهور، عشق را به گونه های مختلف “عشق میان والدین و فرزند، عشق برادرانه، عشق شهوانی، عشق به خویشتن و عشق به خدا” تقسیم بندی کرده است و دیگران هم به انواع دیگری چون “عشق به همسر، عشق به دوست، عشق به علوم وهنر، عشق به انسانیت و…” را اضافه کرده اند. با آنکه عشق رویایی و عاشقانه ^[۲۴]از دیرباز در میان انواع دیگر عشق ممتاز بوده، اما فقط در سالهای اخیر است که به عنوان ملاکی برای انتخاب همسر، بکار گرفت میشود و امروزه این عقیده ی پوچ و خیالی که عشق همه ی مشکلات را حل می کند، در جای جای این کره ی خاکی پهناور ریشه دوانده است.(پاینز،۱۹۹۸؛ ترجمه ی گوهری راد و افشار، ۱۳۸۳). هدف ازدواج در طول زمان تغییر کرده است . ازدواج، بطور سنتی شیوه ای بود که جامعه از طریق آن ،رفتار جنسی لازم برای بچه دار شدن را تنظیم می نمود و بقای اقتصاد خانواده را ممکن میساخت.اما یکی از دلایل اصلی ازدواج امروزه عشق است .(نیازپور،۱۳۸۸)
عشق همیشه با امید فراوان آغاز می شود ،امید به اینکه روزی کاملا شناخته و پذیرفته شوید ،امید به تعلق خاطر ،حمایت کردن و حمایت شدن ،امید به عشقی عمیق و پیوندی ماندگار ،اما این امید در تضاد با واقعیت های زندگی قرار می گیرد ، نیازها باهم نمی خوانند ، عصبانیت باعث جدایی و فاصله می شود ،قضاوت ها مانع از پذیرش می شود و تنهایی بر زندگی های موازی اما دور از هم سایه می افکند.(مک کی،۲۰۰۷ ؛ ترجمه ی گذرآبادی ، ۱۳۸۷). اغلب مردم وقتی وارد یک عشق می شوند، امید دارند که عشق آنها برای همیشه ماندگار باشد. این امید قدرت این را دارد که آگاهی و بینش نسبت به خطاها و اشتباهات مشهود را محو کنف احساسات معمولی و متعارف را کاهش می دهد و بصیرت را از بین ببرد.(پاینز،۱۹۹۶).
عشق تجربه ای اعجازگونه و قدرتمند است،در ابتدا هر دیدار، هرگفتگو و هرلحظه بسیار بی کم و کاست به نظر می رسد،اما به زودی این جاذبه به یک رابطه تبدیل می شود.(غلامی پور،۱۳۹۰). عاشق شدن وعاشق ماندن ممکن است که احساس خوبی باشد ولی پایه واساس ازدواج نیست. در ازدواج مسائل مهم تری از عشق وجود دارد که سبب پیوند دو نفر می شود. پایه واساس ازدواج وحدت معنوی است. اگر شخصی زندگیش را تنها بر اساس عشق پایه ریزی کند، ممکن است بعرها در زندگی فشارهای زیادی را متحمل شود که حتی فرصت فکرکردن به عشق را نداشته باشد. (سیمون،۲۰۰۳ ؛ به نقل از غلامی پور،۱۳۹۰). دانشمندانی چون والستر که در زمینه عشق رویایی تحقیق کرده اند آنرا به عنوان وضعیتی که شخص بطور کامل جذب دیگری می شود و انگیزش شدید فیزیولوژیک توصیف می کنند.(پاینز،۱۹۹۶، ترجمه شاداب،۱۳۸۱) . هاتفیلد^[۲۵] و والستر ( ۱۹۸۷)، در مورد تفاوتهای اساسی میان عشق رومانتیک و عشق رفاقتی بیان کردند که : عشق رفاقتی و دوست داشتن درسایه تبادل عاطفی متقابل کامل می شود ،در حالی که عشق رومانتیک براساس خشنودی و لذت تصوری و تخیلی شکل می گیرد .عشق رومانتیک درطول زمان کمرنگ می شود در حالی که عشق رفاقتی و دوست داشتن تمایل به عمیق شدن و قوی شدن دارد .عشق رومانتیک با تازگی پیشرفت می کند و پیشرفت آن نامعلوم و غیر قابل پیش بینی است . عشق رفاقتی یک هیجان کاملا مثبت است درحالی که عشق رومانتیک هم از هیجانات مثبت و هم از هیجانات منفی شکل گرفته است .وقتی ما درگیر چنین عشقی می شویم،مجموعه ای از هیجانات و احساسات مختلف از قبیل لذت و هیجان ،حسادت و اضطراب را تجربه می کنیم . وقتی که به ازدواج با جزئیات بیشتر نگاه می کنیم ،کاملا مشخص است که کلمه ساده عشق نمی تواند به تنهایی انواع احساساتی را که دوشخص به هم دارند توصیف کند. .(هاتفیلد،۱۹۹۳، به نقل از نیازپور،۱۳۸۸).
بالطبع کسانی که کورکورانه در جستجوی خواسته های درونی و رویایی شان هستند، از ازدواجشان توقع رابطه ای دارند که با عشق خیال انگیز به زندگیشان معنا و مفهوم ببخشد و وقتی در زندگی مشترکشان به این خواسته هایشان نرسند، نه تنها از همسرشان، بلکه از زندگی هم سرخورده می شوند. .(پاینز،۱۹۹۸؛ ترجمه ی گوهری راد و افشار، ۱۳۸۳).
در اجتماع امروز ما، بسیاری از افراد روابط زناشویی را به طور کامل بر عشق بنا می کنند و آن وقت تقاضاهای متعددی برآن تحمیل می شود که عشق به تنهایی از عهده ی آن بر نمی آید (ستیر،ترجمه ی بیرشک،۱۳۷۳). گاهی افراد توقع دارند عشق به زندگیشان معنی دهد،شخصی را که با او ازدواج کرده اند یک ایده ال الهی تصور می کنند و معتقدند که این فرد می تواند آنها را به تمام آرزوهایشان برساند .در هر حال ،هرچه ما به محبوبمان صورت شاعرانه و خیالی بدهیم او نمی تواند کامل و بی نقص باشد چون انسان است و واقعی ،اگر این فرد همه چیز ما باشد در این صورت وجود هرگونه نقصی تهدیدی بزرگ برای ما به حساب می آید.(نیازپور،۱۳۸۸). وقتی توقعات عاشقانه محقق نشود، احساس سرخوردگی مستقیما به همسر نسبت داده می شود و سبب تحلیل رفتن عشق و تعهد می شود و دلزدگی و فرسودگی جایگزین عشق می شود. (پاینز،۱۹۹۶، ترجمه ی شاداب،۱۳۸۱). در واقع فرسودگی یا دلزدگی زمانی رخ می دهد که این تصورات ایده آلیستی در مورد عشق نگه داشته شوند. این یک بهای روانشناختی است که مردم ایده آلیست برای انتظار خیلی زیاد داشتن از روابطشان می پردازند.(پاینز، ۱۹۹۶). عشق رویایی شعله ابدی نیست اگر به این شعله سوخت اضافه نشود ویا به دلایلی به سوخت آن آسیب برسد دیر یا زود خاموش شده و فرسودگی آغاز می شود.(پاینز،۱۹۹۶، ترجمه ی شاداب،۱۳۸۱).
۲-۲-۲ تاریخچه پیدایش مفهوم فرسودگی زناشویی :
اولین نوشته هایی که در آن از فرسودگی یاد شده است، مربوط به شکسپیر^[۲۶] در سال۱۵۹۹ میباشد. نخستین بار در سال ۱۹۷۴ فرویدنبرگر درمقاله ای راجب مشاوران مراکز ترک اعتیاد، واژه فرسودگی را مطرح کرد. فرویدنبرگر فرسودگی را خاص شاغلین در حرفه هایی میدانست که با خدمات انسانی سروکار داشتند، از جمله پزشکان ، پرستاران ، درمانگران ، معلمان و افسران پلیس.
در سال ۱۹۶۷ مسلش^[۲۷] فرسودگی را یک سندرم روانشناختی دانست. (داورنیا،۱۳۹۲).
پس از مسلش چرنیس ^[۲۸]فرسودگی را نوعی واکنش مزمن به استرس تعریف کرد.(متیلا،۲۰۰۶، به نقل از خاکسار،۱۳۹۳).
اگرچه در ابتدا فرسودگی با تاکید بر روابط میان فردی بین دهنده و گیرنده خدمات و تنها به حرفه هایی که با خدمات انسانی سروکار داشتند وناگزیر از برقراری ارتباط مستقیم وچهره به چهره با مخاطبین بودند، مربوط میشد.اما با انجام تحقیقات در این مورد،این مفهوم در مشاغلی که جهتگیری انسانی کمتری داشتند مانند مشاغل فنی نیزبکار برده شد. به تدریج محققان علائم فرسودگی را به فضاهای غیر شغلی از قبیل ازدواج و زندگی زناشویی، ورزش و تحصیل و دانشگاه تعمیم دادند. (داورنیا،۱۳۹۲).
پاینز^[۲۹] اولین کسی بود که فرسودگی را به حوزه های غیر شغلی و سایر جنبه های زندگی تعمیم داد و اولین کسی بود که فرسودگی زناشویی را مطرح کرد.(غلامی پور،۱۳۹۰).
همچنین، والر^[۳۰] (۱۹۳۸) محققی بودکه پیشنهاد داد طلاق ممکن است ریشه در سر خوردگی زوجین داشته باشد .سرخوردگی و فرسودگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی ، بی علاقگی و بی تفاوتی زوجین به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی بجای عواطف مثبت همراه است .(کایزر،۱۹۹۶).
از اواسط دهه ی۱۹۷۰ تاکنون فرسودگی موضوع پژوهشهای بسیاری بوده است. بطوریکه تنها در دهه اخیر حدود ۲۰۰۰ پژوهش درمود آن منتشرشده است که حاصل آنها ارائه تعاریف گوناگونی از فرسودگی است .علت تنوع و گستردگی تعاریف، وجود ابهام وآشفتگی زیاد در تعیین دقیق شرایط فرسودگی است. این ابهام و پبچیدگی باعث ایجاد رقابت در مفهوم سازی های مختلف شده است که از نظر دقت و جامعیت در تعیین مولفه های فرسودگی باهم متفاوتند.(خاکسار،۱۳۹۳).
۳-۲-۲ مفهوم فرسودگی زناشویی:
در لغت : فرسودگی درفرهنگ لغت باواژه یTo burn out آورده شده،به معنی شکست خودن،خسته شدن و تمام شدن سوخت.
دراصطلاح : فرسودگی استعاره یاکنایه ای است که معمولاًبرای توصیف یک حالت یافرایند خستگی که مشابه است با خاموش شدن یک آتش یافرونشاندن یک شمع به کار میرود.(نیازپور،۱۳۸۸).
فرسودگی واژه ای است که به تازگی به حوزه ی خانواده راه یافته است، و از خستگی جسمی، روانی و عاطفی در روابط بین زو جین حکایت می کند. (غلامی پور ،۱۳۹۰).
سه واژه ی مهم و کلیدی که دی بسیاری از متون در کنار فرسودگی و یا بجای آن بکار میرود، عباتند از:
دلزدگی یا دلسردی زناشویی، که مشخصه ی بارز آن ناامیدی و خشم نسبت به همسر و زندگی زناشویی است. دلزدگی و دلسردی به دنبال آگاهی از معایب و نقاط ضعف همسر و اینکه رابطه زناشویی آنگونه که انتظار داشته اند پیش نمی رود، پدید می آید. (پاینز،۱۹۹۶،ترجمه ی شاداب،۱۳۸۱).
سرخوردگی یا بی عاطفگی زناشویی، از دست دادن تدریجی دلبستگی عاطفی است و شامل کاهش توجه به همسر، بیگانگی عاطفی و افزایش احساس بی علاقگی نسبت به همسر است.(کایزر، ۱۹۹۳ ؛به نقل از کوهی،۱۳۸۸ ؛ به نقل از خاکسار،۱۳۹۳).
بی اشتیاقی زناشویی، عبارتست از بکارگیری راهبردهای شناختی و رفتاری به منظور فاصله گرفتن فیزیکی و روانشناختی از همسر، که می تواند معادل تسلیم شدن و استیصال کامل و فرسودگی زناشویی باشد. (مولر، ۲۰۰۸؛ به نقل از خاکسار،۱۳۹۳).
اما بطور کلی، در اغلب متون روانشناسی به جای فرسودگی، واژه ی دلزدگی به کار گرفته شده است، بنابراین این دو واژه در اصطلاح به یک معنی بکار برده می شوند.
علی رغم رقابت و بعضی تناقضاتی که در تعریف فرسودگی زناشویی وجود دارد، در اینکه فرسودگی یک اتفاق درونی و یک تجربه ی روانشناختی منفی است توافق نظر وجود دارد. (فرویدنبرگر،۱۹۸۹ ؛ به نقل از چانفسکی، ۲۰۱۰ ؛ به نقل از خاکسار ، ۱۳۹۳).
فرسودگی شامل احساس خالی شدن هیجانی، مسخ شخصیت و کاهش رضایت شخصی می باشد.(وندنبرگ و هوبرمن ، ۱۹۹۹ ؛ به نقل از صدیقی ، ۱۳۸۷). فرسودگی نوعی واکنش شناختی _عاطفی استرس است. به بیان دیگر،فرسودگی پیامد بالقوه ی در معرض قرار گرفتن طولانی مدت با عوامل استرس است.(لیتر،۱۹۹۱ ؛ به نقل از آدامز، ۲۰۱۰؛ به نقل از خاکسار،۱۳۹۳). دلزدگی یا فرسودگی نتیجه ی درگیری طولانی مدت در موقعیت هایی است که ازنظر عاطفی واحساسی مطالبات زیادی دارند. چنین موقعیتهایی معمولاً به علت فاصله ی زیاد بین توقعات و واقعیت بروز می کنند.در واقع فرسودگی با مجموعه ای از رویاها وانتظارات آغاز می شود، هنگامی که این رویاها محقق نمی شوند و در عوض با تنبیه وتجارب استرس زا مواجه می شوند، نتیجه فرسودگی است. این موضوع با زوجین، والدین و بچه ها مرتبط است. (نیازپور،۱۳۸۸). دمروتی، بیکر^[۳۱] و شوفلی (۲۰۰۱) فرسودگی را یک سندرم اطلاق می کنند که آمیزه ای از خستگی و بی اشتیاقی را شامل می شود. آنها معتقد که خستگی نتیجه ی فشارهای جسمی، روانی و هیجانی طولانی مدت است. بی اشتاقی زمانی اتفاق می افتد که فرد نسبت به خود و پیرامونش نگرش های منفی پیدا می کند. فرسودگی حالتهای ناشی از یک سندرم است که از درگیری طولانی مدت با روابط یاورانه ناشی می شود.(کتپری،۲۰۱۰ ؛ به نقل از خاکسار، ۱۳۹۳). اندرسون ^[۳۲]و پاینز (۱۹۸۸)، فرسودگی را به عنوان یک حالت خستگی جسمی، عاطفی و ذهنی که در شرایط درگیری طولانی مدت همراه با مطالبات عاطفی ایجاد می شود، میدانند. در این تعریف خستگی ذهنی با کاهش انرژی، خستگی مزمن، ضعف وتنوع وسیعی ازشکایت های جسمی وروان تنی مشخص می شود. در حالیکه، خستگی عاطفی شامل احساسات درماندگی ،ناامیدی وفریب می شود، خستگی ذهنی به رشد نگرش منفی نسبت خود وکار وزندگی وهمسر برمی گردد.(داورنیا،۱۳۹۲). ازنظر لینگرن(۲۰۰۳)، فرسودگی از پا افتادن جسمی و عاطفی و روانی است که از عدم تناسب بین واقعیت و توقعات ناشی می شود. انباشته شدن فشارهای روانی تضعیف کننده عشق، افزایش تدریجی خستگی و یکنواختی و جمع شدن رنجش های کوچک به بروز فرسودگی کمک می کند.(یوسفی و باقریان،۱۳۹۰).
دلزدگی یا فرسودگی با رشد آگاهی وتوجه به چیزهایی که دیگر به اندازه گذشته خوشایند نیست شروع می شود. شروع فرسودگی به ندرت ناگهانی است. معمولاً روند آن تدریجی است وبه ندرت از یک پدیده ناگوار یا حتی چند ضربه ناراحت کننده ناشی میشود. انباشته شدن سرخودگی ها وتنشهای زندگی روزمره سبب فرسایش روانی میشود وسرانجام به فرسودگی منجر می شود. برطبق نظر پاینز ونانز(۲۰۰۳)، فرد دلزده نمی شود مگر اینکه با موضوعی به شدت درگیر شده باشد. اگر هیچ کاری برای متوقف کردن این فرایند صورت نگیرد، امور از بد به بدتر پیش خواهد رفت. دوره های نارضایتی که زمانی نادر برای افراد رخ می داد دیگر مکرراً اتفاق می افتند وآن احساسات خفیف نارضایتی به یک خشم شدید تبدیل می شوند وفرد احساس می کند که از لحاظ جسمی وعاطفی فرسوده شده است. (نیازپور،۱۳۸۸). فاربر^[۳۳](۱۹۹۱)، فرسودگی را یک سندرم می داند و از ادراک فرد مبنی بر عدم تناسب تلاش ها(ورودی) و پاداش ها(خروجی) ناشی می شود.(کایا،۲۰۱۰؛ به نقل از خاکسار، ۱۳۹۳). کینزل وناسون(۲۰۰۰)، فرسودگی را یک تجربه روان شناختی شخصی و درونی می دانند که احساسات، انگیزش، انتظارات و نگرشهای فرد را تحت تاَثیر قرار می دهد. بسیاری از همسران زندگی مشترک خود را با عشق شروع می کنند و توقع دارند عشق به زندگیشان معنا دهد. اما افراد هرگز به این نمی اندیشند که ممکن است شعله عشق آنها به خاموشی گراید.(فیض آبادی،۱۳۹۲).
به بیان کلی تر، فرسودگی وضعیت دردناکی است که تمام آنهایی که انتظار دارند عشق رویایی به زندگی شان معنایی خاص ببخشد،متاثر می سازد. .(پاینز،۱۹۹۸؛ ترجمه ی گوهری راد و افشار، ۱۳۸۳). در حقیقت فرسودگی زمانی ظاهر می شود که زوج متوجه می شوند با وجود تمام تلاشی که کرده اند، این رابطه به زندگی شان هیچ معنا و مفهوم خاصی نداده و هرگز نخواهد داد.(ون پلت، ۲۰۰۹؛ به نقل از یوسفی و باقریان،۱۳۹۰).
دلزدگی یا فرسودگی زوجها به علت وجود عیبی در یک یا هر دو نفر یا اشکال در رابطه آنها نیست، بلکه دلزدگی از عشق روندی است که به تدریج رخ می دهد و به ندرت به طور ناگهانی ظاهر می شود. در واقع صمیمیت و عشق در یک رابطه به تدریج کمرنگ می شود و به همراه آن احساس خستگی عمومی نمایان می گردد. (پاینز،۱۹۹۸؛ ترجمه ی گوهری راد و افشار، ۱۳۸۳). در یک ازدواج سرخورده یکی یا هردو زوج ضمن تجربه احساس گسستگی از همسر و کاهش علایق و ارتباطات متقابل، نگرانی های قابل توجهی در خصوص تخریب فزاینده رابطه و پیشروی به سمت جدایی و طلاق دارند.(کایزر،۱۹۹۶).
در واقع دلزدگی یا فرسودگی زناشویی برای افرادی رخ می دهد که تمام سرمایه گذاری روانی شان برای زندگی روی عشق بوده است و از آن توقع همه چیز را برای زندگی ایده آل داشته اند. در نوع دوطرفه ی فرسودگی زناشویی، زن و شوهر افرادی هستند که بین آنها اشتراکی بجز عشق نبوده است و زندگی و رابطه خود را روی حساب آن آغاز کرده اند. درصورتیکه آنچه واقعیت دارد این است که، عشق به تنهایی پایه واساسی شکننده برای بنای یک رابطه موفق و پایدار است. در مقابل، مثلا روابطی که بر اساس مذهب مشترک یا مرام مشترک (یا هر مبنای محکم دیگری) پایه ریزی شده اند، می توانند بسیار رضایت بخش باشند، زوج هایی که چنین رابطه ای دارند درگیر کشمکش و تلاش برای حفظ شعله ی عشق در رابطه شان نمی شوند، زیرا این شعله از ابتدا هم اهمییت چندان زیادی نداشته است.البته این بدان معنا نیست که بروز فرسودگی در روابطی که براساس عشق بنا شده اند، اجتناب ناپذیر است. .(پاینز،۱۹۹۸؛ ترجمه ی گوهری راد و افشار، ۱۳۸۳). سیمون^[۳۴](۲۰۰۸)، در ضمن پژوهشی نشان داد، وقتی افراد متوجه می شوند که نسبت به ملاکهای صحیح همسرگزینی بی توجه بوده اند احساس سرخوردگی و فرسودگی زناشویی می کنند.(یوسفی و باقریان ،۱۳۹۰).
برای اینکه یک رابطه به معنای واقعی زنده و پویا باشد، نیازی نیست تا شعله ی عاشقانه آن با شدیدترین درجه بسوزد. در همه یزندگی ها گاهی اوقات این آتش به خاموشی می گراید و گاهی نیز دوباره شعله ور می گردد، اما در زوجهایی که پشتوانه زندگیشان گرم و مطمئن است، هیچ یک از این دو اتفاق تهدیدی برای رابطه شان محسوب نمی شود. در واقع زوجهایی که رابطه ای مبتنی بر دوست داشتن و نه عاشق بودن! دارند، در مورد این شعله نگران نیستند.در دنیای واقعی زوجها خوشبختی ابدی ندارند، مگر اینکه برای حفظ شعله ی عشقشان اقداماتی انجام دهند واگر این اقدامات انجام نگیرد، دلزدگی یا فرسودگی به طور حتم روی خواهد داد. .(پاینز،۱۹۹۸؛ ترجمه ی گوهری راد و افشار، ۱۳۸۳).
۴-۲-۲ فرسودگی زناشویی درسالهای میانی زندگی:
در سالهای میانی ازدواج، زمانیکه بچه ها بزرگ میشوند، تغییراتی در رویه زندگی زناشویی ایجاد میشود. مردان اغلب به طور دردناکی از مرگ خودشان آگاه میشوند و شروع میکنند به بررسی زندگیشان. یک مطالعه تحقیقی نشان می دهدکه مردان مسن تر به دادن و گرفتن عشق علاقه مندتر می شوند آنها به روابط شخصی همانند موفقیت در حرفه علاقه بیشتری نشان می دهند. زنان به خصوص اگر برای رشد و پرورش بچه ها در خانه بمانند، به سالهای میانی به عنوان آخرین فرصتهایشان نگاه میکنند و می خواهند رویای موفقیت را دنبال کنند. آنها با کارکردن هیجان زده می شوند و سعی در داشتن یک حرفه دارند. زنان در این دوره انتظار دارند که ازدواج و همسرشان حمایت را برای آنها فراهم کنند و رشد شخصی را ارائه دهند. نتیجه، اغلب یک واژگونی نقش زوجی است. هر دو احساس می کنند که بیشتر در داخل یک ازدواج قرارگرفته اند تا اینکه آن را به دست آورده باشند و اینکه به مهمترین نیازهایشان پرداخته نمی شود. بعد از این، زوجین احساس می کنند به دام افتاده اند، ناامید، مایوس و بی میل هستند، هیچ دریافتی که باعث بهبود اوضاع شود وجود ندارد و آنها خصوصیات یک ازدواج در معرض خطر را نشان می دهند.(نیازپور،۱۳۸۸).
۵-۲-۲ تفاوتهای جنسیتی در فرسودگی زناشویی :
نظریه پردازان روان پویایی جدید و محققان نظریه تکاملی معتقدند که از نظر نظر جاذبه ی رومانتیک بین زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد، مطابق دیدگاه روان پویایی تفاوتهای جنسیتی در جاذبه ی رومانتیک، نتیجه ی تجربه های متفاوت کودکی و مراحل رشدی روانی_جنسی است که دختران وپسران با آن مواجهه می شوند. زنان بیشتر از مردان در جستجوی تعهد، صمیمیت وامنیت در روابط صمیمانه شان هستند وعشق واقعی را در ازدواج به معنای امنیت، همراهی و خوشحالی برای همیشه قلمداد می کنند ولی مردان، غالباً توسط جذابیت های ظاهری وکشش های جنسی تحریک می شوند.(پاینز،۱۹۹۶).
تفاوت نوع منابع فرسودگی در بین زنان و مردان توسط اریل^[۳۵] مورد پژوهش واقع شده است. اریل در پژوهش خود به این نتیجه رسید که فرسودگی زنان هم تحت تأثیر عوامل کاری و هم تحت تأثیر عوامل خانوادگی است. در حالیکه مردان تنها تحت تأثیر عوامل استرس زای کاری قرار دارند. افزون بر منابع فرسودگی، شدت و میزان آسیب پذیری در مردان و زنان نیز می تواند تفاوت داشته باشد. زنان نسبت به مردان در برابر عوامل استرس زای زناشویی بیشتر زخم پذیر هستند واسترس های زناشویی بر آنها بیشتر تأثیر می گذارد. این مسئله می تواند به دلیل اهمییت بیشتر زنان نسبت به روابط صمیمانه و نیاز به حفظ این رابطه باشد.
باتوجه به تفاوتهای جنسیتی در انتخاب همسر، سوالی که مطرح می شود این است که در زندگی زناشویی کدامیک بیشتر دچار فرسودگی می شوند.؟
مطالعات نشان می دهند که مردان متأهل هم از نظر جسمی و هم از نظر عقلی سالم تر و خوشحال تر از مردان مجرداند وطول عمرشان بیشتر است. احتمال خودکشی مردان متأهل کمتر بوده و اختلالات جسمی و روانی کمتری دارند وکمتر درگیر بزهکاری وجرم وجنایت می شند. مردان بیشتر از زنان به ازدواج نیاز دارند بطوریکه حتی اگر ازدواجشان به طلاق بینجامد خیلی زودتر از زنان دوباره ازدواج می کنند. این درحالی است که ازدواج به این اندازه بر زنان تأثیر مثبت ندارد. بیشتر زنان به این دلیل که خود را وقف نیازها وتوقعات همسرشان می کنند، به تدریج حس هویت فردی و عزت نفسشان را از دست می دهند. زنان متأهل بطور چشمگیری بیشتر از مردان متأهل در معرض بیماریهای روانشناختی از جمله، افسردگی، اضطراب، هراس، بیماریهای عصبی ودیگر واکنشهای انفعالی اند.(پاینز،۱۹۹۶،ترجمه ی شاداب،۱۳۸۱).
اما مردان مجرد بیشتر از زنان مجرد گرفتار این بیماریها می شوند پس می توان نتیجه گرفت که ازدواج برای زنان بیشتر از مردان دشواری دارد. زنان بیشتر از مردان برای زوج درمانی ومشاوره مراجعه می کنند، زنان بیشتری از ازدواجشان پشیمان هستند، زنان بیشتر به طلاق فکر می کنند، زنان هستند که در واقع روند طلاق را آغاز می کنند، ودر نهایت اینکه زنان بیشتر از مردان دچار فرسودگی زناشویی می شوند.(فیض آبادی،۱۳۹۲)
پایینز دو علت اصلی را برای فرسودگی زنان بیان می کند :

انسجام اجتماعی همکاری بین نهادی را افزایش می دهد و اهدافی فراتر از وظایف بخشی ایجاد می کند ( پاتنام ،۲۰۰۰: ۸۷). بخش بندی و بلوک بندی، حوزه استحفاظی یگان های انتظامی را از همدیگر جدا می کند . در بعضی موارد، تعارض هایی در خصوص محدوده استحفاضی بین رده های مختلف انتظامی ایجاد می شود. در نقاط مرزی بین دو حوزه فضای خاکستری به وجود آمده و نظارت بر این مناطق و ارائه خدمات پلیسی نسبت به ساکنان آن ها تحت الشعاع تعارضات موجود قرار می گیرد. در حالی که با توسعه انسجام اجتماعی این فضا از بین رفته و ارائه خدمات مطلوب، اولویت هر یگان انتظامی خواهد بود.

۸- کاهش فساد اداری

مؤلفه هایی مانند فساد اداری، ناکارایی تخصصی، عدم نظارت درونی در بخش عمومی و جریان محدود اطلاعات، کیفیت کالای مدیریت عمومی را کاهش می دهند ( خضری، ۱۳۸۴: ۲۵).
انسجام اجتماعی با تعدیل و از مطلوبیت انداختن نارسایی های مذکور، به بهبود عملکرد دولت کمک می کند؛ اهداف فردی را در راستای اهداف سازمانی قرار داده و سازگاری بیشتری را بین منافع فردی و منافع جمعی ایجاد می کند. همچنان که افول این انسجام، از میان رفتن قاعده مندی در حوزه های مختلف اجتماعی و شیوع فساد اداری در عرصه های سیاسی، اداری، اقتصادی و قضایی را سبب خواهد شد.

بند سوم: تأثیر انسجام اجتماعی بر بزه کاران

در بررسی علل بزه کاری، مسائل و موارد گوناگونی به عنوان عوامل تأثیر گذار شناسایی شده که می توان با بهره گیری از انسجام اجتماعی نسبت به رفع آن ها اقدام و از این طریق زمینه را برای وقوع رفتار تبهکارانه از بین برد. بررسی ها نشان می دهد یکی از دلایل ارتکاب جرم، نیاز های جرم ساز مجرمان است. این نیازها، می تواند اقتصادی یا اجتماعی باشد. بنابراین، برای موفقیت در پیشگیری باید نیازهای جرم ساز بزه کاران بر طرف شود. در صورتی که وقوع جرم ناشی از تفکر ضد اجتماعی مجرم باشد، باید تفکرات وی اصلاح شوند و چنانچه وقوع جرم در اثر نیازهای اقتصادی اوست، رفع مشکل اقتصادی اولویت خواهد داشت. می توان با بهره گیری از انسجام اجتماعی، اثر مشکلات اقتصادی و اجتماعی و خطرز بروز رفتار تبهکارانه را بر طرف ساخته و با نظارت غیر اقتدار گرایانه بر فرد و استفاده از مکانیسم های جامعه پذیری ـ از طریق احترام به سنت، عرف و ارزش ها ـ تمایلات غیر قانونی بزه کاران را کاهش داد. این امر با اقداماتی به شرح ذیل میسر خواهد شد :

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱- کنترل احساسات ضد اجتماعی بزه کاران

در بسیاری از موارد، نگرش های فردی و احساسات ضد اجتماعی مجرمان، عاملی برای ارتکاب جرم است. بنابراین، تأکید بر جامعه پذیر ساختن فرد اهمیت می یابد. انسجام اجتماعی، نوعی سازه اجتماعی است که از طریق تأثیر گذاری بر رفتارهای فردی به پیامدهای اجتماعی منجر می شود ( تقی لو،۱۳۸۴، ۳۱). بی شک احترام به سنت و ارزش ها، عاملی مؤثر در این زمینه خواهد بود. جایگزین کردن راه و رسم و آداب مردم پسند و اجتماعی به جای مهارت های دروغ گویی، دزدی و پرخاشگری، از جمله اقدامات مناسب است که انسجام اجتماعی با مکانیسم های اخلاقی افراد را جامعه پذیر ساخته و این مهم را تحقق می بخشد (هرمز،۱۳۶۷: ۴۳).

۲- تعدیل تأثیر پذیری بزه کاران از افراد ضد اجتماعی

تحقیقات نشان می دهد درگیری و ارتباط با دوستان بزهکار به نحو مثبتی با بزهکاری افراد، در ارتباط است. بیشتر پژوهش گران، ارتباط بین گروه های دوستانه بزهکاری و رفتار مجرمانه را مورد تأکید قرار می دهند(فرینگتون ،۱۹۸۶ ). ارتباطات و پیوندهای افراد با همسالان ضد اجتماعی بستر ساز اقدامات مجرمانه است. افزایش و برقراری پیوند های محبت آمیز ارتباطات عاطفی میان اعضای خانواده با نظارت دقیق اعضای خانوده بر رفتار و اعمال عضو مستعد بزهکاری، می تواند فرد را از محیط ضد اجتماعی همساان دور سازد و احساس تعلقی که تحت تأثیر انسجام اجتماعی درون گروهی در بین افراد خانواده ایجاد می شود، زمینه ساز پیوندهای عاطفی بین آن ها و تعدیل تأثیر پذیری از افراد ضد اجتماعی خواهد بود.

۳- افزایش آگاهی بزهکاران

در برخی اوقات نداشتن آگاهی افراد، عاملی برای بزهکاری آنان است و پلیس برای دادن آگاهی های لازم می تواند از انسجام اجتماعی بهره گیرد. الگوها و سرمشق های ضد جرم که معمولا توسط یگان های پلیس شناسایی می شود و در اختیار افراد جامعه قرار گیرد. این امر زمانی محقق می شود که پلیس، بر مبنای راهبرد خود در ایجاد انسجام اجتماعی، آن ها را به اشخاص جامعه منعکس ساخته و آگاهی های لازم را در جامعه ایجاد کند. اطمینان پلیس از این که افراد می توانند موقعیت های خطرناک را تشخیص داده و برای مقابله با آن ها طرح ریزی کنند، عاملی اثر گذار در پیشگیری است ( محمد نسل، ۱۳۸۷: ۱۹).

۴- کاهش مشکلات اقتصادی بزهکاران

یافته های تحقیقات انجام شده درباره توسعه بزهکاری، حاکی از آن است که موقعیت اجتماعی و اقتصادی پایین، با بزهکاری دارای رابطه مستقیم است و فقر، به عنوان یکی از عوامل مرتبط با جرم، همواره مورد توجه قرار گرفته است. برای کاهش اثر مشکلات اقتصادی، که زمینه ای برای بزهکاری است، انسجام اجتماعی نقش اساسی ایفا می کند. افراد بزهکار، وقتی مرتکب جرمی شده و دستگیر شوند، بعدا با مشکلات عدیده ای در خصوص پیدا کردن شغل و اشتغال در جامعه مواجه هستند. در حالی که ایجاد شرایط رشد اقتصادی و اشتغال پایدار، می تواند منجر به گسترش اعتماد اجتماعی و کاهش محرومیت های اقتصادی شود(وندی ، ۲۰۰۰ ). همبستگی اجتماعی حاصل از انسجام اجتماعی، احساس مسئولیت جمعی را برای این افراد فراهم ساخته و با کمک و مساعدت جامعه می توان با رویکرد حمایتی نسبت به تأمین شغل آن ها اقدام کرد .

۵- کنترل بزهکاران با مشارکت مردم

انسجام اجتماعی، که از مجرای رفتار متقابل افراد شکل گرفته و در بستر جامعه تکوین می یابد، نقش مؤثری در کنترل اجتماعی دارد و در مقایسه با نهادهای رسمیف نیروهای قضایی و پلیس ـ که به شیوه اقتدار آمیز و مبتنی بر اجبار عمل می کنند ـ به شیوه غیر رسمی و غیر اقتدار آمیزمنجر به تأمین امنیت می شود ( هرمز،پیشین: ۵۶). پس نظارت غیر اقتدارگرایانه پلیس برای کنترل بزهکاران، از طریق بهره گیری از انسجام اجتماعی، امکان پذیر خواهد بود. جلب همکاری در این خصوص، مأثر است. پلیس برای آن که مدموران خود را تنها در کنترل مستقیم بزهکاران مشغول نسازد، از نظارت غیر مستقیمی که از طریق افراد جامعه امکان پذیر است، استفاده کرده و محیط را از طریق نظارت همگانی برای ارتکاب جرم ناامن می سازد.

۶- برنامه ریزی برای اوقات فراغت افراد مستعد بزهکاری

از دلایل ارتکاب جرم، نداشتن برنامه مناسب برای اوقات فراغت افراد مستعد بزهکاری است( گراهام ، ۱۹۸۹ ). برنامه ریزی برای اوقات فراغت جوانان به خصوص افرادی که در معرض ارتکاب جرم قرار دارند از جمله تجارب موفقی است که به وسیله سایر کشورها، مانند فرانسه، به کار گرفته شده است و طی آن، اردوهای تابستانی و برخی از فعالیت های مورد علاقه جوانان مد نظر قرار می گیرد تا از بروز رفتار مجرمانه آن ها پیشگیری شود. تجربه دیگری که در کشور کانادا با هدف پیشگیری از جرم صورت گرفته، برنامه های تفریحی برای مقابله با فرار جوانان از خانه و مدرسه، تشکیل کمیته های ناظر بر امنیت اجتماعی، انجام اقداماتی با هدف بهبود اقتصاد محلی، طراحی و برنامه ریزی فعالیت های اجتماعی را شامل می شود ( غلامی، ۱۳۸۵: ۲۰). با الگو برداری از این اقدامات و موارد مشابه دیگر و با ایجاد و تقویت انسجام اجتماعی، می توان گام های مؤثری را در پیشگیری از جرایم برداشت. این اقدامات، با بهره گرفتن از توانایی های موجود در جامعه میسر شده و نقش انسجام اجتماعی در تحقق آن ها انکار ناپذیر است.

۷- تقویت ارزش های فرهنگی افراد مستعد بزهکاری

برخی از نظریه پردازان، با تلفیق نظریه آنومی دور کیم و نظریه محرومیت نسبی، به تبیین علل و ریشه های انحرافات اجتماعی زمانی بروز می کند که امکانات اجتماعی پاسخ گوی اهداف و ارزش های فرهنگی جدید نباشند ( رفیع پور، ۱۳۷۸: ۲۱). مطابق این دیدگاه، افول ارزش ها و هنجارهای اجتماعی از طریق کاهش انسجام اجتماعی زمینه ساز جم و جنایت است و بر عکس، تقویت اهداف و ارزش ها عاملی برای پیشگیری از جرم خواهد بود که این امر نیز با ایجاد و تقویت انسجام اجتماعی امکان پذیر است.

مبحث سوم- بررسی ابعاد انسجام اجتماعی جهت بهره گیری آنها در پیشگیری انتظامی از جرم

گفتار نخست- نقش بعد ساختاری انسجام اجتماعی در پیشگیری انتظامی از جرم

انسجام اجتماعی ساختاری ،شامل نقشه ها، قواعد، رویه ها و سنت ها به عنوان شبکه های اجتماعی است که سبب ایجاد الگوهای جاری کنش های اجتماعی می شوند. انسجام اجتماعی شناختی، شامل هنجار ها، ارزشها،نگرش ها و باور هایی است که مردم را راغب به همکاری می کنند.
ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در طول تاریخ بشریت، همواره در معرض تغییر و تحول بوده است و در مورد جوامعی که صنعتی شدن و نوسازی اقتصادی را تجربه کرده اند، تغییرات، هنجارها و ارزش های اجتماعی به موازات شروع روند فوق افزایش یافته است.
کشور ما نیز در سال های اخیر به خاطر یک سری برنامه های توسعه شاهد تغییر هنجارهای اجتماعی بوده است و با از بین رفتن هنجارهای غیررسمی اهمیت زندگی از میان رفته و تمام امور و فعالیت ها یکنواخت شده و نیز رضایت از زندگی کاهش یافته است. از طرف دیگر نهادهای جایگزینی نیز برای تولید این هنجارها و روابط متقابل اجتماعی در شرایط جدید جامعه ایجاد نشده است.
این عامل باعث برخی از پیامدهای اجتماعی از جمله افزایش جرم و جنایت، فقر، بزهکاری و به طور کلی آسیب های مختلف اجتماعی در جامعه شده است و وضعیت بحرانی خاصی را برای جامعه ایجاد نموده است. اگر فقط صفحه حوادث روزنامه ها را ورق بزنیم مشاهده می کنیم که روزانه چندین قتل، سرقت، قاچاق، انحرافات جنسی و غیره رخ می دهد. با نگاه به این صفحات تنها عکس العملی که از طرف خواننده بروز می کند احساس تاسف و شاید در ادامه، بازگو کردن آن در محافل مختلف است غافل از اینکه این گونه موارد ممکن است برای تک تک ما و اطرافیان ما نیز رخ دهد، چرا که وقتی به دلایل ذکر شده به طرف مجرمین نظر می کنیم وموقعیت اجتماعی آنها رامورد بررسی قرار می دهیم، به این نکته می رسیم که آنها انسان های خاص، استثنایی و خبیثی نبوده اند بلکه افرادی کاملاً معمولی و متوسط به مانند اغلب ما بوده اند.
اما نکته اصلی اینجاست که چه عواملی سبب بروز این انحرافات شده است؟ شاید در نگاه اول هر کسی بگوید اینگونه انحرافات در گذشته های دور و نزدیک نیز بوده و این قانون و طبیعت بشری و لازمه زندگی طبیعی واجتماعی است. این سخن کاملاً درست است ولی آنچه در اینجا باید قابل توجه قرار گیرد افزایش روز افزون این انحرافات وجرائم آن هم در جامعه های به اصطلاح مدرن است. حال آیا می توان تعداد و شدت این جرایم راکاست؟ و آیا راه حل هایی برای کاهش آن وجود دارد؟ آیا کنترل های رسمی که هم اکنون درجامعه بسیار زیاد شده است می تواند راهکارهای عملی ونتیجه بخش دراین زمینه باشد؟ شاید پاسخ به این پرسش ها به گونه ای پاسخی برای عوامل بروز انحرافات نیز باشد.
به دنبال این پرسش ها باید بگوییم اخیراً جامعه شناسان از اصطلاحی با عنوان انسجام اجتماعی نام می برند که منظور از این اصطلاح مجموعه ای از قوانین، هنجارها، تعهدات (الزامات)، روابط متقابل، اعتماد متقابل، ساختارهای اجتماعی و سلسله مراتب نهادی جامعه می باشد که اعضای آن را قادر به دستیابی به اهداف جمعی و فردیشان می سازد.
شواهد موجود در جامعه حاکی از این واقعیت است که در طی چند دهه اخیر، فرسایش شدیدی در انسجام اجتماعی موجود برای جوانان، هم در درون خانواده و هم در بیرون آن روی داده است.
درخانواده به عنوان مثال، سطح تحصیلات دائماً در حال افزایش است، ولی به موازات آن، انسجام اجتماعی که شاخص برجسته آن حضور بزرگسالان در خانه و میزان گفت وگو در مورد موضوعات اجتماعی، فرهنگی، علمی، اقتصادی و سیاسی بین والدین و فرزندان است، کاهش یافته است.
به علاوه، جامعه شدیداً درمعرض تهاجم فردگرایی قرار گرفته که براساس آن منافع فردی بر مصالح جمعی تقدم یافته است.
می توان گفت بروز مسایل اجتماعی و روند افزایشی آن نشانی ازافت سطح انسجام اجتماعی درکل جامعه و یا دست کم در گروه های خاصی از آن می باشد.
نتایج تحقیقات محققان اجتماعی بیانگر این واقعیت است که با کاهش انسجام اجتماعی، انحرافات افزایش می یابد و بالعکس با افزایش انسجام اجتماعی انحرافات وجرایم نیز کاهش می یابد.

گفتار دوم – نقش بعد ارتباطی انسجام اجتماعی در پیشگیری انتظامی از جرم

همانطور که ذکر شد منظور از انسجام اجتماعی اعتماد به دیگران، میزان گفت وگو بین والدین و فرزندان، از خود گذشتگی، کاهش احساس محرومیت نسبی و غیره است.
حال به چه طریق می توان این انسجام را افزایش داد و سبب کاهش جرایم شد؟ خانواده، محله و جامعه سه مقوله ای است که در این جا مورد توجه قرار می گیرد:
۱) خانواده
تقویت ارتباط و اعتماد متقابل بین اعضای خانواده توسط والدین به طوری که والدین وقت زیادی را صرف بررسی مسایل خانواده خود نموده و ارتباط کافی با یکدیگر و با فرزندان خود برقرار نمایند. البته لازم به ذکر است که این ارتباط باید مبتنی بر اعتماد و صمیمیت باشد چرا که فقط در این شرایط است که انسجام اجتماعی که شاخص برجسته آن حضور بزرگسالان در خانه ومیزان گفت وگو در مورد موضوعات اجتماعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی و سیاسی بین فرزندان است، افزایش یافته و منجر به کاهش رفتارهای جرم آمیز اعضای خانواده می گردد. از طرف دیگر تقویت اعتماد متقابل به دیگران در دوران کودکی و نقش آموزش و بالا بردن مهارت های ارتباط با دیگران و جامعه پذیر کردن افراد توسط خانواده که می تواند نقش اساسی در کاهش جرم داشته باشد و نیز کاهش تضاد در خانواده از دیگر عوامل موثر است چرا که خود این تضادها منجر به کاهش اعتماد و ارتباط متقابل گردیده وزمینه بروز رفتارهای جرم آمیز را مهیا می سازد.
تقویت حس از خودگذشتگی، خودباوری و علاقه مندی به جامعه در فرزندان توسط اعضای بزرگسال خانواده، گسترش فرهنگ گفت وگو و مذاکره دردرون خانواده ها و وجود نوعی مدارا و از خودگذشتگی بین اعضای خانواده،همگی از عوامل مهم در افزایش انسجام اجتماعی و کاهش جرایم هستند.
۲) محله
با توجه به اینکه در اجتماعات امروزی، غیبت پدر از خانواده ومحیط همسایگی درطول روز و اخیراً غیبت مادر از خانواده و ورود او به بازار کار مترادف با کاهش مشارکت والدین در سازمان های محلی نظیر انجمن اولیا و مربیان و نظایر آن بوده است و همین عامل زمینه فرسایش انسجام اجتماعی را در سطح محله مهیا نموده و به دنبال آن جرم و جنایت و بزهکاری را در محلات مختلف افزایش داده است لذا توصیه می شود افرادی که در یک محله و یا در یک مجتمع مسکونی ساکن هستند با ایجاد انجمن های مختلف محلی و ورزشی و شرکت فعال در آنها به مرور زمان اعتماد متقابل را بین همسایگان به وجود آورند که خود این انجمن ها باعث تقویت انسجام اجتماعی محل گشته ومی توانند از بروز جرایم مختلف در آن محله جلوگیری نمایند علاوه بر آن، افرادی که عضو این انجمن ها هستند دیگر به خود اجازه ارتکاب به جرم نخواهند داد چرا که در صورت انجام رفتار های کجرو، از طرف اعضای محله طرد خواهند شد و همچنین ایجاد شبکه های حمایتی توسط اعضای محله به منظور کمک به اعضایی که از نظر اقتصادی دچار محرومیت هستند که در این حالت، محرومیت نسبی افراد کاهش یافته و جای خود را به احساس همدلی و از خودگذشتگی می دهد و باعث تقویت اعتماد متقابل و تعاملات بین اعضای محل شده و کاهش جرایم را به دنبال خواهد داشت.
۳) جامعه
از آنجا که انسجام اجتماعی اساساً در خارج از بخش دولتی به وجود می آید، چنانچه دولت ها بخواهند وظایفی را که بهتر است به جامعه مدنی سپرده شود، در دست گیرند، انسجام اجتماعی را تهی می کنند.
بنابراین، نخستین اصل برنامه ریزی اجتماعی این است که آسیبی به انسجام اجتماعی وارد نکند، یعنی دولت ها باید به طور مصمم آن کالاهایی را تولید کنند که از عهده آن برمی آیند، از قبیل: حراست از حقوق شهروندان، آموزش، دفاع و …در عین حال دولت ها باید وظایفی را که نهادهای کوچکتر و کمتر متمرکز و دیوان سالار می توانند اجرا کنند، به جامعه مدنی بسپارند. دولت ها باید در جهت کنش های مثبت با اجرای مستمر، با کارکردهایی آغاز کنند که دقیقاً متناسب با وظایف آنها است.
حکومت ها نه تنها وقتی کارکردهایی را که دقیقاً توسط جامعه مدنی ایفا می شود دردست گیرند، بلکه وقتی نمی توانند خیرعامه را فراهم سازند نیز به بی اعتمادی شخصی و تهی ساختن موجودی انسجام کمک می کنند، بی اعتمادی اجتماعی نیز جرم و جنایت سطح بالا و فساد عمومی را به وجود خواهد آورد. بنابراین این سیاست های دولت باید از طریق ارزش های فرهنگی جدید با اشکال مختلف جامعه پذیری، بیشتر رفتار و انگیزه های مردم را دگرگون سازد. لازمه تغییر رفتار و انگیزه های مردم نیز به وجود آمدن احزاب و انجمن های گوناگون در جامعه می باشد، به همین خاطر دولت برای تقویت انسجام اجتماعی بین گروهی در جامعه زمینه مشارکت فعال مردم در انجمن های داوطلبانه را فراهم سازد و از این طریق باعث تعاملات گسترده مردم با یکدیگر گردد که آن نیز اعتماد تعمیم یافته را به وجود آورده و جرم وجنایت را در جامعه کاهش خواهد داد.

هزینه‌های تحقیق
هزینه مربوط به جمع‌ آوری اطلاعات و آمارهای مورد نیاز.
هزینه تایپ.
هزینه کپی پرسشنامه و تحقیق.
هزینه بهره­ گیری از مشاوره­های آماری.
تعریف واژه‌های کلیدی (نظری – عملیاتی)
از آنجایی که بسیاری از واژه‌ها و اصطلاحات معانی گوناگونی دارند، محقق در کاربرد آن­ها در تحقیق خود ناگزیر به تعریف آنهاست، زیرا ممکن است در بعضی موارد واژه یا اصطلاح مفهومی را به خواننده عرضه کند که اصولاَ مورد توجه محقق نباشد یا احتمالاَ واژه یا اصطلاح ویژه‌ای برای خواننده، بیگانه و نامعلوم باشد. بنابراین محقق موظف است که این گونه واژه‌ها را تعریف کند. در ذیل به ذکر تعریف مربوط به هر یک از متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق می‌پردازیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

گردشگری
در کنفرانس بین‌المللی آمار گردشگری و مسافرت، گردشگری چنین تعریف شده است: «گردشگری مجموعه‌ی فعالیت‌هائی است که در آن افراد به مکان‌هایی غیر از مکان‌های عادی خود برای مدتی کم‌تر از یک سال متوالی، برای گذراندن اوقات فراغت، تجارت و دیگر اهداف مسافرت می‌کنند» (گولدنر و ریتچی، ۲۰۰۶).
گردشگر
کلمه­ی توریست برای نخستین بار در سال ۱۸۰۰ میلادی در فرهنگ لغت آکسفورد چاپ شد و به معنای کسی بود که برای تفریح یا آموختن و یا برای رسیدن به اهداف شخصی خود از چندین مکان دیدن می­ کند (تریب، ۲۰۰۹).
تفریح
تفریح (recreation) به معنای حالتی است که فرد را به حالت اول بازگردانده و بازآفرینی می‏کند و به معنای بازگشت به سلامتی نیز به کار رفته اما اکثراً آن را به عنوان شکل خاصی از سرگرمی تلقی می‏کنند. پس تفریح فعالیتی است که به صورت انفرادی یا گروهی در اوقات فراغت انجام شده و شرکت در آن اختیاری و لذت‏بخش و دارای جاذبه آنی است و هیچ پاداشی غیر از خود تفریح، شرکت‏کننده را به آن تشویق نمی‏کند.
برخی پذیرش اجتماعی را در آن وارد کرده و می‏گویند: تفریح تجربه فراغتی اجتماع‏پسند و ارزشمندی است که به شرکت‏کننده در آن رضایتی آنی و درونی می‏دهد. اما بسیاری از تعاریف امروزی تفریح را نه مخالف و مغایر با کار تلقی می‏کنند و نه انتظار دارند اخلاقی و درست باشد، حتی به فعالیت بودن آن هم اعتقاد ندارند. برخی نیز تفریح را با شادی همسنگ دانسته‏اند: انسان شاد نقاشی می‏کند، آواز می‏خواند، مجسمه‏های گلی می‏سازد، به دعوت بازی جواب مثبت می‏دهد و خلاصه هزار کار دیگر می‏کند.
مدت توقف گردشگر
بخشی از زمان سفر که گردشگر در مقصد اقامت می‌کند که این مدت در مورد گردشگران بین‌المللی از لحظه ورود به کشور مقصد تا زمان خروج از آن و در مورد گردشگران بومی (داخلی) برابر مدت زمان اقامت در مقصد سفر در نظر گرفته می‌شود و معمولاً با واحد شب اقامت بیان می‌گردد.
مراحل و زمان‌بندی پژوهش

ردیف

عنوان مراحل پژوهش

درصد وزنی

زمان اجراء به ماه

۱

مروری برادبیات نظری تحقیق

۱۰

۲

مروری بر ادبیات تجربی تحقیق

۱۰

۳

تدوین ادبیات و چارچوب نظری تحقیق

۱۵

• تبدیل به کنترل با چراغ‌راهنمایی،

• تبدیل به کنترل توقف در چند جهت،

• تبدیل به کنترل توقف یا حق‌تقدم در دو جهت،

• ممنوعیت پارک در حاشیه خیابان،

• ممنوعیت حرکات گردش به چپ،

• افزودن پهلوگاه گردش به راست در راه اصلی،

• افزودن شعاع گردش به راست.

ضابطه‌های ارائه شده در این بخش حالتی محافظه‌کارانه دارند. زیرا فقط ممکن بودن و یا مفید بودن یک گزینه را بیان می‌کنند. اگر گزینه‌ای شرایط مرزی یک ضابطه را ارضا نمود باید از موثر بودن آن به کمک انجام مطالعات مهندسی اطمینان حاصل نمود. نتایج مطالعات مهندسی مبنای توصیه یک گزینه برای اجرا هستند. از سوی دیگر اگر یک ضابطه ارضا نشود آن گزینه ممکن نخواهد بود و باید از فهرست مطالعات حذف شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ضابطه‌های این بخش، کلیه گزینه‌های ممکن برای ساماندهی را شامل نمی‌شود بلکه مربوط به پرکاربردترین گزینه‌ها است. استفاده از قضاوت مهندسی در شناسایی گزینه‌های ممکن، برای تقاطع‌هایی که دارای شرایط هندسی یا عملکردی خاصی هستند و یا هنگامی که در ترکیبی از گزینه‌های مختلف برای یک تقاطع خاص پیشنهاد شده‌اند ضروری است(شاهی و نادران، ۱۳۸۴).
افزودن حالت چشمک‌زن به کنترل با چراغ راهنمایی: استفاده از کنترل با چراغ راهنمایی در تقاطع‌هایی که دارای ترافیک کم تا متوسط هستند در ساعات اوج تقاضا مفید است، اما در ساعات غیر اوج ممکن است مفید نباشد. هنگامی که فایده چراغ ناشی از کاهش تاخیر وسایل‌نقلیه است، ممکن است استفاده از حالت چشمک‌زن در ساعات غیر اوج مفید باشد. حالت چشمک‌زن می‌تواند ترکیبی از زرد- قرمز یا قرمز- قرمز باشد. در حالت زرد- قرمز راه اصلی با چراغ چشمک‌زن زرد و راه فرعی با چراغ چشمک‌زن قرمز مجهز می‌شود. مزایای استفاده از چراغ چشمک‌زن عبارتند از:

• کاهش تأخیرها و توقف‌ها برای ترافیک مسیر اصلی،

• کاهش تأخیر برای ترافیک مسیر فرعی،

• کاهش مصرف انرژی الکتریکی،

• کاهش مصرف سوخت وسایل‌نقلیه و کاهش آلودگی صوتی ترافیک.

البته استفاده از حالت چشمک‌زن زرد- قرمز، ممکن است نرخ تصادفات را افزایش دهد، به‌ویژه هنگامی که نسبت حجم تردد در راه اصلی به راه فرعی، کمتر از ۲ باشد.
ضابطه: استفاده از چراغ چشمک‌زن در موارد زیر، احتمالاً مشکل خاصی از لحاظ ایمنی به‌وجود نخواهد آورد:حجم کل تردد در راه اصلی، کمتر از ۲۰۰ وسیله‌نقلیه در ساعت باشد،نسبت حجم تردد راه اصلی به راه فرعی، بیشتر از ۳ باشد.
این حالت در شکل ۲-۲ به صورت ناحیه هاشور نخورده نشان داده شده است. مقایسه تأخیر ناشی از چراغ چشمک‌زن زرد- قرمز با تأخیر ناشی از کنترل با چراغ راهنمایی نشان می‌دهد که میزان تأخیر در موارد زیر به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد:

• نسبت حجم تردد راه اصلی به راه فرعی، بیشتر از ۳ باشد،

• حجم تردد راه اصلی، کمتر از ۲۵۰ وسیله‌نقلیه در ساعت در هر خط باشد،

• حجم تردد راه فرعی، کمتر از ۸۵ وسیله‌نقلیه در ساعت در هر خط باشد این توصیه‌ها، در شکل ۲-۲ با خط‌چین نشان داده شده‌اند(توزیع جهتی برابر ۴۵/۵۵ در هر دو راه فرض شده است).

شکل ۲ـ۲: استفاده از چراغ راهنمای چشمک‌زن
کاربرد: ضابطه‌های بخش قبلی و شکل ۲-۶ به منظور کاهش اثرات منفی چراغ راهنمایی بر عملکرد تقاطع و فراهم ساختن ایمنی قابل قبول ارائه شده‌اند. این ضابطه فرض می‌کند که کنترل با چراغ‌راهنمایی یک گزینه ممکن است(یعنی یک یا چند معیار کنترل نیاز به چراغ را ارضا نموده است). حالت چشمک‌زن باید در کلیه ساعاتی از یک روز عادی که حجم تردد در راه اصلی و فرعی کمتر از ناحیه هاشور نخورده است در نظر گرفته شود. اگر از حالت چشمک‌زن استفاده می‌شود باید دامنه زمانی آن را طولانی کرد(یعنی چند ساعت در هر دامنه زمانی) تا از سردرگمی راننده جلوگیری گردد. کاربرد این ضابطه به دو دسته اطلاعات زیر نیاز دارد:

• حجم تردد راه اصلی و راه فرعی برای هر ساعت از روز عادی،

• حجم تردد مسیر مستقیم در راه اصلی و راه فرعی.

تقاضای ترافیک را می‌توان اندازه‌گیری نمود یا آن را به صورت کسری از متوسط تقاضای روزانه ترافیک در نظر گرفت. از مقادیر جدول ۲-۱ می‌توان برای تخمین تقاضای ساعات آخر شب استفاده نمود. به علاوه، پیش از آن که از حالت چشمک‌زن استفاده شود باید از وجود فاصله دید کافی در تقاطع نسبت به سایر جهت‌ها اطمینان حاصل نمود(شاهی و نادران، ۱۳۸۴).
جدول ۲-۱: حجم تردد ساعتی شبانه به صورت درصدی از متوسط تقاضای ترافیک روزانه

ساعت روز
۰ تا ۱
۱ تا ۲
۲ تا ۳
۳ تا ۴
۴ تا ۵
۵ تا ۶

درصد از تقاضای روزانه
۸/۰
۵/۰
۴/۰
۲/۰
۲/۰
۵/۰

۲- حجم تردد در مسیر مستقیم راه‌اصلی و فرعی
جدول ۲-۵، برای هر یک ساعت حجم تردد در رویکردهای تقاطع مورد‌استفاده قرار می‌گیرد و هر رویکرد تقاطع جداگانه ارزیابی می‌شود. درصورتی که ترکیب حجم‌تردد و تعداد خطوط بیشتر از حداکثر مقادیر ذکر شده در این جدول شود ممنوعیت پارک در کنار خیابان به عنوان یک گزینه ممکن تلقی می‌گردد. اگر معلوم شود که ممنوعیت پارک برای مدت یک‌ساعت لازم است بهتر است آن را به مدت چند ساعت (مثلاً ۷ صبح تا ۶ عصر) اجرا نمود تا مشکلات مربوط به اجرای مقررات کاهش یابد. با این حال ممکن است ممنوعیت پارک را فقط در طی ساعات اوج در نظر گرفت.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ممنوعیت حرکات گردش‌به‌چپ: گردش‌به‌چپ وسایل‌نقلیه در یک تقاطع بدون چراغ مشکلات زیادی را به لحاظ عملکردی و ایمنی ایجاد می‌کند. حرکات گردش به‌چپ زمان بیشتری را نسبت به حرکات مستقیم لازم دارند. در واقع حتی حجم گردش به چپ خیلی کم هم باعث ایجاد مشکلات ایمنی یا عملکردی می‌شود. به‌ویژه هنگامی که انباره کافی برای ذخیره کردن این وسایل‌نقلیه وجود ندارد. هنگامی‌که فضای کافی برای انباره موجود نباشد، محدودیت گردش‌به‌چپ از طریق مقررات یا کانالیزه نمودن، وسیله‌ای برای حذف مشکلات مرتبط خواهد بود. با این حال، باید مسأله افزایش زمان و مسافت سفر را به دلیل ممنوعیت گردش به‌چپ مدنظر قرار داد.
ضابطه: محدودیت گردش‌به‌چپ در یک تقاطع باید به‌دقت مورد بررسی قرار گیرد. زیرا این محدودیت باعث انحراف بخشی از ترافیک به دیگر خیابان‌های محلی می‌شود. به‌طور کلی تحلیل‌گر باید مطمئن شود که محدودیت گردش بخشی از یک برنامه‌ریزی برای شناسایی علت اصلی مشکل گردش‌به‌چپ است. دلایل این مشکل عبارتند از: ظرفیت ناکافی گردش به ‌چپ در تقاطع‌های چراغ‌دار مجاور، انباره ناکافی گردش‌ به ‌چپ در تقاطع موردنظر، کم بودن سرعت حرکت در مسیر اصلی (که موجب انحراف ترافیک به معابر فرعی‌تر از طریق گردش به ‌چپ می‌شود). ضابطه‌های زیر به توجیه ممنوعیت گردش به چپ کمک می‌کند:
تأخیر،تداخل ویاتصادفات ناشی از گردش به چپ به حد غیرقابل قبولی افزایش یافته باشد،
یک مسیر جایگزین برای وسایل‌نقلیه‌ای که نیاز به‌ گردش به‌ چپ دارند وجود دارد،
زمان سفر وسایل‌نقلیه در مسیر جایگزین بیش از چند دقیقه افزایش نخواهد یافت،
تقاطع در ناحیه‌شهری یا حومه‌شهری قرار دارد (در ناحیه حومه‌ شهری معمولاً از ممنوعیت گردش استفاده نمی‌شود مگر آن‌که جزیی از یک برنامه ناحیه‌ای باشد).
درصورتی که مشکلات عملکردی فقط در ساعات اوج به وجود می‌آیند ممنوعیت گردش ‌به ‌چپ در این ساعت به عنوان یک گزینه ممکن ارزیابی می‌شود و اگر مشکلات عملکردی در تمام روز وجود دارند و امکان فراهم کردن یک پهلوگاه گردش‌ به ‌چپ وجود ندارد ممنوعیت گردش‌ به ‌چپ در تمام مدت روز به عنوان یک گزینه ممکن مطرح خواهد‌شد. بدون توجه به مدت ممنوعیت کلیه معیارهای ذکر شده باید ارضا شده باشند تا بتوان این گزینه را مورد ارزیابی قرار داد.
کاربرد: به منظور ارزیابی ضابطه‌های ارائه شده در بند قبل لازم است سه دسته اطلاعات جمع‌ آوری شوند (این اطلاعات در ساعت اوج صبح، ساعت اوج عصر و یک ساعت غیر اوج از روزهای عادی برداشت می‌شود):
۱- تأخیر ناشی از صف وسایل‌نقلیه در خط حرکت مستقیم، به‌دلیل عدم ‌وجود یا عدم‌کفایت انباره یا پهلوگاه
۲- تداخل‌های ناشی از گردش ‌به ‌چپ (یا سابقه تصادفات ناشی از گردش‌ به ‌چپ در سال گذشته)
۳- زمان سفر برای مسیرهای جایگزین احتمالی
تأخیر،تداخل و اطلاعات تصادفات ناشی از گردش ‌به ‌چپ باید برای تعیین نیاز به ممنوعیت گردش‌ به ‌چپ و مدت آن مورد استفاده قرار گیرند. هنگامی‌که محدودیت گردش در ساعت‌های خاصی از روز اعمال می‌شود باید آن را به‌وسیله روش‌های زیر به رانندگان نشان داد:
۱- تابلوی با پیغام متغیر (تابلوی متغیر خبری)
۲- تابلوی دارای روشنایی داخلی که فقط در ساعات ممنوعیت گردش دیده می‌شود
۳- تابلوی دائم یا نوشته‌ای که ساعات ممنوعیت را نشان می‌دهد
اگر ممنوعیت گردش در تمام ساعات روز اعمال می‌شود، بهتر است از جداول جداکننده برای بستن مسیر گردش استفاده شود.
افزودن پهلوگاه گردش‌ به ‌راست در راه ‌اصلی: فراهم کردن پهلوگاه گردش ‌به ‌راست برای راه ‌اصلی در تقاطع با کنترل توقف در دو جهت، ایمنی و عملکرد تقاطع را به‌طور قابل ملاحظه‌ای بهبود می‌بخشد. پهلوگاه گردش ‌به ‌راست، به‌طور مؤثری وسایل‌نقلیه‌ای را که به منظور گردش کاهش سرعت داده و یا متوقف شده‌اند. از وسایل‌نقلیه‌ای که در خط مستقیم حرکت می‌کنند جدا می‌سازد. این جداسازی تصادفات ناشی از گردش (مثل تصادف از گوشه‌ها، عقب و پهلو ‌به ‌پهلو) و تأخیر وارد بر وسایل‌نقلیه مستقیم‌ را به حداقل می‌رساند.
یکی از معایب افزودن پهلوگاه به رویکرد راه‌اصلی، نیاز آن به‌تغییر وضعیت روسازی موجود و یا تعریض مقطع عرضی رویکرد است. گاهی اوقات مقطع عرضی راه موجود فضای کافی برای تعریض روسازی و افزودن خط جدید را در خود دارد. اما در نواحی‌شهری تخصیص فضای لازم احتمالاً با خراب‌ کردن جداول و محل‌های پارک حاشیه خیابان همراه بوده و بر وضعیت کاربری‌های تجاری مجاور تأثیر قابل ‌توجهی خواهد داشت. در اغلب موارد تعریض مقطع عرضی به‌منظور احداث پهلوگاه گردش، ضروری است. اگر بتوان عرض لازم را از طریق حریم ‌راه موجود تأمین نمود هزینه‌ها محدود به‌هزینه احداث خواهد شد. اما اگر نیاز به تملک زمین مجاور باشد هزینه‌ها به‌شدت افزایش خواهند یافت.
ضابطه: ضابطه‌های این بند براساس ارزیابی و مقایسه هزینه‌های عملکردی و هزینه تصادفات مربوط به حرکات گردش ‌به ‌راست، با هزینه احداث پهلوگاه گردش به راست، ارائه شده‌اند. هزینه عملکردی شامل هزینه تأخیر و سوخت کاربران ‌راه است.
کاربرد: کاربرد ضابطه‌های بند قبل نیازمند جمع‌ آوری اطلاعات زیر است:
۱- حجم حرکات گردشی در ساعت اوج یک روز عادی در راه ‌اصلی
۲- سرعت ۸۵ درصد در راه ‌اصلی (سرعت نصب شده در روی تابلو را می‌توان در صورتی که اطلاعات کافی موجود نباشد مورد استفاده قرار داد).
افزایش شعاع گردش‌ به ‌راست: شعاع مسیر گردش ‌به ‌راست در ایمنی و عملکرد تقاطع مؤثر است.
شعاع بزرگ‌تر دارای مزایای زیر است:
در رویکرد راه ‌اصلی، موجب افزایش سرعت گردش و در نتیجه کاهش تأخیر وسایل‌نقلیه مستقیم‌ روی پشت‌سر می‌شود،
در رویکرد راه‌ فرعی، گلوگاه رویکرد را تعریض کرده و به‌طور موثری شبیه به پهلوگاه گردش‌ به ‌راست عمل می‌کند،
موجب تسهیل گردش اتوبوس‌ها و کامیون شده و از ورود آن‌ها به خطوط مجاور یا لبه پیاده‌رو جلوگیری می‌کند،
اما برخی از معایب افزایش شعاع گردش به شرح زیر است:
نیاز به حریم راه بزرگتری دارد،
به‌دلیل افزایش سرعت گردش و طول پیاده‌روی، باعث کاهش ایمنی پیاده‌ها می‌شود.
به‌منظور کاهش تأثیر منفی افزایش شعاع گردش ‌به ‌راست بر ایمنی عابران، می‌توان از یک جزیره جداکننده مثلثی شکل در قسمت بیرونی مسیر گردش‌ به ‌راست استفاده کرد تا به‌عنوان پناه‌گاهی در اواسط خیابان توسط عابران پیاده مورد استفاده قرار گیرد.
ضابطه: حداقل شعاع گردش در تقاطع‌های ‌شهری و حومه ‌شهری در جدول ۲-۶ ارائه شده است. هنگامی‌که حریم راه کافی و حجم عابران پیاده کم است، باید از شعاع‌های بزرگ‌تر استفاده شود. هنگامی‌که محدودیت حریم راه استفاده از شعاع‌های بزرگ‌تر را با مشکل مواجه می‌کند، استفاده از شعاع قوس ساده و یک لچکی یا یک قوس سه مرکزی، باعث افزایش شعاع موثر قوس می‌شود، بدون آن ‌که مانند قوس ساده فضای زیادی را اشغال کند. درصورتی‌که استفاده از شعاع‌های بزرگ‌تر به‌دلیل حجم قابل توجه عابران پیاده، دچار محدودیت شده است. می‌توان با بهره گرفتن از جزیره‌های جداکننده، این محدودیت را کاهش داد.
جدول ۲-۶: نحوه تعیین شعاع قوس ساده گردش‌به‌راست

خیابان محلی یا جمع‌کننده^۱

خیابان شریانی

کامیون کم^۲

کامیون زیاد

کامیون کم

کامیون زیاد

حداقل شعاع قوس ساده^۳