جانوران موجود در این نگاره ها غالبا بومی ایران و منطقه اند، اما امروزه از گوزن، شیر و گورخر در این منطقه اثری دیده نمی شود . اما همان طور که گفته شد چون نگارگران این نقوش جز از روی مشاهده واقعیت قادر به نقاشی آنها نبوده اند، بنابراین شکی نیست که در آن زمان، جانوران یاد شده در این منطقه نیز وجود داشته اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بدون تردید در چند هزار سال قبل دامنه این جنگل ها و شرایط زیستی این گوزن ها وگونه های دیگر آن تا شمال و شرق این منطقه نیز ادامه داشته است. در ایران «سه گوزن شناسایی و گزارش شده است، مرال یا گوزن قرمز، گوزن زرد ایران و شوکا». ( اعتماد،۱۳۴۳ :۲ )
گرچه تعداد تصاویری که از این حیوان یافت شده است بیش از شش یا هفت مورد نیست، اما حالت زنده و سبک متفاوت تصویرگری آن نشان می دهد که نگارگران در مدتی طولانی این شکار را از نزدیک دیده اند.
اما جانوری که بومی ایران بوده و موطن آن جنگل های بلوط غربی زاگرس و مناطق جنگلی حاشیه رودخانه های خوزستان شناسایی شده و تا ۵۵ سال پیش در دزفول دیده شده شیر بوده است.( هرینگتون- همان : ۷۲)
تصاویر شیر در این سنگ نگاره ها و وجود شیرهای سنگی فراوان در همین منطقه و نیز در مناطقی از لرستان تأیید کننده این مطلب است که در هزاره های پیش شرایط اکولوژیکی منطقه متفاوت از امروز بوده و پوشش گیاهی آن روزگار مناسب با زندگی گوزن، شیر و احیاناً ببر بوده است. «در ایران سابقا شیر در جنگل های بلوط کوه های زاگرس دیده می شد».
«از حیوانات در حال انقراض و احتمالا نابود شده دیگر ایران، باید از ببر نام برد ». (همان :۷۲)
در نگاره های تنگ غرقاب – قید و طرح هایی وجود دارد که اگر چه شباهت های زیادی به شیر و ببر و پلنگ و یوزپلگ دارند، اما به طور دقیق از یکدیگر قابل تشخیص نیستند.
در مجموع آنچه خانواده گربه سانان را از دیگر جانوران گوشت خوار جدا می کند، دم بلند و نوک عقربی، اندام کشیده، گردن تقریبا افقی و سر نسبتاً گرد آنهاست.
گذشته از گربه سانان منقرض شده یا در حال انقراض، احتمالاً در این سنگ نگاره ها بخشی از طرح ها یی که پلنگ به شمار می آیند ممکن است مربوط به یوز و پلنگ باشند . اما از آنجا که به یوز پلنگ بسیار شبیه اند بنابر این تمیز آنها از یکدیگر کار آسانی نیست. به هر حال نقوش زیادی از پلنگ و گونه های نزدیک به آن در این سنگ نگاره ها به چشم می خورد که غالباً به طور کامل استیلیزه بوده و گاه به طور طبیعی و ناتورالیستی طراحی شده اند.
چهار پای عجیب زره پوش
در میان نقوش حیوانی به طرح هایی بر خورد می کنیم که دانسته نیست در یک خانواده جانوری از کدام گونه است. اما گاه طرح هایی دیده می شود که خانواده آن نیز ناشناخته است.از آن جمله طرح جانوری در نزدیکی بند مزاین و در یک تابلوی پر نگاره، با نقوشی هندسی، پوستی عجیب به اشکال مربع و مستطیل همچون زره که دارای پاهایی آشکارا با سه انگشت(چنگال) و یا به تعبیر دیگر سه سم می باشد. دم این جانور به نسبت بلند و نوک آن مانند دم پلنگ حلقه شده و گردن آن کاملاً کوتاه و ستبر همچون گراز است. پوست آن نیز زره پوش است.(تصویر۴-۱)
۴-۲-۳ پرندگان
طرح پرندگان در این میانه اندک است . با این وجود در تنگ غرقاب –قیدو و هم در موره ی کوه شاه نشین، هاجیله- خوار و آشنا خور و یک مورد در دره مورهای برگله و گراسلک پرندگانی نیز مشاهده شده. نسبت به نه نمونه پیدا شده از این طرح ها، تنوع پرندگان زیاد است. سه طرح از هفت طرح مربوط به کبک، دو نمونه مربوط به هدهد «شانه به سر» می باشند. یک نمونه شبیه بوقلمون و یک نمونه به خاطر پرهای بر آمده جلو سینه، شبیه درنای کوچک«Anthoopoides virgo» و یا از خانواده حواصیل به نظر می رسد .
طرح های مربوط به کبک و بوقلمون متعلق به تنگ «غرقاب –قیدو» و دو نوع دیگر مربوط به مورهای شاه نشین هاجیله-خوار و آشنا خور می باشند..
۴-۲-۴ جانوران اهلی
در میان نقوش فراوان تر جانوران وحشی، به نسبت کم تر دو حیوان اهلی از جمله اسب و سگ به چشم می خورد . نقوش اسب به خاطر زین و سوار آن زودتر خود را نشان می دهد. اما سگها به خاطر شباهتشان با سایر سگ سانان به دقت بیشتری نیاز دارند. از این گذشته ممکن است برخی دیگر از حیوانات نیز که امروزه وحشی به شمار می روند در آن عصر رام شده دست آدمی بوده و در صید با او همراه بوده اند.(لینتون، ۱۳۵۷: ۸۷)
در مجموع نگار های مشاهده شده تا این زمان- در محدوده مورد پژوهش – چهار مورد نقش شتر وجود داشته است سه بار شتر معمولی و یک بار شتر دوکوهانه. (تصویر۴-۲)
به نقوش جانوران اهلی، همچنین باید تصویر چند گاو را افزود. در کل چنین به نظر می رسد که جز اسب، نقش سایر جانوران اهلی نسبت به حیوانات وحشی بسیار کم تصویر شده اند. (تصاویر۴-۳، ۴-۴، ۴-۵، ۴-۶)
۴-۲-۵ ابزارها
سنگ نگاره ها بیش از ابزارهای سنگی و استخوانی، گذشته آدمیان را برای ما بازگو می کنند. این عکس های ما قبل تاریخی، آدمیان را با ابزارهایش، هیأت و شمایل و ژست هایش شکار ها و شکارگاه هایش یک جا نمایش می دهند. در این سنگ نگاره ها، ابزار و ابزار ساز و شیوه استفاده از ابزار با هم نموده شده اند.
تنوع ابزار ها و فراوانی آنها در سنگ نگاره های تیمره
تا حد اطلاع امروز ما تنوع شکار ابزارها در مجموع سنگ نگاره های نو یافته تیمره، بیش از سنگ نگاره های یافت شده در سایر مناطق ایران و جهان می باشد. این امر افزون بر گستره و تعداد نگاره ها به عنوان مسأله باز می گردد که سنگ نگاره های تیمره حاصل کار نگارگران شکارچی در طی هزاره ها و دوران های طولانی است.
این ابزار ها به ترتیب فراوانی عبارتند از:

• • تیر و کمان

• • کمند

• • مشتا سنگ یا بوکس سنگی (coup-de-poing)

• • چماق

• • تیردان

• • نیزه

• • لگام

• • کلاه خود

• • شمشیر یا بومرنگ

• • چنگک (نیزه دو شاخ)

• • ابزارهای ناشناخته

۴-۲-۶ چند صحنه کمیاب
چند صحنه در بین نقوش شناسایی شده که گویی داستانی را روایت می کنند از این نقوش به ندرت دیده شده.
پهلوانی اسطوره ای با جانوران سه سم (تصویر۴-۷)

1. 1. جنگ تن به تن آدمی (تصویر۴-۸)

1. 1. صحنه زایش آدمی (تصویر ۴-۹)