جدول ۲-۲ خلاصه نتاج تحقیقات گذشته خارجی
بامطالعه ادبیات موضوع دریافتیم که استفاده از روش‌های هوش مصنوعی برتری نسبتاً چشم‌گیری نسبت به روش‌های خطی و غیرخطی ازجمله اریما دارد. شبکه عصبی برای جامعه‌های آماری گوناگون و بازه زمانی متفاوت اندازه‌گیری شده است و نسبتاً دقت آن با بهره گرفتن از الگوریتم‌های مختلف بالاتر شده است هرچند حل مسئله پیش‌بینی قیمت سهام، مخصوصاً با محدودیت‌هایی که در جهان واقعی نیز در نظر گرفته می‌شوند، یک مسئله سخت به شمار می‌آید، اما پیشینه تحقیق نشان داد، الگوریتم‌های فرا ابتکاری همچون الگوریتم ژنتیک شبکه عصبی فازی روش کارآمدی برای حل مسائل بهینه‌سازی می‌باشند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

علیرغم مطالعات فراوانی که در رابطه با پیش‌بینی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار صورت گرفته است، تاکنون تحقیقی در رابطه با متغیرهای ترکیبی، بنیادی و فنی انجام نگرفته است. (ایودل و همکاران،۲۰۱۲) در پژوهش پیش‌بینی قیمت سهام با بهره گرفتن از دادهای ترکیبی در بازار بورس نیجریه پرداخته است که این پژوهش به‌عنوان تحقیق بیس این پژوهش است، تحقیق آن‌ها به دنبال ارائه مدلی جدید که به‌طور همزمان این متغیرها را با شبکه پرسپترون چندلایه (مدل شبکه عصبی پیش‌خور)، تابع یادگیری و یا تابع سیگموئید سنجیده و مدل‌های مختلف شبکه عصبی را برای پیش‌بینی قیمت سهام اندازه‌گیری کرده‌اند و باقیمت واقعی مقایسه کرده‌اند تا به مدلی باشد رسیدند که باقیمت پیش‌بینی‌شده باقیمت واقعی مساوی است. آن مدل بازده بیشتری را برای سرمایه‌گذاران در پیش‌بینی قیمت سهام فراهم آورد.
۲-۲۵ خلاصه‌ی فصل
در اکثر مطالعات انجام‌شده برای پیش‌بینی قیمت، برتری شبکه عصبی نسبت به مدل‌های رگرسیونی نشان داده‌شده است. با توجه به توضیحات ارائه‌شده در این پژوهش تلاش می‌شود که قدرت پیش‌بینی شبکه عصبی با بهره گرفتن از شاخص‌های بازار به روش شبکه عصبی در شرکت‌های شیمیایی پرداخته شود در این فصل به بیان ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق پرداخته شد. ابتدا تعاریفی از سهام و هوش مصنوعی و شبکه عصبی بیان شد، سپس به بیان برخی از تحقیقات انجام‌شده در رابطه با بررسی پیش‌بینی قیمت سهام به روش شبکه عصبی در داخل و خارج کشور بیان گردید.
فصل سوم
روش تحقیق
مقدمه
یکی از مهم‌ترین مراحل انجام هر تحقیق علمی، روش انجام آن است. اگر یک تحقیق از مبانی نظری بسیار قوی برخوردار باشد و داده‌های آن به‌صورت دقیق و کامل گردآوری‌شده باشند، اما از روش تحقیق مناسبی برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده‌نشده باشد، نتایج تحقیق چندان قابل‌اتکا نخواهند بود. به همین دلیل، برای رد یا عدم رد فرضیات هر تحقیق، لازم است که شیوه و روش تحقیق مناسب اتخاذ شود. در این شرایط است که یافته‌های تحقیق قابل‌اتکا بوده و می‌توان از نتایج آن برای تصمیم‌گیری استفاده کرد (حافظ نیا، ۱۳۸۹).
روش تحقیق مجموعه‌ای از قواعد، ابزار و راه‌های معتبر و نظام‌یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه‌حل مشکلات است. به‌طوری‌که انتخاب متدولوژی تحقیق یکی از مهم‌ترین و فنی‌ترین مراحلی است که پژوهشگر باید با حساسیت ویژه آن را دنبال کند (خاکی، ۱۳۸۷). در این فصل با توجه به بررسی تحقیقات گذشته و در نظر گرفتن کمبودها و مزایای آن‌ها یک مدل برای پیش‌بینی قیمت سهام در شرکت‌های شیمیایی در بورس اوراق بهادار تهران پیشنهاد می‌گردد.

روش تحقیق
انتخاب روش تحقیق بستگی به اهداف، ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد و تشریح روش انتخاب‌شده در هر تحقیق علمی از اهمیت خاصی برخوردار است (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۱).
تحقیق حاضر از بعد هدف از نوع تحقیقات کاربردی هست. تحقیقات کاربردی تحقیقاتی هستند که نظریه ­ها، قانونمندی­ها، اصول و فنونی که در تحقیقات پایه تدوین می­شوند را برای حل مسائل اجرایی و واقعی به کار می­گیرد. این تحقیقات بر روی یافتن راه‌حل مسائل فوری با ماهیت عملی متمرکز می­ شود و بنابراین این تحقیقات جنبه عملی داشته نتایج این تحقیق عینی و مشخص است و معمولاً خود محققین در کاربرد نتایج دخیل می­باشند. این نوع تحقیق برای به کار بردن شیوه جدید در جهت زندگی بهتر در جامعه به‌کاربرده می­ شود.
از بعد روش، این تحقیق از نوع توصیفی است. در این نوع تحقیقات بدون آنکه در متغیرها دخالتی صورت بگیرد جمع‌ آوری می‌شوند. اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت شرایط موجود یا یاری‌دادن به فرایند تصمیم‌گیری باشد.

نمونه و جامعه آماری
هدف از انجام هر تحقیقی، شناخت و پیش‌بینی یک پدیده در یک جامعه آماری است. برای به دست آوردن شناخت از آن پدیده، نمونه‌هایی از آن جامعه انتخاب می‌شود و بررسی‌ها و تجزیه‌وتحلیل‌ها بر روی آن نمونه‌ی منتخب، انجام‌شده و سپس نتایج به‌دست‌آمده به‌کل جامعه‌ی آماری، تعمیم داده می‌شود (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۱).
۳-۲-۱٫ جامعه‌ی آماری تحقیق
جامعه‌ی آماری پژوهش به‌عنوان همه‌ی عناصری تعریف می‌شود که دارای یک یا چند ویژگی مشترک باشند و امکان دارد برای مطالعه انتخاب شوند. عنصر، چیز یا فردی است که عمل اندازه‌گیری در مورد آن انجام می‌شود و جامعه ما همه‌ی عناصر را که با مسئله‌ی پژوهش ارتباط و مناسبت داشته باشند در برمی‌گیرد.
جامعه‌ی آماری این تحقیق، شرکت‌های شیمیایی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای سال ۱۳۸۷ تا پایان سال ۱۳۹۳ است. دلایل انتخاب شرکت‌ها از بورس اوراق بهادار تهران به شرح موارد زیر است:
دسترسی به اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار آسان‌تر است. به‌ خصوص که برخی از اطلاعات به‌صورت بانک‌های اطلاعاتی بر روی لوح‌های فشرده موجودند.
با توجه به اینکه اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تحت بررسی و نظارت قرار می‌گیرد، به نظر می‌رسد اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی این شرکت‌ها از کیفیت بیشتری برخوردار است. با توجه به لازم الاجراء بودن ضوابط، مقررات و استانداردهای حسابداری مالی در تهیه‌ی صورت‌های مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار، به نظر می‌رسد اطلاعات مندرج در گزارش‌های مالی این شرکت‌ها همگن‌تر بوده و قابلیت مقایسه بیشتری داشته باشند.
۳-۲-۲٫ نمونه‌ی آماری تحقیق
در تحقیق حاضر، برای تعیین نمونه‌ی آماری، از رابطه‌ی خاصی جهت برآورد حجم نمونه و نمونه‌گیری استفاده‌نشده است بلکه، به‌منظور حذف و یا تعدیل اثر پدیده‌های غیرقابل‌کنترل و همچنین به لحاظ بررسی دقیق‌تر اطلاعات شرکت‌های شیمیایی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، تمام شرکت‌ها شیمیایی شروط زیر توسط پژوهشگر اعمال‌شده است:
به‌منظور قابلیت مقایسه داشتن اقلام، ابتدا شرکت‌هایی که پایان سال مالی آن‌ها ۲۹ یا ۳۰ اسفندماه نیست حذف‌شده‌اند.
سپس و مؤسسات مالی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری مالی به دلیل ماهیت متفاوت فعالیت آن‌ها از سایر واحدهای تجاری حذف‌شده‌اند؛ زیرا این شرکت‌ها به‌تناسب فعالیتشان دارای نسبت‌های بدهی بالاتری نسبت به سایر شرکت‌ها هستند درحالی‌که این فزونی بدهی‌ها بیانگر ریسک بیشتر نیست.
در پایان، شرکت‌هایی که در طول دوره موردبررسی کمتر از ۵ مشاهده نیز داشته‌اند و یا اطلاعات موردنیاز تحقیق به‌طور کامل از آن‌ها قابل‌دسترسی نبود، حذف گردیدند.
داده‌های تحقیق
پس از بررسی‌های فراوان برای شناسایی متغیرها، متغیر تأثیرگذار بر قیمت سهام با توجه به محدودیت‌های موجود، انتخاب و در سه گروه کلی به شرح زیر دسته‌بندی‌شده‌اند:
گروه اول: متغیرهای فنی شامل قیمت سهام، بالاترین قیمت سهام، پایین­ترین قیمت سهام، حجم معامله، شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران، با توجه به ادبیات موضوع بسیاری از تحقیقاتی که در رابطه با پیش ­بینی بازار سهام انجام‌گرفته، به‌نوعی از داده ­های مؤخر شاخص^[۵۳] بهره گرفته­اند (حیدری، کردلویی، ۱۳۸۵: طلوعی، حق‌دوست، ۱۳۸۵: شیخ، جاهد، ۲۰۰۵). بیشتر این داده ­ها، شامل قیمت آغازین، قیمت پایانی، بالاترین قیمت و پایین­ترین قیمت روزانه سهام بوده ­اند. همچنین برخی از مطالعات به حجم معاملات به‌عنوان یکی از متغیرهای مؤثر در پیش‌بینی قیمت اشاره‌شده نموده ­اند (لایف، نوال، ۲۰۰۵: طلوعی، حق‌دوست، ۱۳۸۵). شاخص کل نیز در برخی از مدل‌سازی‌ها به‌عنوان نماینده­ای از کل شرکت­های شیمیایی در بورس اوراق بهـادار تهـران در نظر گرفته‌شده است (حیدری، کردلویی، ۱۳۸۹: راعی، چاوشی، ۱۳۸۲). شاخص کل عددی است که مقدار نسبی یک بخش از بازار سهام را اندازه‌گیری می‌کند آن شرایط کلی اقتصادی بازار را بازتاب می کند. اگر شاخص عمومی پایین برود این به معنی آن است که شرایط اقتصادی آن بارز خاص، نسبتاً در وضعیت نامناسب می‌باشد.
گروه دوم: متغیرهای بنیادی شامل: سود سالیانه، ارزش دفتری، سود هر سهم داده‌های این گروه از صورت‌های مالی شرکت‌ها از سایت کدال^[۵۴] استخراج‌شده است؛ که تعاریف آن‌ها به شرح زیر است:
سود هر سهم یک ابزار مقایسه‌ای بین دو کمپانی می‌باشد سود هر سهم به‌عنوان یک شاخص نشان‌دهنده قابلیت سودآوری کمپانی می‌باشد.
EPS = Net Earning / Number of Outcasting Share
وضعیت مالی شرکت یا همان صورت سود و زیان صورت‌حسابی است که چگونگی و نتیجه فعالیت‌های مالی یک موسسه را در طی دوره مالی خلاصه، نتیجه عملیات یک سال مالی شرکت یعنی درآمدها، هزینه‌ها و سود (زیان) شرکت را نشان می‌دهد.
ارزش دفتری هر سهم از تقسیم مجموع حقوق صاحبان سهام (پس از کسر سهام ممتاز) بر تعداد سهام منتشره به دست می‌آید. درواقع، مبنای تعیین ارزش دفتری سهام، ارزش دفتری دارایی‌ها منهای بدهی‌های شرکت است.
گروه سوم: متغیرهای اقتصادی شامل نرخ ارز، قیمت هر سکه طرح قدیم در بازار ایران، قیمت نفت در سبد اوپک. لازم به ذکر است که داده‌ها گروه سوم، از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، امور اوپک شرکت نفت و سایت‌های معتبر تهیه‌شده است.

بررسی روش تحقیق مقاله پایه
بر اساس مقاله پایه هدف پژوهش بهبود دقت پیش‌بینی قیمت سهام در بازار بورس سهام شاخص روزانه با بهره گرفتن از شبکه عصبی مصنوعی است. تابع یادگیری و یا تابع فعال که مورداستفاده قرار گرفت تابع سیگموئید است که از دامنه مشکل به‌طور گسترده استفاده و انجام آن از توابع دیگر مانند تابع پله، تابع خطی تکه‌ای، تابع انتقال دودویی و تابع گاوسی بهتر و ساده‌تر است؛ که در ادامه توضیح بیشتری در مورد تابع سیگموئید خواهیم پرداخت. مدل مورداستفاده در تحقیق (ایودل و همکاران ۲۰۱۲) شبکه پرسپترون چندلایه (مدل شبکه عصبی پیش‌خور) است. الگوریتم پس از انتشار به قیمت تاریخی داده ­ها است که از سه لایه (لایه ورودی، لایه پنهان و لایه خروج) به شکل زیر تشکیل‌شده است:
نمودار ۱-۳٫ مدل شبکه پرسپترون چند لایه
گام‌های اصلی در استفاده از الگوریتم پس انتشار به‌صورت زیر است :
گام اول : داده ورودی نرمال شده را به شبکه وارد کنید و خروجی آن را محاسبه نمایید .