• • خلق افسرده

• • کاهش علاقه یا لذت نسبت به همه یا اغلب فعالیت های روزمره

• • کاهش قابل ملاحظه و غیر عمدی وزن و کاهش یا افزایش اشتها

• • بی خوابی یا خواب زدگی

• • بی قراری یا کندی روانی-حرکتی

• • خستگی یا از دست دادن انرژی

• • احساس بی ارزشی یا گناه بی مورد

• • مشکل در تمرکز و تصمیم گیری

• • افکار مکرر مرگ یا گرایش به خودکشی

شیوع افسردگی در بیماران مبتلا به ام اس
افسردگی شایع ترین اختلال در بیماری ام اس است، و ریسک افسردگی در بیماران مبتلا به ام اس ۵۰% در طول زندگیشان می باشد. اگرچه ممکن است افسردگی پیامد بیماری ام اس نباشد،‌ اما یکی از نشانه های مستقیم این بیماری محسوب می گردد (میر هاشمی ونجفی ، ۱۳۹۳).
طبق تحقیقات صورت گرفته توسط سازمان بهداشت کانادا، حدودا ۲۰ ماه شیوع افسردگی مزمن در ۷/۱۵% بیماران مبتلا به ام اس دیده می شود؛ در صورتی که این میزان در سایر بیماران مزمن ۱/۹%، و در بیماران غیر مزمن ۴% می باشد. از طرفی، ازآنجا که افسردگیِ مزمن در ارتباط با افکار خودکشی است، لذا تمایلات خودکشی در یک چهارم این بیماران یافتمی شود (میرهاشمی و نجفی، ۱۳۹۳).
ارتباط بین ام اس و افسردگی: مطالعات مقطعی، نشانگر درجاتی از اختلال خلقی در تعداد قابل توجهی از بیماران مبتلا به ام اس می باشند. در این میان، افسردگی شایع ترین اختلال خلقی در بیماران مبتلا به ام اس بوده و بخشی از آن ناشی از رنج وارده به بیمار برای سازگاری با یک بیماری مزمن غیر قابل درمان است. به هر حال، بیماران مبتلا به ام اس بیشتر از بیماران مبتلا به سایر بیماری های مزمن دچار افسردگی می شوند- ریسک ابتلا به افسردگی اساسی در کل زندگی،در بین بیماران مبتلا به ام اس بیش از ۵۰% است درحالی که این میزان در مورد سایر بیماران مزمن فقط ۹/۱۲% می باشد- ،و این امر حاکی از وجود مؤلفه زیستی برای ابتلا به افسردگی می باشد. برخی از داده ها حاکی از ارتباط همزمان ،احتمالا رابطه ژنتیکی،بین اختلال افسردگی دوقطبی و بیماری ام اس هستند. همچنین نرخ خود کشی در بیماران مبتلا به ام اس بالاتر از نرخ آن در کل جمعیت و در بین سایر بیماران مزمن می باشد. بیماری ماده‌سفید لوب پیشانی یا منطقه زیر قشری مغز نیز ممکن است یک فاکتور علیتی کمک کننده باشد. پیشتر تصور می شد که شنگولی در بیماران مبتلا به ام اس شایع است، در حالی که امروزه معلوم گشته است که شنگولی در این بیماران ناشایع بوده و معمولا با آسیب های شناختی متوسط یا شدید و حجم بالاتر بیماری درام آرآی همراه است. همچنین ممکن است بیماران مبتلا به ام اس دچار حالت ملال گردند که این وضعیت در آنها می تواند بین افسردگی و سرخوشی نوسان داشته باشد برخی از بیماران مبتلا به ام اس، ‌فاقد بازداری ، بیش فعال و بی قرار می شوند(حالاتی که در دوره مانیای بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی به وفور یافت می شود)؛‌ درگیری بخش اربیتوفرونتال در این گونه بیماران مطرح است. سایر این بیماران،دچار بی تفاوتی ، و فاقد انگیزه و ابتکار عمل می گردند ( حالاتی که مشخصه دوره افسردگی می باشند) که این مسئله ناشی از آسیب وارده گسترده به لوب فرونتال شامل کرتکس پشتی-طرفی در آنان می باشد. بنابراین بر طبق شواهد ارائه شده تصور می شود که علاوه بر ارتباط روانشناختی، بین ام اس و افسردگی رابطه‌ زیستی نیز وجود داشته باشداز آنجا که یکی از مولفه های روان رنجور خویی، افسردگی است، در ادامه به بررسی رابطه بین روان رنجور- خویی و افسردگی می پردازیم:ارتباط بین افسردگی و روان رنجور خوییبرای بیان ارتباط بین افسردگی و روان رنجور جویی دو مدل ارائه شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

الف) مدل تنظیم کنندگی روان رنجور خویی : بر مبنای این مدل، روان رنجور خویی بالا (زیاد) می تواند از طریق افزایش دادن میزان مواجهه و واکنش افراد نسبت به موقعیت هایی استرس زای زندگی ،علایم افسردگی آنها را تشدید نماید.
ب) مدل تنظیم کنندگی مشکلات زندگی : این مدل بیان می دارد که مقدار تاثیر روان رنجور خویی بر علایم افسردگی، وابسته به مواجهه افتراقی با مشکلات زندگی است.به عبارتی، روان رنجور خویی می تواند ارتباط بین گرفتاری های زندگی و نشانه های افسردگی را تنظیم کرده و بر این رابطه تاثیر بگذارد (فیست، فیست، ۲۰۰۵).
علاوه بر مدل های ذکر شده ، می توان به وجود ارتباط زیستی بین افسردگی و صفت روان رنجور خویی نیز اشاره کرد. می دانیم که ناقل های عصبی سرتونین و دوپامین بیش از همه در فیزیوپاتولوژی اختلالات خلقی مطرح می باشند و از میان آنها، ‌سرتونین بیشترین رابطه را با اختلال افسردگی دارد. از آنجا سرتونین در حالات خلقی افراد تاثیر دارد، پایین بودن سطح سرتونین در افراد افسرده، عاملی مؤثر در افسردگیشان محسوب می گردد .از طرفی روان رنجور خویی نیز ارتباط تنگاتنگی با انتقال دهنده سرتونینیِ (۵-HTT)موجود در تالاموس دارد) . همان طور که در بحث سبب شناسی صفت روان رنجور خویی بیان شد، دستگاه کناری(لیمبیک) نقشی اساسی در روان رنجورخویی ایفا می کند. بر این اساس آستانه تحریک دستگاه لیمبیک -ناحیه ای در بخش قدامی لوب گیجگاهی که بر رفتار، هیجانات و انگیزش تاثیر می گذارد در افراد مختلف متفاوت بوده و در این میان، افراد روان رنجورخو آستانه تحریک پایین تری دارند و در نتیجه دستگاه لیمبیک آنها در مواجه با اندک تحریکات محیطی مانند قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا به سطح بهینه فعالیت می رسد. بر اثر این ویژگی زیستی، افراد روان رنجور خو در مقایسه با سایر اشخاص، هیجان پذیری پایین تری داشته و محیط هایی که تحریکات کمتری در آنها وجود دارد را ترجیح می دهنداز طرف دیگر، تحقیقات نشان داده اند که شدت علایم افسردگی در افراد، ارتباط معناداری با حجم کل لوب گیجگاهی و نیمکره راست مغز دارد. بر این اساس،‌آسیب مغزی ارگانیک در این نواحی ممکن است منجر به ایجاد و توسعه اختلال افسردگی شود. بنابراین با توجه به آنکه لوب گیجگاهی در بردارنده دستگاه لیمبیک است، می توان به ارتباط زیستی افسردگی و روان رنجورخویی پی برد. در تحقیق حاضر مشخص شد که چگونه ام اس می تواند فرد را مستعد ابتلا به افسردگی و روان رنجورخویی یا تشدید علایم این دو اختلال کند. بر این اساس معلوم گشت که بین ام اس و افسردگی، رابطه زیستی و روان شناختی مستقیمی وجود دارد.از طرفی ام اس می تواند به نوبه خود منجر به آسیب پذیری فرد نسبت به روان رنجور خویی شود. همچنین بین روان رنجور خویی و افسردگی رابطه معنی داری وجود دارد و در نهایت معلوم گشت که ام اس می تواند منجر به افزایش آسیب پذیری افراد نسبت به افسردگی و روان رنجور خویی شود (فیست، فیست۲۰۰۵).

۲-۱۹ سبک زندگی

مجموعه نوینی از سبکهای زندگی در دهه ۱۹۶۰پدیدار شد ، دهه ای که تغیرات اجتماعی سریع بوده وطی آن ، جوانان آمریکایی خردمند ی متعارف ورایج نسلهای پیشین را زیر سوال بردند . خیلی از آنها می پرسیدند ، چگونه می توانم خوشبخت شوم ؟ برای اینکه زندگی را کامل وباارزش کنم چه نوع مسولیتها یی را باید بپذیرم ؟ هنگامی که عامه مردم ، سبکهای زندگی گوناگونی را بیشتر پذیرفتند ، به نظر می رسید که انتخابها ی بیشتری از گذشته وجود دارد که از بین آنها می توان مجرد ماندن ، بدونه ازدواج ، یا هم زندگی کردن ، بدونه بچه ماندن و طلاق گرفتن را نام برد . سبک زندگی می تواند توسط جامعه تحمیل شود .بنابر این سبک زندگی می تواند تحت کنترل یا خارج از کنترل فرد باشد (برک ، ۱۳۸۵).
برخی افراد سبک زندگی ای دارند که مملو از چالش ها وتجربیات تازه است وبا این حال ، احساس می کنند از اینکه تحت فشار مداوم قرار دارند سر شار از انرژی اند (هالجین،۱۳۹۲).
حرکت به سوی هدف را آدلر سبک زندگی نامید ه است . سبک زندگی روشی است که فرد هدفهای خودرا دنبال می کند . سبک زندگی یک ساختار شناختی است یعنی نوعی بازنمود آرمانی از موجودیت فرد در فرایند شدن . افراد سبک زندگی خود را تا اندازه ای براساس تجربه کودکی خویش می سازند . جایگاه کودک در خانواده ، ترتیب تولد یا جایگاه تربیتی برسبک زندگی او تاثیر مهمی دارد . سبک زندگی سالم علاقه اجتماعی را منعکس می کند وعلاقه اجتماعی باید در جو خانوادگی سالم پرورش یابد که همکاری ، احترام متقابل ، اعتماد ، پشتیبانی وتفاهم را ترغیب می کند (پروچسکاونورکراس ، ۲۰۰۲).
افراد زندگی را با نیروی تلاش بنیادی آغاز می کنندکه نقایص جسمانی آنها را برمی انگیزد. این ضعف ها ی جسمانی ناگزیر به احساسات حقارت منجر می شود . بنابر این همه افراد احساسهای حقارت دارند وهمگی در حدود ۴یا ۵ سالگی هدفی نهایی را تعیین می کنند، لذا کسانی که سلامت روانی ندارند احساسهای حقارت اغراق آمیز را پرورش می دهند ومی کوشند آنها را با تعیین هدف برتر ی شخص جبران کنند. آنها به جای علاقه اجتماعی یا موفقیت شخصی بر انگیخته می شوند از سوی دیگر افراد سالم یا احساسهای طبعیی ناقص بودن وعلاقه اجتماعی زیاد بر انگیخته می شوند . آنها در جهت موفقیت تلاش می کنند که به صورت کمال برای همه انسانها تعریف می شود . احساسهای حقارت آمیز به سبک زندگی روان رنجور می انجامد ؛ در حالی که احساسهای طبیعی ناقص بودن سبک زندگی سالم را به بار می آورد . اینکه یک نفر سبک زندگی بی حاصل یا سبک زندگی ثمر بخش را به وجود آورد بستگی دارد به اینکه چگونه این احساسها ی حقارت اجتناب نا پذیر را در نظر می گیرد (شولتز، ۱۳۸۷).
آدلر و سبک زندگی: از نظر آدلر افراد با بدن ضعیف وحقیری بدنیا می آیند که به احساسهای حقارت می انجامد ونتیجه آن وابستگی به دیگران است . بنابر این احساس وحدت با دیگران ( علاقه اجتماعی ) بطور فطری در انسانها وجود دارد ومعیاری اساسی برای سلامت روانی است . اصول مهم نظریه آدلر را می توان بطور خلاصه بیان کرد :
۱-نیروی پویا در پس رفتار افراد تلاش برای موفقیت یا برتری است
۲-برداشتهای ذهنی افراد ؛ رفتار وشخصیت آنهارا شکل می دهند
۳- شخصیت یکپارچه ومنسجم است
۴- ارزش تمام فعالیتهای انسان را باید از زاویه علاقه اجتماعی در نظر گرفت
۵- ساختار شخصیت منسجم از سبک زندگی فرد به وجود می آید.
اصل پنجم آدلر این است : ساختار شخصیت منسجم از سبک زندگی فرد بوجود می آید . سبک زندگی اصطلاحی است که آدلر برای اشاره به حال وهوای زندگی فرد بکاربرد . سبک زندگی هدف فرد ؛ خود پنداره ؛ احساسهای فرد نسبت به دیگران ونگرش فرد نسبت به دنیا را شامل می شود . سبک زندگی حاصل تعامل وراثت ؛ محیط ؛ ونیروی خلاق فرد است ، سبک زندگی فرد در ۴یا ۵ سالگی کاملا تثبیت می شود بعد از این دوران تمام فعالیت ها ی فرد پیرامون سبک زندگی یکپارچه او استوار می باشند . با اینکه هدف نهایی فرد یکی است اما لزومی ندارد که سبک زندگی وی محدود یا انعطاف ناپذیر باشد .افرادی که از لحاظ روانی سالم نیستند معمولا زندگی نسبتا انعطاف ناپذیر ی دارند که مشخصه آن ناتوانی در انتخاب کردن راه های جدید پاسخ دادن به محیطشان است . در مقابل افرادی که از لحاظ روانی سالم هستند به صورت متنوع وانعطاف پذیر رفتار می کنند وسبک زندگی آنها پیچیده ؛ پرمایه وتغییر پذیر است . افراد سالم برای موفقیت راه های متعددی دارند وهمواره گزینه های تازه ای را جستجو می کنند، یا اینکه هدف نهایی آنها ثابت می ماند، اما نحوه ای که آن را در نظر می گیرد مرتبا تغییر می کند . بنابر این آنها می توانند در هر مقطع زندگی ؛ گزینه های جدید ی را انتخاب کنند . افرادی که سبک زندگی سالم واز لحاظ اجتماعی مفیدی دارند ؛ علاقه اجتماعی خود را در عمل نشان می دهند .آنها فعالانه می کوشند به قول آدلر سه مساله مهم زندگی ؛ یعنی عشق صمیمانه ؛ عشق جنسی وشغل را از طریق همکاری ؛ جسارت ؛ واشتیاق به مشارکت داشتن در رفاه دیگران حل می کنند .آدلر معتقد بود افرادی که سبک زندگی مفید دارند عالیترین شکل انسانیت را در فرایند تکامل نشان می دهند واحتمالا به دنیای آینده رونق می بخشد(فیست و فیست، ۲۰۰۵).
آخرین اصل نظریه آدلر این است : سبک زندگی به وسیله نیروی خلاق افراد شکل می گیرد . آدلر معتقد بود که هرکس آزاد است تا سبک زندگی خودش را به وجود آورد . در نهایت افراد در قبال اینکه چه کسی هستند وچگونه رفتار می کنند مسولند. نیروی خلاق افراد زندگی آنها را تحت کنترل شان در می آورد ؛ مسبب هدف نهایی آنهاست ؛ روش تلاش کردن آنها را برای آن هدف تعیین می کند وبه رشد علاقه اجتماعی آنها کمک می نماید . نیروی خلاق مفهومی است که به حرکت اشاره دارد واین حرکت برجسته ترین ویژ گی زندگی است . کل زندگی روانی حرکت به سمت هدف را در بردارد حرکتی که جهت دار است . آدلر به اهمیت وراثت ومحیط در شکل دادن به شخصیت واقف بود . هر کودکی با ساخت ژنتیکی منحصر به فردی به دنیا می آید وطولی نمی کشد که از تجربیات اجتماعی متفاوت با تجربیات دیگران بهره مند می شود . با این حال انسانها خیلی بیشتر از ثمره وراثت ومحیط هستند .آنها موجودات خلاق اند که نه تنها به محیطشان پاسخ می دهند بلکه روی آن تاثیر می گذارند وباعث می شود که محیط هم به آنها پاسخ دهد . هر کس برای ساختن شخصیت از وراثت ومحیط به عنوان آجر وملاط استفاده می کند . اما این طرح معماری ؛ سبک منحصر به فرد آن شخص را منعکس می کند .موادی که به افراد داده شده است خیلی اهمیت ندارد بلکه مهم این است که چگونه آن را مصرف می کند .مواد سازنده شخصیت در درجه دوم اهمیت قرار دارد. هر کس معمار خودش است ومی تواند سبک زندگی مفید ویا بی حاصلی را بسازد. انسانها مجبور نیستند در جهت علاقه اجتماعی رشد کنند زیرا ماهیتی ندارند که آنهارا وادار کند خوب باشند. افراد از لحاظ فطری هم ماهیت شروری ندارند که مجبور باشند از آن فرار کنند. افراد به علت نحوه ای که آجر وملاطشان را مصرف کرده اند همان کسی می باشند که هستند. آدلر برای نشان دادن نیروی آزاد افراد روان رنجور وسالم از قیاس جالبی استفاده می کند که آن را قانون در ورودی نامید. اگر سعی کنید از یک در ورودی به ارتفاع ۱۳۰سانتی متر رد شوید دو انتخاب دارید : انتخاب اول این است که از نیروی خلاقتان استفاده کنید ووقتی به در می رسید خم شوید وبه این طریق مساله را با موفقیت حل کنید .این همان روشی است که افراد سالم اغلب مشکلات زندگی را حل می کنند ؛ از سوی دیگر ؛ اگر سرتان به آستانه در بکوبید ونقش بر زمین شوید باز هم باید این مساله را درست حل کنید یا اینکه به کوبیدن سر تان ادامه دهید .افراد روان رنجور اغلب کوبیدن سرشان به واقعیات زندگی را انتخاب می کنند. وقتی که به در ورودی کوتاهی نزدیک می شوید نه مجبور به توقف کردن هستید ونه مجبورید سرتان را به آن بکوبید شما از نیروی خلاقی برخوردارید که امکان دنبال کردن هریک از این دو روش را در اختیار تان می گذارد (شولتز،۱۳۸۷ ).
سبک زندگی مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌های منحصر به فرد در هر مورد زندگی‌ است. آدلر سبک زندگی را به عنوان یکی از عوامل ساختاری شخصیت معرفی کرده و نقش آن را در شکل‌گیری اختلالات روانی مورد تاکید قرار داده است. در این راستا، آدلر چهار سبک زندگی مطرح کرده است:
الف: سبک سلطه‌گر که آگاهی و علاقه اجتماعی کم را نشان می‌دهد و به دیگران حمله ور بوده و آزارگر است.
ب: سبک گیرنده که فرد به دیگران وابسته شده و به دنبال تایید دیگران است.
ج: سبک اجتناب کننده که با مشکلات زندگی مواجه نمی‌شود و از احتمال ‌شکست دوری ‌می‌کند.
د: سبک ‌سودمند اجتماعی که با دیگران همکاری می‌کند و با مشکلات به صورت رشد یافته کنار می‌آید. در تحلیل آدلری، برای آگاهی از اختلال فرد، باید سبک زندگی او کاملاً تحلیل شود. در این تحلیل، خاطرات قدیمی یکی از شیوه‌های اصلی رویکرد آدلری است که نشان می‌دهد فرد برای جبران کردن احساسهای حقارت به صورتی سازنده عمل می‌کند یا مخرب. محتوای این خاطرات مرتبط با سبک زندگی فرد و حالات روان رنجوری است که تجربه می‌شود(میرهاشمی و نجفی، ۱۳۹۳).
طبق رویکرد آدلر، افراد در کودکی به احساسهای حقارتی مبتلا هستند که آنها را برای جبران کردن درماندگی و وابستگی بر می‌انگیزد. در این تلاشهای جبرانی، مجموعه‌ای از رفتارها آموخته می‌شود که این رفتارها بخشی از سبک زندگی فرد می‌شود؛ یعنی الگوی رفتارهایی که برای جبران کردن یک حقارت ترتیب داده می شود. سبک زندگی تعیین می‌‌کند که فرد به کدام جنبه از محیط توجه نموده یا آنها را نادیده بگیرد و چه نگرشهایی را حفظ یا رد نماید. بسته به منبع و سرچشمه احساس حقارت، فرد تلاش جبران کننده را برای برتر شدن، از خود نشان می‌دهد. خطرات، طرد شدن، سرکوب شدگی، بی‌توجهی والدین، توجه افراطی ‌و لوس بار آمدن، تنبیه، انتقام، درماندگی، ناکامی، نگرانی، مورد تمسخر بودن، عزل شدن، تنها ماندن و . . . می‌توانند احساسهای حقارت را شکل داده و محرک فعالیتهایی برای جبران باشند که نوع آن فعالیتها، سبک زندگی فرد را تعیین می‌کند. به عقیده آدلر، جبران احساس‌های حقارت عادی است و افراد غالباً ضعف در یک توانایی را با برتری در توانایی دیگر جبران می‌کنند. اما جبران مفرط، سبک زندگی‌ای است که نشان دهنده انکار فرد به جای قبول موقعیت یا تلاش افراطی کردن برای پنهان داشن یک ضعف می‌باشد که می‌تواند ‌سبک‌ زندگی ناسودمند را شکل دهد و به دنبال آن حالات روان رنجوری مختلف (پرخاشگری، اضطراب، افسردگی، آسیب پذیری، کمرویی و شتابزدگی) را شکل دهد . نتایج این تحقیق، بیانگر چنین رابطه بین این خصیصه‌های ‌روان رنجوری الگوی پنج عاملی شخصیت با سبکهای زندگی در دانشجویان بوده است )شولتز ، ۱۳۸۷).
سبک زندگی ناز پرورده :سبک زندگی نازپرورده محور اغلب روان رنجوریهاست . آدمهای ناز پرورده علاقه اجتماعی ناچیزی دارند ؛ اما میل نیرومندی دارند به اینکه رابطه نازپرورده وانگلی را که در ابتدا با مادرشان داشتند دایمی کنند . آنها با دلسردی شدید ؛ دودلی وتردید ؛ حساسیت زیاد ؛ ناشکیبایی وهیجان مفرط مخصوصا اضطراب ؛ مشخص می شوند ؛ آنها دنیا را از زاویه شخصی می بیبینند ومعتقد ند استحقاق آن را دارند که در همه چیز اول باشند (پروچاسکا و نورکراس، ۲۰۰۲).
روش های ارزیابی آدلر که او آنها را دروازه های ورود به زندگی روانی نامید عبارتند از : ترتیب تولد ، خاطرات قدیمی، وتحلیل رویاء وعلاوه بر این روان شناسان امروزی بر اساس مفهوم علاقه اجتماعی آدلر آزمونهایی را برای ارزیابی روان شناختی ساختند.هدف آدلر از ارزیابی شخصیت این بود که به سبک زندگی بیمار پی ببرد ومشخص کند که آیا این سبک زندگی برای آن بیمار کاملا مناسب است یانه (شولتز،۱۳۸۷).

۲-۲۰ خاطرات، رویا ها، روان درمانی

آدلر برای آگاهی از شخصیت بیماران از آنها می خواست خاطرات قدیمی خود را تعریف کنند گرچه او باور داشت که خاطرات یادآوری شده ؛ سر نخهایی را برای آگاهی یافتن از سبک زندگی بیماران در اختیار می گذارند ؛ اما معتقد نبود که این خاطرات تاثیر تعیین کننده ای دارند اینکه تجربیات یاد آوری شده با واقعیات عینی مطابقت دارند یا کاملا خیالپردازی هستند اهمیتی ندارد. افراد رویدادها را طوری بازسازی می کنند تا آنها را با موضوعاتی که در زندگی شان جریان دارند، هماهنگ سازند . خاطرت قدیمی همیشه با سبک زندگی فعلی بیماران هماهنگ هستند وگزارش ذهنی آنها از این تجربیات سر نخهایی را برای شناختن هدف نهایی وسبک زندگی فعلی آنها در اختیار می گذارد. بیماران بسیار مضطرب با یاد آوری رویدادهای ترسناک واضطرب آور ؛ مانند تجربه تصادف اتومبیل ؛ از دست دادن والدین به طور موقتی یا دایمی ؛ یا اذیت شدن توسط سایر ین معمولا سبک زندگی فعلی خود را به خاطر ه تجربیات کودکی شان فرا فکنی می کنند . از سوی دیگر افرادی که از لحاظ اجتماعی سالم اند ؛ خاطراتی را به یاد می آورند که روابط خوشایند با دیگران را دربردارد . سبک زندگی فرد در رویا ها نیز منعکس می شود . آدلر رویا ها راآینده نگر می دانست وباور داشت سر نخهایی را برای حل کردن مشکلات آینده در اختیار می گذارند . طبق فرضیه آدلر زمانی که سبک زندگی تغییر می کند، خاطرات قدیمی هم باید تغییر کنند . از این رو ؛ روان در مانگران ومشاوران می توانند از تغییرات در خاطرات قدیمی به عنوان ملاکی برای ارزیابی نتایج در مان استفاده کنند (پروچاسکا و نورکراس، ۲۰۰۲) .

۲-۲۱ تحقیقات انجام شده

در زمینه موضوع موردپژوهش نمونه تحقیقات انجام شده داخلی عبارت است از :
در تحقیقی پیرامون بررسی تاثیر آموزش وورزش های هوازی بر میزان خستگی بیماران مولتیپل اسکلروزیس که توسط شبان، ذاکری، مهران و سنگلچی(۱۳۸۶) انجام شداین پژوهش با هدف بررسی تاثیر ورزش هوازی بر میزان شدت خستگی در بیماران مبتلا به ام اس طراحی گردیده وروش این پزوهش یک مطالعه کار آزمایی بالینی در بیمارن مبتلا به ام اس در سال ۱۳۸۶صورت گرفته، نمونه پژوهش ۸۰ نفر از بیماران مبتلا به ام اس انجمن ام اس شهر تهران بودند که نمره میزان شدت آنها بین ۵/۵-۰ بوده به روش نمونه گیری آسان بطور تصادفی به دوگروه آزمون ناتوانی وکنترل تقسیم شدند. نتیجه یافته ها نشان داد بین دوگروه از نظر نتیجه گیری شدت خستگی بعد از مطالعه اختلاف معنا داری وجود دارد وورزش های هوازی درکاهش شدت خستگی تاثیر گذار است (شبان وهمکاران ، ۱۳۸۶).
در پژوهشی دیگر با موضوع رابطه بین خود کار آمدی مربوط به درد وشدت درد در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس که توسط اعتمادی فر، حقیقت، رسول زاده طباطبایی و زادهوش(۱۳۹۰) انجام شد، یافته های پژوهش نشان داد که بین خود کارآمدی مربوط به درد وشدت درد ادراک شده در بیمارن مالتیپل اسکلروزیس رابطه منفی معنا دارای مشاهده شد. این پژوهش شواهد تجربی در حمایت از الگوی زیستی- روانی- اجتماعی فراهم آورده و نشان می‌دهد که عوامل روانشناختی نیز در تجربه شدت درد مؤثرند (اعتمادی فر وهمکاران ، ۱۳۹۰).
در پژوهشی دیگر در خصوص بررسی سبک زنذگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مراجعه کننده به انجمن ام اس شهر تهران که توسط صحراییان، مهران، نکته دان و نظری(۱۳۸۷) دانشگاه علوم پژشکی لرستان انجام شده بیماری مولتیپل اسکلروزیس غیر قابل پیش بینی و یکی از مهمترین بیماری های تغییر دهنده زندگی فرد است و به تدریج او را به سمت ناتوانی پیش می برد. بین سلامتی و سبک زندگی افراد ارتباط نزدیکی وجود دارد با اصلاح سبک زندگی می توان از بروز حملات بیماری و ناتوانی پیشرونده جلوگیری کرد لذا شناخت سبک زندگی جهت برنامه ریزی های آموزشی اهمیت دارد. این مطالعه با هدف بررسی و تعیین سبک زندگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مراجعه کننده به انجمن ام. اس شهر تهران سال ۱۳۸۷ صورت گرفته است. نتیجه‌گیری: سبک زندگی واحد های مورد پژ‍وهش در برخی از ابعاد نامطلوب بود و این رفتارهای غیر بهداشتی می‌تواند بر شدت و عود بیماری و در نهایت کیفیت زندگی بیماران تأثیر گذار باشد. لذا تغییر و تعدیل و اصلاح سبک زندگی بیماران مبتلا به ام. اس ضروری به نظر می رسد که با برنامه های آموزشی جامع می توان به این مهم دست یافت. سبک زندگی ۵/۳۸ درصد واحد های مورد پژوهش در بعد مراقبت از خود مطلوب، ۷۸ درصد نمونه ها در بعد تغذیه نسبتاً مطلوب و ۵/۶۱ درصد در بعد فعالیت جسمانی و ورزش نامطلوب بوده اند، ۸۳ درصد از نظر عدم استعمال دخانیات مطلوب بوده اند، ۴۵ درصد واحد های مورد پژوهش در زمینه الگوی خواب و استراحت و ۵/۵۰ درصد از نظر سازگاری با استرس نامطلوب بوده اند ( صحراییان وهمکاران ، ۱۳۸۷).
در پژوهشی دیگر در مورد بررسی تاثیر حمایت های اجتماعی در ارتقاء موقعیت بیماران ام اس در شهر اصفهان که توسط جهانبخش، حقیقتیان و روان مهر(۱۳۸۸ ) انجام شد، نتایج حاکی از اهمیت حمایت های اجتماعی می باشد که می تواند به احساس رضایتمندی از زندگی و امیدواری در بیماران مبتلا به ام. اس منجر شود. ولی با این وجود هر چند حمایت های اجتماعی به صور گوناگون اعم از مالی و اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و حمایتی،خدماتی می تواند در رفاه حال بیماران مبتلا به ام. اس مؤثر واقع گردد ولی به سبب نبود درمان قطعی جهت درمان این بیماری لذا حمایت های اجتماعی همه جانبه نیز نمی تواند با بهبودی نسبی این مبتلایان رابطه معناداری داشته باشد ( جهانبخش و همکاران، ۱۳۸۸).
در پژوهشی تحت عنوان اثر بخشی گروه درمانی در کاهش علایم روانشناختی بیماران ام اس که بوسیله رستمی و بهرامی احسان (۱۳۹۱ ) تدوین شده ویافته ها نشان می دهد دوگروه بعد از درمان ودر مرحله پیگیری بطور معنی داری از نظر افسردگی واضطراب متفاوت هستند ونتیجه حاکی از اثر بخشی گروه درمانی در کاهش افسردگی واضطراب بیماران ام اس بود ( رستمی وبهرامی ، ۱۳۹۱).
در پژوهشی دیگر با عنوان بررسی پدیدارشناسانه دیدگاه و تجربیات بیماران مبتلا به ام-اس در زمینه اوقات فراغت و فعالیتهای مربوط به آن در شهرستان اهواز که توسط قنبری و قاسم زاده(۱۳۸۹) در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شده است، در مطالعه حاضر، داده ­ها در قالب زیر مضمون­های تاثیر بر عملکرد جسمانی و تاثیر بر عملکرد روانی تقسیم بندی شدند، همچنین به شیوه استفاده از اوقات فراغت اشاره شدکه به صورت دو زیر مضمون گذران انفرادی و گذران گروهی در قالب مضمون اصلی نحوه گذران اوقات فراغت سازمان دهی شد. عوامل بازدارنده به زیر مضامین موانع فردی، موانع اجتماعی و موانع محیطی تحت مضمون اصلی موانع اوقات فراغت طبقه بندی شد. همچنین شرکت کنندگان به نقش فرد و نقش جامعه در بهبود اوقات فراغت در مضمون اصلی پیشنهاد برای نحوه گذران اوقات فراغت اشاره کردند. یافته ها حاکی از آن است که در افراد مبتلا به ام اس به دلیل ایجاد انواع محدودیت­ها در عملکرد جسمانی و روانی، حیطه اوقات فراغت نیز تحت تاثیر قرار می­گیرد، تجربه افراد شرکت کننده در این مطالعه بیان­گر آن است که این افراد به صور فردی و گروهی اوقات خود را سپری می­ کنند و در این راه با موانع گوناگونی از جمله موانع فردی، موانع اجتماعی و موانع محیطی مواجه هستند. این افراد وضعیت گذران اوقات فراغت را نیازمند توجه بیشتر می دانند و بر نقش فرد و نقش جامعه در بهبود مقوله گذران اوقات فراغت تاکید می نمایند (قنبری وقاسم زاده ، ۱۳۸۹).

صحت (۱۳۸۱ ) در مطالعه خود تحت عنوان «بررسی رابطه کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس با برخی ویژگی های دموگرافیک بیماران شرکت کننده در جلسه ماهیانه انجمن MS شهر اصفهان، به بررسی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام. اسی پرداخت. دراین مطالعه، کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام. اس به دو گروه کلی سلامت فیزیکی و سلامت ذهنی تقسیم شده است که سلامت فیزیکی در چهار زیر شاخه درد جسمانی، سلامتی عمومی، نقش فیزیکی، اعمال فیزیکی و سلامت ذهنی در چهار زیر شاخه سر زندگی، اعمال اجتماعی، نقش عاطفی و توانایی ذهنی مورد بررسی قرار می گیرد. این مطالعه در نظر دارد تا ضمن رسیدن به معیارهای کاملی برای بررسی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام. اس در شهر اصفهان با بهره گرفتن از پرسشنامه های بین المللی SF- 36 اطلاعات اولیه لازم برای اقدامات بهینه سازی سبک زندگی این بیماران را در اختیار خود آنها و مراکز بهداشتی- درمانی مسئول قرار دهد. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که در شهر اصفهان با افزایش شدت بیماری، سلامت ذهنی بیماران بیشتر از سلامت فیزیکی آنها تحت تأثیر بیماری قرار می گیرد. همچنین طی بررسی کیفیت زندگی تمام افراد مورد مطالعه و مقایسه با خصوصیات دموگرافیکی آنها (سن، جنس، اشتغال و میزان تحصیلات) شدت و نوع بیماری، بین کیفیت زندگی با شدت و نوع بیماری و خصوصیات دموگرافیکی بیماران رابطه معنی داری وجود ندارد اما بین اجزای کیفیت زندگی یعنی سلامت فیزیکی و سلامت ذهنی رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد (صحت ، ۱۳۸۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

محمودی (۱۳۸۷) در مطالعه خود تحت عنوان «بررسی سلامت روان در بیماران مبتلا به ام. اس در استان مازندران» این پژوهش جهت بررسی سلامت روان در بیماران مبتلا به ام. اس در استان مازندران انجام گرفته است. مطالعه از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش بیماران مبتلا به ام. اساستان مازندران بودند و روش نمونه گیری تصادفی بود. نمونه پژوهش ۱۳۴ نفر از بیماران مبتلا به ام. اس بودند که از بین ۷۰۰ بیمار تحت پوشش انجمن ام. اس انتخاب شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که با توجه به اختلال در سلامت روانی بیماران مبتلا به ام. اس و وجود مشکلاتجسمانی،اجتماعی، اضطراب و افسردگی در گروهی از این بیماران، پیشنهاد می شوداز آموزش،مشاوره و حمایت های روانی جهت کمک به این بیماران استفاده شود (محمودی ، ۱۳۸۷).
در مطالعه ای که کسل^[۳۳](۲۰۰۷) انجام داد نتایج نشان داد که خود کارآمدی در زنان بیمار در مقایسه با مردان متفاوت است وزنان بیشتر باور داشتند که می توانند بیماری خودرا کنترل کنند .در تحقیقی دیگر در باره امکان تاثیر عوامل باروری در ایجاد بیماری ام اس که در مجله اپید میولوژی در ۲۰۱۱ نوشته شده نظرات متفاوتی ارائه شده، در این پژوهش ارتباط بین باروری وخطر بیماری ام اس را بررسی کردند . در این بررسی بین خطر بروز بیماری در زنان با عواملی چون بارداری های بی نتیجه وعوارض بارداری ونازایی ارتباطی مشاهده نشد.
در گزارشی دیگر تحت عنوان پوکی استخوان در بیماران مبتلا به ام اس در مجله ام اس در ۲۰۱۰انجام شد. با توجه به جدی بودن خطر پوکی استخوان در بیماران مبتلا به ام اس توجه ویژه بیماران واعضای خانواده آنها ونیز کادر درمانی به عوامل خطر پوکی استخوان لازمه اجرای برنامه های پیشگیرانه ودرمانی اثربخش ام. اس مطرح گردید .
میکاییلی^[۳۴](۲۰۱۲) در پژوهش که در مورد نقش حمایت اجتماعی ادراک شده، راهبردهای مقابله با استرس و ویژگی شخصیتی تاب آوری در پیش بینی کیفیت زندگی بیماران ام . اس پرداختند به این دست بافتند که راهبردهای مقابله ای و حمایت اجتماعی به واسطه ویژگی شخصیتی این بیماران تاثیر متفاوتی در کیفیت زندگی این بیماران دارد (شمس ، ۱۳۹۰).

۲-۲۲ جمع بندی فصل دوم

بیماری ام اس یکی از بیماری های مزمن سیستم عصبی مرکزی است که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماری عمدتا روکش رشته های عصبی (میلین) که همان راه های هدایت عصبی هستند درگیر و دچار یک روند التهابی می شوند. بنابراین پیام های عصبی با تاخیر انجام می شود. اگر آسیب و روند بیماری شدید باشد حجم سلولی نیز تخریب می شود و راه های عصبی، حسی، حرکتی، تعادلی و بینایی مختل می شوند. این بیماری باتوجه به منطقه عصبی که گرفتار می کند، می تواند با علایم چشمی، کاهش بینایی، دوبینی، سرگیجه، عدم تعادل، بی حسی اندام ها، لرزش، تکرر و اختلال در کنترل ادرار و در موارد پیشرفته تر اختلال شدید حرکتی و تعادلی و لرزش و مشکلات حافظه و اختلال کنترل ادرار و مدفوع ظاهر شود. بررسی متون تاریخی متعدد نشان داده است که این بیماری از قرنها پیش وجود داشته است ودر هر برهه ای از زمان به یک نام شناخته شده وروشهای درمانی مختلفی نیز برای بیماران پیشنهاد می شده است. تا به امروز عقیده بر این است که ام اس بدنبال بروز واکنشهای خود ایمنی که احتمالا با یک آلودگی ویروسی مرتبط است رخ می دهد وبه منظور درمان آن از استرویید ها وکورتون ها وداروهای تعدیل کننده واکنشهای ایمنی استفاده می شود. تصور براین است که ام اس یک بیماری خود ایمنی است که طی آن سیستم ایمنی بدن برعلیه خود بدن فعال شده وموجب تخریب غلافی می شود که اطراف رشته های عصبی را فرا گرفته است . این غلاف ؛ میلین نام دارد ودر واقع با قرار گیری در اطراف رشته های عصبی موجود در مغز ؛ نخاع ؛ وعصب بینایی از آنها محافظت می کند . اگرچه پیش بینی دقیق سیر کلی ام اس در هر فرد غیر ممکن است. بررسی روند ۵سال اول بیماری می تواند تا حدودی چگونگی ادامه بیماری را در یک فرد مشخص کندعوامل متعددی در توزیع این بیماری نقش دارند عوامل جغرافیایی ، سن، جنس ومهاجرت از فاکتورهای اثر گذار این بیماری است . علایم بیماری ام. اس، بسته به اینکه چه منطقه ای از سیستم اعصاب مرکزی گرفتار شده باشد، بسیار متغیر هستند و الگوی بیماری ام. اس از هر فردی به فرد دیگری متفاوت است . پژوهش‌های میدانی صورت‌گرفته در میان گروه‌های مبتلاشده به این بیماری می‌توان دریافت که شیوع بیماری ‌ام. اس در زنان دو برابر مردان است . تئوری های مختلفی پیرامون شخصیت وسبک زندگی وارتباط آن با بیماری ام اس مطرح شده از جمله نظریه آلپورت ، کتل ، آیزنگ وآدلر رامی توان اشاره نمود. مجموعه نوینی از سبکهای زندگی در دهه ۱۹۶۰پدیدار شد. سبک زندگی اصطلاحی است که آدلر برای اشاره به حال وهوای زندگی فرد بکاربرد. سبک زندگی حاصل تعامل وراثت ؛ محیط ؛ ونیروی خلاق فرد است. آدلر سبک زندگی را به عنوان یکی از عوامل ساختاری شخصیت معرفی کرده و نقش آن را در شکل‌گیری اختلالات روانی مورد تاکید قرار داده است. سبک زندگی فرد در ۴یا ۵ سالگی کاملا تثبیت می شود بعد از این دوران تمام فعالیت ها ی فرد پیرامون سبک زندگی یکپارچه او استوار می باشند . سبک زندگی یک ساختار شناختی است یعنی نوعی بازنمود آرمانی از موجودیت فرد در فرایند شدن . افراد سبک زندگی خود را تا اندازه ای براساس تجربه کودکی خویش می سازند. شخصیت عبارت است از الگوی نسبتا پایدار صفات ؛ گرایش ها ؛ یا ویژگی های که تا اندازه ای به رفتار افراد دوام می بخشد . به طور اختصاصی تر شخصیت از صفات یا گرایش ها یی تشکیل می شود که به تفاوت های فردی در رفتار در طول زمان وتداوم رفتار در موقعیت های گوناگون می انجامد. ویژه گی های شخصیت در هر کس وجود دارد . نکته مهم این است که فقط افراد معدودی از سطح با لا یا شدید ویژه گی شخصیت برخوردارند ،اغلب افراد از مقدار متوسط ویژه گی شخصیت برخوردارند وافراد معدودی فقط از سطح پایین یا ملایم این ویژه گی برخوردارند.

فصل سوم

روش پژوهش

۳-۱ روش پژوهش

پژوهش حاضر یک مطالعه از نوع علی – مقایسه ای از نوع مقطعی است که در تابستان ۱۳۹۳ در شهر تهران انجام گردید. پس از تعیین نمونه مورد نظر پرسشنامه های شخصیت و سبک زندگی به آزمودنی های داده شد و از آنها درخواست گردید که صادقانه به سئوالات پاسخ دهند. ابتدا به انجمن ام اس شهر تهران مراجعه شد و جهت تفکیک وشناسایی بیماران مبتلا به ام اس که مجله پیام ام اس را مطالعه می کردند مصاحبه بعمل آمد. در این مصاحبه سوالاتی پرسیده شد که مشخص شود آیا مطالعه مجله پیام ام اس بر روی این بیماران تاثیر گذاشته است یا خیر . برخی از این بیماران اظهار می کردند که پیام های مجله ام اس توانسته است در ابعاد شناختی – عاطفی – رفتاری در آنان تاثیر چشمگیری داشته باشد به عنوان افرادی تشخیص داده می شدند که مطالعه مجله ام اس برای آنان تاثیر گذار بوده است و در غیر این صورت بعنوان افرادی تلقی می شدند که مطالعه این مجله برروی آنها تاثیر گذار نبوده است و حتی در برخی مواقع تاثیر منفی برروی این دسته از بیماران مبتلا به ام اس داشته است.

۳-۲ جامعه پژوهش

در این پژوهش جامعه آماری، کلیه بیماران مبتلا به بیماری ام. اس در شهر تهران که در سال ۱۳۹۳ تحت حمایت انجمن ام. اس بودند. طبق آمار این انجمن تعداد بیماران ام. اس عضو این انجمن ده هزار نفر بودند.

۳-۳ روش نمونه گیری و حجم نمونه پژوهش

از میان بیمارن ام. اس که عضو انجمن ام .اس در شهر تهران بودند تعداد ۶۰ بیمار که در تابستان ۹۳ به این انجمن مراجعه کردند به روش نمونه گیری تصاوفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. از این تعداد سی مرد و سی زن بطور تصادفی انتحاب شدند.

۳-۴ متغیر های پژوهش

الف- متغیر مستقل: عبارت است از ویژگیهای شخصیتی وسبک زندگی
ب- متغیر وابسته: تاثیر پذیری و تاثیر ناپذیری از پیامهای مجله ام. اس

۳-۵ ابزار و روش گرد آوری اطلاعات:

روش گردآوری اطلاعات به صورت پژوهش میدانی واز طریق پرسشنامه داده ها جمع آوری گردید. بدین صورت که پرسش نامه پنج عامل بزرگ شخصت وپرسشنامه سبک زندگی به آزمودنی هاداده شد واز آنها درخواست شد صادقانه وبه طور کامل وگویا به سوالات پرسشنامه پاسخ دهند ( کوستا و مک کری ۱۹۹۲؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵).
پرسشنامه سبک زندگی ( BASIS-A)
کرن و همکاران (۱۹۹۳، به نقل از بشیری ۱۳۸۶) مقیاس های اساسی آدلری برای موفقیت بین فردی – نسخه بزرگسالان ( آزمون سبک زندگی ) را تدوین کردند . این مقیاس یک پرسش نامه ی عینی بوده ومی توان از آن در راستای پژوهش یا به عنوان یک ابزار بالینی یا آموزشی استفاده نمود . از این ابزار روان شناسان بالینی ، متخصصان تعلیم وتربیت وکارکنان سازمان ها می توانند استفاده نمایند . فرم تجدید نظر شده این پرسشنامه دارای ۶۲سوال است که هر جمله با عبارت ( وقتی من بچه بودم … … . ) آغاز می شود و از آزمودنی می خواهد که خاطره های دوران کودکی خود را به یاد آورده وبا گزینه های فوق ارزیابی کند . این پرسشنامه دارای پنج خرده مقیاس حمایتی شامل سخت گیری^[۳۵] ، مستحق بودن^[۳۶] ، مورد علاقه همه بودن^[۳۷]، کوشش برای رسیدن به کمال^[۳۸] وملایمت^[۳۹] می باشد . پنج مقیاس اصلی به این معنا است تعلق – علاقه اجتماعی : این مقیاس به ارزیابی احساس تعلق فرد به جامعه می پردازد .
کنار آمدن : این مقیاس برآورد می کند که فرد تاچه اندازه تمایل دارد که در سه حیطه مربوط به تکالیف زندگی یعنی ارتباطات اجتماعی ، کار وصمیمیت از روند ی قاعده مند پیروی کند . مسولیت پذیری : این مقیاس به ارزیابی این نکته می پردازد که تا چه اندازه هدایت ورهبری دیگران برای فرد خوشایند وقابل قبول است . نیاز به تایید: این مقیاس ارزیابی می کند که فرد تا چه اندازه به اظهار نظرهای دیگران بها داده ونظر آن ها را جایز اهمیت می داند . محتاط بودن : این مقیاس نیز برآورد می کند که فرد تا چه اندازه در موقیعت های بین فردی احساس اعتماد وامنیت می کند . پنج مقیاس حمایتی پرسشنامه به این معنا می باشد سخت گیری : مقیاس سخت گیری به ارزیابی این نکته می پردازد که آیا فرد مایل است نسبت به خود دیدگاهی منفی داشته باشد یاخیر . مستحق بودن : این مقیاس ارزیابی می کند که آیا فرد معمولا ترجیع می دهد که در موقعیت های اجتماعی با او به عنوان فردی استثنایی ومنحصر به فرد رفتار شود یانه . مورد علاقه همه بودن : این مقیاس نیز برآورد می کند که آیا فرد به تایید وتمجید دیگران نسبت به خود اهمیت می دهد یاخیر . کوشش برای رسیدن به کمال : این مقیاس به ارزیابی سطح ساختار گرایی ، حل مساله ومهارت های رویارویی با فشار روانی در یک شخص می پردازد . ملایمت : مقیاس ملایمت جهت ارزیابی سطح خوش بینی فرد در مورد خود و جهان اطراف مورد استفاده قرار می گیرد .
نمره گذاری
پرسشنامه اصلی دارای شصت وپنج سوال بسته پاسخ پنج گزینه ای در مقیاس لیکرت ( کاملا موافق ، موافق، بی نظر مخالف ، کاملا مخالف ) می باشد . البته در این پژوهش از فرم تجدید نظر شده که در ایران توسط بشیری هنجار یابی شده و دارای شصت ودو سوال می باشد استفاده شده است. نمره گذاری گزینه ها به این صورت انجام می شود که نمره یک برای کاملا مخالف تا نمره پنج برای کاملا موافق در نظر گرفته می شود و پانزده سوال نیز بطور معکوس نمره گذاری می شود که عبارتند از( عبارات شماره ۴،۱۲،۲۶،۳۰،۳۵،۴۰،۴۹ ،۵۲،۵۴ ،۵۵ ،۵۹ و۶۰ این پرسشنامه دارای پنج خرده مقیاس اصلی شامل هفت گویه برای مشخص کردن تعلق – علاقه اجتماعی ( عبارات شماره ی ۱، ۶، ۲۱،۲۲،۲۹ ،۳۴ ،۵۴ و ۱۰گویه کنار آمدن ( عبارات شماره ۱۷، ۲۶، ۳۰، ۳۵، ۴۰،۴۴،۴۹ ،۵۲ ،۵۳ ،۵۹) هشت گویه مسئولیت پذیری ( عبارات شماره ۳، ۸، ۱۳، ۱۸، ۲۳، ۲۷، ۳۲، ۳۶، ) هفت گویه نیاز به تایید ( عبارات شماره ی ۹، ۱۱، ۱۴، ۱۶، ۱۹، ۲۴، ۲۸، )و پنج گویه محتاط بودن ( عبارات شماره ی ۵، ۱۰، ۱۲، ۱۵، ۲۰) و پنج خرده مقیاس فرعی حمایتی که عبارتند از شش گویه سخت گیری ( عبارت شماره ی ۴، ۲۵، ۳۱، ۳۲، ۳۹، ۶۱، ) شش گویه مستحق بودن ( عبارت شماره ی ۲، ۷، ۴۲، ۴۳، ۴۸، ۵۸، ) سه گویه مورد علاقه ی همه بودن ( عبارات شماره ۴۱، ۵۱، ۵۶) پنج گویه برای مشخص کردن کوشش برای رسیدن به کمال ( عبارات شماره ی ۳۷، ۳۸، ۴۶، ۴۷، ۵۷) ملایمت (عبارات شماره ی ۵۰، ۴۵، ۵۵، ۶۰، ۶۲) می باشد .
پایایی واعتبارپرسشنامه ی BASIS-A
سازندگان آزمون برآوردهای مربوط به همسانی درونی این ابزار را در مورد پنج مقیاس اصلی با ضرایب آلفا در طیفی میان ۸۲/۰تا ۸۷/۰گزارش کرده اند . همچنین ضریب های آزمون باز آزمون بین ۸۱/۰ تا ۹۰/۰ بوده است. پرسشنامه فوق در ایران توسط بشیری ۱۳۸۶ برروی ۵۱۳ جوان ۱۸ تا ۴۰ ساله ی شهرتهران هنجاریابی شده وپنج عامل نسخه اصلی را در نمونه ایرانی معتبر گزارش کرده است . در این پژوهش برای محاسبه ضریب پایانی از روش باز آزمایی و همسانی درونی استفاده شد و برای پنج مقیاس اصلی بین ۵۷/۰ تا ۷۶/۰ برآورد شده است . جهت بررسی اعتبار پرسشنامه از اعتبار صوری (محتوایی ) و سازه استفاده شد و با نظر سنجی از متخصصین پنج عامل اصلی استخراج شده و همبستگی بالایی ( ۷۵/۰) بین عامل های بدست آمده با عامل های پرسشنامه اصلی گزارش شده است .
پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت
در الگوی پنچ عاملی شخصیت، روان رنجوری بیانگر بعدی از شخصیت است که به تمایل و آمادگی برخی افراد در تجربه هیجانهای منفی شامل اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، کمرویی، شتابزدگی و آسیب پذیری اشاره دارد. گرچه همه ما این احساسات را بارها تجربه کرده‌ایم اما افرادی که روان رنجوری دارند این هیجانها را به طور مکرر و نسبتاً شدید تجربه می‌کنند. چنین اشخاصی بیشتر نگران رویدادهای نا‌مطلوب و منفی در آینده هستند و درباره خود و دیگران دیدگاهی منفی و بدبینانه دارند. علائم روان رنجوری خبر از بحران‌های درونی می‌دهند که به شیوه‌های لازم جواب نگرفته‌اند و رنج‌هایی که از این راه حادث می‌شوند ناشی از تلاش‌های نامعقول (به معنی رفتارها ، افکار و احساسات نا کارآمد) افراد روان رنجور است که برای از بین بردن، نادیده انگاشتن ‌و ‌یا ‌فرار ‌از ‌بحران‌هایشان ‌صورت می‌دهند. ابزارهای متعددی برای ارزیابی پنج عامل بزرگ شخصیت ساخته شده است. برخی از این ابزارها مانند پرسشنامه ۲۴۰ گویه ای NEO-PI-R ( کوستا و مک کری، ۱۹۹۲؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵) به صورت گسترده مورد استفاده بوده است. لیکن در فعالیت های پژوهشی استفاده از این ابزارها به سبب تعداد زیاد گویه ها معمولاً دشوار بوده است. لذا در سال های اخیر محققین تلاش داشته اند تا فرم ها یا پرسشنامه هایی کوتاه برای ارزیابی پنج عامل بزرگ شخصیت بوجود آورند. برای مثال کوستا و مک کری، ( ۱۹۹۲؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵)، پرسشنامه ای ۶۰ گویه ای به عنوان NEO-FFI با انتخاب پرسشنامه شخصیتی NEO-PI-R می سازند. گلدبرگ (۱۹۹۲) مقیاس صفتی ۱۰۰ گویه ای، سایوسر^[۴۰] ( ۱۹۹۴) مقیاس ۴۰ گویه ای، جان دانوهیو و کتل^[۴۱] ( ۱۹۹۱؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵) پرسشنامه ۴۴ گویه ای و هندریکس^[۴۲] ( ۱۹۹۷) پرسشنامه ۱۰۰ گویه ای ( FFPI ) را ارائه می دهند.گلدبرگ( ۱۹۹۹ ، به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵) بر اساس تحلیلی که بر روی مجموع ۱۲۵۲ گویه از میان مجموعه گویه های شخصیتی رایج در جهان ( IPIP )^[43] و همچنین پرسشنامه های شخصیتی موجود انجام داده است، چهار پرسشنامه شخصیتی پیشنهاد می دهد. از این تعداد یک پرسشنامه ۱۰۰ گویه ای و یک پرسشنامه ۵۰ گویه ای با توجه به مدل مک کری و کوستا ( ۱۹۹۶) با تحلیل پرسشنامه های موجود ساخته شد و یک پرسشنامه یکصد گویه ای و ۵۰ گویه ای بر اساس مدل تحلیل واژگانی از مجموعه گویه های شخصیت رایج در جهان ( IPIP) تهیه شد. در این پژوهش از پرسشنامه شخصیت ۴۶ گویه ای ( گلدبرگ، ۱۹۹۹؛ به نقل از خرمایی، ۱۳۸۵) به جهت اختصار و شاخص های روان سنجی مناسب تر آن استفاده شده است. گلدبرگ شواهدی برای روایی و پایایی این ابزار ارائه نموده است. در این پرسشنامه برای ارزیابی هر یک از پنج عامل بزرگ شخصیت ۱۰ گویه مثبت و منفی وجود دارد. برای سنجش عامل روان نژندی ( ثبات هیجانی) گویه هایی مانند « در مورد کارها دلشوره و نگرانی دارم» و « بندرت غمگین و نگران می شوم» آمده است. برای ارزیابی عامل برون گرایی گویه هایی مانند « از در میان جمع بودن احساس رضایت و دلخوشی می کنم» و یا « زیاد حرف می زنم» و برای ارزیابی عامل وظیفه مداری گویه هایی مانند « در کارهایم دقیق و موشکاف هستم» و یا « نظم و ترتیب را دوست دارم وجود دارد». مثال هایی از عامل گشودگی در تجربه گویه هایی مانند قوه تخیل قوی دارم و ایده های زیادی در ذهن دارم است و در نهایت گویه هایی مانند احساس علاقه اندکی به دیگران می کنم و یا با احساسات دیگران همدلی و همدردی می کنم برای ارزیابی عامل توافق پذیری مورد استفاده قرار می گیرد ( پیوست . ۱). درجه بندی این ویژگی ها براساس مقیاس پنج درجه ای است که در مورد گویه های مثبت با انتخاب گزینه کاملاً درست نمره ۵ و با انتخاب گزینه کاملاً نادرست نمره ۱ تعلق می گیرد. گویه های منفی به صورت عکس نمره گذاری می شوند ( به جدول ۲-۳ نگاه کنید ). حداکثر نمره آزمودنی در هر عامل ۵۰ و حداقل نمره اکتسابی ۱۰ خواهد بود.

شکل (۲-۳) تحلیل دو مرحله ای کارایی ۳۱
شکل (۲-۴) مقایسه کارایی کانالهای بازاریابی مستقیم و غیرمستقیم ۳۲
شکل (۳-۱) فرایند کلی تحقیق ۴۵
چکیده
صنعت بیمه بهعنوان یک بخش خدماتی، نقشی جبرانکننده و محافظتی در اقتصاد هر کشوری دارد، به‎طوری که عملیات موفقیتآمیز این صنعت، انگیزه و محرکی برای دیگر صنایع و توسعه آن اقتصاد ایجاد میکند، بنابراین برای نایل شدن به این امر در هر اقتصادی، شرکتهای بیمه نیز مانند هر شرکت دیگری باید عملکردی قوی و موفقیتآمیز در انجام رسالت، اهداف و استراتژیهای خود داشته باشند. گستردگی حوزه توزیع و عرضه خدمات بیمهای و تاثیر آن بر فعالیت بازاریابی و توفیق طلبی شرکتها باعث شده است که به عنصر آمیخته بازاریابی توجه خاصی شود.

آنچه در بازاریابی خدمات بیمهای اهمیت دارد توجه به این نکته است که محصولات مختلف با توجه به کاربرد متنوعی که دارند نیازمند رویکردهای متفاوتی برای ارائه خواهند بود.
هدف از این تحقیق مقایسه کارایی عملکرد بیمهگران در فروش محصولات بیمه از طریق کانال بانک بیمه (کانال بازاریابی غیرمستقیم) با کانال نمایندگان فروش (کانال بازاریابی مستقیم) میباشد.
از اینرو تحقیق در سه گام به انجام میرسد. در گام اول دو نوع کانال توزیع خدمات بیمهای تحت عنوان کانال مستقیم (نمایندگان فروش) – شرکت بیمه ایران- و کانال غیرمستقیم (بانک بیمه) – بانک بیمه پارسیان-، به منظور پاسخگویی به سوال اصلی تحقیق انتخاب میگردد. در مرحله دوم، تکنیک تحلیل پوششی داده ها (DEA) به منظور مقایسه کارایی مورد استفاده قرار می گیرد. به این صورت که کارایی توزیع خدمات بیمهای توسط شرکت بیمه ایران و بانک بیمه پارسیان به تفکیک با بهره گرفتن از تکنیک (DEA) مورد بررسی قرار میگیرد. در مرحله آخر تحقیق، نتایج به دست آمده از نحوه عملکرد هر یک از کانالهای توزیع با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته و نتیجه گیری نهایی ارائه میشود.
بهطور کلی نتایج تحقیق نشان میدهد که: بازاریابی مستقیم موثرتر از بازاریابی غیرمستقیم است که برطبق آن بازاریابی مستقیم اینک موفق ترین نوع بازاریابی است.
واژگان کلیدی: کانالهای توزیع، ارزیابی عملکرد، بانک بیمه، نمایندگیهای بیمه، تحلیل پوششی داده ها
۱-۱ مقدمه
در جهان امروز که رشد وتوسعه اقتصادی هر کشوری جایگاه بین المللی آن را رقم میزند، کشورها برای آنکه بتوانند در عرصه بین المللی حرفی برای گفتن داشته باشند در صدد بر میآیند تا شاخصهای توسعه یافتگی خود را بهبود بخشند و از این طریق در چرخه بهبود وضعیت اقتصادی و بالطبع افزایش نقش موثر خود موجب تقویت اقتصاد و ایفاء نقش تأثیرگذاری در صحنه جهانی شوند. صنعت بیمه به عنوان یکی از شاخصهای توسعهیافتگی از سویی بهعنوان یکی از عمدهترین نهادهای اقتصادی مطرح بوده و از دیگرسوی فعالیت دیگر نهادها را پشتیبانی میکند (www. Centinsur. ir).
از سوی دیگر با پیشرفت فناوری، به ویژه فناوری اطلاعات، مشتریان قادرند تا اطلاعات وسیعتری را نسبت به گذشته از کیفیت محصولات و خدمات مورد نظر خود کسب کنند. در بازار جهانی، رقابت شرکتها با یکدیگر، نسبت به گذشته به مراتب پیچیدهتر و فشردهتر شده است. مشتریان در انتخاب محصولات و خدمات دلخواه خود، قدرت بیشتری یافتهاند و حق انتخاب را به معنای واقعی به دست آوردهاند. موضوع رقابت در تمامی صنایع و خدمات از وجوه مشترکی برخوردار است. به بیان دیگر در بازار کاملا رقابتی، شرکتی موفق است که با کاهش هزینه های اداری و بالاسری از یکسو و ارتقا کیفیت محصولات و بهبود ارائه خدمات از سوی دیگر، از سود قابل قبولی برخوردار باشد. لکن در بیمه برخلاف سایر صنایع، محصولی که فروخته میشود ملموس نیست و بخش عمده بیمهگذاران نیز بدلیل آنکه با خسارتی مواجه نمی شوند (بجز آرامش خاطر و رفع نگرانی) از خدمات دیگری بهرهمند نمیشوند. در حالیکه در سایر صنایع علاوه بر فروش یک محصول فیزیکی، خدماتی نیز در طی دوره استفاده از محصول ارائه میشود و تمامی خریداران، امکان قضاوت در مورد کیفیت محصول شرکت و نحوه ارائه خدمات آنرا دارند. لذا رقابت در بیمه پیچیدهتر و از ظرافتهای بیشتری برخوردار است. بنابراین رقابت یک ضرورت پذیرفته شده در صنعت بیمه و تضمین کننده بقا و توسعه این صنعت است. ایجاد این رقابت در زمینه های متفاوت و از ابعاد مختلفی قابل بررسی است که این موضوع به شرایط و فضای حاکم بر بازار بیمه هر کشور بستگی دارد.
۱-۲ بیان مسئله اصلی تحقیق
گستردگی حوزه توزیع و عرضه خدمات بیمهای و تاثیر آن بر فعالیت بازاریابی و توفیق طلبی شرکتها باعث شده است که به عنصر آمیخته بازاریابی توجه خاصی شود. واژه توزیع، به زبان ساده یعنی عرضه خدمات مورد نظر مشتری در زمان مطلوب به مکان مورد نظر. بنابراین اکثر شرکتها برای عرضه خدمات خود به بازار با واسطه های بازاریابی و فروش، کانال توزیع را تشکیل میدهند که به آن کانال تجاری نیز گفته میشود (عاملی، ۱۳۹۱). آنچه در بازاریابی خدمات بیمهای اهمیت دارد توجه به این نکته است که محصولات مختلف با توجه به کاربرد متنوعی که دارند نیازمند رویکردهای متفاوتی برای ارائه خواهند بود (Keh et al, 2006). یکی از قابل توجهترین تغییرات در زمینه توزیع خدمات مالی طی سال های گذشته، ظهور و گسترش پدیده بانک بیمه بوده است. موسسات بانکی و شرکت های بیمه، بانک بیمه را جزء مکمل و اغلب سودآور فعالیتهای خود میدانند. موفقیت اظهار شده توسط فعالیتهای بانک بیمه، توجه بخش خدمات مالی را بهعنوان یکی از کانالهای توزیع به خود جلب کرده است (Brockett et al, 2005).
اکثر شرکتهای بیمه بر این اعتقادند که افزایش تعداد کانالهای بازاریابی جهت جذب مشتریان بیشتر و فروش بالاتر، شیوهای برای سوددهی بیشتر است. بهعلاوه، شرکتهای بیمه با بهره گرفتن از نمایندگان فروش خوب میکوشند تا محصولات را از طریق بانکها به فروش برسانند. بانک بیمه، یکی از کانالهای بازاریابی بیمهگران برای فروش بیمه است (Chiang et al, 2009). به عبارت دیگر هنگامی که شرکتهای بیمه اقدام به فروش بیمه از طریق نمایندگان خود میکنند، از این فرایند بهعنوان بازاریابی مستقیم یاد میشود. هنگامی که آنها فروش بیمه را از طریق بانک بیمه انجام میدهند، بازاریابی غیرمستقیم صورت میگیرد (پارسامنش، ۱۳۹۰). امروزه شرکتهای بیمه دستاوردهای بیشتری در زمینه بازاریابی از طریق بانکها دارند. عاملین بیمه های اشخاص به لحاظ استفاده از سیستمهای سنتی با مشکل مواجه هستند زیرا هزینه رقابت در حاشیه سودها را کاهش داده و تقاضای پاداشگیری از سوی نمایندگان را افزایش داده است. بهعنوان مثال در طول دهه گذشته نمایندگان بیمه زندگی بیمهنامههای کمتری و با ارزش بیشتر را به مشتریان طبقه توانگر جامعه فروختهاند. مشتریان با درآمد متوسط که بدنه اصلی مشتریان بانکی را تشکیل میدهند توجه کمی را از طرف نمایندگان بیمه به خود معطوف میسازند. با سرمایهگذاری بر روی روابط بانکها، شرکتهای بیمه بخش قابل توجهی از این بازار محروم از خدمت را به دست میآورند (عاملی، ۱۳۹۱). مزیت دیگر بانکها نسبت به کانال توزیع سنتی، هزینه کمتر برای فروش است که بهواسطه پایگاه مشتریان قابل توجه و وفادار ایشان ایجاد میشود. بانکها همچنین از شناخت نشان تجاری در حوزه جغرافیایی خود بهره میبرند که هزینه فروش کمتری در مقایسه با تبلیغات کاغذی، رادیو و تلویزیونی ایجاد میکند (Thomas, 2007).
از این رو تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخ برای سوال اصلی تحقیق مبنی بر این میباشد که آیا بیمهگران در فروش محصولات بیمه از طریق کانال بانک بیمه (کانال بازاریابی غیرمستقیم) کاراتر عمل میکنند یا از طریق کانال نمایندگان فروش (کانال بازاریابی مستقیم) ؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق
امروزه یکی از دلایل بانکها برای ورود به صنعت بیمه این است که: رقابت شدید در میان بانکها در برابر کاهش حاشیه سود منجر به افزایش در هزینه های ادرای و بازاریابی و محدود شدن حاشیه سود محصولات سنتی بانکها گردیده است. حال آنکه محصولات جدید میتوانند سودآوری و بهره وری را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
امروزه موسسات بانکی و شرکتهای بیمه، بانک بیمه را جزء مکمل و اغلب سودآور فعالیتهای خود میدانند.
یکی از مهمترین دلایل توجه به بانک بیمه توسط بانکها بازده افزوده بر داراییها (ROA) است. یکی از بهترین راه ها برای افزایش با فرض یک مجموعه دارایی از طریق درآمد ناشی از کارمزد است. بانکهایی که درآمد ناشی از کارمزد ایجاد میکنند میتوانند بیش از هزینه های عملیاتی خود را پوشش دهند و یک راه برای ایجاد درآمد ناشی از کارمزد، فروش محصولات بیمهای است. بانکهایی که بهصورت موثر خدمات مالی را به فروش میرسانند، میتوانند توانمندیهای توزیع و فراوری خود را بهمنظور دستیابی به نسبتهای هزینه های عملیاتی سودده تقویت نمایند.
۱-۴ اهداف تحقیق
ارائه یک روش سیستماتیک جهت ارزیابی کارایی کانالهای توزیع مستقیم و غیرمستقیم در بازاریابی خدمات بیمه با توجه به تغییرات سبک زندگی افراد
معرفی تکنیک تحلیل پوششی داده ها بهعنوان ابزاری کارآمد در بررسی عملکرد کانالهای توزیع در صنعت بیمه
معرفی بانک بیمه بهعنوان یک روش نوین در بازاریابی خدمات بیمهای
۱-۵ چارچوب نظری تحقیق
مؤلفه های اصلی هر سیستم ارزیابی عملکرد، شاخصها و معیارهای آن سیستم است؛ زیرا ارتباط بین مدل ارزیابی عملکرد با محیط بیرونی و درونی سازمان توسط شاخصها و معیارها برقرار میگردد، درواقع، مجموعه شاخصهای عملکرد و ارتباط بین نتایج حاصل از آنها، تشکیلدهنده یک مدل ارزیابی عملکرد است. اهمیت نقش شاخصها در ارزیابی عملکرد مناسب و صحیح سازمان کاملاً مشهود است. سازمانها در طراحی و انتخاب معیارهای ارزیابی عملکرد باید اصول و چهارچوبهایی را رعایت کنند، معیارها باید به گونهای طراحی و انتخاب گردند که بتوانند کارایی و اثربخشی سیستم ارزیابی عملکرد را تضمین کنند (کاپلان و نوترون، ۱۳۸۶، ص ۳۵).
شاخصهایی که میتوان از منظر آنها صنعت بیمه را ارزیابی نمود بسیار زیادند، اما میتوان براساس چند شاخص کلیدی و مهم این امر را میسر ساخت. جدول (۱-۱) تعدادی از این شاخصها را به اختصار معرفی میکند.

جدول (۱-۱) ورودیها و خروجی های استفاده شده برای ارزیابی کارایی شرکتهای بیمه

ورودیها
خروجی ها
منبع

هزینه بازسازی و غرامت

اولین دفعه

Meimand et al, 2002

تعداد اعضای تمام وقت و مدیران خسارت شعبه

تعداد ادعاهایی که در این ماه برای اولین بار تحت مدیریت قرار گرفتهاند

تعداد ادعاهایی که مدیریت آنها را در این ماه آغاز شده اما پیشبینی میشود که تا کمتر از ۱۲ ماه ادامه یابد.

تعداد پرداخت غرامتها به شکل هفتگی که در بازه زمانی مورد نظر انجام یافتهاند

کوپر(۱۹۸۶) ویژگی‌های شخصیتی دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار را با یکدیگر مقایسه کرد و نتیجه گرفت که ورزشکاران از سازگاری اجتماعی و ساختار شخصیتی بالاتری برخوردارند، رقیب‌های قوی‌تری هستند و اضطراب کمتری دارند (به نقل از ترابی، ۱۳۸۲).
یک گروه تیم تحقیق استرالیایی که توسط جردن، اشانازی، هارتل و هوپر(۱۹۹۹) رهبری می‌شد عملکرد ۴۴ گروه را طی دوره زمانی ۹ هفته‌ای مورد بررسی قرار داد و هوش هیجانی اعضای گروه‌ها با بهره گرفتن از یک مقیاس خودسنجی که بر اساس مدل مایر و سالووی طراحی شده بود اندازه گیری شد، محققان عملکرد گروه‌هایی که در زمینه هوش هیجانی بالا یا پایین بودند را تحلیل کردند. در آغاز مطالعه عملکرد گروه‌هایی که هوش هیجانی بالا داشتند به طور معناداری بیشتر از عملکرد گروه‌هایی بود که هوش هیجانی پایینی داشتند و در پایان هفته نهم، عملکرد هر دو گروه در یک سطح قرار گرفت(سیاروچی و همکاران، ۱۳۸۳)
بارساد(۲۰۰۰) از دانشکده مدیریت ییل در مطالعه‌ای که راجع به شناخت هیجانی انجام داد، دریافت که گسترش هیجان‌های مثبت در داخل گروه‌ها، همکاری و مشارکت اعضای گروه را تسهیل کرده، تعارض را کاهش داده و میزان کارایی اعضای گروه را بهبود می‌بخشد (Bar- On. R.& Parker, 2002)
کریک(۲۰۰۲) در بررسی رابطه بین هوش هیجانی و صلاحیت اجتماعی و موفقیت بر روی ۱۲۰ نفر، ۳۱ دختر و ۸۹ پسر دریافت که دانش آموزان دختر نمره‌های هوش هیجانی بیشتری داشتند و در رابطه بین فردی و سازگاری نمراتی بالاتر از میانگین کسب کرده‌اند (خسروجردی، ۱۳۸۷).
براون^[۱۰۶] (۲۰۰۲) در تحقیقی با عنوان« فعالیت بدنی، سن و سلامت روانی» بیان کرد؛ فعالیت بدنی موجب بهبود سلامت روانی افراد جوان و میانسال میشود، ولی شواهد تجربی کمی برای تعیین اینکه فعالیت بدنی بر بهبود سلامت روانی افراد سالخورده موثر است، وجود دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

هولنز و همکاران(۲۰۰۲) طی تحقیقی با عنوان کیفیت زندگی مرتبط با تندرستی در زنان فعال و غیر فعال نشان داد که سطح بالای فعالیت بدنی به طور مثبت با کیفیت زندگی ارتباط دارد.
کینگ و همکاران (۲۰۰۳) با بررسی تاثیر فعالیت بدنی منظم و گروهی بر احساس خوب بودن و کیفیت زندگی سالمندان به این نتیجه رسیدند که فعالیتبدنی منظم و گروهی میتواند باعث افزایش کیفیت زندگی و احساس خوب بودن شود.
کاوپرو و همکاران^[۱۰۷](۲۰۰۳) به بررسی تاثیر برنامه ورزشی بر وضعیت سلامتی افراد سالمند پرداختند و به این نتیجه رسیدند که برنامه ورزشی منظم باعث افزایش عملکرد فیزیکی و روانی افراد میشود.
استوارت ترنر و همکاران^[۱۰۸] (۲۰۰۳)، به بررسی این موضوع پرداختند که چه سطحی از آمادگی جسمانی، فعالیت بدنی و چربی با کیفیت زندگی و حالات رفتاری افراد مسن رابطه دارد. ۳۸ مرد و ۴۴ زن ۵۵ تا ۷۵ ساله که مبتلا به فشار خون ضعیف و سالم بودند، در برنامه‌های فعالیت بدنی منظم شرکت داشتند. کیفیت زندگی افراد، حالات روانی و نیمرخ حالات خلقی آنها ارزیابی گردید. نمرات آمادگی جسمانی با نتایج مطلوب در ناراحتی خلقی، دردهای جسمانی در پرسشنامه (SF-36 )، افسردگی، ناراحتی‌های رفتاری، کارکرد جسمانی، شادابی و نمرات آمادگی جسمانی رابطه داشت. فعالیت جسمانی بیشتر با وضعیت خلقی بهتر ارتباط داشت، ولی قدرت با کیفیت زندگی مرتبط با تندرستی و حالات رفتاری رابطه‌ای نداشت. آمادگی هوازی قوی‌ترین معیار پیش بینی نمره SF- 36 برای شادابی، و ناهنجاری‌های رفتاری بود، در حالی که میزان چربی، قوی‌ترین معیار پیش بینی نمره عصبانیت، دردهای جسمانی کارکرد جسمانی و میزان آمادگی جسمانی بود. این نتایج علیرغم نبود فعالیت جسمانی منظم و یک رژیم کاهش وزن، انجام میزان نسبتا کم فعالیت بدنی روزانه، با یک سبک زندگی معمولی، افزایش جزیی در آمادگی جسمانی و چربی کمتر بدن با کیفیت زندگی بهتر و حالت خلقی بهتر مرتبط بود.
هاتمن و همکاران^[۱۰۹](۲۰۰۵) در تحقیقی به بررسی فعالیت بدنی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در میان افراد میانسال مبتلا به آرتریت پرداختند. جامعه آماری این تحقیق را تعداد ۲۱۲۰۰۰نفر از افراد میانسال(زن و مرد) تشکیل دادند. به طور میانگین ۳۳% از افراد مبتلا به آرتریت در مقایسه با افرادی که مبتلا به آرتریت نبودند فعالیت بدنی داشتند. نتایج نشان داد که زنان و مردان فعال در مقایسه با زنان و مردان غیر فعال از کیفیت زندگی بهتری برخوردار بودند.
چن و همکاران^[۱۱۰] (۲۰۰۵)، در تحقیقی نشان دادند که کیفیت زندگی مرتبط با تندرستی با روش زندگی و سلامت جسمانی و بهداشت روانی مرتبط است. سبک زندگی نامناسب همچون حذف صبحانه از وعده‌های غذایی، فعالیت بدنی کمتر، تماشای طولانی مدت تلویزیون، دیر به بستر رفتن و نمره بیشتر داشتن آمادگی جسمانی، احساسات روانی، سلامتی کلی و کیفیت زندگی ضعیف‌تر رابطه دارد. این همبستگی‌ها مستقل از جنسیت، BMI، پیشینه اجتماعی و نشانه‌های جسمانی بود.
ماجسکی و همکاران^[۱۱۱](۲۰۰۴) مطالعه‌ای به منظور بررسی رابطه هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی، بر روی ۶۶۷ دانش آموز دبیرستانی انجام دادند. نتایج حاکی از وجود همبستگی مثبت و قوی بین موفقیت تحصیلی و تمامی ابعاد هوش هیجانی بود. همچنین نتایج تحقیق اهمیت قابلیت‌های اجتماعی و هیجانی را در پیشرفت تحصیلی تاکید کرد.
وانگ و لاو(۲۰۰۴) هوش هیجانی را در کارگران و کارفرمایان اندازه گیری کرده و تاثیر آن را در محیط کار بررسی کردند، نتایج نشان دادند که هوش هیجانی هم در کارگران و هم در کارفرمایان اثرات مثبتی دارد به نحوی که هوش هیجانی، در کارگران، رابطه مثبت با عملکرد، تعهد، تمرکز بر کار و رضایتمندی حرفه‌ای داشت و هوش هیجانی در کارفرمایان با رضایت مندی حرفه‌ای و رفتار اضافه بر نقش، همبستگی مثبت داشت.
اشمیتز؛ کروس و کوگلر^[۱۱۲](۲۰۰۴) در تحقیقی تحت عنوان«بررسی ارتباط بین فعالیت بدنی با کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در بیماران دارای اختلالات روانی» به این نتیجه رسیدند که بیمارانی که فعالیت بدنی بالا داشتند از کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی متفاوتی نسبت به همتایان خود برخوردار بودند؛ اما این تفاوت از لحاظ آماری معنیدار نبود.
آنونیماس^[۱۱۳](۲۰۰۵) در تحقیقی به این نتیجه رسید که دبیران تربیت بدنی از سلامت روانی بالایی برخوردارند اما به علت داشتن شغلی که از نظر حرفهای دارای تنش و استرس فراوانی است، بیشتر از سایر مشاغل در معرض تحلیل رفتگی قرار دارد.
جکوز و کلین(۲۰۰۶) در تحقیقی تحت عنوان نقش تفاوت‌های فردی در پیش بینی هوش هیجانی و رهبری به این نتیجه دست یافتند که ارتباط قوی و مثبت بین عناصر هوش هیجانی و فاکتورهای رهبری وجود دارد.
ﭘﺮﻟﯿﻨﯽ وﻫﺎﻟﻮرﺳﻮن (۲۰۰۶) در ﭘﮋوﻫﺸﯽ، ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺑﺎزﯾﮑﻨﺎن ﻫﺎﮐﯽ و اﻓﺮاد ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ را در ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ زﻣﯿﻨﻪایﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐﻪ ﺑﺎزﯾﮑﻨﺎن ﻫﺎﮐﯽ، ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮی در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻋﺎدی دارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ورزﺷﮑﺎران در ﺣﯿﻦ ﺑﺎزیﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺶﺑﯿﻦ ﻣﻬﻢ ﺑﺮای ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺎزﯾﮑﻨﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ.
ﺳﺎﮐﻠﻮﻓﺴﮑﻪ (۲۰۰۷) در ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪی ﺑﯿﻦ ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ، ﺷﺨﺼﯿﺖ و ورزش ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ واﺳﻄﻪی رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ ﺷﺨﺼﯿﺖ و رﻓﺘﺎر ورزﺷﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﮐﻠﻮﻓﺴﮑﻪ ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽداری ﺑﯿﻦ ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ اﻓﺮاد ورزﺷﮑﺎر و ﻏﯿﺮورزﺷﮑﺎر وﺟﻮد دارد(خسروجردی، ۱۳۸۷).
راس و هایس^[۱۱۴](۲۰۰۸) در تحقیقی تحت عنوان« تمرین و سلامت روانی در عموم مردم» به این نتیجه رسیدند که بین تمرین و سلامت روانی همبستگی مثبتی وجود دارد و تمرینات ورزشی با کاهش علائم افسردگی، اضطراب و احساس بیماری در عموم جامعه همراهند.
ال دولان^[۱۱۵] در سال ۲۰۰۸ پژوهشی را درجه‌ات بررسی رابطه نیازهای شغلی، انگیزش، عوامل حمایتی و سطح سلامتی کارکنان با کیفیت زندگی کاری آنها را انجام داد نتایج نشان داد که کمبود عوامل حمایتی در محیط کار باعث کاهش سطح سلامتی و کاهش کیفیت زندگی کاری کارکنان میشود.
راس؛ میلسون و ریکل^[۱۱۶](۲۰۰۹) در تحقیقی گزارش کردند که تمامی ابعاد کیفیت زندگی به غیر از عملکرد فیزیکی با فعالیت بدنی و آمادگی جسمانی ارتباط معنی وجود دارد.
ﻟﺌﻮ و ﻫﻤﮑﺎران (۲۰۰۹) ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ در داﻧﺸﮑﺪه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ و در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ در ﻓﺮآﯾﻨﺪآﻣﻮزﺷﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ۷ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻓﺮاواﻧﯽ دارد.
ﮔﻼدﯾﺲ و ﻫﻤﮑﺎران (۲۰۰۹) ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺑﺮرﺳﯽ رواﺑﻂ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ، ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ در داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎی ﺗﺎﯾﻮان اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ. آنﻫﺎ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ورزﺷﮑﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ ورزﺷﮑﺎر از ﻣﯿﺰان ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ.
کاﺗﺮﯾﻦ و ﻫﻤﮑﺎران (۲۰۰۹) ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﯽ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ و در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ورزﺷﮑﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻏﯿﺮورزﺷﮑﺎران در ﻣﯿﺰان ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ، ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻣﺎدﮔﯽ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ زﻧﺪﮔﯽ از ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﯽداری ﺑﯿﺸﺘﺮی ۹ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ.
گیلسون؛ سوزان و ساتو^[۱۱۷](۲۰۰۹) در تحقیقی فرا تحلیلی تحت عنوان« اثرات مداخلات تمرینات بدنی بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی» گزارش کردند که فعالیتهای بدنی بر هر دو بعد روانی و فیزیکی کیفیت زندگی اثر گذار است. همچنین آنها رابطه پایداری بین مداخلات درمانی از طریق ورزش و فعالیت بدنی با کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی را گزارش کردند.
واﺳﯿﻠﯿﮑﯽ و دﯾﻤﯿﺘﺮا (۲۰۰۹) در ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯿﻦ ورزﺷﮑﺎران از ﻟﺤﺎظ ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و ﺗﺼﻮر از ﺑﺪن در ورزشﻫﺎی رﻗﺎﺑﺘﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﮐﯽ از آن ﺑﻮد ﮐﻪ ورزﺷﮑﺎران ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮی از ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻏﯿﺮ ورزﺷﮑﺎران دارﻧﺪ.
سونیا؛ واتینبی و باراخوز^[۱۱۸](۲۰۰۹) در تحقیقی تحت عنوان « ارتباط بین فعالیت بدنی با کیفیت زندگی در بیماران سرطانی» گزارش کردند که ۳۰ دقیقه پیاده روی روزانه در بیماران بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی اثر معنیداری دارد.
کیورنیا؛ تامبورینای و ولکات^[۱۱۹](۲۰۱۰) در تحقیقی که بر روی بیماران انجام داده بودند؛ گزارش کردند که گروههایی که در برنامه های تمرین بدنی شرکت کرده بودند؛ در مقایسه با گروه کنترل در ابعاد عملکرد فیزیکی، سلامت عمومی، سرزندگی و احساس حیات و درد بدنی امتیاز بالاتری در ابعاد کیفیت زندگی کسب کرده بودند. همچنین آنها خاطر نشان کردند که فعالیتهای بدنی هوازی و انجام فعالیت بدنی منظم توانایی ارتقاء کیفیت زندگی را دارد.
ای‌امی؛ هاروی؛ پاین و برون^[۱۲۰](۲۰۱۰) در تحقیقی که به منظور تعیین نقش ورزش و فعالیت بدنی بر کیفیت زندگی انجام دادند که به این نتیجه رسیدند کسانی که فعالیت بدنی مستمر دارند و ورزشکار هستند؛ در مقایسه با کسانی که ورزش نمیکنند و فعالیت بدنی اندکی دارند از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند. همچنین نتایج تحقیقات آنها نشان داد که بین ابعاد محدودیت نقش ناشی از عملکرد بدنی، سلامتی عمومی، احساس حیات و سرزندگی، عملکرد اجتماعی، محدودیت نقش ناشی از مشکلات احساسی، سلامت روانی و بعد روانی بین دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت معنیداری وجود دارد؛ اما آنها بین ابعاد درد بدنی و عملکرد فیزیکی تفاوت معنیداری گزارش نکردند.
سالگوئرو؛ گارسیا و گارسیا^[۱۲۱](۲۰۱۰) در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که بین ابعاد عملکرد فیزیکی، محدودیت نقش ناشی از عملکرد بدنی، سلامتی عمومی، احساس حیات و سرزندگی، عملکرد اجتماعی، سلامت روانی، درد بدنی، ابعاد روانی و جسمانی با فعالیت بدنی رابطه معنی داری وجود دارد؛ اما بین محدودیت نقش ناشی از مشکلات احساسی با فعالیت بدنی رابطه معنی داری گزارش نشد.
رودریگو؛ کادر و توریس^[۱۲۲](۲۰۱۰) در تحقیقی خاطر نشان کردند که فعالیت بدنی بدون وسایل کمکی با کیفیت زندگی رابطه معنی داری ندارد.
ماوروونیتیس؛ ارگیرادو و پاپایوانو^[۱۲۳](۲۰۱۰) در تحقیقی تحت عنوان« حرکات موزون سنتی یونان و کیفیت زندگی سالمندان» به این نتیجه رسیدند که حرکات موزون و فعالیت بدنی در کاهش حالات اضطرابی، افسردگی و اختلالات روحی- روانی سالمندان موثر است. همچنین آنها گزارش کردند که فعالیت بدنی و حرکات موزون با کیفیت زندگی سالمندان رابطه معنیداری دارد و زنان سالمند از کیفیت زندگی بالاتری در مقایسه با مردان برخوردارند.
وانس تونی^[۱۲۴](۲۰۱۱) در تحقیقی که بر روی اثرات عوامل محیطی بر کیفیت زندگی سالمندان انجام داد به این نتیجه رسید کیفیت زندگی و عوامل سلامت روانی بر میزان امیدواری به زندگی و خوش بین بودن افراد مسن اثرگذار است به گونهای که افرادی که کیفیت زندگی بالاتری دارند احساس امیدواری بیشتری در مقایسه با کسانی که کیفیت زندگی پایین تری دارند، میکنند. به بررسی بیشتر وی پی برد که سالمندان فعال که به صورت روزمره در فعالیت های ورزشی شرکت داشتند، از کیفیت زندگی و سلامت روانی بالاتری برخوردار بودند.
رپتو و همکاران^[۱۲۵](۲۰۱۲) در تحقیقی گزارش کردند که کیفیت زندگی با فعالیت بدنی در بیماران سرطانی سالمند ارتباط معنیداری دارد. همچنین خاطر نشان کردند که کیفیت زندگی از آنجا که با متغیرهای روانی مانند رضایت از زندگی و فعالیت بدنی در ارتباط است؛ بنابراین برای کیفیت زندگی بالا بایستی از سطح مطلوبی از فعالیت بدنی برخوردار بود.
ویرجینیا و همکاران^[۱۲۶](۲۰۱۲) در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که عوامل متعددی از جمله فعالیت بدنی منظم، برخورداری اقتصادی، حمایت اجتماعی، جو اجتماعی مثبت بر سلامت روانی و هوش هیجانی اثر میگذارند. همچنین آنها خاطر نشان کردند که کیفیت زندگی عاملی حیاتی و تعیین کننده در سلامت روانی است.
کادی و همکاران^[۱۲۷](۲۰۱۲) در پژوهشی خاطر نشان کردند که فعالیت بدنی و ورزش باعث تغییر عادات ناسالم افراد میشود و اعتماد به نفس، خوداتکایی، کیفیت زندگی، رضایتمندی از زندگی و امیدواری به زندگی در آنها افزایش مییابد.
جمع بندی
مطالبی که تحت عنوان ادبیات پیشینه در فصل دوم آورده شده است؛ نتایج حاصل از بررسی تحقیقات، مطالب کتابهای معتبر محققین و نویسندگان در ارتباط با فعالیت بدنی، کیفیت زندگی، سلامت روانی و هوش هیجانی است. هر چند بسیاری از آنها به طور مستقیم به عنوان و حتی موضوع تحقیق اشاره نداشتهاند، با این حال موارد و ویژگی‌های مشترک و مؤثر در فرایند تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفته است. مسأله‌ای که در اینجا محققان را به سمت فرایند تحقیق سوق داده است، بررسی تفاوت در کیفیت در زندگی، هوش هیجانی و سلامت روانی در کارکنان پایور ورزشکار وغیر ورزشکار ارتش جمهوری اسلامی ایران است. از آنجا که اکثر تحقیقات صورت گرفته در داخل و خارج در زمینه کیفیت زندگی، سلامت روانی و بعضاً هوش هیجانی به صورت ویژه در رابطه با بیماران بوده است و همچنین تحقیق داخلی در زمینه ارتباط میزان فعالیت بدنی و ورزش با متغیرهای تحقیق در رابطه با جامعه مورد مطالعه(کارکنان پایور ارتش جمهوری اسلامی ایران) انجام نشده است؛ لذا محقق بر آن شده تا این سه متغیر در تحقیقی تحت عنوان کیفیت زندگی، هوش هیجانی و سلامت روانی را در کارکنان پایور ورزشکار و غیر ورزشکار مورد بررسی قرار دهد و به طور ویژهای باب جدیدی برای تحقیقات آتی در زمینه جنبه های مختلف مرتبط با متغیرهای روانی در زمینه های ورزشی ایجاد نماید. به صورت کلی نتایج بررسی ادبیات و پیشینه تحقیق نشان می دهد که درگیری فعال و مستمر در فعالیت های بدنی و همجنین شرکت مستمر در ورزش می تواند به عنوان عاملی ارتقاء دهنده در شاخص های روانی افراد محسوب شود. البته باید خاطر نشان کرد که کارکنان پایور و نظامیان باید همواره از یک وضعیت روانی و جسمانی مطلوبی برخودار باشند. بنابراین شناخت عواملی که می تواند وضعیت جسمانی و روانی آنها را ارتقاء دهد حائز اهمیت می باشد. از این رو در این تحقیق تلاش شد که به این امر پرداخته شود.
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
مقدمه
در این فصل به بررسی روش تحقیق، جامعه آماری، حجم نمونه، متغیرهای تحقیق؛ روش نمونه گیری، ابزار جمع آوری اطلاعات، روش اجرا و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته میشود.
روش تحقیق
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی کیفیت زندگی، هوش هیجانی و سلامت روانی کارکنان پایور ورزشکار و غیر ورزشکار انجام شده است. این تحقیق توصیفی_ مقایسه‌ای است و به شکل میدانی اجرا شد. در این تحقیق به دلیل اینکه سعی می‌شود تا “آن چه هست” را بدون هیچ گونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد و در نهایت نیز تحلیلی از وضعیت موجود صورت پذیرفته که از طریق تحقیق توصیفی_مقایسه‌ای به عمل آمده است.
جامعه آماری و روش نمونه گیری و حجم نمونه
جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان پایور ارتش جمهوری اسلامی مستقر در ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران است که در این مرکز مشغول به خدمت می‌باشند. براساس فرمول نمونه گیری کوکران در زمانی که حجم جامعه نامشخص باشد{( ) که در آن n= نمونه،=zمقدار متغیر نرمال واحد استاندارد، که در سطح اطمینان ۹۵ درصد برابر ۹۶/۱ می باشد، p= مقدار نسبت صفت موجود در جامعه است. اگر در اختیار نباشد می توان آن را ۰/۵ درنظر گرفت. در این حالت نقدار واریانس به حداکثر مقدار خود می رسد، q= درصد افرادی که فاقد آن صفت در جامعه هستند(q =1-p) و d= مقدار اشتباه مجاز است}، ۲۵۴ نفر از کارکنان پایور ارتش جمهوری اسلامی به عنوان نمونه انتخاب شدند. با توجه به افت بازگشت پرسشنامه های تحقیق ۶۶ نمونه تحقیق به این تعداد افزوده شدند و روی هم رفته نمونه را ۳۰۰ نفر از کارکنان پایور ارتش جمهوری اسلامی تشکیل می داند. لازم به ذکر است که نمونه تحقیق به دو دسته تقسیم شد. کارکنان پایور ورزشکار(کسانی که به صورت منظم حداقل ۳ جلسه در هفته ورزش می کنند)، و کارکنان پایور غیر ورزشکار(کسانی که به صورت منظم حداقل ۳ جلسه در هفته ورزش نمی کنند). براساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای نمونه گیری انجام شد.
متغیرهای تحقیق
این تحقیق دارای چهار متغیر به شرح زیر می‌باشد:
ویژگی‌های دموگرافیکی(سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، مدرک تحصیلی و…)؛

سازمانهایی که از کیفیت به عنوان استراتژی تجاری استفاده میکنند و از برنامههای بهبود کیفیت موثری نیز برخوردار هستند بازده مالی خوبی را تجربه مینمایند. برنامههای بهبود کیفیت مناسب و موثر باعث افزایش نفوذ در بازار، ارتقای بهره وری و کاهش هزینه های کلی ساخت و خدمات میگردد. بنابراین شرکتهایی که از یک چنین برنامههایی برخوردار هستند میتوانند برتری خوبی نسبت به رقبای خود داشته باشند. (۱۹)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رهنورد(۱۳۸۲) به نقل از اسکارناتی^[۱۳] (۱۹۹۶) تعریفی درباره کیفیت به صورت زیر ارائه میکند:
کیفیت، انجام درست کارهای درست است. با تأمل در این تعریف و در نظر داشتن اینکه کارآیی عبارتست از انجام درست کارها و اثربخشی یعنی انجام کارهای درست، و اینکه بهره وری یعنی کارآیی به اضافه اثربخشی؛ میتوان نتیجه گرفت که کیفیت یعنی بهره وری(۱۰).
۲-۲-۲ کیفیت خدمات
رایج‌ترین تعریفی که از کیفیت خدمات ارائه شده توسط پاراماسون بوده است که کیفیت خدمات را به عنوان درک مشتری از تعالی خدمات ارائه شده مطرح می‌کند، در حقیقت کیفیت، برداشت مشتری از خدمات ارائه شده تعریف شده است(۲۱). همه به نحوی از خدمات استفاده میکنند. عموماً کیفیت خدمات ارائه شده میتواند روی کیفیت زندگی تاثیر بگذارد (۲۱). مشتریان کیفیت خدمات را به وسیله مقایسه آنچه که انتظار و توقع دارند با آنچه که ارائه دهنده خدمات، عملاً ارائه می‌دهد، ارزیابی می‌کنند. بنابراین، کیفیت خدمات را می‌توان به صورت تفاوت بین انتظارات مشتریان از خدمات و برداشت و درک آن‌ها از عملکرد واقعی خدمات، تعریف کرد.(پیتمن، ۱۳۸۱، ۲۶). کیفیت خدمات در همه جا بدون توجه به اینکه مصرفکننده یک فرد، یک سازمان صنعتی، یک پروژه نظامی یا یک خردهفروش باشد مشاهده میشود. در نتیجه کیفیت، یک عامل کلیدی جهت دستیابی به موفقیتهای تجاری، رشد و جایگاه رقابتی بهتر محسوب میگردد. دانستن اینکه مشتریان چگونه کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده توسط یک سازمان را درک میکنند ابزار بسیار مهمی برای بهبود است. ارزیابی کیفیت در بخش خدمات، در حین فرایند ارائه خدمت انجام میگیرد. هر تماس مشتری به عنوان فرصتی برای ایجاد اعتماد و راضی کردن یا ناراضی کردن به شمار میرود. رضایت مشتری از یک خدمت را میتوان از طریق مقایسه انتظارات او از خدمات با برداشت او از خدمات ارائه شده، تعریف نمود. اگر خدمات ارائه شده از انتظارات مشتری فراتر باشد، آن خدمات فرحبخش و فوقالعاده قلمداد میشود. وقتی انتظارات مشتری از خدمات با برداشتهای او از خدمات ارائه شده منطبق شود، کیفیت خدمات ارائه شده رضایتبخش است و اگر پایینتر از انتظارات باشد کیفیت غیرقابل پذیرش میباشد.(پیتمن، ۱۳۸۱، ۲۶).
برخی از تعاریفی که از دیگر صاحبنظران در مورد کیفیت خدمات ارائه شده به شرح زیر می‌باشد.
بیک زاده و وزیری(۱۳۸۸) به نقل از آزوبانتنگ و همکاران(۲۰۰۱) کیفیت خدمات را به عنوان تفاوت انتظارات مشتری از عملکرد خدمات قبل از دریافت خدمت و ادراکات آنها از خدمات دریافت شده تعریف می‌کنند(۷).
از نظر فیتزسیمونز (۲۰۰۴) کیفیت خدمات عبارتست از قضاوت مشتری درباره قابل اعتماد بودن، پاسخگو بودن، اطمینان دادن، همدلی داشتن و حفظ ظاهر نمودن(۴۳).
زیت هامل (۱۹۸۷)، کیفیت خدمت را قضاوت همه جانبه مشتری درباره ماهیت برتر خدمت نسبت به خدمات مشابه با مزیتهای برجسته آن میداند (۷). در مجموع کیفیت خدمات یک موضوع بحث برانگیز است که تا کنون اجماعی در مورد درک مفهوم و چگونگی عملی کردن آن صورت نگرفته است.
امروزه توجه به کیفیت خدماتی که سازمان‌ها ارائه می‌دهند از اهمیت زیادی برخوردار است. از جمله عواملی که این بحث را حائز اهمیت می‌کند به شرح زیر می‌باشد:

1. 1. افزایش انتظارات مشتریان: واقعیت آن است که انتظارات مشتریان نسبت به گذشته افزایش یافته است. افزایش انتظارات مشتریان را میتوان به چندین عامل ربط داد، از جمله افزایش آگاهی و سطح دانش مشتریان، تبلیغات سازمان و عملکرد رقبا و…

. فعالیت رقبا: رقبا با تغییر مداوم خدمات خود و چگونگی ارائه آن به مشتریان، مداوم در حال متغیر کردن بازار هستند این امر باعث رقابتی شدن شدید بازار می‌شود و سازمان‌ها ناگزیر برای حفظ منافع خود در جهت ارتقا کیفیت گام بر می‌دارند.

1. 1. عوامل محیطی: عوامل محیطی از جمله عوامل سیاسی و قانونی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمانها را مجبور به ارائه خدمات با کیفیت بالاتر میکند. برای مثال استانداردهای ملی که سازمان‌ها ملزم به رعایت آنها می‌باشند.

1. 1. ماهیت خدمات: ارزیابی کیفیت خدمات با توجه به ویژگیهای خدمات برای دریافتکنندگان آن مشکل است. بدین دلیل مشتریان با توجه به شواهد فیزیکی احاطهکننده خدمات و نیز رفتار و برخورد کارکنان (که دو عامل اساسی در ارزیابی خدمات به شمار میروند) به ارزیابی کیفیت خدمات میپردازند.(۱۴).

1. 1. عوامل درون سازمانی: سازمانها با فعالیت ترفیعی خود انتظارات و خواسته های مشتریان را بالا میبرند. در نتیجه مشتری زمانی که به سازمان مراجعه میکند، انتظار خدمات وعده داده شده را دارد. بنابراین، عملکرد سازمان باید پاسخگوی انتظارات ایجاد شده در مشتریان باشد(۱۴)

شکل۱ خلاصه ای از مطالب گفته شده در بالا می باشد.
شکل ۲-۱. ضرورت توجه به کیفیت خدمات(سهرابی،۱۳۸۶،۴۵)
۲-۳ ابعاد کیفیت در حوزه خدمات
کیفیت یک پدیده چند بعدی است، بنابراین رسیدن به کیفیت مطلوب خدمات و محصول، بدون شناسایی ابعاد مهم کیفیت ممکن نمی‌باشد. (۴۳)
نظرات مختلفی در مورد ابعاد کیفیت خدمات مطرح شده است که از آن جمله میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
کلس (۲۰۰۱) معتقد است که کیفیت خدمات، سه بعد فیزیکی، موقعیتی و رفتاری را در میگیرد. به عبارتی کلس معتقد به ماهیت خدمت، موقعیت خدمت و چگونگی ارائه خدمت به مشتری است(۶۰).
گرونروز (۱۹۸۴) کیفیت را در ۳ بعد اصلی کیفیت فنی، عملیاتی و تصویر ذهنی سازمان تعریف کرد(۴۸).
اولوی و جارمو (۱۹۹۲) نیز دو رویکرد را برای ابعاد کیفیت خدمات معرفی کردند که در رویکرد اول سه بعد کیفیت فیزیکی، کیفیت تعاملی و کیفیت سازمان و رویکرد دوم بعد کیفیت فرایند و کیفیت خروجی را شامل شد (فیتزسیمونز،جی،۱۳۸۲،۲۶).
۲-۴ مدلهای عمومی سنجش و ارزیابی کیفیت
در راستای سنجش و ارزیابی کیفیت خدمات که یکی از خرده سیستمهای مدیریت و ارزیابی عملکرد سازمانهای خدماتی محسوب میشود، مدلهای مختلفی ارائه شده است که پرکاربردترین آن‌ها مدل سروکوال میباشد. جدول ۱ به معرفی انواع مدلهای کیفیت خدمات پرداخته میشود که در برگیرنده ۲۰ مدل کیفیت خدمات میباشد که از ۲۰ مدلی که در این قسمت بیان میشود ۱۹ مدل آن را زیلستو و مک دانیل (۲۰۰۶) و ۱ مدل آن را پاراسورامان(۱۹۹۸) ارائه نموده است(۵۶ و ۳۹).
جدول ۲-۱. انواع مدل های کیفیت خدمات

نام مدل
توضیحات

مدل کیفیت عملکردی و فنی
مدل شکاف
مدل کیفیت خدمات خصیصه یا ویژگی
مدل ترکیبی کیفیت خدمات
مدل کیفیت خدمات عملکردی
مدل ارزش ایده ال کیفیت خدمات
مدل NQ و EP
مدل IT
مدل نگرش و اثرگذاری کلی
مدل کیفیت و رضایت درک شده
مدل ویژگی PCP
مدل کیفیت خدمات ارزش‌های فراهم شده
ارزش رضایت مشتری
مدل Antecedents and mediator
مدل کیفیت خدمات درونی
مدل DEA
مدل نگهداری داخلی
مدل IT-moed based
مدل e-Serbice quality
مدل کیفیت خدمات پاراسورامن یا مقیاس سروکوال