حرمت ذات توانایی احترام به خود و پذیرش خود به عنوان شخص اساسا خوب است، احترام به خود اصولا قبول و دوست داشتن خود آن گونه که هستیم می‌باشد. پذیرش خود توانایی جنبه‌های پذیرش مثبت، منفی،محدودیت‌ها و قابلیت های خود است. مؤلفه‌ مفهومی هوش هیجانی یا احساسات امنیت- نیروی درونی- اعتماد بنفس- خودباوری و احساس کفایت نیست بلکه با خود همراه است اعتماد به خود،عزت نفس، خودباوری و مفهوم نسبتا خوب رشد یافته هویت مرتبط است.

۳- خودشکوفایی:

خودشکوفایی به توانایی شناخت توانمندی های بالقوه خود اشاره دارد. این بعد هوش هیجانی تبیین جستجو برای غنا و معنی بخشیدن به زندگی است. تلاش برای شکوفا کردن بالقوه­های خود در بردارنده­انجام فعالیت های مفرح و معنی دار است و می‌تواند به معنی تلاش در همه عمر و فعالیت پرشور برای رسیدن به اهداف دراز مدت تعبیر شود. خود شکوفایی فرایندی مستمر و پویا برای کسب حداکثر رشد توانایی ها، قابلیت ها و استعداد ‌ها‌ است و برای داشتن بهترین عملکرد و تلاش برای بهتر ساختن خود مربوط است. ‌بنابرین‏ خود شکوفایی به احساس و غایت از خود وابسته است.

۴- استقلال:

استقلال عبارت است توانایی خود هدایت گری، خود کنترلی در تفکر، عمل و عدم وابستگی عاطفی است. افراد مستقلا خود اتکا در برنامه ریزی و تصمیم ­گیری­های مهم می‌باشد. به هر حال اینان قبل از تصمیم گیری در جستجوی نقطه نظر دیگران بر می‌آیند و به آن ها توجه می‌کنند. مشورت با دیگران لزوماً نشانه وابستگی نیست. ‌بنابرین‏ استقلال اساسا توانایی رفتار خود مختار در مقابل نیاز حفاظت و حمایت است اشخاص مستقل از اتکا به دیگران برای برآوردن نیازهای عاطفی شان پرهیز می‌کنند. مستقل بودن به میزان اعتماد به خود، نیروی درونی، به تمایل برآوردن انتظارات و تعهدات بدون اینکه امیر آن ها شوند وابسته است.

۵-همدلی:

همدلی عبارت است از توانایی آگاهی، درک، قدردانی از احساسات دیگران و حساس بودن به اینکه آن ها چرا و چگونه و چه چیزی را اینگونه ‌به این طریق احساس می‌کنند. همدلی شدن توانایی یا شناخت هیجانات و عواطف دیگران است. افراد همدل به دیگران توجه دارند و به نگرانی علایق آن ها توجه نشان می‌دهند.

۶- روابط بین فردی:

مهارت ارتباط بین فردی شامل توانایی برقراری و حفظ ارتباطات متقابل و عنایت بخشی است که صمیمیت و تعادل محبت از ویژگی‌های آن است .

رضایت متقابل شامل تمایلات اجتماعی و معنادار است که به طور بالقوه رضایت بخش و لذت بخش است . از ویژگی­های ارتباط مثبت بین فردی – توانایی صمیمیت و محبت و اشتغال دوستی به شخص دیگر است. این بعد هم با ضرورت کسب روابط دوستانه با دیگران با توانایی احساس و آرامش در چنین روابطی و داشتن انتظارات مثبت از چنین روابط مثبت مرتبط است. این مهارت اجتماعی عموما نیاز به داشتن حساسیت نسبت به دیگران- تمایل – برقراری ارتباطات و احساس رضایت از این روابط است.

۷-مسولیت پذیری:

مسولیت پذیری اجتماعی نشان دادن خود به عنوان یک عضو سازنده و همکاری کننده در یک گروه اجتماعی است. این توانایی شامل مسئول بودن است. حتی اگر شخصا از این رابطه سود برده نشود چنین افرادی دارای وجدان اجتماعی هستند و رفتارهای آن ها به صورت پذیرش مسئولیت­های اجتماعی جلوه­گری می شود.

۸-خودشکوفایی:

خودشکوفایی به شناخت توانایی‌های بالقوه خود اشاره دارد این بعد از هوش هیجانی تبیین جستجو برای غنا و معنی بخشیدن به زندگی است. تلاش برای شکوفا کردن بالقوه های خود در بردارنده انجام فعالیت های مفرح و معنی دار است و می‌تواند به معنی تلاش در همه عمر و فعالیت پرشور برای رسیدن به اهداف درازمدت تعبیر شود. خودشکوفایی فرایندی مستمر و پویا برای کسب حداکثر رشد توانایی ها- قابلیت ها و استعداد ‌ها‌ است. برای داشتن بهترین عملکرد و تلاش برای بهتر ساختن خود مربوط است. ‌بنابرین‏ خودشکوفایی به احساس و غایت از خود وابسته است.

۹-حل مسئله:

حل مسئله توانایی شناسایی و تعریف مشکلات و ماهیتا چند مرحله است که شامل این توانایی ها می‌باشد.

• • احساس وجود مشکل و احساس داشتن کفایت و انگیزه کافی برای مقابله مؤثر با آن .

• • تعریف و تدوین مشکل تا حد امکان.(مثلا روش مشکل گشایی گروهی).

• تصمیم گیری و انجام یکی از راه حل ها (بررسی دلایل موافقت و مخالفت همه راه حل و انتخاب بهترین مسیر بار عمل حل مسئله با وظیفه شناسی – منظم بودن- روش مند بودن و ‌نظام‌داری در دنبال کردن و رسیدن به مشکل مربوط است) .

۱۰-واقعیت سنجی:

واقعیت سنجی توانایی ارزیابی انطباق بین آنچه تجربه می شود و آنچه عینا وجود دارد می‌باشد. سنجش میزان انطباق بین آنچه که فرد تجربه کرده و آنچه واقعا وجود دارد شامل تحقیق درباره شواهد عینی برای تأیید- توجیه و اثبات احساسات- ادراکات و اندیشه هاست. یکی از جنبه‌های این عامل میزانی از شواهد واضح ادراکی در تلاش برای ارزیابی و سازگاری با موقعیت هاست. آن شامل توانایی تمرکز و دقت در بررسی راه های سازگاری با موقعیت پیشامد است.

۱۱- انعطاف پذیری:

انعطاف پذیری توانایی منطبق ساختن عواطف و افکار و رفتار با موقعیت ها و شرایط دائماً در حال تغیر است.

این بعد از هوش هیجانی به توانایی کلی فرد در سازگاری با شرایط نا آشنا – غیر قابل پیش‌بینی و پویا بر می‌گردد.

۱۲-تحمل فشار:

تحمل فشار عبارت است از توانایی مقاومت در برابر رویدادها و موقعیت های فشارزا بدون توقف از طریق سازگاری فعال مثبت در برابر فشار. این توانایی به معنی پشت سر گذاشتن موقعیت های مشکل ساز بدون از پا در آمدن است .این توانایی مبتنی است بر:

الف- قابلیت انتخاب روش‌هایی برای سازگاری با فشار(یعنی چاره جو و مؤثر بودن و توانایی یافتن روش­های مناسب و آگاه از نحوه انجام آن ها‌ است).

ب- به طور کلی تمایل خوش بینانه به تجارب جدید و تمایل به داشتن توانایی غلبه بر مشکل موجود (یعنی باور داشتن توانایی در برخورد و مقابله با این موقعیت ها).

ج- این احساس که می‌تواند موقعیت فشار را کنترل کند یا بر آن تاثیر بگذارد (یعنی حفظ آرامش داشتن کنترل).

۱۳- کنترل تکانه:

کنترل تکانه یعنی توانایی مقاومت یا به تأخیر انداختن تکانه سائق با وسوسه انجام عملی است. این توانایی شامل پذیرش تکانه­های پرخاشگرانه و خود دار بودن و کنترل خشم – پائین بودن تحمل ناکامی، ناتوانایی در کنترل مشکلات و رفتارهای تند و غیر قابل پیش‌بینی تجلی می‌کند.

۱۴-شادکامی:

شادکامی توانایی راضی بودن از زندگی خود، لذت بردن از خود و دیگران و شاد بودن است. این توانایی شامل ارضای توانایی‌های خود، خوشنودی کلی و توانایی لذت بردن از زندگی است. افراد شادمان اغلب احساس خوب و راحتی چه در محیط کار و چه در اوقات فراغت دارند. شادکامی با احساس کلی شادی و نشاط مرتبط است. شادکامی پیامد جانبی یا شاخص مهم درجه کلی هوش هیجانی و عملکرد هیجانی فرد است.

۱۵- خوشبختی:

خوشبختی توانایی نگاه کردن به طرف روشن زندگی و حفظ یک نگرش مثبت حتی در رویاروی با بداقبالی است. خوشبختی نشان دهنده امید به زندگی و رویکرد مثبت به زندگی روزمره است. خوشبختی برعکس بدبینی است که یکی از نشانه های رایج افسردگی می‌باشد.

۲-۴- کفایت هیجانی