همان گونه که ا.شات یادآور شده است سرآغاز مجموعه ی مل آپین همانند نظام اسطرلاب است. ام در ضمن به نحوی آشکار آن را تکمیل می کند. نخست دو فهرست جداگانه را جانشین دستگاه نارسای دوازده بار سه ستاره می کند. از یک سو فهرست ستارگان “انلیل” و “آنو ” و”ایا”، از سوی دیگر فهرستی از طلوع های صبحگاهی. نخستین فهرست شامل سی و سه ستاره ی” انلیل” و بیست و سه ستاره “آنو” و پانزده ستاره” ایا” است. با آنکه آگاهی های متن درباره موقعیت نسبی آنها معمولا برای تعیین هویت آنها کافی نیست اما سر نخهای لازم را به دست می دهد. به عنوان مثال صورت زیر ستارگان” آنو” از این قرار است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ستاره iku، اقامتگاه «ایا» : نخستین ستاره از ستارگان «آنو»
آن ستاره که در برابر ستاره ایکو است : ستاره shi-nu-nu-tum = ( ستاره shim-mah )
ستارگانی که در پشت ستاره ایکو هستند : ستاره لوهون گا، ایزد دموزی ( تموز )
مل مل ( پروین ) ایزد هفت گانه، ایزدان نیرومند و غیره
هر دو صورت فلکی آخری «لون-هون-گا» و« مل، مل» را از متن های بعدی خوب می شناسیم که حمل و پروین (ثور) هستند. بنابراین این دو بایستی متعلق به منطقه واحدی از آسمان باشند به گونه ای که حمل از راست به چپ، دنبال «ایکو» است. از بخش دوم همین متن اطلاع دیگری درباره ی طلوع صبحگاهی «ایکو» به دست می آوریم. پس می توان حدس زد که «ایکو» مربع فرس اعظم بوده باشد.
با همین شیوه در می یابیم که شی نو نو توم (shinunutum) معادل شیم ماه (shim mah) صورت فلکی برابر ایکو بایستی حوت جنوب از منطقه البروج باشد با ستارگان £ و I از فرس اعظم. کار تطبیق صورتهای فلکی را با مل آپین نخست بتسولد bezold و کوپف kopefe و کوگلر انجام دادند. پژوهشگران بعدی نتایج حاصل از جستجوی آنان تایید کردند، ولی گاهی نکاتی را واضح تر و دقیق تر توضیح دادند. حاصل همه ی این پژوهش ها آنکه می توانیم صورتهای فلکی زیرین را علاوه بر آنچه پیش از این آوردیم با قاطعیت تشخیص دهیم:
ایکو ( کشتزار ) = مستطیل فرس اعظم
شیم.ماه = shim mah ( پرستوی بزرگ ) = بخش جنوب غربی حوت (+ ستاره های تا£ فرس اعظم)
آنو نی تو+ بخش amunitu ( بانوی آسمان ) = بخش شمال شرقی حوت بخش مرکزی مرأه المسلسله
آپین apin = مثلث + مراه المسلسله
شوگی shu.gi ( پیرمرد یا عرابه چی ) = پرساوش
سی با. زی- آن- نا siba-zi-an-na (چوپان صادق آسمان) = جبار
موش mush = ( اژدها یا مار اژدها ) = شجاع + β سرطان
کاک. سی.دی. یا گاگ.سی.سا gag.si.sa یا kak si di ( پیکان، تیر ) = شباهنگ = تیر= تیشتر= شعرای یمانی
بان ban ( کمان ) = بخش های از کلب اکبر و کشتیدم
مار.گید.دا mar.gid.da (عرابه) = دب اکبر
اوگا uga ( کلاغ ) = غراب
شو.پا shu.pa = سماک رامح
ان.تی.ماش.لوم en.te.mash.lum = قنطورس
ئور. ایدیم ur.idim (سگ هار ) = حیه
اود.کا.دوه.آ. ud.ka.duh.a ( پلنگ – زرافه ) = صلیب شمالی + بخش هایی از کیکاوس.
اوزا uza (بز) = شلیاق
آل.لول al.lul = شعرای شامی
آ. موشن a^mushen (عقاب) = عقاب
کوآ kua (ماهی) = فم الحوت
می بینیم که بسیاری از صورتهای فلکی بابلی همان صورت های فلکی یونانیان هستند. مثلا: « ماش – تاب – با – گل – گل » به معنای دوقلوی بزرگ همان صورت فلکی جوزا یا توأمان است. دقیقا روشن نیست معنای «اور. گو. لا» سگ بزرگ است یا شیر و شیر ماده. اما «ثور.آ» محتملاً اسد است. معنای «لوگال» lugal ( قلب الاسد ) شاه است. موش mush معنای اژدها را می دهد. اوگا uga به معنای کلاغ است. اژدهای بابلی سرش را اندکی از اژدهای یونانی بالاتر نگاه می دارد. همچنین زیبایی تو (میزان ) و آموشن ( عقاب ) با صورتهای فلکی مشهور به همین نام ها تطبیق می کند. کوآ (ماهی) همان فم الحوت است. به علاوه گیرتاب ( گژدم) و گود آن نا ( گاو نر آسمان ) همان عقرب و ثور آشنا است. مار. کید. دا (عرابه) طبیعی است که خرس بزرگ یا عرابه بزرگ، باشد. در موارد دیگر پنداشتهای بابلی با پنداشت های یونانی تفاوت داشته است. قیقاوس و بخش پایینی صلیب شمالی پیکر دیو طوفان و یا شیر دالی را می سازند. آپین به معنای خیش است. مجموعه ی مثلث و مرأه المسلسله در واقع به شکل خیش است. آنونیتو و شیم ماه = ( پرستوی بزرگ ) بزرگتر و با عظمت تر از دو ماهی کوچک صورت فلکی حوت هستند.
بابلیان به جای «کلب اکبر» یک پیکان = تیر ( کاک.سی.دی kak.si.di ) و یک کمان = بان (ban) داشتند.
اگر در یکی از ماه های سال، خورشیدگرفتگی رخ دهد پیش بینی های ناشی از این رویداد شامل کشور متناظر نیز می‌شود. مثلاً: اگر ماه گرفتگی در ماه فامنوت رخ بدهد، چون این ماه به سرزمین سوریه تعلق دارد، دلالت بر چنین و چنان در سوریه دارد و از جمله قحطی بزرگ.
۴-٧.دوره بابلی جدید و ایرانی ها
پس از فروپاشی امپراطوری آشور، تمدن بابلی در زمان پادشاهان خاندان کلدانی نابوپولاسار و نبوکد نصر. به گونه ای درخشان، زندگی دوباره یافت. آگاهانه تلاش شد تا سنتهای شکوهمند دوران حمورابی ادامه یابد. سندهای حقوقی و مدارک بازرگانی فراوان که از آن عصر به دست آمده امکان بررسی و تحقیق در جزییات امور فامیل های ثروتمند و ظهور و ورشکستگی صرافی ها و تجارتخانه های معتبر را، در دوره بابلی جدید و ایرانیان فراهم می سازد. متنهای رصدهای نجومی که بعدها بازنویسی شده اند حکایت از رونق بیشتر یافتن آن فعالیت علمی می کند که از زمان آشوریان آغاز شده بود و با نظم و ترتیب بیشتر تا قرن اول بعد از میلاد ادامه یافت.
تسلط ایرانیان تاثیر چندانی بر مذهب و تمدن بابلی نگذاشت. شاهان ایران در برابر مذهب بیگانه صبور و بردبار بودند و تا زمانی که کاهنان و مردم تابعه آرام بودند به حال خویش وا گذاشته می شدند. یکبار هنگامی که خشایارشاه در مصر بود، بابلیان به رهبری شخصی به نام شمش- اریبا shamash eriba)) سر به شورش برداشتند. خشایارشا از مصر بازگشت و شهر را محاصره و تصرف کرد. آنگاه به مصادره دفینه های مردوک پرداخت و مجسمه ساخته شده از طلای خالص مردوک را همراه برد و کاهنی را که می خواست از تخریب معبد و بتکده مردوک جلوگیری کند به قتل رساند. متن های میخی به زبان سومری و اکدی بود. اما، در طول هزاره اول پ.م اندک اندک گویش آرامی جایگزین زبان اکدی شد و الفبای آرامی جای خط میخی را گرفت. با وجود این، زبان قدیمی و خط میخی، مدتهای دراز در مدرسه ها و معبدها به حیات خویش ادامه داد. متن های نجومی تا قرن اول میلادی به خط میخی نوشته می شد. به همین سبب است که چنان مقادیر فراوانی از آنها به جا مانده است. پس از آنکه اسکندر پادشاهی ایران را در سال ۳۳۱ ق.م به زانو در آورد معبدها بازسازی و کاهنان دوباره مصدر امور شدند. به هنگام حکمروایی جانشینان وی سلوکیان، کاتبان و دبیران معبدهای بابل و اورگ با شور و شوق به فعالیت پرداختند. ماه گرفتگی ها و دیگر پدیده های مربوط به ماه را پیش بینی می کردند، جدول های سیارگان را محاسبه و منظم می ساختند. آخرین متن میخی نجومی که می توان تاریخ آن را معین ساخت سالنامه نجومی سال ۷۵ میلادی است. اخترشناسی رونق فراوان یافت و در دنیای باستان اعتبار و اقتداری بی‌سابقه پیدا کرد. اخترشناسی کهن که مجموعه ی بزرگ تفؤلی آنوما – آنو – انلیل نماینگر آن بود ،‌ در دوره ایرانیان جای خویش را به نمونه ی نوینی از هنر پیش گویی یعنی اخترشناسی زائیچه ای،‌که هنوز هم رواج دارد سپرد. کهن ترین زائیچه بازمانده از بابل است. قدیمی ترین آنها را متخصصینی چون ا.ساخز متعلق به سال ۴۰۹ ق.م می داند. طالع بینی از بابل به غرب ( از راه آسیای صغیر، سوریه، مصر،‌یونان و روم ) و به شرق ( از راه ایران به هندوستان ) سرایت کرد. اخترشناسی و طالع بینی، قواعد محاسبه نجومی را که آگاهی از آن برای اخترشناسی ضروری بود، همراه آورد.
الف)ویژگی های دانش نجوم این عصر
ویژگی های دانش نجوم در بابل جدید و ایران از این قرار است:
رصد منظم و تاریخدار و مدون ماه گرفتگی و خورشیدگرفتگی و دیگر پدیده های ماه و سیارگان
محاسبه دوره ها
پیش بینی ماه گرفتگی و خورشیدگرفتگی
تقسیم منطقه البروج به دوازده برج سی درجه ای
پیدایش و گسترش اخترشناسی زائیچه ای و طالع بینی
پیدایش و گسترش نجوم ریاضی
این عصر را نمی توان با مقطع زمانی معین از دوره پیش از آن جدا ساخت، یکدیگر را در بر ندارند. زیرا پیش بینی ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی از زمان آشوریان آغاز شده بود.
ساروسها“saros”
ماه گرفتگیها را در گروه های هجده ساله دستهبندی میکردند. دوره ماه گرفتگی هجده ساله در متن های میخی از زمان ایرانیان و سلوکیان فراوان یاد شده است. واژه بابلی «سار» که اصطلاح «ساروس» یونانی از آن ریشه گرفته دلالت بر یک دوره سه هزار و ششصد ساله میکرده است. در متنهای میخی گاهی دوره های هجده ساله را «هزدهگان» نامیدهاند. اما هیچگاه «سار» نخواندهاند.
ساروسها دقیقاً محتوی ٢٢٣ ماه قرانی و تقریباً ٢٣٩ ماه هلالی و یا تقریباً ٢۴٣ ماه تنینی (اژدهایی) است. طول این دوره ۶۵٨۵١ روز است. این دوره برای پیشبینی لحظهی روز و یا شبی که خورشید گرفتگی و یا ماه گرفتگی در آن روی خواهد داد بسیار سودمند بوده است.(واندروردن، ص ١۴۶)
ج)دوره های سیارگان
در زمان سلوکیان این دوره های سیارات برای پیشبینیها به کار گرفته میشد:
زحل: ۵٩ سال = ٢ دوره گردش = ۵٧ دورهی قرانی
مشتری: ٧١ سال= ۶ دوره گردش = ۶۵ دوره قرانی، یا ٨٣ سال= ٧ دوره گردش =٧۶ دوره قرانی

بدین ترتیب، به طور نظری، سال خورشیدی و به طور کلی هر تاریخ خورشیدی مورد نظر دیگر را (مانند زمان بذرافشانی یا درو) می توان با تعیین نقاط طلوع و غروب خورشید در طول افق و بدون کمک گرفتن از دیگر مشاهدات نجومی، تعیین کرد. اما در عمل، این روش آزیموت تنها در مواقع خاصی قابل استفاده است، چرا که تغییرات آزیموت – حتی در همسایگی نقاط e و wکه سریعترین میزان خود را دارد- آنقدر کوچک و ناچیز است که نمی توان به نتایج قابل اعتمادی دست یافت.(همان.ص٨۵٧)
۴–٢.صورتهای اختری: طلوعها و غروبهای خورشیدی
طلوعهای شامگاهی و غروبهای کیهانی (صبحگاهی)
در دوران باستان از روشی کاملا متفاوت استفاده می کردند. این روش به صورت زیر بود^[۲]. در طول مدت یکسال، خورشید در مسیر مداری متمایل به استوا از بین صورفلکی منطقه البروج عبور می کند. در اینجا به دلایل روشن مقارنه‌ی خورشید با ستارگانی که از آنها می گذرد به طور مستقیم قابل مشاهده نیست. اما، طلوع اولین ستاره ای که خورشید با آن در مقارنه است قبل از طلوع خورشید قابل مشاهده است.
این پدیده،طلوع خورشیدی ستاره، نام دارد و پدیده ای بسیار جالب است. در روزهای مشخصی از سال، بعد از دوره ای ناپدیدی که طول مدت آن عمدتاً به فاصله ی ستاره از دایره البروج بستگی دارد،ستاره دوباره برای اولین بار پدیدار می شود: هنگام سپیده دم در بالای افق طلوع می کند و زمان بسیار کوتاهی قابل مشاهده است. سپس در نور خورشید دوباره ناپدید می شود. در روزها و هفته های بعد، با توجه به فاصله ی رو به افزایش آن نسبت به خورشید، دوره ی پدیداری آن قبل از طلوع خورشید افزایش می‌یابد. بعد از زمانی مشخص، ستاره در سپیده دم به حد اعلای خود می رسد. پس از آن، ستاره به افق غربی نزدیک و نزدیک تر می شود تا زمانی که در زمان طلوع خورشید، غروب کند. ظاهراً، این غروب کیهانی واقعی، قابل مشاهده نیست. دو هفته دیگر زمان می برد تا غروب ستاره قبل از طلوع خورشید قابل رویت شود( غروب کیهانی ظاهری).(گرشویچ،١٣٨٧.ص٨۵٨)

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پدیده های مشابه، هنگام غروب خورشید و شفق اتفاق می افتد. در یک روز خاص، ستاره، آخرین طلوع قابل رویت خود را بعد از غروب خورشید دارد(طلوع شامگاهی ظاهری).
۴–٣. هویت ستاره صبحگاهی و شامگاهی
همه ی ملت های روزگار باستان از اینکه ستاره صبحگاهی و شامگاهی یکی است آگاه نبودند. این مطلب از آنجا دریافت می شود که یونانیان آگاهی از این امر را به عنوان کشفی نوین تلقی کرده و آنرا به پارامندیس و یا فیثاغورس نسبت می دهند. اینگونه نسبت دادن حکایت از این می کند که همه از این مطلب آگاه نبوده اند. اینکه بابلیان، حتی در زمان آمیزادوگا به این معنی پی برده و سیاره زهره را با نام واحد نین- دار- آن- نا، به معنی “شهبانوی درخشنده آسمان” می شناختند، حیرت انگیز است.(واندروردن،١٩٧۴/١٣٧۴.ص٧٨)
۴-۴. تقویم در ایران و بین النهرین پیش از تاریخ
ساکنان اولیه، با دست یافتن به تمدن رو به رشد کشاورزی در ۴٠٠٠ ق.م به تقویمی نیاز داشتند که زمان های خورشیدی را به آنها نشان دهد، به اصلی دست یازیدند که تا ٢٠٠٠ سال بعد یعنی در سپیده‌دم تاریخ نیز مرسوم بود. با نگاهی به صور فلکی نزدیک به چهار سوگان دایره البروج، مشاهده میکنیم که ثور، با ستارۀ درخشان خود، الدبران، قبل از اعتدال بهاری قرار دارد. اسد نیز با «ستارۀ شاهی» یعنی قلب الأسد قبل از نقطهی انقلاب تابستانی است. عقرب، با ستارۀ قلب العقرب، نقطۀ پاییزی است در همان درجه انقلاب تابستانی قرار دارد. منطقهی قبل از انقلاب زمستانی کمترین ستارۀ درخشان را دارد. این منطقه در فاصله‌ی ٢٠ درجه با صور فلکی جدید یعنی دلو اشغال شده است.(گرشویچ،١٣٨٧.ص٨۶١)
در٢٧٠ درجه بخش شرقی و در٣٠٠ درجه بخش غربی دو ماهی را میبینیم و بین آنها فرس اعظم قرار دارد. هر سه این صور فلکی تاریخی طولانی دارند. از صور فلکی خارج از منطقه البروج، ذات الکرسی (سومری لو‌لیم، گوزن نر) پیشاپیش همه و بین قطب و ماهی شرقی قرار دارد. معنی اصلی آن گوزن نر یا آهو، در حوزه فلکی بَربَر( مثلاً در ابومعشر) حفظ شده است. اما در نجوم یونانی این صورت فلکی به خاطر ملکهی حبشی، کاسیوپیا، مادر«آندروما» بدشانس، تغییر نام داد و به نام او خوانده شد. گوزن نر در تقویم نگاری باستان، نقش مهمی داشته است.
در حدود ۴٠٠٠ ق.م ورود خورشید، به چهار جهت اصلی سال، با طلوعهای خورشیدی، حوت و ثور در ٢١ مارس، اسد در ٢٣ ژوئن، عقرب در ٢١ سپتامبر و فرس اعظم در ٢١ دسامبر مقارن بوده است. با مقایسهی این تواریخ با تاریخهای متناظر آنها در لوح mul APIN میبینیم که همگی آنها یک ماه زودتر اتفاق میافتادهاند. ظاهراً، این تفاوت به تأثیر تقدم اعتدالین مربوط میشود، که در طی ٢٢٠٠ سال تفاوتی یک ماهه را موجب شده است.(همان.ص٨۶۵)
۴-۴–١.ایرانیان و بین النهرینیان پیش از تاریخ: اگر بتوانیم سنت نجومی پیوستهای را بیابیم که ایرانیان و بینالنهریان پیش از تاریخ با نظامی که دورۀ تاریخی را تعیین میکند، به هم مرتبط میشدهاند، آنگاه این مشاهدات نظری شگفت انگیزو جالب خواهد شد. که البته مدارک این تداوم در بسیاری از تصاویر حک شده بر مهرها و گلدانهای بدست آمده از سراسر ایران و بینالنهرین بهدست آمده است. که موارد زیر بخشی از آنهاست:
الف)ترکیب مداوم دو یا چند حیوان یا نماد «تقویمی» در تصاویر یکسان. مبارزه‌ی شیر و گاو و نوع دیگر آن یعنی مبارزۀ شیر و گوزن، نمونهای از آن است.این مبارزه های قابل تبدیل به هم، در هزاره‌ی چهارم، نشان دهنده‌ی آغاز فعالیت کشاورزی بعد از انقلاب زمستانی، و در حدود ١٠ فوریه است. در این زمان اسد به اوج خود در شفق میرسد در حالی که گاو (ثور وحوت) و گوزن (کاسیوپیا) همزمان در غروب خورشیدی هستند. پس از آ ن گاو برای ۴٠ روز ناپدید میشود، و سپس پدیداری دوبارۀ آن (طلوع خورشیدی) زمان اعتدال بهاری را نشان میدهد.
ب) این نکته که حداقل در بعضی از موارد حیوانات مورد بحث، بدون ابهام به عنوان صور فلکی معرفی شدهاند.
ج) حالتی که حیواناتی را که در واقعیت اندازه های کاملاً متفاوتی دارند، با یک اندازه نشان میدهد.
د) خصوصیت حیوانات تقویمی نسبت به حالت عادی تغییر کردهاند یا به طور کلی بر عکس شدهاند تا غروب خورشیدی یا کیهانی یا دیگر ویژگیهای نمادین خود را نشان دهند.
تقویم اولیه هدفی غیر از اهداف نجومی را دنبال میکرد. این تقویم بیش از هر چیز دیگری بر مواقعی تأکید داشت که در کشاورزی اهمیت داشتند؛ بنابراین، به عنوان نمونه هزیود تنها به مواقع کاشت و برداشت اشاره میکند و چهار نقطه اصلی سال خورشیدی را نادیده میگیرد.
۴–۵.سال شمسی قمری
نقش ماه بدین صورت است که چهرههای آن اساساً برای اندازه گیری- نه شمارش- دوره های کوتاه زمان به کار میروند. ٨-٧ روز برای هر یک از چهار صورت اصلی و ٢٩ یا ٣٠ روز برای هر ماه قمری. نیاز به هماهنگ کردن محاسبهی زمان به صورت قمری با محاسبهی خورشیدی تنها بعد از سال شمسی انجام میشد و چهارچوب محاسبهی زمان بود. فاصلهی بین دو پدیده‌ی خورشیدی پی در پی سالانه، مانند طلوع خورشیدی گروهی ستاره، با بیش از ١٢ یا ١٣ ماه قمری پر میشود که در زمان مناسب این نظریه را به وجود میآورد که سال را به ١٢ ماه تقسیم کنند و یک سال طولانیتر (کبیسه) ١٣ ماهه در بین سالها قرار دهند، قانون کبیسه کردن را زمان تعیین میکرد، از آنجا که ١٢ ماه ٣۵۵-٣۵۴ روز بود، آغاز سال قمری هر سال ١٠ روز از زمان خورشیدی کمتر میشد، و در پایان سال سوم، ماه سیزدهمی به صورت کبیسه اضافه میشد. این روش تجربی، که بررسی مداوم پدیده های آسمانی را میطلبید، به واقع در کبیسه کردن اشتباهات زیادی را به وجود میآورد. بعدها این روش جای خود را به کبیسه کردنهای دورهای براساس دانش دقیق دوره های مورد توجه داد، از معادلهی تقریبی ٨ سال=٩٩ ماه، نتیجه میشود که در طول ٨ سال باید سه کبیسه وجود داشته باشد.
از کتیبههای میخی روشن میشود که، هنوز در سال ۵۴١ ق.م به فرمان شاه دومین «اَدِّرو» به صورت کبیسه اضافه میشده است.(گرشویچ،١٣٨٧.ص٨۶٩)
۴–۶. تقویمهای بابلی و ایرانی باستان
در تقویم بابلی اولین ماه سال شمسی قمری، یعنی نیسان، ماهی بود که آغاز آن تقریباَ هنگام اعتدال بهاری بود. به احتمال بسیار قوی، این امر قانونی از دیرباز بوده است. اینکه در کهنترین دوران، چطور و با چه دقتی اعتدالین را مشاهده میکردهاند، هنوز مشخص نیست. بالاخره در آخرین دههی قرن ششم ق.م زمان اعتدالین، بر اساس چیدمان تقویم شمسی قمری، با دقت قابل توجهی تعیین شد. اما قبلاً در زمان «آمیسادوکا»( اوایل قرن ١۶ ق.م)، برای تعیین اعتدالین ازمبارزه‌ی گاو و شیر یعنی غروب خورشیدی حوت واقع در شاخ غربی ثور، استفاده میشد، که در آن زمان در حدود ١۵ مارس بود. همچنین با توجه به رابطه و همبستگی ماه کهنه با گاو، سال شمسی قمری با آخرین رویت ثور پایان می یافت.
هزار سال بعد در بابل و تخت جمشید، غروب خورشیدی حوت در٢٨ مارس اتفاق افتاد؛ این بدان معناست که این پدیده، که در یکهزار سال جلوتر، و با همین طول زمان، پیش از اعتدالین اتفاق افتاده بود اکنون با همین طول زمان بعد از اعتدالین رخ میداد. در طول این دورۀ طولانی غروب خورشیدی ثور حوت، پایان سال قبل و آغاز سال جدید شمسی قمری را اعلام میکند.(همان.ص٨٧٠)
۴–۶–١.تقویم بابلی
اسامی ماه های بابلی، که همانند آرامیشان از طریق تقویم یهودی شناخته میشوند، عبارتند از:
نیسان(در حدود اعتدال بهاری آغاز میشود)، آیار، سیمان، دئوز(در حدود انقلاب تابستانی آغاز میشود) آب، اُلول، تشریت( در حدود اعتدال پاییزی آغاز میشود)، آراخسامن، کِسِلیم، تبیت (در حدود انقلاب زمستانی شروع میشود)، شبات و اَدار.
مانند بیشتر تقویمهای شمسی قمری، اولین روز ماه روزی است که هلال باریک ماه نو بعد از غروب خورشید، برای اولین بار رویت شود. و به طور منطقی روزها از غروب خورشید محاسبه و شمارش میشوند. ماه های کبیسه را هم یا در پایان سال، قبل از ماه آدارو قرار میدهند، یا بعد از ماه ششم یعنی اُلول. به لحاظ نظری آدارو دوم هنگامی اضافه میشود که آغاز آدارو معمول بیش از یک ماه قبل از اعتدال بهاره قرار گیرد. این در حالی است که افزودن اُلول دوم هم به طور مشابهی باید قبل از اعتدال پاییزی باشد. در قرن ششم، اعتدال پاییزی در ٢۶ سپتامبر اتفاق افتاد و تقریباً با طلوع خورشیدی ستارۀ درخشان اسپیکا ( ستاره a سنبله) و غروب خورشیدی ستاره a میزان مقارن بود. در مقابل، اِی.ساکس دریافت که کبیسه کردنها در زمان سلوکی طبق طلوع خورشیدی سگ سیف الجبار تنظیم میشدند. که همیشه در ماه چهارم یعنی دئوز واقع میشدند. این روش در دو قرن پیشتر از آن، یعنی از زمان کمبوجیه به بعد نیز در کبیسه کردنها اعمال میشده است. که البته استثناهای فراوانی وجود داشته است.
الف)حمورابی و خاندان او
محور پیچیدگی و اشکال تاریخگذاری پیشنهاد و مطرح شده است. کوتاه و میانه و دراز. روش کوتاه بر این پایه استوار است که حمورابی از سال ۱۷۲۸ تا ۱۶۸۶ ق.م سلطنت می کرده است. در چنین صورتی سلسله وی یا خاندان آمورو می‌بایستی از سال ۱۸۳۰ تا ۱۵۳۱ حکمروایی کرده باشند. بر پایه روش میانه تاریخگذاری ها را بایستی ۵۶ سال و یا ۶۴ سال به عقب کشید. بر پایه روش دراز این تاریخگذاری ها را بایستی ۱۲۰ سال به عقب برد. اینکه چرا تنها و تنها این اعداد و نه هیچ عدد دیگری جوابگوی مسئله است را به هنگام گفتگو درباره الواح آمیزادوگا مربوط به زهره (ناهید) توضیح خواهیم داد. تمدن بابل کهن،‌شاخه ی بیرون آمده از تنه درخت تمدن سومری بود. خط میخی اختراع سومریان بود. بابلیان آنرا به کار گرفتند و با زبان سامی خویش تطبیق دادند. اما واژه های بی شمار سومری را نیز با همان معنی و مفهوم سومری به عنوان” اندیشه نگاشت” حفظ و اقتباس کردند. این علایم سومری اغلب به عنوان واژه های فنی ریاضی و نجومی مصرف می شد. حُسن عمده آنها کوتاهی و ایجاز بود. بیشتر آنها را می شد تنها با یک نماد و علامت نوشت. واژه های اکادی یعنی زبان محاوره را با طریقه ی آوانویسی کتابت می‌کردند به این ترتیب که واژه ها را به سیلاب ها تقسیم می کردند و هر سیلابی را با علامت یکی از واژه های سومری نشان می دادند. برای روشن شدن مثالی می آوریم. صورت فلکی ترازو یا میزان را به زبان اکادی “زی بانی تو” و به زبان سومری” رین “صدا می کنند. هر دو واژه معنای ترازو را می دهد. بابلیان کهن می توانستند صورت فلکی میزان را یا به وسیله یک نشانه میخی رین کتابت کنند(در اینصورت می توانستند آن را رین و یا اگر می خواستند زی بانی تو تلفظ کنند) و یا با چهار نشانه میخی زی- با نی-تو بنویسند.
روش های پیشرفته حساب سومری پایه ای بود که بابلیان کهن علم حساب و جبر خود را بر آن استوار ساخته بودند. کاهنان و کاتبان حمورابی تمام ایزدان شهرهای آزاد بین النهرین را در یک ایزدکده بزرگ متحد کرده و آنها را به صورت فرمانبرداران مردوک، ایزد، شهر بابل در آوردند و مردوک را به عنوان خالق گیتی معرفی کردند. همراه با قانون و مذهب، گاهشماری نیز یکنواخت شد. اسامی بابلی ماه ها در سراسر قلمرو و حمورابی همانهیی هستند که قبلاً هم گفته شد.
ب)اهمیت هندسه برای دانش نجوم
با توجه به آگاهی های نخستین که درباره ی ریاضیات بابلی به دست داریم چنان به نظر رسیدکه طبیعت آن ریاضیات بیشتر از جبر و محاسبه متاثر بوده است تا هندسه. اما میدانیم که این حکم کلی و نخستین را بایستی تا اندازه ای اصلاح و تعدیل کرد. بابلی ها، هم با قضیه فیثاغورس آشنا بوده اند و هم مسایل هندسی را می گشودند. بنابراین در تفکر بابلی ،‌ عنصر هندسی، از آنچه نخست تصور می شد نیرومندتر است. در دانش نجوم هم وضع بر همین منوال است. تردیدی نیست که در متن های نجومی بابلی عصر سلوکیه تنها روش های ریاضی به کار رفته است. اما در متن مل آپین، منطقه‌البروج به صورت دایره متمایل که توسط دو دایره موازی به چهار قسمت مساوی تقسیم شده است مجسم شده و نمایش داده می شود. حاصل نقاط تقاطع دوازده برج منطقه البروج است. در فهرست ستارگان، طول برخی از این ستارگان را نسبت به این دوازده نقطه می دهند. برای پیدا کردن این اندازه ها لازم است دایره ای را روی نوعی وسیله اندازه گیری به دوازده بخش تقسیم کنند تا بتوان این بخشها را به نوبه ی خود به اجزای کوچکتر تقسیم کرد. این عمل بدون دستیابی به وسایل و ابزار هندسی میسر نبوده است.(واندروردن،١٩٧۴/١٣٧٢. ص۵٧)
به همین قیاس اناکسیماندروس (anaximandros) نیز می بایستی برای نصب شاخص آفتابی خود در اسپارت حوالی ۵۵۰ ق.م وسایل هندسی به کار برده باشد. زیرا شاخص آفتابی نمایشگر اعتدالین و انقلابین است. در نقاط اعتدالین خورشید در سطح استوا قرار دارد. سطحی که از بالای شاخص بگذرد و موازی سطح استوا باشد لازم است صفحه ی پایه را با خط مستقیم g قطع کند. چون انتهای ظل (سایه) بر روی خط g بیفتد لحظه دقیقه تساوی روز و شب را نشان می دهد. اناکیسماندروس می بایستی این خط را ساخته و مشخص و بر روی صفحه پایه حک کند. در غیر این صورت شاخص آفتابی نمی‌توانسته است اعتدالین را نشان دهد.
روش های پیشرفته حساب سومری پایه ای بود که بابلیان کهن علم حساب و جبر خود را بر آن استوار ساخته بودند. کاهنان و کاتبان حمورابی تمام ایزدان شهرهای آزاد بین النهرین را در یک ایزدکده بزرگ متحد کرده و آنها را به صورت فرمانبرداران مردوک، ایزد، شهر بابل در آوردند و مردوک را به عنوان خالق گیتی معرفی کردند. همراه با قانون و مذهب، گاهشماری نیز یکنواخت شد. اسامی بابلی ماه ها در سراسر قلمرو و حمورابی همانهایی هستند که قبلاً هم گفته شد.
ج)کبیسه کردن بابلیان
ماه همیشه در شامگاه و با رویت هلال ماه نو آغاز می شد. آنگاه بی نظم یا قاعده خاصی، بیست و نه روزه و یا سی روزه بود. میانگین طول ماه ۵٣/٢٩ روز بود. سال همیشه با ماه نو در بهار آغاز می شد. هر سال دوازده ماه و گاهی سیزده ماه داشت. در سالهای سیزده ماهه یک الولوی ( ماه ششم ) و یا آداروی دوم ( ماه دوازدهم ) به عنوان کبیسه قایل می شدند. اینگونه کبیسه کردن بی نظم تا دوره ایرانیان دوام داشت.
در خصوص تقسیم شبانه روز می بایستی میان رسوم مردم و روش های نجومی فرقی بگذاریم. در زندگی روزمره شب به ۳ پاس و روز هم به ۳ پاس تقسیم می شد. در تابستان پاسهای شبانه و در زمستان پاسهای روزانه کوتاه می شدند. از سوی دیگر منجم ها تمام شبانه روز را به دوازده بخش مساوی هر بخش معادل دو ساعت امروزی به نام بیرو(bero) و هر بیرو را به سی اوش(ush) یا درجه زمانی تقسیم می کردند. بنابراین یک درجه زمانی درست برابر چهار دقیقه به وقت امروز می شود.
در بابل نیز مطابق معمول،‌سال ابتدا قمری بود. اما برای همین سال قمری،‌کبیسه گرفتند و به سال قمری – شمسی تبدیل شد. در این سرزمین پهناور و کهن که تمدن هایی بسیار کهن را در بر دارد، حساب‌های نجومی و گاه‌شماری‌هایی بسیار رایج بود که به موجب کتیبه ها و اشارات این مآخذ، دو نوع مبدأ و مأخذ در محاسبه مورد عمل بوده. در کهن ترین گاه شماری، دوازده نام ماه، با دوازده نام خدایان نامزد بود. سال از آغاز پاییز شروع می شد. هر ماه سی و بیست و نه روز داشت و هر چند سالی یک بار، برای اعتدال، یک ماه کبیسه می کردند. این گاه شماری تا سه هزار سال پیش از میلاد قدمت دارد.
شکل دیگر گاه شماری از شهرهای نیپور و بابل بوده، در حالی که گاه شماری فوق باید از شهر و مردم کهن اور ur بوده باشد. در بابل و نیپور، سال ها از بهار شروع شده و ۳۶۰ روز بوده است. بعدها این دو گاه شماری ادغام و ترکیب شد و سال گونه ای شد که دو آغاز داشت در هر شش ماه اول بهار و اول پاییز، چنانکه در ایران نیز چنین شد. بزرگترین جشن بابلی ها که از جنبه های قیاسی با نوروز یا مهرگان ایرانیان جالب توجه است در آغاز بهار، یعنی در اولین دیدار هلال پس از اعتدال ربیعی شروع شده و به نام سومری زگموک یا اکیتو نامیده می شد. این جشن در ابتدا،‌ در آغاز پاییز برگزار می شد که بعدها به الول انتقال یافت. این جابه جایی جهت تغییر آغاز سال بود که زمانی از فصل سرد یا پاییز شروع می‌شد، اما بعداً آغاز سال را در اول اعتدال ربیعی و بهار قرار دادند. در ایران نیز چنین وضعی به وجود آمد و رواج داشت. مدت برگزاری این جشن پنج روز بوده است، اما همیشه به طور محتوم پنج روز نبوده و کم و زیاد می شده است. البته کم نه بلکه تا ده و یازده روز افزایش می یافتند. برخی از پژوهندگان معتقدند که پنج روز اضافی سال را، پس از ۳۶۰ روز بابلی ها جشن می گرفتند که همان خمسه ی مسترقه ی ایرانیان یا پنجه ی دزدیده است. اما چون تا ده و یازده روز افزایش می یابد، اغلب محققان برآنند که این کم و زیاد شدن ایام بر اثر حساب روزهایی است که از پایان سال تا آغاز اعتدال ربیعی و بهار در تقویم و شمار روزها پیدا می شده است. این جشن شباهت زیادی به جشن فروردگان یا فروردینگان ایرانی دارد که آن هم در آغاز بهار یا آغاز نوروز برگزار می شد.
د)کبیس
چنانکه گذشت، هنگامی که ایرانیان خواستند کبیسه کنند و جبران مافات نمایند و حساب ایام و فصول را نگاه دارند، آغاز اعتدال ربیعی و یا بهار واقعی با نوزدهم فروردین مصادف شد و روز نوزدهم را جشن ساختند و نوروز گرفتند. قدمت جشن بابلی زگموک یا اکیتو به هزاره ی سوم پیش از میلاد مسیح می رسد و با جشن سکاها که بروسوس از آن یاد کرده و عید پوریم یهودیان نیز شباهاتی بسیار داراست. در این جشن که با مسخرگی همراه بود، مراتب و مقامات و مناصب، دیگر وجود نداشت و همه یکسان می شدند و چه بسا به موجب کتیبه های کهن مربوط به هزاره ی سوم پیش از میلاد در بین النهرین، مراتب و مقامات معکوس می شد. در ایران نیز مقارن با بهار و آغاز اعتدال ربیعی چنین رسمی رایج بوده است که آنرا در نوشته های فارسی کوسه برنشین و در اصطلاح نویسندگان عرب رکوب الکوسج می شناسیم. ثعالبی در کتاب ثمار القلوب و ابوریحان بیرونی و مسعودی در آثار خود از این اسم یاد کرده اند که مقارن با نوروز و بهار،‌ کوسه ای را بر خر نشانده و چون مهتری در کوی و برزن می‌گرداندند و شادی و مسخرگی می کردند.
بابلی ها روش های چندی برای حساب کبیسه داشتند. سال را ۳۶۰ روز حساب می کردند. در هر شش سال ماهی به نام وادار می افزودند. اما با این حال در هر شش سال، یک روز و یازده ساعت کسر می‌آمد و به همین جهت در هر ۲۴ سال باز یک ماه دیگر اضافه می کردند. اما ایرانیان در هر ۱۲۰ سال این کار را می کردند که دور بزرگ کبیسه‌شان ۱۴۴۰ سال می شد و دور بزرگ کبیسه ی بابلی ۱۴۶۰ سال که دقیق تر می باشد. در بابل هر ماه به شش قسمت پنج روزه و سال به هفتاد و دو خمشتو تقسیم می شد. در ایران عصر ساسانی نیز تقسیم هر ماه به شش بخش پنج روزه معمولی بوده است. در کتاب الماسن و الاضداد،‌می خوانیم که این نوع تقسیم منسوب به جمشید می باشد. در بابل هر ماه با سه نام ویژه که مربوط به سه روز می شد و ماه را به سه قسمت غیر مساوی تقسیم می کرد، از هم جدا می شد. در روزشماری تقویم ایرانی نیز سه نام (دی) که نام و عنوان خداوند است، ماه به سه بخش غیر مساوی تقسیم می‌شود. در تقویم بابلی این سه روز، روزهای هفتم، پانزدهم و بیست و ششم است و در تقویم ایرانی، هشتم، پانزدهم و بیست سوم. بعضی روزها نحس بودند و بعضی سعد که در زمان ساسانیان و پیش از آن نیز در روزشماری ایرانی و بلکه اغلب ملل و اقوام رایج بود. شبانه روز به شش گاه مساوی تقسیم میشد که شبانه روز در ایران نیز به پنج گاه بخش می شد. بابلی ها در دوران اخیر خود، پس از دورانی که هر ماه را به شش بخش پنج روزه تقسیم می کردند‌، به هفته قایل شدند.
د)پیشینه گاه شماری بابلی
گاه شماری بابلی در اواخر هزاره دوم پیش از میلاد از طرف آشوری ها اقتباس شد. یهودیان نیز در دوران اسارت در بابل،‌این گاه شماری را اخذ کردند. چنان به نظر می رسد که آشوریها کبیسه نمی کردند و آغاز سال شان یک تا دو ماه پیش از اعتدال ربیعی بوده. سال آنان ۳۶۰ روزه و هفتاد و دو قسمت پنج روزه بوده است. اما به موجب قراینی که در کتابخانه ی آشوربانی پال به دست آمده، آثار هفته ی هفت روزه نیز در حساب شماری شان موجود است. آشوریها پس از آنکه گاه شماری بابلی را اخذ کردند، آغاز سال را بهار و اعتدال ربیعی قرار دادند. در آغاز سال جشنی بزرگ برپا می‌کردند و در بیرون پایتخت در محلی به نام خانه ی اکیتو گرد می آمدند و مراسمی در آنجا چون آنچه که در درباره‌ی بابلی‌ها گذشت انجام می دادند. بابلی ها و آشوریها نیز هر روزی را به نام یک فرشته می نامیدند و اخیراً در شمار الواحی که از دوران آشوربانی پال پیدا شده، نام این فرشتگان موکل بر روزها شناخته شده است.
در مورد اختر شناسان بابلی، مجموعهای از٣٠ ستاره را به عنوان مرجع در موقعیت آسمانی در نظر می‌گرفتند و در یادداشتهای نجومی خود موقعیت ماه و ستارگان را با توجه به این ستارگان مرجع، شرح میدادند. سیارات نیز به همین صورت مورد توجه بودهاند، اما به دلیل اینک حرکاتشان یک شکل نیست، اختر شناسان بینالنهرین باید روش های ریاضی را به وجود میآوردند که حرکات متنوع سیارات را محاسبه میکردند.
بدون شک، بابلیان هیچگاه نمایه های درستی از حرکات نامنظم ارائه نکردهاند، اما در سلسله های بعدی بین‌النهرین و به خصوص در دوره سلوکی(٣٠١ تا١۶۴ پیش از میلاد) به دنبال مرگ اسکندر، اخترشناسان بابلی(که در این دوره کلدانی نامیده میشدند)توانستند، شتاب و کاهش دورهای حرکت ماه و سیارات که به شکل زیگزاگی بود را تخمین بزنند. آنان این کار را نه با نمودار، بلکه با اعداد انجام دادند و این روش بسیار مفید بود.
ه)اهمیت مراحل ستارگان در کشاورزی

پیکربندی چند هدفه زنجیره تامین در فضای عدم قطعیت
مسعود معینی پور
استاد راهنما: دکترعبدالله آقایی
آذر ۱۳۸۸

پیکربندی چند هدفه زنجیره تامین در فضای عدم قطعیت
مسعود معینی پور
پایان‌نامه برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در رشته مهندسی صنایع
آذر ۱۳۸۸
Abstract
Supply Chain Management (SCM) involves various approaches utilized to effectively integrate suppliers, manufacturers, and distributors in performing the functions of procurement of materials, transformation of these materials into intermediate and finished products and distribution of these products to meet the required service level with minimum cost. Moreover, SCM involves managing a series of activities that is concerned with planning , coordinating and controlling movement of materials, parts and finished goods from the supplier to the customer which is entitled Logistic System Management. Supply chain configuration, in which we decide about number, location, capacity and the interactions of different SC entities, is a strategic decision in SCM and by its ever lasting effect on the whole company, acts as a basis of other managerial decisions.
In this thesis, we first propose an integrated fuzzy multi objective, multi period (dynamic), multi product and multi echelon mixed integer linear program for integrating production and distribution tiers of SC and the reverse logistics decisions involved. Then, after applying appropriate strategies for converting this possibilistic model into an auxiliary crisp multi-objective linear model, we propose a novel two phase interactive fuzzy approach based on chebishev distance to solve this MOLP and finding a preferred non-dominated solution set. All the produced solutions have particular and delicately adjusted attributes that the decision makers have specified beforehand. The proposed model and solution method are validated through numerical tests. Comparison with other multi objective methods exhibits that our method outperforms them.
Keywords: Supply chain configuration, Fuzzy Programming, Multi Objective Optimization.

MULTIOBJECTIVE SUPPLY CHAIN CONFIGURATION IN UNCERTAIN ENVIRONMENT
BY
Masoud Moinipour
Superviser:Dr. Abdollah Aghaie
December 2009

MULTIOBJECTIVE SUPPLY CHAIN CONFIGURATION IN UNCERTAIN ENVIRONMENT
BY
Masoud Moinipour
A Thesis Presented in Partial Fulfillment
Of the Requirements for the Degree
Master of Science
December 2009

تقدیم به پدر و مادر مهربانم،
به خاک پاک میهنم،
و به جویندگان راه دانش.
تأیید پایان‌نامه کارشناسی ارشد توسط دانشجو
عنوان پایان نامه: پیکربندی چند هدفه زنجیره تامین در فضای عدم قطعیت
نام دانشجو: مسعود معینی پور
شماره دانشجویی:۸۶۰۴۹۸۴
استاد راهنمای پروژه: دکتر عبدالله آقایی
اینجانب مسعود معینی پور دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی گواهی می نمایم که تحقیقات ارائه شده در پایان نامه تحت عنوان فوق الذکر توسط شخص اینجانب انجام شده است و صحت و اصالت مطالب نگارش شده مورد تأیید می باشد و در هر کجا که از مطالب نگارش شده دیگری استفاده شده است با ذکر منبع و مأخذ می باشد. به علاوه گواهی می نمایم که مطالب مندرج در پایان نامه تا کنون برای دریافت هیچ نوع مدرک یا امتیازی توسط اینجانب یا فرد دیگری در هیچ کجا ارائه نشده است و در تدوین متن پایان نامه شیوه نگارش مصوب دانشکده مهندسی صنایع را بطور کامل ذعایت نموده ام. چنانچه در هر زمان خلاف آنچه گواهی نموده ام مشاهده گردد خود را از آثار حقیقی و حقوقی ناشی از دریافت مدرک کارشناسی ارشد محروم می دانم و هیچ گونه ادعائی نخواهم داشت.
تاریخ: امضاء دانشجو
چکیده
مدیریت زنجیره تامین(SCM) شامل رویکردهای مختلفی است که برای یکپارچه سازی موثر تامین کنندگان، تولید کنندگان و توزیع کنندگان در فرایند های خرید مواد اولیه ، تبدیل این مواد به محصولات میانی و نهایی و توزیع آنها به مشتریان به کار می رود به نحوی که سطح سرویس مورد نظر با کمترین هزینه برآورده شود. علاوه برآن SCM شامل مدیریت یک سری فعالیت های مربوط به برنامه ریزی، هماهنگ سازی و کنترل جریان مواد، قطعات و محصولات از تامین کنندگان تا مشتریان می گردد که اصطلاحا برنامه ریزی سیستم لجستیکی نامیده می شود. پیکربندی زنجیره تامین که در آن راجع به تعداد، مکان ها، ظرفیت و نحوه تعامل نهادهای مختلف زنجیره تامین تصمیم می گیریم، خود تصمیمی استراتژیک در زنجیره تامین می باشد و بدلیل تاثیر بلند مدت آن روی کل شرکت ، به عنوان مبنایی برای دیگر تصمیمات مدیریتی به کار می رود.
در این پایان نامه، ابتدا یک مدل تعاملی فازی چند هدفه،چند دوره ای(پویا)، چند محصوله و چند طبقه مختلط عدد صحیح برای یکپارچه سازی بخش تولید و توزیع زنجیره تامین به همراه مشخص کردن سیستم لجستیک معکوس ارائه می گردد. آنگاه، پس از کاربرد تکنیک های مناسب برای تبدیل مدل فازی ارائه شده به یک مدل کمکی غیرفازی قابل حل در نرم افزارهای مرسوم، یک روش بهینه سازی چند هدفه فازی بر پایه فاصله چبیشف به منظور حصول به تعداد مشخص نقاط بهینه غیرمسلط ارائه می گردد. تمامی نقاط حاصل دارای ویژگی های مشخص و به دقت تعیین شده ای می باشد که تصمیم گیرندگان در طول فرایند بهینه سازی تعیین می نمایند. مدل پیشنهادی و روش حل استفاده شده از طریق محاسبات عددی اعتبار سنجی گردیده اند. نتایج مقایسه با دیگر روش های بهینه سازی چند هدفه نشان دهنده عملکرد بهتر مدل پیشنهادی نسبت به آنها می باشد.
لغات کلیدی: پیکربندی زنجیره تامین، برنامه ریزی فازی، برنامه ریزی چند هدفه.
فهرست مطالب
فصل اول – کلیات تحقیق ۱
۱-۱- انتخاب حوزه تحقیق ۱
۲-۱- نحوه بررسی ادبیات موضوع ۱
۳-۱- نوآوری های تحقیق ۲

Zimmermann،H.J. ، An application-oriented view of modeling uncertainty، European Journal of Operational Research 122 ، ۱۹۰–۱۹۸٫ ۲۰۰۰

Zimmermann،H.J. ، Fuzzy programming and linear programming with several objective functions. Fuzzy Sets and Systems، ۱ .۴۵-۵۵٫۱۹۷۸

پیوست A- مفاهیم پایه تئوری فازی
۱-A- تعاریف پایه مجموعه های فازی
یک مجموعه فازی بتوسط حدود فازی آن مشخص می گردد. برخلاف مجموعه های قطعی^[۱۷۲] که در آن یک عنصر خاص می تواند یکی از دوحالت تعلق و عدم تعلق به مجموعه را به خود بگیرد، در مجموعه های فازی هر عنصر به یک درجه عضویت مشخص تعلق دارد. تابعی که نشان دهنده درجه عضویت هر عنصر مجموعه فازی می باشد به نام تابع عضویت^[۱۷۳] شناخته می شود. در ادبیات نظریه مجموعه های فازی، چند تابع عضویت به طور استاندار معرفی شده و کاربردهای بسیاری در عمل داشته اند که از آن جمله می توان به توابع عضویت مثلثی، ذوزنقه ای، گوسی، زنگوله ای و سیگمودال اشاره نمود (شوندی،۱۳۸۵) . انتخاب تابع عضویت مناسب معمولا بر اساس نظر تصمیم گیرنده می باشد. نشان داده شده است که با استفاده توابع عضویت خطی می توان جواب هایی با کیفیت یکسان در مقایسه با توابع عضویت پیچیده غیر خطی بدست دهد ( دلگادو و همکاران^[۱۷۴] ،۱۹۹۴). .در این پایان نامه، توابع عضویت مثلثی استفاده گردیده اند زیرا مناسب ترین حالت برای مدل کردن تقاضای بازار، هزینه های نگهداری و هزینه های پس افت می باشند(کاتاگیری و ایشی^[۱۷۵]، ۲۰۰۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۱-A- مجموعه فازی
اگر X مجموعه ای از عناصر باشد که با x نشان داده می شود آنگاه مجموعه فازی در X مجموعه زوج های مرتب به شرح ذیل است:
(A-1)
تابع عضویت یا درجه عضویت x در می باشد. تابع عضویت، مجموعه X را به فضای تابع عضویت( M) تصویر می کند. اگر فضای تابع عضویت تنها شامل اعداد صفر و یک باشد آنگاه مجموعه مورد نظر، یک مجموعه کلاسیک خواهد بود و اگر این فضا شامل اعداد حقیقی بین صفر تا یک باشد آنگاه مجموعه مورد نظر یک مجموعه فازی خواهد بود. برای تصویر اعضای مجموعه X به فضای تابع عضویت می توان از توابع عضویت مختلفی استفاده نمود. برای بیان این که یک مجموعه مورد نظر، مجموعه فازی است از علامت تیلدا استفاده می نمائیم.
۲-۱-A- مجموعه فازی نرمال
مجموعه فازی نرمال است اگر ارتفاع آن برابر با یک باشد، در غیر این صورت مجمموعه فازی زیرنرمال می باشد. در شکل زیر یک مجموعه فازی نرمال را مشاهده می نمائید.
۱

x
شکل ۱-A: مجموعه فازی نرمال
۳-۱-A- برش α در مجموعه های فازی
برش α یک مجموعه فازی با تابع عضویت زیر مجموعه ای از است که با نمایش داده شده و مجموعه تمام هایی است که متعلق به بوده و مقدار تابع عضویت در آن نقاط حداقل α باشد:
(A-2)

شکل ۲-A-برش α مجموعه فازی

۴-۱-A- مجموعه فازی محدب
مجموعه فازی محدب است اگر داشته باشیم:
(A-3)
که در آن λ یک عدد بین صفر و یک می باشد. به عبارت دیگر مجموعه فازی محدب است اگر تمام برش های α آن مجموعه محدب باشند که این مفهوم در شکل زیر به تصویر کشیده شده است.

شکل ۳-A- مجموعه فازی محدب
در مجموعه فازی سمت چپ تمام برش های ممکن α محدب هستند پس این مجموعه فازی محدب می باشد. اما مجموعه فازی سمت راست در حداقل یک برش α نشان داده شده ملاحظه می شود که این مجموعه محدب نمی باشد.
۲-A-عملگرهای مجموعه ای استاندارد در مجموعه های فازی
اگر و و سه مجموعه فازی از مجموعه مرجع X باشند برای یک المان مانند ، عملگرهای مجموعه ای استاندارد شامل اشتراک فازی، اجتماع فازی و متمم فازی به صورت زیر پیشنهاد گردیده است
۱-۲-A- متمم مجموعه های فازی
اگر متمم مجموعه فازی باشد آنگاه یعنی تابع عضویت متمم مجموعه فازی از رابطه زیر به دست می آید.
(A-4)
۲-۲-A- اجتماع مجموعه های فازی
تعریف- فرض کنید باشد.آنگاه یعنی تابع عضویت اجتماع دو مجموعه فازی به صورت زیر بدست می آید.
(A-5)
۳-۲-۵- اشتراک دو مجموعه فازی
فرض کنید باشد.آنگاه یعنی تابع عضویت اشتراک دو مجموعه فازی به صورت زیر بدست می آید.

۲-۵-۲-۵-۴-برنامه ریزی لکسیکوگراف موزون چبیشف ۶۶
۳-۵-۲-۵-۴- روش چبیشف تعاملی ۶۷
۵-۵-۲-۵-۴-روش تعاملی سطوح ذخیره بر پایه فاصله چبیشف ۶۸
۶-۵-۲-۵-۴-سایر روش های برپایه نقاط مرجع ۷۰
۷-۵-۲-۵-۴- نحوه ایجاد بردارهای وزنی پراکنده برای استفاده از در برنامه تعاملی ۷۱

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۵-۴-سایر روش های تعاملی یافتن مجموعه جواب غیر مسلط در فضای غیرمحدب ۷۲
۱۴-۴- نتیجه گیری ۷۳
فصل پنجم- برنامه ریزی فازی ۷۴
۱-۵- مقدمه ۷۴
۱-۱-۵- برنامه ریزی متقارن ۷۵
۲-۵- انواع دسته بندی برنامه ریزی ریاضی فازی ۷۷
۱-۲-۵-مدل های فازی نوع اول ۸۰
۲-۲-۵-مدل های فازی نوع دو ۸۱
۳-۲-۵-مسائل فازی نوع سوم ۸۴
۴-۲-۵-مسائل فازی نوع چهارم ۸۶
۳-۵-برنامه ریزی فازی چند هدفه ۸۷
۴-۵- نتیجه گیری ۹۵
فصل ششم- الگوریتم پیشنهادی ۹۶
۱-۶-مقدمه ۹۶
۲-۶-الگوریتم دو مرحله ای بهینه سازی فازی چبیشف ۹۸
۳-۶- قدم های الگوریتم دو مرحله ای بهینه سازی فازی چبیشف ۱۰۲
۴-۶- مثال عددی ۱۰۷
۵-۶-نتیجه گیری ۱۱۲
فصل هفتم- آنالیز عددی ۱۱۳
۱-۷- مقدمه ۱۱۳
۲-۷- فرایند تولید اعداد تصادفی واقع گرایانه ۱۱۴
۱-۲-۷- تقاضای مشتری ۱۱۴
۲-۲-۷-ظرفیت های اولیه تجهیزات و ظرفیت گزینه های ظرفیتی ۱۱۴
۳-۲-۷-هزینه های ثابت ۱۱۶
۴-۲-۷- هزینه های متغیر ۱۱۶
۵-۲-۷-موجودی اولیه ۱۱۷
۳-۷- فرایند حل مساله بهینه سازی چند هدفه زنجیره تامین پیشنهادی ۱۱۹
فصل هشتم- نتیجه گیری و تحقیقات آتی ۱۲۸
۱-۸- نتیجه گیری ۱۲۸
۲-۸- پیشنهاد برای تحقیقات آتی ۱۳۰
فهرست منابع و مراجع ۱۳۱
فهرست کتب مرجع ۱۳۱
فهرست مقالات مرجع ۱۳۱
پیوست A- مفاهیم پایه تئوری فازی ۱۴۵
۱-A- تعاریف پایه مجموعه های فازی ۱۴۵
۱-۱-A- مجموعه فازی ۱۴۵
۲-۱-A- مجموعه فازی نرمال ۱۴۶
۳-۱-A- برش α در مجموعه های فازی ۱۴۶
۴-۱-A- مجموعه فازی محدب ۱۴۷
۲-A-عملگرهای مجموعه ای استاندارد در مجموعه های فازی ۱۴۸
۱-۲-A- متمم مجموعه های فازی ۱۴۸
۲-۲-A- اجتماع مجموعه های فازی ۱۴۸
۳-۲-۵- اشتراک دو مجموعه فازی ۱۴۹
۳-A-تعمیم عملگرهای مجموعه ای مجموعه های فازی ۱۴۹