در کشور ما بر اساس آمارهای موجود میزان طلاق در سال‌های مختلف بین ۱۱ تا ۱۶ درصد در حال نوسان است که در کل حاکی از افزایش آن هست (سالنامه آماری جمهوری اسلامی، ۱۳۸۰).

افزایش روزافزون طلاق در دنیای کنونی، نارضایتی زن و شوهر از یکدیگر و ازهم‌گسیختگی کانون‌های گرم بسیاری از خانواده ها و تأثیرات سوء این جدایی‌ها بر افراد خانواده نیاز به رسیدگی و رفع این مشکل را مطرح ساخته است. رسیدگی و رفع مشکلات ناسازگاری‌های زناشویی و جستجوی علل آن در قالب خدمات روان‌شناختی برای زوج‌هایی که مشکلات و موانع بین فردی و ناآگاهی از شیوه های مناسب رفتاری دارندضروری­به­‌نظر می‌رسد. ازآنجاکه معلم اولین فرد بزرگ‌سالی است که غیر از والدین، وارد زندگى دانش‌آموز مى‌گردد و در طول دوران تحصیل، اهمیت خود را در رشد شخصیت فردى و اجتماعى آنان حفظ مى‌نماید. معلم مى‌تواند با رفتار مناسب و صحیح، در دانش‌آموزان احساس اعتماد و امنیت به وجود آورد. اگر معلم، دانش‌آموزان را به دیده یک شخصیت قابل‌احترام بنگرد و به طریقی عمل کند که دانش‌آموزان او را انسانى شریف و قابل‌اعتماد تلقى نمایند حتى مى‌تواند خانواده ها را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد. احساسات، نگرش‌ها و رفتارهاى معلمان بر دانش‌آموزان تأثیر مى‌گذارند. در واقع معلم به عنوان حلقه اتصال دانش‌آموز با محیط اطراف و جامعه است. اگر چنین حلقه‌اى صلاحیت و شایستگى اتصال دادن را داشته باشد، وجود پرتلاش و جستجوگر دانش‌آموز به خطا کشیده نمى‌شود و میزان ارتکاب جرم به حداقل مى‌رسد.

‌بنابرین‏ کمک به زوج‌ها برای تغییر باورهای غیرمنطقی و کنترل اعمال و افکار خود می‌تواند به رضایت و سازگاری بیشتر و بینش وسیع‌تر و روشن‌تری نسبت به حل مشکلات زناشویی در آنان پدید آورد و ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی به بهبود عملکرد ایشان و به زیستی بیشتر و سلامت روانی بالاتر منجر می‌شود. همچنین خودشناسی انسجامی باعث استفاده بهتر از تجارب در بهبود عملکرد شغلی، کاری و… می‌گردد.

حال با توجه به اهمیت نقش معلمان در شکل‌گیری شخصیت و آینده فرزندان به عنوان قشر آینده‌ساز جامعه و از طرفی اثر مثبت متغیرهای نامبرده (رضایت زناشویی، نیازهای بنیادین روان‌شناختی خودشناسی انسجامی) بر زندگی و عملکرد شغلی معلمان، بدین منظور تصمیم گرفته شد تحقیقی درزمینهی آگاهی از رابطه بین ارضاء نیازهای بنیادین روان‌شناختی و خودشناسی انسجامی با رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار صورت پذیرد.

• 1. اهداف پژوهش

۱-۴-۱- هدف کلی

• بررسی رابطه بین ارضاء نیازهای بنیادین روان‌شناختی و خودشناسی انسجامی با رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار

۱-۴-۲- اهداف فرعی

1. 1. بررسی رابطه ارضا نیازهای بنیادین روان‌شناختی و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار.

1. 1. بررسی رابطه خودشناسی انسجامی و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار.

      1. فرضیه ­های پژوهش

1. 1. بین ارضا نیاز بنیادین خودمختاری و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار رابطه معنی‌دار وجود دارد.

1. 1. بین ارضا نیاز بنیادین شایستگی و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار رابطه معنی‌دار وجود دارد.

1. 1. بین ارضا نیاز بنیادین ارتباط و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار رابطه معنی‌دار وجود دارد.

1. بین خودشناسی انسجامی و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار رابطه معنی‌دار وجود دارد.

   1. تعریف نظری و عملیاتی واژه ها

۱-۶-۱- تعاریف نظری:

رضایت زناشویی: احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه‌شده توسط زن یا شوهر، زمانی که همه جنبه‌های ازدواجشان را در نظر می‌گیرند، رضایت یک متغیر یک نگرشی است و ‌بنابرین‏ یک خصوصیت فردی زن و شوهر محسوب می‌شود هاکینز^[۳۲]، ۱۹۸۹ به نقل از سلیمانیان، ۱۳۷۳(.

نیازهای بنیادین روان‌شناختی : نظریه خود-تعیین­گری ، نیاز خودمختاری، ارتباط و شایستگی را به عنوان نیازهای روانی ذاتی مطرح می­ کند. نیاز به خودمختاری به صورت احساس اراده و اختیار داشتن در انجام کارها و نوعی تمایل ذاتی برای تجربه رفتاری که خود شخص آن را ترتیب داده است تعریف می­ شود. نیاز به شایستگی به احساس اثر­بخشی و مؤثر بودن در مسائل گوناگون اشاره دارد و درنهایت نیاز به ارتباط تمایل به داشتن روابط صمیمانه و متعهدانه با دیگران و دوست داشتن و حمایت کردن دیگران و هم­چنین دوست داشته شدن و حمایت شدن از سوی دیگران را متذکر می­ شود (دسی و رایان، ۲۰۰۰؛ رایان؛ ۱۹۹۳؛ بامیستر و لیری^[۳۳]؛ ۱۹۹۵).

خودشناسی انسجامی: به تلاش­ های فعال افراد برای یکپارچه کردن تجربه خود درگذشته و حال در جهت ایجاد آینده مطلوب اشاره دارد (قربانی و همکاران، ۲۰۰۸).

۱-۶-۲- تعاریف عملیاتی

رضایت زناشویی: نمره‌ای که افراد در پرسشنامه رضایت زناشویی (ENRICH)، ۴۷ سؤالی فرم تجدیدنظر شده، کسب می‌کنند.

نیازهای بنیادینِ روان‌شناختی: نمراتی که افراد در مقیاس نیازهای بنیادین روان‌شناختی^[۳۴] کسب ‌می‌کنند:

-خودمختاری: نمره ای که فرد از سوالات( ۱-۴-۸-۱۱-۱۴-۱۷-۲۰) از پرسشنامه مقیاس نیازهای بنیادینِ روان شناختی می‌گیرد.

-شایستگی: نمره ای که فرد از سوالات(۳-۵-۱۰-۱۳-۱۵-۱۹) از پرسشنامه مقیاس نیازهای بنیادینِ روان شناختی می‌گیرد.

– ارتباط: نمره ای که فرد از سوالات( ۲-۶-۷-۹-۱۲-۱۶-۱۸-۲۱) از پرسشنامه مقیاس نیازهای بنیادینِ روان شناختی می‌گیرد.

خودشناسی انسجامی: نمره­ای که افراد در مقیاس خودشناسی انسجامی (قربانی و همکاران، ۲۰۰۸) کسب ‌می‌کنند.

فصل دوم:

ادبیات تحقیق

۲-۱- بخش اول: مبانی نظری

مقدمه:

خانواده یکی از ابتدایی‌ترین اشکال شناخته‌شده زندگی اجتماعی انسان هست که از بدو پیدایش انسان در کره زمین تاکنون وجود داشته است. کارکردهای مختلف خانواده و نقش اساسی آن در جامعه یکی از مهم‌ترین دلایل پیدایش و بقای آن از ابتدا تا به امروز هست . اگرچه قدمت خانواده به پیدایش انسان می‌رسد اما کارکرد اساسی خانواده یعنی ادامه نسل انسان به وسیله ازدواج تأمین می‌شود و با توجه ‌به این‌که ازدواج مقدمه تشکیل خانواده است ‌بنابرین‏ نهاد ازدواج مقدم بر خانواده خواهد بود ازدواج نیز مانند خانواده دارای اصول و ضوابط معینی است (مهدوی، ۱۳۷۷).

خانواده کانونی است که باید برای حفظ حرمت و کرامت انسان و تأمین سلامت جسمانی و روانی و رشد معنوی او استحکام یابد قوام خانواده به منظور تداوم انسجام جامعه و تأمین محیطی سالم برای زیستن انسان‌ها، ضرورتی انکارناپذیر است (احمدی، ۱۳۸۱) .