از آنجا که امروزه قشر عظیمی از جامعه ما را ورزشکاران رزمی کار تشکیل می‌دهد و با توجه ‌به این که این ورزشکاران در طول فعالیت های ورزشی در معرض فشار زاهای روانی (استرس) قرار دارند ، که بسیاری از آن ها آمادگی کنار آمدن موفقیت آمیز با این عوامل را ندارند . مسئله اصلی در این تحقیق بررسی آموزش گروه درمانی شناختی – رفتاری بر کاهش استرس ورزشکاران رزمی کار می‌باشد . در واقع سوال اصلی پژوهش این است که آیا گروه درمانی شناختی – رفتاری بر کاهش استرس ورزشکاران رزمی کار تاثیر دارد ؟

۱-۳-اهمیت و ضرورت پژوهش

امروزه ورزش نقش مهمی در ایجاد روابط بین کشور های دنیا دارد ، لذا ما شاهد سرمایه گذاری های کلانی در این زمینه در کشور های مختلف دنیا هستیم ، کشور ما نیز از این اصل مستثنی نیست . قشر عظیمی از جامعه ما را ورزشکاران تشکیل می‌دهد . که عوامل و روانی نقش مهمی در نتیجه گیری آن ها دارد . نگرانی یک ورزشکار درباره موقعیتش که به پیامد های زیانباری ، از جمله عملکرد ضعیف یا ابزار خشونت می‌ انجامد ، از موضوع هایی است که نظریه های ورزش را به خود جلب ‌کرده‌است . ممکن است همان موقعیت برای ورزشکار دیگری سبب بهبود عملکرد شود ، فرایندی که این امر طی آن روی می‌دهد فشار روانی ممکن است سبب شود ، تحرک و بهبود عملکرد ورزشکار شود یا بدان آسیب برساند . در حقیقت کمبود پژوهش در رابطه با استرس ورزشکاران با توجه به نقش که استرس در عملکرد ورزشکاران دارد از یک طرف و فقدان سابقه پژوهشی در رابطه با نقشی با کاربرد درمان های گروهی بخصوص گروه درمانی به شمار می رود و علاوه بر موارد فوق ، تاثیر گروه درمانی شناختی – رفتاری به جای درمان های انفرادی علاوه بر صرفه جویی در وقت و هزینه مزایای دیگری از قبیل : ایجاد امید ، انتقال اطلاعات ، نوع دوستی، رشد مهارت های اجتماعی ، رفتار تقلیدی ، یادگیری هم نشینانه و … را به همراه دارد (ثنایی ، ۱۳۸۳) .

۱-۴-اهداف تحقیق

۱-۴-۱-اهداف کلی تحقیق

تعیین میزان اثر بخشی گروهی درمانی –شناختی – رفتاری در کاهش استرس ورزشکاران رزمی کار .

۱-۴-۲-اهداف فرعی

1. 1. بررسی رابطه بین تحصیلات و میزان استرس

1. 1. بررسی رابطه بین سن و میزان استرس

1. بررسی رابطه بین سابقه ورزشی و میزان استرس

۱-۵-فرضیات پژوهش

۱-۵-۱-فرضیه اصلی

گروه درمانی شناختی – رفتاری منجر به کاهش استرس در ورزشکاران رزمی کار می شود .

۱-۵-۲-فرضیه های فرعی

1. 1. بین میزان استرس و تحصیلات ورزشکاران رابطه وجود دارد .

1. 1. بین میزان استرس و سن ورزشکاران رابطه وجود دارد .

1. بین میزان استرس و سابقه ورزشی ورزشکاران رابطه وجود دارد .

۱-۶-تعریف اصطلاحات مهم

تعریف گروه

« گروه تجمع دو نفر یا بیشتر است که هدف مشترک کنش و واکنش دارند ، به نیاز های یکدیگر و ارضای آن علاقه مندند، از قوانین و مقررات معین تبعیت می‌کنند ، تفاهم و صمیمیت بین آن ها حاکم است و برای رسیدن به اهداف مشترک وحدت دارند » (شفیع آبادی ، ۱۳۸۴ )

«گروه درمانی با مقیاس کوچک شامل ۶ تا ۱۳ نفر عضو است که هفته ای یک یا دو بار ملاقات دارند و به بحث درباره مشکلات عاطفی خود می پردازند » (نوابی نژاد ، ۱۳۸۳ ) .

تعریف نظریه درمان شناختی – رفتاری تلفیقی از رویکرد های شناختی

درمان شناختی – رفتاری تلفیقی از رویکرد های شناختی و رفتاری است (CBT ) در این روش به بیمار کمک می شود تا الگو های تفکر تحریف شده و ناکارآمد خود را تغییر دهد . از بحث های منظم و تکلیف رفتاری استفاده می شود . در جنبه هایی از درمان تاکیذ عمدتاً رفتاری و در جنبه‌های دیگر شناختی است (سالکو و سیکس ، ۱۹۸۹ ، ترجمه ، قاسم زاده ، ۱۳۸۲ ) .

تعریف عملیاتی گروه درمان شناختی – رفتاری

عبارت است از به کار بردن تکنیک های شناختی – رفتاری به صورت گروهی که در مدت ۱۰ جلسه ۵/۱ ساعته در دو روز هفته انجام می شود . موضوع جلسات درمانی به ترتیب شامل جلسه اول پیش آزمون و جلسه توجیه بوده که اهداف آموزشی ، معرفی اعضای گروه و توافق اعضا در زمان و مکان مشخص را در بر دارد ، جلسه دوم به معرفیی استرسور نشانه ها و تعیین سطح تنش پرداخته می شود چهار جلسه بعدی روش آرام سازی ‌عضلانی به دو تن آرامی پیش رونده با انقباض غضلان و تن آرامی بدون انقباض عظلات پرداخته می شود چهار جلسه بعدی روش شناختی عقلانی الیس آموزش داده می شود و جلسه آخر ، جلسه اختتام و پس آزمون می‌باشد .

تعریف نظری استرس

استرس هر نوع فشار روانی یا جسمی است که درجه ان از نظر قدرت یا تداوم از حد ظرفیت ارگانیسم فراتر رود و به ناسازگاری یا اختلال منجر شود (باترا) .

تعریف عملیاتی استرس

در این پژوهش استرس ورزشکاران رزمی کار توسط پرسشنامه فشار های روانی (استرس) کوپر اندازه گیری شده است .

تعریف ورزشکاران رزمی کار

کلیه ورزشکاران رزمی کار که در ۹۳ در باشگاه های شهرستان گیلانغرب به فعالیت مشغول بودند .

متغیر ها

متغیر مستغل : گروه درمانی شناختی – رفتاری

متغیر وابسته : میزان استرس ورزشکاران رزمی کار

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

تاریخچه استرس

اصطلاح استرس از کلمه ی لاتین استرینگر^[۱] مشتق شده است که به معنای در آغوش گرفتن ، فشردن و باز فشردن است رفتار هایی که می‌توانند با احساسات متضاد همراه باشند . فشردن یا زیر فشار قرار گرفتن به اختناق منتهی می شود و احساس درماندگی و اضطرابی را به وجود می آورند که قلب و روان را در بر می‌گیرد . بدین ترتیب درماندگی با استیصال نیز اصطلاح دیگری است که در استرینر ^[۲]مشتق شده است و بیانگر احساس رها شدگی ، انزوا ، ناتوانی و جزء آن است که یک موقعیت حاد (نیاز ، خطر ، رنج ) در فرد ایجاد می شود . (استورا ، ۱۹۹۱ ؛ ترجمه دادستان ، ۱۳۷۷ ) .

استرس اول بار در انگلستان در طول قرن ۱۷ برای شرح پشیمانی ، افسردگی ، مشقت و بدبختی به کار رفته است (گلدستون ^[۳] و همکاران ، ۱۹۸۷ ) . در اواخر قرن ۱۸ میلادی معنی آن به نیروی فشار ، زور و تلاش بسیار تغییر یافته است و منظور از آن در وهله اول نیروهای ذهنی و جسمی فرد یا افراد بود (کوپر ، ۱۹۹۴ ؛ ترجمه قراچه داغی ، ۱۳۷۳) .

تحقیقات نظری درباره تاثیرات استرس زندگی روی بیماران جسمی و روانی در قرن ۱۸ شروع شد . در اوایل قرن ۲۰ یک پزشک بریتانیایی به نام اسلر^[۴]بیان داشت که استرس در رشد بیماری قلبی سهم دارد و روی گروه ۲۰ نفری از پزشکان که از آنژین صدری رنج می بردند ، آزمایش خود را انجام داد و ‌به این نتیجه رسید که این پزشکان پر کاری داشته اند و ساعات کاری آن ها زیاد بوده است و همچنین در هر کدام از آن ها فاکتور نگران مشاهده شد (گلدستون و همکاران ۱۹۸۷ ) .