در ادامه پیشگیری غیرکیفری را این‌طور بیان نمودیم که یک سیاست پیشینی است و به انواع پیشگیری وضعی، اجتماعی، و پیشگیری اجتماعی را به دو شاخه «جامعه‌مدار و رشدمدار» تقسیم‌بندی نمودیم.

با توجه به اینکه یکی از ابزارهایی که در بحث پیشگیری از وقوع جرم می‌تواند تأثیرگذار باشد رسانه ها می‌باشد و مخاطبان آن طیف وسیعی از مردم می‌باشند، چراکه پیشگیری کیفری با اجرای شدید مجازات‌ها پاسخگوی پایین آمدن نرخ بزهکاری نبوده و اگر شخص از وقوع جرم علیه خودش مصون بوده، مسلماًً علیه اقوام و آشنایان وی جرم صورت گرفته است.

«مسلماًً اگر اجرای کیفر موفق به کاهش وقوع جرم تا حد چشمگیری نبوده ‌به این علت می‌تواند باشد که سیاست کیفری به تنهایی قادر به انجام این امر نبوده و لازمه‌اش این می‌باشد که از سایر نهادهای دیگری نیز در امر پیشگیری و کاهش وقوع جرم کمک بگیرد.»^[۱۰۵]

یکی از این نهادها رسانه ها می‌باشند که با توجه به خاصیت فراگیر بودن و غیرسرکوب‌گر می‌توانند در پیشگیری از ارتکاب جرم مؤثر واقع شوند، همان طور که از اسم رسانه های جمعی برمی‌آید، پیشگیری که رسانه ها می‌توانند در ارتکاب جرم نمایند از نوع پیشگیری اجتماعی می‌باشد و در مدت بسیار کوتاه می‌تواند به اطلاع‌رسانی و آگاهی عموم مردم و آموزش بپردازد، در این وادی تلویزیون با توجه به خاصیت چندرسانه‌ای بودن (دیداری، شنیداری، نوشتاری یا زیرنویس) می‌تواند نقش مهمی را در این رسالت خطیر یعنی پیشگیری از وقوع جرم بنماید، البته افکار عمومی را به سمت و سویی سوق دهد که نه تنها مرتکب جرم نشوند بلکه با آموزش قوانین و جرم‌انگاری‌های جدید باعث پیشگیری از ارتکاب جرم اشخاص دیگر گردند.

تلویزیون با آموزش‌های مختلفی از طریق پیشگیری از جرم و رفتارهای قانون‌مدارانه و پر کردن اوقات فراغت می‌تواند سهم بسزایی در شکل‌گیری رفتارهای ارزشی و بهنجارانه داشته باشد. «بدون شک اطلاع‌رسانی و ارتقای سطح آگاهی عمومی شهروندان می‌تواند مؤثر در پیشگیری از وقوع جرم و کاهش آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی باشد».^[۱۰۶] با توجه به اینکه تلویزیون از مخاطبان وسیعی برخوردار است ‌بنابرین‏ نقش تلویزیون در پیشگیری می‌تواند از نوع پیشگیری اجتماعی باشد و با توجه به خاصیت فراگیر بودن آن می‌تواند در حجم وسیعی از مخاطبان خود تأثیرگذار باشد. ‌بنابرین‏ ضروری است چون بعضی موارد صحنه‌های جنایی و انتشار اخبار حوادث موجب ناامنی و احساس ترس می‌شود، حدد و ثغور نقش تلویزیون در کنترل اجتماعی و پیشگیری از جرایم و مبارزه با آن مشخص شود. «به عبارت دیگررسانه جمعی از جمله تلویزیون به عنوان یک دانشگاه بزرگ،‌نقش تعیین‌کننده و جهت‌دهنده افکار جامعه را بر عهده دارد.» باید رسانه‌ای چون تلویزیون به نقشش در کنترل اجتماعی و پیشگیری از جرایم بیشتر آشنا شوند و نقاط مثبت عملکرد آنان در بحث اطلاع‌رسانی و پیشگیری از وقوع جرم تقویت و نکات منفی عملکرد مؤثر در ارتکاب جرم کاهش یابد که این نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد.

۴ـ۲ـ۱ـ پیشگیری اجتماعی و انواع آن

«پیشگیری اجتماعی مجموعه اقدام‌های پیشگیرانه است که بر کلیه محیط‌های پیرامون خود که در فرایند جامعه‌پذیری نقش داشته و دارای کارکردهای اجتماعی هستند تأثیر می‌گذارد.

این روش از پیشگیری از جرم با تمرکز بر برنامه های تکمیلی سهمی در بهبود بهداشت زندگی، آموزش، فرصت‌های شغلی و اوقات فراغت دارد تا محیطی سالم ایجاد نماید.»^[۱۰۷] اجرای تدابیر پیشگیرانه اجتماعی تنها در صورتی امکان‌پذیر است که جامعه مدنی و همه مردم در برنامه های پیشگیرانه مشارکت داشته باشند و در حقیقت پیشگیری اجتماعی ریشه‌های بزهکاری را نشانه می‌گیرد و مانع از شکل‌گیری علل بزهکاری می‌گردد.

پیشگیری دارای دو معنای عام و خاص است. در معنای عام پیشگیری از جرم هر اقدامی است که جلوی ارتکاب جرم را بگیرد به دیگر سخن هر آنچه علیه جرم باشد و سبب کاهش نرخ بزهکاری گردد که این اقدامات هم اقدامات کیفری و هم غیرکیفری را شامل می‌شود لذا مجازات، ترمیم خسارت مجنی‌علیه و فردی کردن مجازات توسط قاضی، پیشگیری به شمار می‌آید.

پیش‌فرض اصلی رویکرد پیشگیرانه اجتماعی به جرم این است که انحرافات اجتماعی به طور اعم و جرم‌ و معنای نص قانون به طور اخص، ریشه در محیط اجتماعی پیرامون فرد کجرو دارد و قبل از هر اقدامی باید این نکته را مورد توجه قرار داد که چه عوامل اجتماعی باعث می‌شود فرد به ورطه کجروی و انحراف بیفتد. در این رویکرد جرم به عنوان یک واقعیت اجتماعی نگریسته می‌شود که ریشه در واقعیت‌های اجتماعی دیگر به عنوان عامل تأثیرگذار دارد.^[۱۰۸] «پیشگیری اجتماعی بر مبنای علت‌شناسی استوار است که از سویی نظر به حذف یا خنثی کردن عواملی دارد که در تکوین جرم مؤثرند و از سوی دیگر ناظر به اقدام‌های روان‌شناختی ـ اجتماعی زودرس با ماهیت پیشگیری از خطرات بروز رفتارهای مجرمانه است.^[۱۰۹] ‌بنابرین‏ پیشگیری اجتماعی به دو گروه پیشگیری جامعه‌مدار و رشدمدار تقسیم می‌شود.

۴ـ۲ـ۱ـ۱ـ پیشگیری اجتماعی جامعه‌مدار

پیشگیری جامعه‌مدار یا محیطی که قدیمی‌ترین و رایج‌ترین شکل پیشگیری غیرکیفری بوده و مکتب تحققی (به ویژه انزیکوفری، بنیان‌گذار جامعه‌شناسی جنایی) نیز بر آن تأکید ‌کرده‌است، شامل اقدام‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و پیشگیرنده‌ای می‌شود که نسبت به محیط‌هایی که فرد در آن ها زندگی و کار می‌کند اعمال می‌شود. در این نوع پیشگیری، مطالعه منابع بزهکاری و شناسایی علل آن که با ساختار و تشکیلات جامعه ارتباطی پیدا می‌کنند، در اولویت قرار می‌گیرد.^[۱۱۰]

محیط اجتماعی یا دنیایی که خود انسان در ایجاد و تحول آن نقش دارد، اما در عین حال بر شکل‌گیری شخصیت، رفتار و کردار انسان تأثیر گذاشته و به عبارتی انسان محصول آن است، در این وادی تلویزیون به عنوان یک رسانه اجتماعی که به نوعی زاییده فکر بشر است می‌تواند تأثیری بس شگرف در رفتار و کردار انسان‌ها باقی گذارد یکی از این تأثیرات می‌تواند پیشگیری از جرم باشد که می‌تواند در حد وسیعی با توجه به خاصیت چندرسانه‌ای بودن در اجتماع ایفا نماید.

۴ـ۲ـ۱ـ۲ـ پیشگیری اجتماعی رشدمدار

در پیشگیری رشدمدار با شناسایی اطفالی که زودتر از سنین معمول رفتارهای ناسازگارانه، منحرفانه و مجرمانه از خود نشان داده‌اند، تلاش می‌شود تا ضمن شناسایی خلأها، کمبودها یا مشکلات عاطفی، تربیتی، تحصیلی، فرهنگی و… که ‌به این دسته رفتارها منجر شده‌اند، با خود آنان یا در صورت لزوم با اعضای خانواده آنان، معلمان و همکلاسی‌ها در مدرسه، همسایگان در محله، گروه همسالان و ‌هم‌بازی‌ها و… برخورد متناسب صورت گیرد.^[۱۱۱] لذا در این وادی تلویزیون می‌تواند با بسط و گسترش برنامه های آموزشی و تربیتی در این زمینه اثری مطلوب داشته تا هم‌ اقشار جامعه را با فرایند پیشگیری رشدمدار آشنا ساخته و هم خودش به عنوان نهادی اجتماعی و با بهره گرفتن از تجارب روان‌شناسان و کارشناسان اجتماعی به بررسی و تحلیل این معظل اجتماعی پرداخته و در نهایت راهکاری مناسب ارائه نماید. این معنا از پیشگیری، پیشگیری واکنشی و کنشی را دربر می‌گیرد.