۳-۱-۴-۲ دیدگاه اثبات گرایی

مهمترین دیدگاه و نظریه در این ارتباط دیدگاه اثبات گرایی یا تحقق جرم است. آغاز اثبات گرایی جرم شناسی را به کارهای سه متفکر ایتالیایی یعنی سزارلمبروزو ، انریکوفری و رافائل گاروفالو^[۱۷] باز

می گردانند.لمبروزو که اغلب به عنوان پدر جرم شناس مدرن شناخته می شود، جراح بود و مشاهدات و اندازه گیری‌های سامان مند ‌در مورد سربازان، مجرمان، دیوانگان و جمعیت عمومی انجام می‌داد. اطلاعات توصیفی او ارائه کننده استفاده از روش تجربی در پزشکی قانونی است. او در تلاش برای یافتن تفاوت‌های ذهنی و فیزیکی، چنین اشاره می‌کند که افراد با یک سری ویژگی ها و خصوصیات موروثی که آن ها را به سمت ارتکاب جرم سوق می‌دهد به دنیا می‌آیند. نظریه او یک نظریه انسان شناسی بود. او معتقد بود مجرمان دارای جنبه‌های فیزیکی غیرطبیعی و چندگانه ای هستند که وابسته به نیاکانشان یا سرشت فاسد آن ها‌ است. این پستی های فیزیکی، نوعی بازگشت زیستی به عقب را شکل می‌دهند که لمبروزو آن را مجرم بالفطره

می‌خواند(ملک محمدی، ۱۳۸۸).

لمبروزو معتقد بود که سرد مزاجی و سنگدلی ، امتناع از ابراز ندامت ، نداشتن دوستان صمیمی و نزدیک و واگذاری اعمال خود به گردن همدستان و شرکای از آن دسته تمایلات درونی می‌باشد که مجرمین با خود به دنیا می آورند زیرا گرایش‌های مجرمانه، نسل اندرنسل قابل انتقال است. او معتقد بود که جانی مادرزاد، دارای خصوصیات زیستی و روانی ویژه ای است که او را از سایر افراد عادی متمایز می‌سازد و از نظر فیزیولوژیک، قوه لامسه در جانی مادرزاد حساسیت زیاد دارد(دانش، ۱۳۸۸).

انریکوفری از دانشجویان لمبروزو معتقد بود که مجرم بالفطره یعنی کسی که جرایم را به خاطر هوی و هوس انجام می‌دهد. به نظر فری جرم بواسطه شماری از عوامل شامل: عوامل فیزیکی ، عوامل انسان شناسی (سن، جنس، ارگانیک، روان) و عوامل اجتماعی مانند عادات، مذهب، اقتصاد و تراکم جمعیت به وجود می‌آید. گاروفالو یکی دیگر از دانشجویان لمبروزو معتقد بود که مردم متمدن دارای احساساتی پایه ای ‌در مورد ارزش های زندگی انسان و دارایی هستند، نبود این احساسات دلیل کمبود توجه به افراد انسانی است. رفتار نابهنجار در اصل نوعی نقص در حساسیت نوع دوستانه است به دنبال کار اثبات گرایان ایتالیایی، تلاش‌های قابل ملاحظه ای در حوزه زیست شناسی صورت پذیرفت. تاریخ های خانوادگی مجرمان مورد بررسی قرار گرفت و «وراثت» جزایی تا برخی نیاکان نشانه گذاری شد دیگر عوامل وراثتی از خلال بررسی برای دوقلوها، اشکال عمومی بدن و حتی شناسایی غدد درون ریز مورد لحاظ قرار گرفت. نظریه های «شکل بدن» چنین پیشنهاد می‌کند که برخی از ویژگی های فیزیکی ، به نوعی میل باطنی برای ارتکاب بزه منجر می شود(ملک محمدی، ۱۳۸۸).

۴-۱-۴-۲ نظریه های تیپ بدنی

ویژگی های جسمانی بی شماری در تحلیل تیپ بدنی مانند بلندی بازو و پا، اندازه دست، رشد عضلانی ساختار استخوانی دیده شده اند. معنای این مفاهیم آن است که شکل بدن انعکاس دهنده ساختار اساسی است که فرد از بدو تولد به شدت متأثر از این عوامل است و اینکه با وجود تغذیه ، شکل بنیادی یا تیپ بدنی همواره باقی می ماند.(شومیکر، ترجمه ابراهیمی قوام، ۱۳۸۹).

برخی از تلاش‌های جالب تر در زمینه ارتباط رفتار مجرمانه با نحوه جسمانی نظریه های به اصطلاح تیپ بدنی می‌باشند. نظریه پردازان تیپ بدنی استدلال می‌کنند بین نحوه جسمانی بدن و خلق و خوی ذهن همخوانی های بسیار بالایی وجود دارد. کار ویلیام شلدون^[۱۸] نمونه خوبی است از نظریه تیپ بدنی. او معتقد بود یک فرد انسانی زندگی خود را به عنوان یک رویان آغاز می‌کند که در واقع مجرایی ست متشکل از سه لایه بافتی متفاوت. پس از آن، هماهنگ با واقعیت های شناخته شده از رویان شناسی و فیزیولوژی رشد، یک تیپ شناسی هم تراز جسمانی و روانی را ساخت بندی نمود. او سه خلق و خوی لذت گرا ، چالاک تن و اندیشناک را ارائه داد(شجاعی، ۱۳۸۸)

از دیدگاه شلدون ، تیپ بدنی ذاتی است. ‌بنابرین‏ در تبیین رفتار حاکی از همبستگی بالایی بین جثه و مزاج یا شخصیت است(شلدون ۱۹۴۷، به نقل از شومیکر، ترجمه ابراهیم قوام ۱۳۸۹).

طبقه بندیهایی که دی تولیو^[۱۹]، کرچمر^[۲۰]، وروک^[۲۱]، هوتن^[۲۲]، کین برگ^[۲۳] ، لسن و اشنایدر^[۲۴] نیز ارائه داده‌اند. نظریه هایی است که معتقدند بین شکل ظاهر، قیافه، خصوصیات بدنی و بزهکاری رابطه وجود دارد(دانش، ۱۳۸۸).

تفسیر مبتنی بر تحلیل روان پزشکی و بالینی، قتل را محصول ویژگی های چندگانه ای روان شناختی می‌داند به شرح ذیل:

محیط طبیعی انسان

(فصول، گرم، سرما، محل زندگی)

محیط اقتصادی

محیط خانوادگی

محیط اجتماعی

محیط

فرهنگی

کمبودهای خانوادگی

طلاق یا جدایی والدین

عوامل زیست شناسی بیرونی

عوامل محیطی

علل بروز رفتار مجرمانه در بزهکار

علل درونی

عوامل زیست شناسی درونی

عوامل ژنتیکی

ویژگی های اکتسابی شخصیتی

علل بیرونی

(باستانی و همکاران، ۱۳۹۰)

مؤلفه اساسی رویکرد زیست شناختی بزهکاری علت رفتار تأثیر برخی از مکانیزم های درونی بر فرد است. نظریه های زیست شناختی جرم و بزهکاری از صدها سال پیش مطرح است(فینک^[۲۵] ۱۹۳۸، به نقل از شومیکر، ترجمه ابراهیمی قوام، ۱۳۸۹).

در کنار دیدگاهی که بزهکاری را محصول ویژگی های درونی و جسمانی می‌دانست، نظریه های زیست شناختی پیشرفته معمولاً فرض می‌کنند این ویژگی ها حداقل فرد را برای ارتکاب جرم آماده می‌سازد. به هر حال این پیش آمادگی ها همان گونه که گفته شد با عوامل محیطی که می‌تواند رفتار و زیست شناسی را متأثر سازد در تعامل است. ارتباط بین پیش آمادگی ها و عوامل زیست شناختی بزهکاری متقابل است به هر حال در این دیدگاه، عوامل محیطی در حاشیه دیده می شود و علت اساسی پدیده زیست شناختی همچون تومور مغزی یا عدم تعادل برخی از مواد شیمیایی به حساب می‌آید که می‌تواند مستقیماً به بزهکاری بیانجامد(شومیکر، ترجمه ابراهیمی قوام ۱۳۸۹).

۲-۴-۲ تبیین های روان شناختی

۱-۲-۴-۲ نظریه یادگیری اجتماعی

یادگیری به خوی ها و شناختی که در نتیجه ی تجربه های فرد به هنگام ورود به محیط و سازگاری با آن گسترش می‌یابد اشاره دارد(شجاعی ، ۱۳۸۸).

‌بر اساس نظریه یادگیری اجتماعی، رفتار انحرافی آموختنی است و در فرایند رابطه با افراد دیگر، به خصوص در ‌گروه‌های کوچک آموخته می شود. اندیشمندانی نظیر باندورا^[۲۶]، ساترلند^[۲۷] و تارد^[۲۸] نظریه یادگیری را توسعه دادند.باندورا بر نقشهای برجسته فرایندهای تعادلی و خودتنظیمی^[۲۹] تأکید می‌کند و طی آن گفته می شود توانمندی انسان برای استفاده از نمادها به او یاری می‌دهد تا رویدادها را بازنماید. تجربه آگاه خود را تحلیل کند و با دیگران در هر فاصله زمانی و مکانی ارتباط برقرار کرده و به طرح خلق تصور و پرداختن به اعمال دوراندیشانه اقدام ورزد از نظر او رفتار در نتیجه کنش متقابل بین شناخت و عوامل محیطی به وجود