طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» نیز مانند هر طرح دیگری یکسری اهداف را دنبال میکند. هدف کلی این طرح افزایش کمی و کیفی و تولید پایدار محصولات کشاورزی از طریق تسریع در انتقال یافتهها و نکات فنی، ارتقاء بهره وری منابع تولید و حفظ و حمایت از منابع طبیعی به منظور تولید محصولات سالم و پاک میباشد. این طرح همچنین اهداف جزئی دیگری را نیز دربردارد که عبارتند از:
تسریع در انتقال یافتهها و نکات فنی از طریق تهیهی دستورالعمل و توصیههای فنی منطقهای
ارتقاء مدیریت مزرعه، بهره وری و بهبود متوسط عملکرد محصولات کشاورزی
مسئلهیابی و شناخت نیازها
پایداری و استمرار تولید در واحدهای بهرهبرداری
بهبود و اصلاح روش های انتقال یافته های تحقیقاتی و کاربردی
ایجاد باور در بهرهبرداران (گروه هدف) برای حصول و امکان افزایش تولید محصولات از طریق افزایش دانش و مهارت

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

توجه به آرمانهای منطقهای با محوریت محصولات استراتژیک، مزیتهای نسبی منطقهای، بازاریابی و اشتغالزایی (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵).
۲-۳-۳) ویژگیهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»
طرح «تسریع انتقال یافتهها» ویژگیهای خاصی دارد که آن را نسبت به طرحهای ترویجی دیگر متمایز مینماید. برخی از این ویژگیها عبارتند از:
تهیهی دستورالعملهای فنی – ترویجی چند فاکتوری مورد تأیید تحقیقات در واحدهای بهرهبرداری هدف
ایجاد تعداد قابل توجه واحدهای بهرهبرداری هدف در سطح کشور
استفاده از واحدهای بهرهبرداری وسیع و بکارگیری توصیههای ترویجی در آنها
ایجاد واحدهای بهرهبرداری الگویی ویژه در رأس هرم طرح و رعایت کلیهی عوامل و توصیههای ترویجی در آن و نیز رعایت عوامل و توصیههای اصلی و مؤثر در واحدهای بهرهبرداری قاعدهی هرم. به عبارتی دیگر، ایجاد واحدهای بهرهبرداری الگویی ویژه در شرایط آرمانی و ایجاد واحدهای بهرهبرداری الگویی هدف در شرایط منطقهای و بومی
ارتباط و پیوند قوی و کارآمد میان ترویج، تحقیق و اجرا
برنامه ریزی یکپارچه برای استفاده از منابع انسانی، امکانات و پتانسیلهای موجود برای اجرای طرحها و پروژه های ترویجی با مشارکت همهی زیربخشها
موفقیت قابل توجه نتایج حاصل از اجرای طرح در پایلوتهای وسیع کشوری در استانهای مختلف کشور
جهتگیری طرح به سمت فراگیر نمودن شعار محوری «تبدیل تمام مزارع و واحدهای بهرهبرداری کشور به مزارع و واحدهای الگویی» و با در نظر گرفتن سطح تولید و بر اساس پتانسیل واحدهای تولیدی کشور
ترویج و توسعهی فعالیتهای تولیدی، با در نظر گرفتن تمامی مراحل تولید و لحاظ نمودن مباحث مربوط به بازاریابی در واحدهای بهرهبرداری هدف (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵).
از بین بردن شکاف موجود بین تحقیق، ترویج و بهره بردار، بهرهگیری از واحدهای بهرهبرداری آنان به عنوان ارزیابی تکنولوژی های جدید، اصلاح توصیههای فنی، بهنحوی که با منابع و شرایط کلی گروه های اصلی کشاورزان مطابقت نماید و لحاظ نمودن وضعیت کلی واحد بهرهبرداری در ارئهی توصیههای فنی نیز از جمله ویژگیهای این طرح میباشد (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵). چنین ویژگیهای خاصی که در طرح «تسریع انتقال یافتهها» در نظر گرفته شده است، یکسری مزایا را برای آن به دنبال داشته است. از مهمترین مزیتهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
نتیجه و اثربخشی طرح (انتقال یافته های تحقیقاتی) به کلیهی کشاورزان دهستانها منتقل گردیده و کشاورزان از نتایج تعداد زیادی از طرحها بازدید به عمل میآورند.
مراکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی کارهای تحقیقاتی را با مشارکت ترویج، تحقیقات و اجرا انجام میدهند و با روند کارهای تحقیقاتی آشنا میشوند و از طرفی کشاورزان در کلیهی مراحل اجرای طرح حضور فعال دارند.
در طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»، محققین با حضور در سر مزرعه و آموزش به کشاورزان و رفتن به مراکز ترویجی و خدمات جهاد کشاورزی، باعث انتقال یافته های تحقیقاتی و همچنین کاهش هزینه ها میشوند.
اهمیت ویژهی این طرح مشارکت، همکاری و تعامل بین تحقیقات، ترویج، اجرا و کشاورزان بوده بهنحوی که بیش از ۲۰ هزار نفر از مسئولان، محققان، کارشناسان، مروجان و کشاورزان در طرح ترویجی انتقال یافتهها حضور و همکاری فعال داشتند (عزیزی و عظیمی، ۱۳۸۶).
۲-۳-۴) اهمیت و ضرورت اجرای طرح
بررسی آمارهای رسمی موجود نشان میدهد که از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳ (۱۶ سال)، بهطور متوسط ۷/۹ درصد توصیهها و یافته های حاصل از اجرای طرحهای تحقیقاتی پایانیافته از طریق اجرای پروژه های تحقیقی – ترویجی در اختیار بهرهبرداران قرار گرفتهاست. در همین سالها به ازای هر ۲۸۳۶۸ نفر بهره بردار فقط یک فقره طرح تحقیقی – ترویجی اجرا شدهاست و همچنین به ازای هر ۱۰۲۸۳۶ هکتار زمین زراعی و باغی نیز یک فقره از طرح مذکور اجرا شدهاست. بهعبارت دیگر، از ۴ میلیون نفر بهره بردار بخش کشاورزی، ۹/۰ درصد آنان (کمتر از یک درصد) تحت پوشش فعالیتهای انتقال یافته های تحقیقاتی قرار گرفتهاند. مقایسهی نتایج به دست آمده نشان دهندهی عدم تناسب بین یافته های تحقیقاتی کاربردی با فعالیتهای انتقال یافتهها میباشد. با توجه به وجود پتانسیلهای لازم برای افزایش قابل توجه تولید در کشور، مقرر گردید در قالب این طرح، برنامه ریزی لازم برای اجرای فراگیر آن انجام شود و گسترهی افراد تحت پوشش و واحدهای بهرهبرداری به منظور انتقال یافته های تحقیقاتی و کاربردی، وسیعتر شود تا بتوان با ارتقاء تولید متوسط کشوری، فاصلهی آن را با تولیدکنندگان برتر کاهش داد (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵).
۲-۳-۵) رهیافت ترویجی طرح
رویکرد غالب در این طرح مبتنی بر فعالیت و همکاری زیربخشها، تلفیق و بکارگیری منابع موجود، تسریع در انتقال توصیههای فنی و یافته های تحقیقاتی است که در قالب رهیافتی تلفیقی و برگرفته از رهیافت متعارف و مشارکتی انجام میشود. این طرح برخی از روشها از قبیل کارگاه آموزشی، بازدید ترویجی، مزارع نمایشی و الگویی و همچنین روش های ارشادی را شامل میشود. از سوی دیگر مشارکت بهرهبرداران در مراحل نیازسنجی، برنامه ریزی و اجرا و ارزیابی برنامهها استفاده از رهیافت و روش های مشارکتی را متجلی مینماید، یاریکردن به کشاورزان مخصوصاً بهرهبرداران واحدهای خرد دهقانی با عملکرد زیر متوسط، به کمک بهرهبرداران خبره و پیشرو، با بهره گرفتن از روش های مشارکتی مانند مدرسه در مزرعه و توسعهی مشارکت تکنولوژی شکل میگیرد. در این رهیافت بهرهبرداران به همراه محققان و مروجان در کلیهی مراحل و فعالیتها شرکت میکنند (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵).
۲-۳-۶) محتوا و موضوع یافته های تحقیقاتی و کاربردی طرح
محتوای فعالیتهای مورد نظر در طرح تسریع انتقال یافتهها، شامل نتایج تحقیقات کاربردی و یا تجربه های فنی و یا دانش بومی سازگار و آزمونشده میباشد. سعی بر این بوده است که مجموعهای از یافتهها و توصیههای فنی در زمینهی یک موضوع یا محصول مورد نظر بر اساس اولویتهای نیاز واحدهای بهرهبرداران هر منطقه دستهبندی و در واحد بهرهبرداری هدف مورد عمل قرار گیرد. بدیهی است که اثربخشی چند عامل و یا توصیهی فنی و یافتهی تحقیقاتی در افزایش کمی و بهبود کیفی محصول و افزایش بهره وری و راندمان، بیشتر از یک عامل میباشد و این یکی از مهمترین شاخصهای این طرح نسبت به روش های پیشین و معمول انتقال یافتهها میباشد (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵). نمودار ۲-۲ مراحل عملیاتی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» را نشان میدهد.
نظارت، بهبود و اصلاح
تعیین اولویتهای محصولی/موضوعی
اجرای طرح با همکاری عوامل انتقال یافته های تحقیقاتی
نیازسنجی و مشکلیابی
نیازسنجی تحقیقاتی
نیازسنجی ترویجی
نیازسنجی اجرایی
نیازسنجی آموزشی
تعیین اولویتهای موضوعی برای هر محصول در منطقه
تهیه دستورالعمل فنی و ترویجی محصولی/موضوعی
انتخاب واحدهای بهرهبرداری و تعیین بهرهبرداران گروه هدف
هماهنگی برای توزیع نهاده و استفاده از ادوات کشاورزی
فعالسازی واحد بهرهبرداری هدف و شروع آموزش بهرهبرداران
استفادهی همزمان از سایر روش های انتقال یافتهها و برنامههای آموزشی – ترویجی برای آموزش بهرهبرداران
ارزیابی طرح و ارزشیابی اثربخشی پس از پایان طرح
تعیین اولویتهای محصولی/موضوعی (در منطقه جدید)