در مواردیکه مالیات مؤدی هنوز قطعی نشده یا مراحل اجرایی آن طی نشده است و بیم تفریط مال یا اموال از طرف مؤدی به قصد فرار از پرداخت مالیات می رود اداره امور مالیاتی باید با ارائه دلایل کافی از هیئت حل اختلاف مالیاتی قرار تامین مالیات را بخواهد و در صورتی که هیئت صدور قرار را لازم تشخیص دهد ضمن تعیین مبلغ، قرار مقتضی صادر خواهد نمود. مراجع ذی صلاح مالیاتی موظفند مطابق قوانین و مقررات نسبت به اختلافات رسیدگی نموده و رٲی مقتضی صادر کنند و ‌در مورد جزئیات اعتراض به طور مشخص تعیین تکلیف نموده و از صدور آرای به صورت عام و کلی خودداری کنند؛ علاوه بر آن مراجع تجدید نظر مالیاتی موظفند صرفا به آن قسمت از رٲی که از سوی یکی از طرفین مورد اعتراض تجدیدنظر خواهی قرار گرفته رسیدگی و اقدام به صدور رٲی نمایند و در خارج از قلمرو تجدیدنظرخواهی حق رسیدگی ندارند.

به تصریح ماده۲۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم رٲی هیئت حل اختلاف مالیاتی بایستی متضمن اظهارنظر موجه و مدلل نسبت به اعتراض مؤدی بوده و در صورت اتخاذ تصمیم به تعدیل درآمد مشمول مالیات، جهات و دلایل آن توسط هیئت در متن رٲی قید شود علاوه بر آن رٲی صادره باید حاوی نکات ذیل باشد:

الف- مشخصات مؤدی مالیاتی و نشانی وی

ب- سال مورد رسیدگی

ج- خلاصه اظهارات مؤدی و مامور مالیاتی

د- کد ملی و کد پستی مؤدی

ه- ذکر اصول و مواد قانونی و مورد استناد رٲی

ط- ماخذ درآمد مشمول مالیات یا ماخذ محاسبه مالیات مورد مطالبه به عدد و حروف

و- مشخصات و سمت اعضای رسیدگی کننده به همراه امضای آن ها

ی- قید نظر اقلیت در برگ رٲی

اشخاص مجاز به حضور در هیئت های حل اختلاف مالیاتی عبارتند از شخص مؤدی و ‌در مورد اشخاص حقوقی صاحبان امضاء مجاز با ارائه تصویر آخرین روزنامه رسمی ، وکیل مؤدی با ارائه وکالت نامه رسمی، وراث، کارمند حقوق بگیر، اشخاص حقوقی به همراه داشتن معرفی نامه از شخص حقوقی با تأیید واحد مالیاتی مربوط.

کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور در دوره خدمت یا آمادگی خدمت و اعضای هیئت های حل اختلاف مالیاتی نمی توانند به ‌عنوان وکیل یا نماینده مؤدی در جلسات هیأتهای حل اختلاف مالیاتی حاضر شوند. اعضای هیئت حل اختلاف مالیاتی در موارد زیر باید از رسیدگی خود داری نمایند همچنین مؤدی یا نماینده اداره امور مالیاتی نیز می‌تواند رد عضو یا اعضای هیئت حل اختلاف مالیاتی را درخواست نمایند.

الف- قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین اعضای هیئت حل اختلاف مالیاتی با مؤدی.

ب- عضو یا اعضای هیئت حل اختلاف مالیاتی قیم یا مخدوم مؤدی باشند و یا مؤدی مباشر یا متکفل امور عضو هیئت یا همسر او باشد.

ج- عضو هیئت یا همسر یا فرزند او وارث مؤدی باشد.

د- عضو هیئت پیشتر در موضوع اعتراض مؤدی به ‌عنوان عضو یا کارشناس یا گواه یا مامور مالیاتی اظهارنظر کرده باشد.

ر- بین عضو هیئت حل اختلاف مالیاتی و مؤدی و همسر یا فرزند آن ها دعوای حقوقی یا کیفری مطرح باشد و یا پیشتر مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم دو سال نگذشته باشد.

ز- وجود رابطه شراکت بین عضو هیئت حل اختلاف مالیاتی با مؤدی و چنانچه مؤدی شخص حقوقی باشد سهامدار، نماینده، عضو هیئت مدیره یا مدیرعامل یا بازرس قانونی بودن اعضای هیئت حل اختلاف مالیاتی مانع از رسیدگی آن ها خواهد بود.

ژ- عضو هیئت یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در موضوع مطروحه یا مورد رسیدگی باشند.

در موارد یادشده عضو هیئت با صدور قرار خودداری از رسیدگی با ذکر جهت قانونی آن از امور هیأتهای حل اختلاف مالیاتی ذیربط درخواست می کند تا عضو دیگری را که از موارد خوداری رسیدگی به دور باشد برای رسیدگی معرفی نماید؛ چنانچه به هر دلیل قانونی امکان تعیین اعضای هیئت حل اختلاف مالیاتی میسر نباشد پرونده برای رسیدگی به نزدیکترین هیئت حل اختلاف مالیاتی شهر یا محلی که با محل مذبور در محدوده یک استان باشد ارجاع می شود. صدور اوراق مالیاتی به نام افراد متعدد در یک برگ صحیح
نمی باشد در این گونه موارد باید برای هر مؤدی برگ جداگانه صادر و به نشانی اعلام شده از طرف مؤدی ابلاغ گردد. اداره امور مربوط به هیاتهای حل اختلاف مالیاتی در ادارات امور مالیاتی که هیات حل اختلاف مستقل ندارند از نظر تعیین وقت و سایر موارد ارجاعی به هیات بر عهده رئیس امور مالیاتی ذیربط می‌باشد و چنانچه دو پرونده مرتبط به هم مربوط به یک مؤدی در دو هیات ذی صلاح مطرح باشد بنا به تقاضای مؤدی و عدم وجود منع قانونی رسیدگی لازم در یک هیات صورت می‌گیرد. بند ۳۳ دستورالعمل دادرسی مالیاتی مصوب مهر ۱۳۸۷ دبیرخانه هیات حل اختلاف را مکلف نموده است تا رٲی صادره را حداکثر ظرف ۴۸ ساعت از تاریخ صدور به مؤدی ابلاغ و نسخه ای از رٲی ابلاغ شده را به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال نماید؛ آرای صادره در چهار برگ و با امضای کلیه اعضاء مناط اعتبار می‌باشد. اداره امور مالیاتی و دبیرخانه هیئت نمی توانند پیش از امضاء رٲی یا قرار توسط اعضای هیئت آن را به مؤدی و یا سایر اشخاص تسلیم یا ابلاغ کنند در غیر اینصورت مرتکب متخلف محسوب و برای تعقیب انتظامی به دادستانی انتظامی مالیاتی معرفی خواهد شد.

مبحث دوم- مرور زمان در قوانین مالیاتی و اقسام آن