۶- مشارکت فرایند چند جانبه، که اشکال گوناگون فعالیت اجتماعی را مانند فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و نظایر اینها را در بر می گیرد، است.
۷- مشارکت فرایندی چند فرهنگی که همه اجزای فرهنگی و قومی تشکیل دهنده جامعه را در بر می گیرد، می باشد. (ارجمندنیا، ۱۳۸۰، صفحه ۳۰).
۲-۶- ویژگیها و خصوصیات مشارکت:
الف : مشارکت فعالیتی کمی و کیفی است که دارای سطوحی است، مشارکت در سطح پایین، مشارکت در سطح یک یا چند گروه که با توجه به شکل، ماهیت، شدت و فراوانی تماسهای افراد با گروه قابل تعریف است. مشارکت در سطح بالا و از دیدی وسیع تر با در نظر گرفتن کل جامعه و بخشهای گوناگون سازمان آن، مشارکت به معنای تعلق همراه با فعالیت به مجموعه ای از وظایف و هم چنین امکان سود بردن از آن است.
ب : مشارکت حق مردم است و مستلزم آگاهی آنها است. مشارکت امری تحمیلی یا دعوتی نیست بلکه مشارکت نوعی توان بخشی به گروهای ضعیف است که در نتیجه آن بتواند سهمی بر آنچه بر زندگی آنها تأثیر خواهد گذاشت داشته باشد.
پ : مشارکت یک نوع فرایند یا محصول نهایی و ثابت توسعه است.
ج : مشارکت مشروط به برابری انسانها و منوط به آزادی آنهاست. در یک نظام مشارکتی مردم باید فرصت مناسب برای تأثیرگذاری بر سیاستها و اجرای سیاستها را که زندگی عمومی و خصوصی آنها را تأثیر می گذارد را داشته باشند و دولت باید امکان رقابت را براساس شایسته سالاری افراد فراهم کند. (حسینی، ۱۳۸۶، صفحات ۹۹-۹۸).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۷- طبقه بندی الگوهای مشارکت شهروندان:
الگوهای مشارکت در جهان نشان می دهد که می توان این الگوها را بر حسب سه معیار متفاوت طبقه بندی کرد :
۱-نوع مشارکت
۲- زمینه مشارکت
۳- سازماندهی مشارکت
از این دیدگاه می توان الگوهای زیر را از یکدیگر متمایز ساخت :
۱-نوع مشارکت :
الف : مشارکت در تتصمیم گیری و مدیریت :
در این زمینه مشارکت افراد را می توان در چهار بخش تقسیم بندی کرد. تعیین هدف ها، گرفتن تصمیمات، گشودن دشواری ها و پدید آوردن دگرگونی در مجموعه یا سازمان. (علوی تبار، ۱۳۷۹، ص۲۶). در برنامه ریزی و تصمیم گیری مشارکتی، مردم محلی مورد مشورت قرار گرفته و بازخورد آنها در فرایند تصمیم گیری مورد توجه قرار می گیرد. (مقیمی، ۱۳۸۲، صفحه ۲۶۴).
ب : مشارکت در تأمین مالی هزینه انجام طرحها :
گاه منظور از مشارکت در امور شهرها این است که افراد سعی کنند تا بخشی از بار مالی مربوط به انجام یک طرح را بر عهده گیرند. میزان مشارکت در تأمین مالی هزینه ها به دو عامل بستگی دارد: میزان مطلوبیت این طرحها برای آن فرد و قدرت و توان مالی او. (همان ، صفحه ۲۶۴).
ج : مشارکت در تأمین نیروی انسانی :
یکی دیگر از انواع مشارکت این است که افراد نیروی انسانی لازم را برای انجام یک فعالیت خاص تأمین می کنند، یعنی با در اختیار گذاشتن نیرو و توان خویش به صورت داوطلبانه از هزینه های اجرایی آن می کاهند و در عمل می کوشند تا طرح مورد توافق خود را به اجرا در آورند. (علوی تبار؛ ۱۳۷۹، صفحه ۲۶).
۲- برحسب زمینه مشارکت:
به دلیل گستردگی فعالیتهایی که توسط مدیریت شهرها انجام می گیرد، زمینه های مختلفی از مشارکت را می توان در شهرها شناسایی کرد. لذا زمینه های مشارکت درامور شهرها را می توان تحت عنوان های زیر طبقه بندی کرد:
الف: فعالیتهای عمرانی (ایجاد خیابان، کوچه، ایجاد میدان ها و ….).
ب: فعالیتهای مربوط به محیط زیست (ایجاد فضای سبز و زیبا سازی شهر).
پ: فعالیتهای مربوط به ایمنی شهر (ایجاد ایستگاههای آتش نشانی، رفع خطر از بناها).
ت: فعالیتهای نظارتی (نظارت بر حسن انجام قوانین و مقررات مربوط به زندگی شهری).
ج: خدمات شهری (تنظیف معابر، دفع زباله، ارائه خدمات مربوط به غسالخانه و گورستان).
ح: فعالیت های مربوط به رفاه اجتماعی (تأسیس فرهنگ سراها، تأسیس کتابخانه و ….).(مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری، ۱۳۸۰، صفحه ۱۰۴).
۳- بر حسب نوع سازماندهی :
بر حسب نوع سازماندهی می توان دو نوع سازماندهی الگوی مشارکت را از یکدیگر متمایز ساخت :
الف : سازماندهی رسمی:
که تشکل های رسمی یا نسبتاً رسمی و برانگیخته را شامل می شود. این سازماندهی بر مبنای دستاوردهای حداکثر کارایی صورت می پذیرد.
ب : سازماندهی غیر رسمی :
که اساساً تشکل های خود جوش و خود انگیخته جامعه را شامل می شود. سازماندهی غیر رسمی، بدون توجه به دستاوردهای دانش جدید مدیریت صورت گرفته و مبتنی بر تجربیات شخصی و سنن اجتماعات است. (علوی تبار، ۱۳۷۹، صفحه ۳۰).
۲-۸- اهداف مشارکت :
الف : اهداف سیاسی، اجتماعی مشارکت :
یکی از مهمترین اهداف مشارکت در عرصه سیاسی و اجتماعی را می توان ایجاد و یا زایش وفاق اجتماعی میان مردم دانست. مشارکت چه در سطح گروه های کوچک و چه در سطح گسترده منجر به احساس نزدیکی بین افراد می شود و آنها احساس سهیم بودن در نظام را می کنند و نظامهای سیاسی نیز در زمان انتخابات توجه زیادی به آرای مردم دارند.
ب : اهداف معنوی مشارکت :
در بیانیه ۱۹۴۸ حقوق بشر آمده است تعداد افراد بشر آزاد به دنیا آمده اند و از لحاظ شأن و مقام و حقوق هم مساویند. در نتیجه مشارکت تلاش برای رسیدن به آزادگی و حفظ حقوق یکایک افراد است. که از طریق مشارکت در تصمیم گیری و اجراء بتوانند بطورموثر بر زندگی خود تأثیر بگذارند.
ج : اهداف اقتصادی مشارکت :
۱-مشارکت کمک به کار و استفاده از منابع را فراهم می آورد.
۲- تفکرات واندیشه های مختلف مورد بحث و نقد قرار می گیرد.
۳- مردم تصمیمات را که خود در اتخاذ آن شرکت داشته باشند بهتر می پذیرند.
۴- مردم در اتخاذ تصمیماتی که در وضعیت آنها تأثیر مثبت داشته باشد مشارکت بیشتری می کنند.
۵- مشارکت مردم در امور عامل تحرک در کارائی مدیریت خواهد شد. (حسینی، ۱۳۸۰، صفحات ۹۹- ۱۰۰).
۲-۹- مراحل مشارکت :
یکی از کامل ترین تعریف مشارکت توسط آبهوف و کوهن (۱۹۷۶) بیان شده است. اهمیت این تعریف به گونه ای است که از آن به عنوان تعریفی استاندارد نام می برند و امروزه دارای شهرتی جهانی است. این دو معتقد هستند مشارکت یعنی شرکت افراد در ” تصمیم گیری، اجرا، ارزشیابی و تقسیم منافع” حاصل از یک پروژه.
نمودار۲-۱-مراحل مشارکت از دیدگاه آبهوف وکوهن. منبع :بهروان
مراحل مشارکت از دیدگاه آبهوف و کوهن را به شرح زیر می توان تشریح کرد: