۶٫۰۲۳۸

(۱۵٫۸۲,۱۵٫۸۰)

FDG

۶٫۰۲۱۹

(۱۷,۱۶)

Genetic

شکل ۴-۱۴: تکرارهای مختلف الگوریتم جهت رسیدن به نقطه بهینه (شروع قرمز و بهینه آبی)
مهترین مزیت این روش سادگی نحوه محاسبه گرادیان در آن می باشد که در مقابل معایب این روش قابل صرف نظر است. بارزترین عیب این روش عدم کارآمد بودن الگوریتم در مسائل مکان یابی همزمان چندین چاه در مخزن نفتی می باشد. چرا که برای محاسبه تقریبی گرادیان تابع هدف نسبت به هر متغیر تصمیم گیری نیاز به دو بار ارزیابی تابع هدف می باشد و این تعداد ارزیابی وابسته به تعداد متغیرهای مسئله بهینه سازی می باشد که در مسائل بزرگ این تعداد ارزیابی یا شبیه سازی مخزن پر هزینه می باشد. همچنین استفاده از تکنیک LGR منجر به افزایش بار محاسباتی شبیه سازی مخزن خواهد شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۵- نتیجه گیری
در ابتدا در این فصل تلاش شد تا با کمک دو مخزن مدل شده بر پایه SL و FD با تعداد چاه ها و ویژگی های متفاوت، اختلاف این دو نوع مدلسازی نمایان شود. از شبیه سازی ها این نتیجه حاصل شد که سرعت محاسباتی مخزن مدل شده بر پایه SL بیشتر از مدل FD می باشد. این در حالی است که خروجی های هر دو نوع مدل تقریباً یکسان می باشد. سپس با پیاده سازی الگوریتم های بهینه سازی متداول نظیر روش های آزاد از گرادیان مانند ژنتیک، PSO و ILC و روش های مبتنی بر گرادیان مثل FDG ، در مسئله مکان یابی سعی شد مقایسه ای ما بین مخازن مدل شده بر پایه SL و FD در غالب مسئله مکان یابی شود.
فصل پنجم
به کارگیری روش بهینه سازی ترکیبی در مسئله مکان یابی چاه ها
۵-۱- مقدمه
روش های بهینه سازی ترکیبی منجر به کاهش تعداد شبیه سازی ها و ارزیابی کمتر تابع هدف می شوند. در این فصل ابتدا درونیاب Kriging که یک تخمین زننده خطی می باشد معرفی می گردد. سپس به منظور بهبود روش ژنتیک و کاهش ارزیابی ها، این الگوریتم با رویکردی متفاوت با روش ژنتیک ادغام می شود و نتایج با ژنتیک معمولی مقایسه می شود. در ادامه این درونیاب به کمک الگوریتم مبتنی بر گرادیان FDG آمده و با محاسبه تقریبی گرادیان تابع هدف منجر به کاهش تعداد شبیه سازی ها می شود.
۵-۲- درون یاب خطی وزن دار^[۱۱۰]:
در علوم زمین شناسی، معمولاً با داده های سه بعدی^[۱۱۱] که به طور کاملاً ناهموار نمونه برداری شده است مواجه هستیم. اگرچه روش هایی نظیر نزدیکترین نقطه^[۱۱۲]، خطی و مکعب را می توان به منظور درونیابی داده ها به کار گرفت اما کیفیت این روش ها رضایت بخش نیست. به طور مثال روش Splines برای درونیابی داده هایی که به صورت ناهموار می باشند، دچار خطا می شود. به این منظور یک روش ساده درونیابی خطی به صورت زیر تعریف می شود:
فرض کنید مطلوب است مقدار درونیابی شود. مقادیر در نقطه () با مختصات اندازه گیری شده است. قصد است مقدار در نقطه تخیمن زده شود. یک تخمین خطی کلی به صورت زیر می توان نوشت [۵۳]:
علامت ستاره در ، تنها به منظور متفاوت ساختن مقدار تخمین از مقدار واقعی، ، می باشد و وزنها هستند. یک راهکار تعیین مقدار وزن ها به کارگیری روش معکوس فاصله ها^[۱۱۳] می باشد.
که فاصله بین و می باشد.
یک ثابت کوچک برای جلوگیری از به خطا رفتن این روش زمانی که نقطه مورد نظر برای درونیابی با یکی از داده های معلوم یکسان می شود، می باشد. همچنین معمولاً عددی بین ۱ تا ۳ انتخاب می شود.
روش فاصله معکوس یک روش قدرتمند برای درونیابی داده ها می باشد. اما نقص این روش عدم عمومیت آن می باشد. برای مثال اینکه مقدار چه مقدار بهینه ای انتخاب شود مورد سوال است. روش kriging یک روند منطقی و هدف داری را برای تعیین وزن های بر اساس ویژگی های آماری داده ها معرفی می کند. قبل از معرفی روش kiriging ، ویژگی فاصله ای^[۱۱۴] داده ها مورد بحث قرار خواهد گرفت.
۵-۳- تعریف تغییرات فاصله^[۱۱۵]
وقتی منحنی بر حسب ، جایی که یک ثابت برداری است، رسم شود، اگر کوچک باشد یا اینکه تغییرات بر اساس موقعیت کم باشد، آنگاه داده ها نزدیک خط راست با شیب واحد قرار می گیرند. (شکل ۵-۱سمت چپ). اگر بزرگ باشد یا تغییرات سریع باشد، داده ها دارای پراکندگی بیشتری هستند. (شکل ۵-۱ سمت راست).
یکی از روش های تعریف تغییرات فاصله در داده ها، می تواند به صورت مقدار باقیمانده باشد که بصورت زیر نوشته می شود [۵۳]:
که به طور ساده می تواند میانگین داده ها، ، باشد یا می تواند به صورت یک مدل پیچیده تر نظیر چند جمله ای مرتبه پایین باشد.
کوواریانس فاصله^[۱۱۶] به صورت زیر تعریف می شود:
اگر مدل استفاده شده برای میانگین باشد انگاه معادله بالا به صورت زیر بازنویسی می شود:
همچنین می توان رابطه کوواریانس را به صورت معادله – نوشت:
که نماد امید ریاضی می باشد.
می توان کوواریانس فاصله را نرمالیزه کرد به نحوی که تغییرات آن بین باشد. در نتیجه ضریب همبستگی^[۱۱۷] بدست خواهد آمد:
تغییر ضریب همبستگی بر حسب ، تابع همبستگی یا نگاشت همبستگی^[۱۱۸] نامیده می شود.
کمیت دیگری برای اندازه گیری تغییرات فاصله ای به صورت میانگین مربعات اختلاف و بر حسب تابعی از تعریف می شود.
ضریب به صورت قراردادی می باشد. تغییرات بر حسب ، واریاگرام^[۱۱۹] نامیده می شود.
می توان واریاگرام را با نمادهای آماری زیر نوشت:
اگر این معادله بسط داده شود، رابطه زیر بدست می آید:
بنابراین می توان نوشت:
معادله بالا نشان می دهد که ، همواره صفر می باشد.
شکل ۵-۱: منحنی بر حسب
۵-۴- Kriging
Kriging یک روش درونیابی بر مبنای محاسبه کورولیشن میان داده ها می باشد. کاربردهای زمین شناسی این روش به سه بعد محدود می شود، اما این روش می تواند به یک مسئله با بعد تعمیم داده شود. بنابراین الگوریتم Kriging برای درونیابی یک تابع چند متغیره کارآمد است.
در روش Kriging فرض می شود که معلوم است یا تخمین زده شده است. به کمک مقدار باقیمانده، می توان یک رابطه درونیابی خطی وزن دار بر اساس معادله (۵٫۱) نوشت [۵۳]:
هدف روش Kriging تعیین مقادیر وزن ها، ، به نحوی است که خطای واریانس تخمین مینیمم شود.

نمودار ‏۳‑۱ : مراحل انجام کار
تهیه اطلاعات مکانی و توصیفی مورد نیاز
در این مرحله اقدام به تهیه نقشه شهر تالش از سازمان­های مختلف شد که در نهایت نقشه را از سازمان مدیریت و برنامه ریزی با فرمت Auto cad تهیه کردیم و همچنین لیست اماکن ورزشی موجود تالش از اداره ورزش و جوانان تهیه گردید.
ایجاد لایه­ های مورد نظر در ARC GIS
از نقشه تهیه شده از سازمان مدیریت و برنامه ریزی لایه­ های رودخانه، خطوط انتقال برق، لوله­های اصلی گاز، تراکم جمعیت و تجهیزات شهری ( پمپ بنزین و آرامستان ) استخراج شد و عملیات مربوط به آماده سازی داده ­ها برای ورود به سیستم GIS انجام گرفت .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در مرحله اول کلیه اطلاعات جمع آوری شده برای ورود به سیستم آماده می­گردند .داده ­های جمع­آوری شده شامل داده ­های فضایی (مکانی) و داده ­های غیر فضایی )توصیفی ( هستند که منابع داده را تشکیل می­ دهند.
در مرحله دوم اطلاعات جمع­آوری شده وارد سیستم می­شوند.
در مرحله دوم بعد از جمع آوری، اطلاعات وارد سیستم کامپیوتر می­ شود. اطلاعات مکانی در محیط نرم افزار cad Auto وارد و تغییرات و ویرایش­های لازم در آن صورت می­گیرد .روش وارد کردن نقشه به کامپیوتر را رقومی کردن می­گویند. برای رقومی کردن نقشه­ها روش­های مختلفی وجود دارد که یکی از این روش­ها رقومی کردن بررسی صفحه نمایش است از آنجا که در تحقیق حاضر نقشه­های ۲۰۰۰/۱ شهری به صورت رقومی موجود نبود انجام چنین کاری نیاز بود و اطلاعات توصیفی نیز در محیط نرم افزارArc Gis وارد و ویرایش گردیدند.
در مرحله سوم مدیریت، ویرایش و سامان­دهی اطلاعات با کدها منحصر به فرد می­باشد. در مرحله چهارم شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره گرفتن از توابع و الگوریتم­های تحلیلی موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی، که این فرایند به تفصیل شرح داده خواهد شد.
تهیه لایه­ های اطلاعاتی
همان­طور که بیان شد، داده ­های مورد نیاز بر اساس اهداف این تحقیق دارای ساختارهای متفاوت با قابلیت ­های گوناگونی هستند. از این حیث داده ­های با ساختار برداری(خط، نقطه و سطح) و رستری (Grid Files) جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بصورت جداگانه و همچنین توأم بکار گرفته می­شوند که از این به بعد داده ­های تحلیلی خوانده می­ شود. در این تحقیق داده ­های تحلیلی به دو صورت تهیه می­گردد که عبارتند از:
داده ­های اولیه: لایه ­ها و نقشه­هایی که در این تحقیق مستقیماً به نرم افزار Auto cad وارد شده است.
داده ­های ثانویه: این داده ­ها حاصل تغییر داده ­های اولیه بوده و به دو قسمت تقسیم می­گردند
الف- لایه ­هایی که منبعث از نرم افزار Auto cad می باشد با این تفاوت که شکل و ساختار این لایه ­ها قابل ارائه در محیط GIS می­باشد. در این مرحله لایه ­ها دارای خصوصیات توپولوژیک می­باشند. علاوه بر این می­توان به داده ­های توصیفی که به بانک اطلاعاتی آنها اضافه شده است، به عنوان بخشی دیگر از داده ­های ثانویه اشاره کرد.
ب- داده­هایی که از نرم افزار Arc GIS9 از طریق ملحقات این نرم افزار تهیه شده ­اند. این داده ­ها حاصل تغییرات انجام شده در بانک اطلاعاتی که هر کدام از لایه ­ها می­باشد. کلیه بانک اطلاعاتی موجود در این پژوهش در نرم افزار ArcGIS 9.2 ویرایش و مورد تجزیه و تحلیل واقع شده ­اند و نتایج کار بصورت لایه­ای جدید با بانک اطلاعات مختص خود است. بعلاوه اکثر نقشه­های موضوعی و بکار رفته در مدل­های موجود در این پژوهش بدین ترتیب ساخته شده ­اند.
باید توجه داشت یکی از قابلیت ­های GIS انعطاف­پذیری بالای آن می­باشد. این بدان معنی است که برای انجام یک فرایند در این سیستم مراحل و مسیرهای مختلفی وجود دارد. تشخیص بهترین گزینه غالباً به دو عامل کاربر(میزان مهارت و تجربه وی) و هدف کار بستگی زیادی دارد. بعلاوه این دو عامل به همراه عواملی چون منابع اطلاعاتی (نقشه، منابع آماری …)، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری وغیره در کاهش زمان انجام کار و کاهش هزینه­ های مربوط بدان اهمیت فراوانی دارد.
لایه­ های مورد نیاز در این پژوهش
الف – لایه خطی Line
این لایه نشان دهنده عوارضی هست که می­توان آنها را بصورت خطوط بر روی نقشه نشان داد. در این پژوهش عوارض خطی بکار رفته شامل شبکه ارتباطی بر اساس نوع دسترسی، شبکه ­های برق، گاز منطقه می­باشد. این لایه ­ها ابتدا در نرم افزار Auto cad 2007 رقومی می­شدند. پس از انجام ویرایش­های لازم به فرمت coverage فرمت نرم افزار (Arc/ Info 8.3) تبدیل شدند. در این مرحله با بهره گرفتن از ماژول الحاقی Art Toolbax عملیات توپولوژی صورت پذیرفت. پس از انجام توپولوژی، لایه مربوط در نرم افزار Arc GIS 9.2 جهت انجام مدل­های مورد نظر (Index overoly model, Buffering) فراخوانی می­شدند.
ب- لایه نقطه point
لایه نقطه در این تحقیق شامل موقعیت مراکز ورزشی می­باشد.
فرایند تهیه این لایه متفاوت می­باشد. برای ایجاد این نقشه­ها به ترتیب زیر عمل می­گردد:
ایجاد لایه سطوح هر یک از لایه­ های مزبور در محیط Auto cad 2007
– تبدیل لایه به فرمت coverage جهت عملیات توپولوژی در Arc/ Info8.3
– فراخوانی در نرم افزار Arc GIS 9.2
– تبدیل سطوح به نقاط مرکزی (در هر سطح) با بهره گرفتن از گزینه converet shapes to centroids در اکستنشن xtcols
import- نمودن لایه­ های نقطه­ای برداشت شده مراکز ورزشی توسط GPS با فرمت shp در محیط نرم افزاری Arc gis9.2
ج- لایه سطوح polygon
این بخش بیشترین تعداد نقشه­های این تحقیق را تشکیل می­دهد. فرایند ایجاد این لایه به دو روش می­باشد.
الف- نقشه­های اولیه: که در محیط نرم افزار Auto cad 2007 رقومی شده است.
ب- نقشه­های ثانویه: این نقشه­ها در واقع حاصل و برآیند نقشه­های اولیه می­باشند. بدین معنی که جهت آماده کردن لایه ­ها برای مدل سازی برخی عملیات­ها و آنالیزهای اولیه بر روی آنها صورت گرفته است. این لایه ­ها شامل نقشه حریم و نفشه­های وزن داده شده می­باشند.
کلیه مراحل دو گانه فوق در نرم افزار Arc GIS 9.2 صورت می­پذیرد.
مدیریت، ویرایش و ساماندهی اطلاعات
مدیریت داده ­ها مرحله­ ای است که در آن داده ­های برای تجزیه و تحلیل آماده می­شوند . این مرحله شامل ساخت توپولوژی، ویرایش داده ­ها، تعیین مختصات زمینی برای نقشه­ها می­باشد بعد از خطاگیری کامل نقشه­ها، مجداً توپولوژی (ایجاد ساختار همبستگی فضایی ) برای داده ­ها در محیط arc/ info 8.2 تعریف گردید و با انجام این کار داده ­ها برای اعمال هر گونه تابع یا الگوریتم جهت تجزیه و تحلیل آماده گردید.
تجزیه و تحلیل اطلاعات
آنچه که یک سیستم اطلاعات جغرافیایی را از دیگر انواع سیستم های اطلاعاتی متمایز می­سازد وجود توابع تحلیل مکانی (spatial analysis) است. این توابع داده ­های مکانی و توصیفی موجود در پایگاه داده­ای GIS را برای جواب­گویی به سؤالات درباره دنیای واقعی بکار می­برند.در انتخاب مکان مناسب و یا اعمال استانداردهای لازم جهت بررسی مکان­ یابی بهینه برای یک واحد ورزشی جدید و همچنین تحلیل الگوهای فضایی مراکز ورزشی، آنچه حائز اهمیت می­باشد مسئله تعادل و تساوی و یا به عبارت دیگر برقراری عدالت شهری می­باشد. مدل­ها و روش­هایی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اند جهت رسیدن به اهداف این پژوهش، تحلیل فضایی و مکانی و چگونگی توزیع مراکز ورزشی می­باشد.
تلفیق نقشه­های فاکتور و تعیین مکان­های مناسب
هدف تلفیق نقشه­های فاکتور، تعیین مکان­های مناسب برای احداث مکان­های ورزشی جدید می­باشد. بهتر است نقشه خروجی حاصل از تلفیق نقشه­های فاکتور به گونه ­ای تهیه شده باشد که مقدار هر پیکسل آن نشان دهنده میزان مناسب بودن مکان مربوطه جهت احداث مکان­های ورزشی با در نظر گرفتن تمامی فاکتور­های مؤثر باشد.
انتخاب مکان مناسب با بهره گرفتن از AHP
بعد از بدست آوردن محدوده­های مناسب برای احداث مکان­های ورزشی جدید، با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) بهترین مکان نیز تعیین می­گردد، به صورتی که بعد از اینکه بین معیارها بر اساس ماتریس مقایسه دودویی مقایسه دستی ( FIRST DATA ) انجام شد آن مکان­هایی که دارای بالاترین معیار باشد به عنوان بهترین مکان برای ساخت اماکن پیشنهاد می­ شود و سپس اطلاعات در محیط نرم افزار GIS لوکالیزه می­گردد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ­ها
یافته­های تحقیق
مقدمه
در این فصل سعی شده که عوامل مؤثر بر معیارهای مکانی کاربری­های ورزشی شناسایی و معرفی شوند. با بهره گرفتن از یافته­های تحقیق به ترسیم نقشه­های مورد نیاز این تحقیق اقدام شد، که شامل نقشه­های شهر تالش، لوله­های اصلی گاز، خطوط انتقال برق فشار قوی، رودخانه، کاربری اراضی، شبکه ارتباطی و معابر شریانی اصلی و درجه اول می­باشد .
نقشه ‏۴‑۱ : موقعیت شهر تالش و راه­های ارتباطی
یافته­های تحقیق
یافته­های تحقیق شامل مشخصات۴۰ مکان ورزشی ( اعم از نام و نوع مکان، نوع و نحوه مالکیت، متراژ و نوع کاربری) داخل و در حومه شهر تالش، که از سازمان ورزش و جوانان تهیه شده است. لازم به ذکر است که این آمار تا پایان سال ۹۰ را شامل می­ شود.
جدول ‏۴‑۱ : مشخصات مکان­های ورزشی شهر تالش

شکل ۳-۶: نقشه مدل رقومی بارش ۵۹
شکل۳-۷: نقشه طبقات بارش در ۵ کلاس ………………………………………………………………………………………………۵۹
شکل ۳-۸: نقشه مدل رقومی دمای متوسط سالانه ۶۰
شکل ۳-۹: نقشه طبقات دمایی در ۳ کلاس ……………………………………………………………………………………………۶۰
شکل ۳-۱۰: منحنی شدت- مدت- فراوانی ایستگاه برزند ۶۱
شکل ۳-۱۱: نقشه طبقات شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت ۲ سال الف ۶۲
شکل ۳-۱۲: نقشه کلاسه­بندی شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت ۲ سال شکل ب ……………………..۶۲
شکل ۳-۱۳: نقشه طبقات شدت بارش یک ساعته با دوره بازگشت ۲ سال الف ۶۳
شکل ۳-۱۴: نقشه کلاسه­بندی شدت بارش یک ساعته با دوره بازگشت ۲ سال ب ………………………………۶۳
شکل ۳-۱۵: نقشه طبقات شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال الف ۶۳
شکل ۳-۱۶: نقشه کلاسه­بندی شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال ب …………………………….۶۳
شکل ۳-۱۷: نقشه طبقات شدت بارش یک ساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال الف ۶۴
شکل ۳-۱۸: نقشه کلاسه­بندی شدت بارش یک ساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال ب ……………………………۶۴
شکل ۳-۱۹: نقشه سازند زمین شناسی حوزه آبخیز سمبورچای ۶۷
شکل ۳-۲۰: منحنی تغییرات سرعت نفوذ نسبت به زمان ۷۰
شکل ۳-۲۱: سرعت نفوذ طبقهبندی شده در حوزه آبخیز سمبورچای ۷۱
شکل ۳-۲۲: نقشه گروهبندی هیدرولوژیکی خاک در حوزه آبخیز سمبورچای ۷۲
شکل ۳-۲۳: نقشه مقادیر NDVI در حوزه آبخیز سمبورچای ۷۳
شکل ۳-۲۴: نقشه زیر حوزه ها و اطلاعات کلی حوزه آبخیز سمبورچای ۷۴
شکل ۳-۲۵: نقشه رواناب حاصل از شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت ۲ سال شکل الف ۷۶
شکل ۳-۲۶: نقشه رواناب حاصل از شدت بارش یک ساعته با دوره بازگشت ۲ سال شکل ب ………………۷۶
شکل ۳-۲۷: نقشه رواناب حاصل از شدت بارش نیم ساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال شکل الف ۷۷
شکل ۳-۲۸: نقشه رواناب حاصل از شدت بارش یک ساعته با دوره بازگشت ۱۰ سال شکل ب …………..۷۷
شکل ۳-۲۹: پروفیل طولی آبراهه اصلی حوزه آبخیز سمبورچای ۸۰
شکل ۳-۳۰، منحنی هیستوگرام جهت طبقه بندی پتانسیل تولید رواناب ۸۶
شکل ۳-۳۱: طبقه بندی اراضی برای استحصال رواناب ۸۷
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۳-۳۲، نقشه حجم رواناب تولیدی در هر زیرحوزه ۸۸
شکل۳-۳۳: نقشه رواناب خالص ۸۹
فهرست جداول
عنوان جدول صفحه
جدول (۲-۱): طبقه ­بندی اقلیم­ها در روش دومارتن اصلاح شده……………………………………………………………..۲۲
جدول (۲-۲): مشخصات ایستگاه­های باران­سنجی …………………………………………………………………………….۲۶
جدول (۲-۳): میانگین بارندگی سالانه ایستگاه­های باران­سنجی ……۲۷
جدول (۲-۴): مقیاسی برای مقایسه زوجی (مالکوسکی، ۱۹۹۹) …….۴۹
جدول ۳-۱: ضرایب خشکی دومارتن و نوع اقلیم درچند ایستگاه حوزه آبخیز سمبورچای ۵۳
جدول ۳-۲: متوسط شیب درهر زیر حوزه به درصد ۵۵
جدول ۳-۳: متوسط ارتفاع زیرحوزه­ها ۵۶
جدول ۳-۴: مساحت کاربری­های مختلف اراضی ۵۸
جدول ۳-۵: متوسط بارش سالانه در هر زیرحوزه به میلیمتر ۵۹
جدول ۳-۶: درجه حرارت متوسط سالانه زیرحوزه­هابه درجه سانتیگراد ۶۰
جدول (۳-۷)، محاسبه متوسط بارش سالانه ایستگاه­ها و مقادیر آنها در دوره بازگشت­های مختلف با بهره گرفتن از توزیع پیرسون III 103
جدول (۳-۸) محاسبه حداکثر بارش ۲۴ ساعته ایستگاه­ها و مقادیر آنها در دوره بازگشت­های مختلف با بهره گرفتن از توزیع گمبل I 104
جدول ۳-۹: محاسبه عددی رابطه شدت- مدت- فراوانی ایستگاه برزند ۶۱
جدول ۳-۱۰: شرح تیپ­های اراضی حوزه آبخیز سمبورچای ۶۵
جدول ۳-۱۱: راهنمای نقشه زمین­ شناسی و ضریب مقاومت سنگ­ها به فرسایش ۶۶
جدول ۳-۱۲: مقادیر رطوبت اولیه خاک در محل نمونه­برداری ۶۸
جدول ۳-۱۳: مقادیر سرعت نفوذ لحظه­ای در آقامحمدبیگلو ۶۹
جدول ۳-۱۴: متوسط سرعت ثابت نفوذ در زیرحوزهها بر حسب سانتیمتر بر ساعت ۷۰
جدول ۳-۱۵: گروه های هیدرولوژیکی خاک در منطقه مورد مطالعه ۷۲
جدول ۳-۱۶: مقادیر متوسط NDVI در هر زیرحوزه ۷۳
جدول ۳-۱۷:پراکنش وسعت واحدهای کاری حوزه سمبورچای ۷۴
جدول ۳-۱۸: رده آبراهه­ ها و طول آبراهه اصلی در هر زیرحوزه ۷۵
جدول ۳-۱۹: مقادیر ضریب گراویلیوس در زیرحوزه ۷۵

فهرست شکل­ها

چکیده
هدف از انجام این تحقیق مکان­ یابی مکان­های ورزشی شهر تالش با بهره گرفتن از AHP در محیط GIS بود. نمونه آماری این تحقیق شامل کلیه مکان­های ورزشی شهر تالش اعم از دولتی و خصوصی شامل ۴۰ مکان ورزشی می­باشد. داده ­های توصیفی با بهره گرفتن از مدارک، اسناد و پژوهش­های میدانی و داده ­های مکانی با بهره گرفتن از دستگاه GPS جمع­آوری گردید و در محیط GIS پایگاه اطلاعاتی تشکیل گردید. سپس برای هر یک از عوامل تأثیر گذار در مکان­ یابی اماکن ورزشی لایه ­ها تهیه شد و برای هریک از لایه ­ها وزن­دهی صورت پذیرفت. پس از ترکیب و تحلیل تمامی لایه ­ها با یکدیگر موقعیت فعلی مکان­های ورزشی مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت مناسب­ترین مکان­ها با بهره گرفتن از روش AHP و بولین پیشنهاد شد. نتایج این تحقیق نشان داد که از ۴۰ مکان ورزشی ۱۰ مورد یک، دو یا سه حریم(رودخانه، لوله­های گاز و خطوط انتقال نیرو) را رعایت نکرده بودند که معادل ۲۵ درصد از کل مکان­های ورزشی تالش می­باشد و ۳۰ مکان معادل ۷۵ درصد هر سه حریم را رعایت کرده بودند. از نظر شعاع کاربردی تعداد کمی از اماکن، استاندارد­های مورد نظر را رعایت کرده بودند و همچنین از جنبه تراکم جمعیتی توزیع اماکن ورزشی بزرگ نسبت به اماکن کوچک و متوسط نامناسب بودند. استفاده ازAHP و GISدر مکان­ یابی مکان­های ورزشی کارآیی بالایی داشته و امکان ارزیابی مکان­های مختلف و انتخاب مکان مناسب را با توجه به معیارهای مورد نظر بدست می­دهد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

واژه­ های کلیدی: GIS، AHP، مکان­ یابی، فضاهای ورزشی، تالش
فصل اول
کلیات تحقیق
کلیات تحقیق
مقدمه
هر ساله اماکن­ ورزشی زیادی در نقاط مختلف کشور ما ساخته می­ شود که طبق بررسی­های به عمل آمده از سازمان­های متولی امر مشخص گردیده که مکان­ یابی آن­ها بر اساس روش­های سنتی صورت می گیرد. به نظر می رسد که در برخی از این ساخت و سازها یا دادن پروانه برای تأسیس، به نکات مهم مکان­ یابی صحیح توجه چندانی نشده است که این ممکن است از کارایی بهینه این فضاها کاسته یا مشکلاتی را برای شهر وشهروندان ایجاد نماید. به علت اینکه دسترسی آسان علاقمندان ورزش به فضاهای ورزشی از بهترین راه­های جذب این افراد به شرکت در فعالیت­های ورزشی است لذا مسئولان امر باید این دسترسی را تسهیل کنند که این مستلزم احداث فضاهای ورزشی می­باشد که در تمام نقاط شهر، بر مبنای شعاع کاربردی است که بر اساس استانداردها تعیین شده باشد. تجهیزات شهری از جمله مراکز مهم و حیاتی خدمات رسانی در شهرها هستند که نقش مهم در تأمین ایمنی و آسایش شهروندان و توسعه اقتصادی شهرها ایفا می­ کند. بدیهی است استقرار هر عنصر شهری در موقعیت فضایی – کالبدی خاصی از سطح شهر، تابع اصول و قواعد مخصوص به خود می­باشد که در صورت رعایت شدن به موفقیت و کارایی عملکردی آن عنصر در همان مکان مشخص خواهد انجامید. در غیر اینصورت چه بسا باعث بروز مشکلاتی خواهد شد. استقرار بسیاری از عناصر شهری و عمدتاً انتفاعی بیشتر تابع ساز وکارهای اقتصادی و رقابت آزاد است اما عناصر شهری عمومی و معمولاً غیرانتفاعی را نمی­ توان یکسره به ساز و کارهای اقتصادی بازار واگذار کرد، بلکه لازم است برای جبران ناکارآمدی­های بازار به تصمیم­ها و سیاست­های مبتنی بر منافع عمومی تمسک جست که مکان­های ورزشی از آن جمله­اند(جلالی فراهانی،۱۳۹۰).
پراکنش فضاهای ورزشی در سطح شهر و مناطق مختلف آن می ­تواند در الگوی مطلوب و کارآیی عملکردی شهر تأثیر مستقیم داشته باشد، از سوی دیگر تنوع و توزیع مناسب و کامل کاربری ورزشی باعث افزایش اختیار و قدرت انتخاب و استفاده از فضاهای ورزشی می­ شود ودر نتیجه مطلوبیت زندگی در شهر افزایش می یابد. وظیفه اصلی برنامه­ ریزان و تصمیم­ گیران شهری تعیین مکان بهینه مراکز ورزشی می­باشد به گونه ­ای که تمام ساکنان شهری به راحتی به آن­ها دسترسی داشته باشند(تاجی، ۱۳۸۹).
بیان مسأله
در دهه­های اخیر شاهد افزایش جمعیت شهرها در ایران بوده­ایم و این افزایش به خاطر دو عامل رشد جمعیت شهرها و همچنین مهاجرت جمعیت روستاها و شهرهای کوچک به شهرهای میانی و بزرگ بوده است. این عمل به گونه ­ای انجام گرفته که متناسب با آن فضاهای شهری و زیرساخت­های مورد نیاز تجهیز نشده است. عمده­ترین اثری که رشد شتاب آلود شهرها در پی داشته به هم ریختگی فضایی و رشد نابسامان، توزیع ناعادلانه کاربری­ها، بالاخص کاربری ورزشی، نابرابری سرانه­ها و مکان­ یابی نامناسب و مطالعه نشده و بهم خوردن نظام توزیع خدمات است که این امر به نوعی در تمام شهرهای ایران به ویژه شهر تالش به چشم می­خورد.
شهر تالش به عنوان یکی از شهرهای استان گیلان نیز به واسطه عواملی از قبیل مهاجرت­های روستا – شهری افزایش رشد طبیعی جمعیت و غیره شاهد رشد بیش از اندازه جمعیت و در نتیجه رشد بدون برنامه­ ریزی در بعضی از مناطق و نواحی شهری آن بوده است. لذا مکان­های مناسب از نظر توزیع بهینه فضایی و مکان­ یابی عادلانه برای کاربران خدمات عمومی مخصوصاً خدمات ورزشی که دسترسی سریع، به موقع و راحت به آنها حائز اهمیت می باشد، در نظر گرفته نشده است.
طبق آمار شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی (۱۳۹۱) در شهر تالش مجموعاً ۴۰ مکان ورزشی موجود و در حال احداث وجود دارد (۲۰ مورد دولتی و ۲۰ مورد متعلق به بخش خصوصی). سؤالی که مطرح می­ شود این است که مکان گزینی این اماکن ورزشی تا چه اندازه طبق اصول و استانداردها صورت گرفته است؟ آیا انتخاب مکان ساخت این تأسیسات ورزشی بر اساس توزیع جمعیت شهر و دسترسی اکثریت شهروندان این شهر به این اماکن صورت گرفته است و یا انتخاب محل ساخت این اماکن بر اساس منافع اقتصادی برخی افراد و ارگان­ها و سازمان­ها صورت می­گیرد؟ سؤال دیگری که مطرح می­ شود این است که در انتخاب این اماکن تا چه اندازه به شعاع کاربردی حریم آب، برق و گاز و غیره توجه شده است؟ لذا این پژوهش با بهره گرفتن از سیستم اطلاعات جغرافیایی به دنبال پاسخگویی به سؤالات فوق خواهد بود. همچنین، سؤال دیگری که پژوهش حاضر به دنبال پاسخ دادن به آن است این می­باشد که آیا می­توان با بهره گرفتن از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط GIS مناسب­ترین مکان­ها برای ساخت اماکن ورزشی شهر تالش در آینده را شناسایی و پیشنهاد نمود؟
بنابراین مکان­های مناسب از نظر توزیع فضایی بهینه و مکان گزینی عادلانه برای کاربری ورزشی و ارائه خدمات ورزشی که دسترسی سریع، به موقع و راحت به آنها حائز اهمیت می­باشد باید در دستور کار مراجع ذیربط قرار گیرد. از این رو وظیفه اصلی برنامه­ ریزان و تصمیم گیران شهری تعیین مکان بهینه مراکز ورزشی و سرانه ورزشی در شهر می­باشد به گونه ­ای که تمام ساکنان شهری به راحتی به آنها دسترسی داشته باشند . علاوه­ بر این می­توان گفت که برنامه­ ریزان سعی می­ کنند که توزیع مکان­های ورزشی را در محیط­های شهری بهینه سازند و این توزیع مناسب با توزیع جمعیت و یا میزان تقاضا در نقاط مختلف باشد.
اهمیت ضرورت تحقیق
با توجه به اینکه از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در زمینه ­های مختلف از جمله مکان­ یابی ایستگاه­های آتش نشانی، بیمارستان، مدارس، دانشگاه­ها و غیره استفاده شده است، بنابراین، به نظر می­رسد استفاده از این سیستم یک روش مؤثر برای انتخاب مکان­های ورزشی می­باشد. لذا به مدیران ورزشی و متولیان ساخت اماکن ورزشی توصیه شده است برای انتخاب بهترین مکان برای ساخت اماکن ورزشی از این سیستم استفاده کنند تا از خطرات و نقص­هایی که احتمال دارد با بهره گرفتن از روش­های سنتی به وجود آید جلوگیری کنند(تاجی، ۱۳۸۹).
لذا انجام تحقیقاتی در حوزه سیستم اطلاعات جغرافیایی بر روی اماکن ورزشی می ­تواند به دست­اندرکاران تأسیس فضاهای ورزشی برای انتخاب مکان­های مناسب برای ساخت فضاهای ورزشی کمک کرده و اشکالات مکان­ها و فضاهای ورزشی ساخته شده را آشکار سازد(تاجی، ۱۳۸۹).
بنابراین یکی از ضروریات انجام تحقیق حاضر نیز این است که مناسب­ترین محل برای ساخت اماکن ورزشی در شهر تالش را شناسایی کرده و در این زمینه به دست اندرکاران ورزش شهر تالش پیشنهاداتی ارائه خواهد داد. با توجه به این که در شناسایی مناسب­ترین محل برای ساخت اماکن ورزشی شاخص­ های مختلفی همچون شعاع کاربردی، همجواری، شیب زمین و غیره استفاده خواهد شد بنابراین خلاءهای موجود در زمینه پوشش خدمات ورزشی اماکن این شهر شناسایی شده و زمینه تصمیم گیری مدیران و دست اندرکاران برای ساخت تأسیسات ورزشی و ارائه خدمات ورزشی به شهروندان آن حوزه و منطقه شهری تسهیل خواهد شد. از دیگر ضروریات انجام پژوهش حاضر این است که نتایج این تحقیق مبنی بر شناسایی اصولی محل­های مناسب برای ساخت اماکن و تأسیسات ورزشی می ­تواند از وقوع بسیاری از مشکلات همچون استخوان بندی نامناسب شهری، حمل و نقل و ترافیک جلوگیری نماید. یکی از مشکلات اماکن ورزشی شهرها دوری از محل سکونت شهروندان به دلیل در نظر نگرفتن پوشش جمعیتی در نقاط مختلف شهرها می باشد؛ با توجه به اینکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی پوشش جمعیت شهری یکی از شاخص­ های اصلی در انتخاب محل ساخت اماکن است، بنابراین با انجام تحقیق حاضر و در صورت استفاده از نتایج این تحقیق در مکان گزینی و ساخت تأسیسات ورزشی زمینه مشارکت حداکثری شهروندان در برنامه ­های ورزشی و به طبع آن بهره­مندی از مزایای ورزش فراهم خواهد شد. جلب رضایت شهروندان و صرفه جویی­های اقتصادی خانواده­ها (هزینه­ های حمل و نقل) نیز از دیگر مزایای حاصل از انجام این تحقیق و استفاده از نتایج آن در ساخت اماکن ورزشی شهر تالش خواهد بود. حفظ حریم­های قانونی مانند حریم رودها، کابل-های برق و غیره اگر در مکان­ یابی مورد توجه قرار نگیرد باعث بروز مشکلات جدی در آینده و به هدر رفتن هزینه سنگین تأسیس یک فضای ورزشی خواهد شد. بخش خصوصی فضاهای ورزشی را در مکان­هایی تأسیس می­ کند که سود آوری بیشتری داشته باشد که ممکن است به علت توجه زیاد به سود آوری، در مکان­ یابی­ها به استانداردهای تعیین شده توجه کمتری گردد.
اهداف تحقیق
که شامل اهداف کلی و اختصاصی و کاربردی می باشد .
هدف کلی
مکان­ یابی فضاهای ورزشی شهر تالش و حومه با بهره گرفتن از AHP در محیط GIS
اهداف جزئی
ارزیابی نحوه توزیع فضایی اماکن ورزشی شهر تالش و رعایت استانداردهای موجود در زمینه شعاع کاربردی حریم آب
ارزیابی نحوه توزیع فضایی اماکن ورزشی شهر تالش و رعایت استانداردهای موجود در زمینه شعاع کاربردی حریم گاز
ارزیابی نحوه توزیع فضایی اماکن ورزشی شهر تالش و رعایت استانداردهای موجود در زمینه شعاع کاربردی حریم برق
شناسایی بهترین مکان­ها برای ساخت اماکن ورزشی شهر تالش در آینده
اهدف کاربردی
نتایج تحقیق حاضر می ­تواند به دست اندرکاران ورزش شهر تالش در تعیین مناسب­­ترین نقطه برای ساخت اماکن و تأسیسات ورزشی کمک نماید.
با تعیین وضعیت کنونی اماکن ورزشی شهر تالش از لحاظ نحوه توزیع آنها و مشخص شدن شعاع کاربردی حریم­های آب، برق و گاز، احتمالاً خطراتی که در زمینه اماکن ورزشی موجود و استفاده کنندگان آنها را تهدید می­ کند شناسایی شده و امکان تصمیم گیری و رفع برخی مشکلات فراهم خواهد شد.
تعیین مناسب­ترین نقطه برای ساخت اماکن ورزشی در شهر تالش باعث دسترسی بیشتر مردم به این اماکن شده و لذا مشارکت ورزشی مردم افزایش خواهد شد.
مکان­ یابی بهینه فضاهای ورزشی با توجه به نحوه توزیع و پراکنش جمعیت شهری.
سؤالات تحقیق
آیا فضاهای ورزشی شهر تالش از جهت حفظ حریم­های آب و رعایت استانداردهای موجود در زمینه شعاع کاربردی در مکانی مناسب قرار دارند؟
آیا فضاهای ورزشی شهر تالش از جهت حفظ حریم­های گاز و رعایت استانداردهای موجود در زمینه شعاع کاربردی در مکانی مناسب قرار دارند؟
آیا فضاهای ورزشی شهر تالش از جهت حفظ حریم­های برق و رعایت استانداردهای موجود در زمینه شعاع کاربردی در مکانی مناسب قرار دارند؟
آیا اماکن ورزشی شهر تالش در مکان مناسبی از نظر تراکم جمعیت قرار دارند؟
برای ساخت یا تأسیس اماکن ورزشی جدید کدام نقطه از شهر مناسب تر می باشد؟
آیا استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP با کمک GIS می تواند در مکان­ یابی مفید واقع گردد؟
تعریف واژه‏ ها و اصطلاحات
فضاهای ورزشی
عبارت است از فضای روباز و سرپوشیده­ای که دارای محدودۀ مشخصی بوده و برای انجام حداقل یک فعالیت ورزشی اختصاص یافته است. بنابراین مکان ورزشی می ­تواند به یک سالن، یک زمین، یک استخر، ورزشگاه، مجموعه ورزشی و یا قطعه زمینی که مورد استفاده تیم­های محل باشد مانند فضاهای محصور احداث شده در کنار خیابان­ها و میادین شهری بدون توجه به نوع مدیریت آن(قادری، ۱۳۸۱).

به مکان­های ورزشی (سرپوشیده وروباز) گفته می­شوند که در آن امکان اجرای برخی از ورزش­های آبی مانند شنا، شیرجه، کانوپولو و… وجود داشته باشد(ابراهیمی، ۱۳۸۷).
پیست ورزشی( سرپوشیده و روباز)^[۲۲]
به مکان­های ورزشی گفته می­ شود که مسیر و نقطه شروع و پایان فعالیت­های ورزشی- تفریحی خاصی در آن جا از قبل مشخص شده است(ابراهیمی، ۱۳۸۷).
زورخانه ^[۲۳]
یکی از مکان­های ورزشی که خاستگاه اصلی آن کشور ایران است. زورخانه مکانی است که از زمان ایران باستان، پهلوانان ودلاوران ایرانی برای انجام فعالیت­های ورزشی خود به آن مراجعه می­کردند و فعالیت­های ورزشی را با رسوم و آدابی مخصوص و با فرهنگی آمیخته به جوانمردی ودینداری به مرحله اجرا در می­آوردند. در زور خانه فعالیت­هایی همچون نرمش کردن، کباده کشی، میل زدن، چرخ زدن و کشتی گرفتن که همگی با ضرب و شعر خوانی فردی به نام مرشد همراه است، انجام می­ شود.

معیارهای شهری و برنامه­ ریزی مراکز ورزشی
ترکیب فضایی و ویژگی­های مراکز ورزشی
الف- موقعیت و شرایط استقرار مراکز ورزشی در اراضی شهری باید با توجه به مطالعات و پیش بینی­های زیر انجام پذیرد.
ب : انتخاب زمین
-انتخاب زمین باید به گونه ­ای باشد که امکان توسعه و گسترش مراکز ورزشی در آینده فراهم باشد.
– موقعیت زمین با توجه به امکان دسترسی پیاده، سواره و وسایل نقلیه پیش ­بینی شود.
– انتخاب زمین باید پس از بررسی و مطالعه کاربری زمین­های همجوار و تعیین میزان سازگاری و یا ناسازگاری آن با فعالیت­های ورزشی انجام شود.
– موقعیت ورزشگاه­های جدید باید با توجه به شبکه ورزش موجود شهر پیش ­بینی شود.
– انتخاب زمین باید به گونه ­ای باشد که امکان دسترسی به تأسیسات زیر بنایی مانند شبکه فاضلاب، آب، برق، تلفن و گاز فراهم باشد.
– انتخاب زمین ورزشگاه باید هماهنگ با سیستم حمل و نقل شهری باشد و بار ترافیک متراکم به شبکه تحمیل نکند و پارکینگ در حد نیاز در داخل و خارج زمین فراهم باشد .
پ- جانمایی بناها
– جانمایی بناها در داخل زمین باید هماهنگ با عوارض طبیعی و ویژگی­های زمین طراحی شود.
– جانمایی بناها باید هماهنگ با معابر و دسترسی­های موجود زمین باشد(کاشف، ۱۳۸۸).
عوامل طبیعی مؤثر در استقرار ورزشگاها
الف – خاک: در این بخش انجام مطالعات پوشش گیاهی، توان بالقوه خاک، نفوذپذیری و مکانیک خاک توصیه می­ شود.
ب – توپوگرافی: در این بخش انجام مطالعات آبهای سطحی،آبراهه­ ها، دسترسی­ها، آب و هوای موضعی و چگونگی جانمایی توصیه می­ شود.
پ – جهت گیری: در این بخش مطالعه جهات استقرار به منظور دریافت بهینه انرژی خورشید، بادهای مطلوب و دید و منظر توصیه می­ شود.
ت – گونه­ های گیاهی: در این بخش مطالعه گونه­ ها و چگونگی استقرار گیاهان توصیه می­ شود. در این مطالعه مواردی همچون سایه، کاهش دمای محیط، تنظیم رطوبت، ممانعت از بازتاب اشعه خورشیدی، هدایت بادهای مطلوب، باد شکن و صافی هوا، اکوستیک و تأمین محیط زیست مطلوب و زیبا حتی به عنوان مشخصه فضایی یک مرکز ورزشی می ­تواند هدف مطالعه باشد.
ث – آب وهوا:
آفتاب: تابش مستقیم آفتاب در روشنایی طبیعی در فضاهای داخلی ورزشگاه بر حسب عملکرد هر یک ممکن است مطلوب و یا نامطلوب باشد. از این نظر جانمایی و جهت گیری بناها با توجه به عملکرد داخلی آن در رابطه با تابش آفتاب در فصول مختلف ضروری می­باشد.
باد: سرعت، دما وجهت باد یکی از عوامل مهم در جانمایی و حتی ارزیابی اراضی می­باشد به گونه ­ای که استفاده از بادهای مطلوب تعدیل مناسبی در شرایط آب وهوایی ورزشگاها به وجود خواهد آورد.
باران: میزان بارندگی و آبراهه ­های طبیعی در جانمایی بناها و طراحی کالبدی آن مؤثر خواهد بود مضافاً اینکه حفاظت بناها در مقابل باران­های همراه با باد و باران­های شیمیایی در محیط­های آلوده باید مورد توجه باشد(سازمان برنامه و بودجه، ۱۳۷۴).
کاربری زمین­های اطراف ورزشگاه­ها (همجواری­ها)
الف – همجواری­های مناسب :
این گونه همجواری­ها، شرایط همسایگی با اماکن ورزشی را دارند:
ساخت اماکن ورزشی در کنار پارک­ها و فضاهای سبز
ساخت اماکن ورزشی در کنار تأسیسات آموزشی مثل مدارس، دانشکده ­ها و دانشگاه­ها
ساخت اماکن ورزشی در کنار محلات مسکونی (به منظور سهولت دسترسی ساکنان محلات به اماکن ورزشی(مظفری، ۱۳۸۸).
ب – همجوار­های نامناسب
منظور از همجواری­های نامتناسب، همجواری­هایی است که شرایط همسایگی با ورزشگاه­ها و اماکن ورزشی را ندارند مثل: ساخت اماکن ورزشی در کنار بزرگ­راه ­ها، راه­آهن، ترمینال­ها ومحل تردد اتومبیل­ها یا در کنار تأسیسات صنعتی، فروشگاه­های مواد سوختنی و پمپ بنزین­ها، تأسیسات نظامی و­تسلیحاتی، آزمایشگاهای اتمی و شیمیایی، اماکن جمع آوری زباله وفاضلاب­های شهری، حمام­ها و یا مراکز غیر بهداشتی مثل کشتارگاه­های غیر استاندارد، تأسیسات درمانی و بهداشتی ساخت ورزشگا ه­ها مناسب نیست(منبع قبلی، ۱۳۸۸).
عوامل مصنوعی مؤثر در مکان­ یابی فضاهای ورزشی
الف – ملاحظه الگوهای فعالیتی و کاربری اراضی پیرامون ورزشگاه و پیشگیری از ناسازگاری­های احتمالی با فضاهای همجوار.
ب – ملاحظه ویژگی تاریخی محل و بهره برداری مناسب از آن
پ – انتخاب فضا باید به گونه ­ای باشد که امکان توسعه و گسترش مراکز ورزشی در آینده فراهم باشد.
ت – انتخاب مکان ورزشی باید هماهنگ با سیستم حمل و نقل شهری باشد و بار ترافیک متراکم به شبکه تحمیل نکند و پارکینگ در حد نیاز در داخل زمین فراهم باشد.
ث – دقت در انتخاب محل ورودی اصلی ورزشگاه براساس تسهیل رفت و آمد و کنترل مراجعت و همچنین امکان نمایش آن به عنوان نشانه ورزشگاه.
ج – امکان دسترسی به تأسیسات و تسهیلات زیر بنایی و بهره برداری به اقتصادی­ترین وجه از شبکه گاز، تلفن، برق، آب، فاضلاب و تخلیه زباله و دفع آب­های سطحی.
ح – پیشگیری از انتقال سرو صدا با توجه به سیستم محوطه سازی و تراکم گیاهی، جانمایی بر اساس الگوی سرو صدا و بهره گیری از موانع مصنوع انتقال صدا( مظفری، ۱۳۸۸).
مقیاس و شعاع عملکرد مراکز ورزشی
سالن­های ورزشی بر اساس معیارهای شناخته شده بین المللی در سه اندازه کلی به شرح زیر پیشنهاد شده است(بحر العلوم، ۱۳۷۵).
سالن­های ورزش کوچک با مساحت کمتر از ۵۰۰ متر مربع
سالن­های ورزشی متوسط با مساحت ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر مربع
سالن­های ورزشی بزرگ با مساحت بیش از ۱۰۰۰ متر مربع
نمونه ای دیگر از استانداردها :