کشف قیمت: یکی عوامل مؤثر در دستیابی به کشف قیمت واقعی، لزوم شفافیت در اطلاعات ارائه شده است. هر‌چه اطلاعات افشاشده بیشتر و صحیحتر باشند، فرایند کشف قیمت آسانتر و دقیقتر خواهد بود.

تخصیص سرمایه: اصولاً سرمایه‌گذاران به دنبال مکانی برای سرمایه‌گذاری هستند که بیشترین بازدهی و کمترین ریسک را برای آن ها به همراه داشته باشد. از این‌رو شرکتهایی که در نشان دادن عملکرد خود شفاف عمل نمی‌کنند، ریسک سرمایه‌گذاری خود را بالا برده و جذابیت خود را از دید سرمایه‌گذاران از دست می‌دهند. این اقدام ممکن است با وجود ‌سود ده بودن شرکت، سرمایه را به سمت آن سوق نداده و باعث تخصیص نیافتن بهینه منابع گردد.

نامتقارن بودن اطلاعات: با حرکت از جامعه سنتی به سمت جامعه مدرن، میزان نامتقارن بودن اطلاعات افزایش می‌یابد، چرا که با تقسیم کار بیشتر و تخصصی‌تر شدن کارها، هر فرد تنها در موارد معدودی از فعالیت‌ها اطلاع دارد. نامتقارن بودن اطلاعات دارای پیامدهای نامطلوب متفاوتی از قبیل افزایش هزینه های افراد و شرکت‌ها، ضعف عملکرد شرکت‌ها و بازارها، کاهش نقدشوندگی در بازارها و از دست رفتن کارایی بازارها خواهد شد. افزایش شفافیت باعث از بین رفتن نامتقارن بودن و در نهایت حذف رانت‌های اطلاعاتی می‌شود.

بازار مدیران حرفه‌ای: برای این که عزل و نصب مدیران در شرکت‌ها در جهت رفع منافع کلیه ذینفان و جامعه باشد، همچنین استقلال مدیریت حفظ شود، تضاد منافع بین کلیه ذینفعان و شرکت‌ها و جامعه مدیریت شود و شرکت‌ها پاسخگو، مسئولیت‌پذیر و شفاف باشند، لازم است که بازار مدیران حرفه‌ای وجود داشته باشد تا انتخاب مدیران از میان مدیران با پیشینه و عملکرد مشخص، انجام شود.

در بهبود عملکرد مدیریت، کانونها و سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO) می‌توانند نقش اساسی به عهده داشته باشند.

همچنین بحث حفظ محیط‌زیست، رعایت اخلاق حرفه‌ای و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی مدیران از جمله مواردی است که از طریق بازار مدیران حرفه‌ای و کانونهای پرسشگر، قابل پیگیری می‌باشند.

ارتباط تنگاتنگی بین مفاهیم راهبری شرکتی وجود دارد و هیئت‌مدیره در ایجاد سازمان‌های پاسخگو، مسئولیت‌پذیر و شفاف، نقش اساسی ایفا می‌کند.

سرمایه‌گذاری خارجی: دیدگاه‌ سرمایه‌گذاری خارجی بر این اساس است که منابع مازاد بتواند بسته به میزان رشد و توسعه‌یافتگی یا امکانات، به محیط‌های دیگری حرکت کند و در آن محیط اثربخشی داشته باشد. شفافیت در سیاست‌های اقتصادی برای سرمایه‌گذاران خارجی دارای اهمیت زیادی است. از جمله دلایل آن می‌توان به کاهش هزینه های اضافی از قبیل هزینه های اضافی مربوط به ارائه نکردن اطلاعات از سوی نهادهای دولتی و فساد مالی و رشوه‌خواری؛ تسهیل تصاحب و تملکهای شرکت‌های داخلی توسط نهادهای سرمایه‌گذاری خارجی؛ اطمینان از حفظ حقوق سرمایه‌گذاران خارجی و پایش وضعیت شفافیت سیاست‌های اقتصادی به وسیله نهادهای بین‌المللی و تاثیر آن بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران خارجی اشاره کرد.

علاوه بر موارد پیشگفته، افزایش شفافیت اطمینان می‌دهد که منافع حاصل از ایجاد ثروت در سطح کل بازار به صورت عادلانه‌ای توزیع می‌شود و تنها در اختیار عده اندکی از مشارکت‌کنندگان قرار نمی‌گیرد.

۲-۱۰-۸ ابعاد شفافیت در بازار سرمایه

بازار سرمایه یکی از رکن‌های بازار مالی است و نقش به‌سزایی در بسیج امکانات مالی و سرمایه‌ای به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشورها داشته و در بسیاری از کشورهای جهان نقش تامین مالی اعتبارات مورد نیاز بنگاه‏های اقتصادی را برعهده دارند (اکبری و جلیلیان، ۱۳۸۹).

بازار سرمایه که همان بازار عرضه و تقاضای منابع مالی است، زمانی می‌تواند نقش حیاتی خود را به‌خوبی ایفا کند که فرایند عرضه و تقاضای منابع مالی از تخصیص بهینه برخوردار باشد.

پیش‌شرط اصلی تخصیص بهینه منابع در بازار سرمایه، وجود کارایی در عملکرد آن است. تفاوت بازارهای مؤثر و کارامد سرمایه با بازارهای ناکارامد، در وجود اطلاعات و میزان دسترسی به آن است. هر چه اطلاعات‌ مرتبط با بازار سرمایه به صورت جامع، منسجم و تاثیرگذار بر فعالیت بازار، بیشتر باشد؛ تاثیرگذاری بازار سرمایه بر رشد و توسعه اقتصادی نیز بیشتر خواهد شد.

شفافیت در بازار سرمایه به معنای شفاف بودن اطلاعات ‌در مورد شرکت‌هایی است که سهام آن ها مورد معامله قرار می‌گیرد. اطلاعات جزء جدایی‌ناپذیر فرایند تصمیم‌گیری است و هر چه شفافتر و دسترس‌پذیر‌تر باشد، می‌تواند به گرفتن تصمیم‌های صحیحتری در زمینه تخصیص بهینه منابع منجر شود. این امر در نهایت، دستیابی به کارایی تخصیصی (که هدف نهایی بازار سرمایه است) را به دنبال دارد.از این‌رو، وجود اطلاعات شفاف در بازار سرمایه نقشی مؤثر در کاهش هزینه اطلاعات و مبادلات و بهبود فرایند تصمیم‌گیری دارد (تجویدی،۱۳۸۷). در صورت شفافیت بازار، هیچ فردی نباید بتواند به علت دسترسی به اطلاعاتی خاص، معامله‌ای انجام دهد که دیگران به‌دلیل نداشتن آن اطلاعات قادر به انجام آن نیستند. هر چه اطلاعات شفافتر باشد، امکان رقابت سالم و مساوی برای کسب بیشترین سود نیز برای همه بیشتر فراهم می‌‌شود. کمبود اطلاعات باعث افزایش هزینه مبادلات و ناتوانی بازار در تخصیص بهینه منابع و بروز بحران‌ها و نوسانهای شدید در بازار سهام می‌شود.

در اینجا لازم به یادآوری است که بازارها ظروف مرتبط هستند و شفافیت در بخش واقعی اقتصاد، بازار پول، بازار ارز و بازار کالا می‌تواند منجر به کارایی در بازار سرمایه شود.

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۸ توسط کیم و پارک (کیم و همکاران, ۲۰۰۸) روی بازار سرمایه ۴۳ کشور انجام شد، نشان داد که بین دستکاری قیمت در بازارهای سرمایه، دامنه نوسان و شفافیت اقتصادی ارتباط وجود دارد. ‌بر اساس مطالعه انجام‌شده برای اندازه‌گیری شفافیت، از سه متغیر فساد اقتصادی، قوانین و مقررات مناسب، ضمانت اجرا و نبود تقارن اطلاعاتی در سطح جامعه استفاده شد.مطالعه نشان داد کشورها با سطح بالای فساد و کیفیت نامناسب قوانین، دارای دامنه قیمت محدودتری می‌باشند. به‌عبارت دیگر، ناظران بازار از دامنه قیمت برای کنترل بازار و جلوگیری از دستکاری قیمت استفاده می‌کنند.

۲-۱۰-۹ ماهیت شفافیت گزارشگری در متون مالی

در نگاهی کلی، شفافیت یعنی دست‌یابی گسترده به اطلاعات مربوط و اتکاپذیر در خصوص عملکرد دوره‌ای، موقعیت مالی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری،‌ راهبری شرکتی،و ریسک شرکت‌های تابعه^[۱۹] (اسمیت و همکاران، ۲۰۰۳).

اما از دیدی دقیقتر، شفافیت عموماً به سه دسته تقسیم می‌شود؛‌

۱) تعریفهای مبتنی بر ذینفعان اطلاعات،

۲) تعریفهای مبتنی بر مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌،

۳) شفافیت از ابعاد قانون. (طاهری، ۱۳۸۹)