در ایران بر اساس مطالعه‌ای که سردارآبادی (۱۳۸۵) به منظور بررسی میزان شیوع اختلال اضطراب اجتماعی در دانشجویان دانشکده روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد انجام داده است، ۷/۶ درصد افراد را دارای اضطراب اجتماعی خیلی زیاد، ۷/۱۱ درصد را دارای اضطراب اجتماعی زیاد، ۹/۱ درصد را دارای اضطراب اجتماعی خفیف و ۸/۸ درصد را بدون اضطراب اجتماعی ارزیابی ‌کرده‌است. همچنین در یک مطالعه مقطعی– توصیفی، ۲۹۴۴ دانش‌آموز در شهر کرمان توسط ملاک‌های تشخیصی DSM-IV مورد سنجش قرار گرفتند. ۶/۱۴ درصد از دانش‌آموزان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بودند. نسبت زن به مرد ۸/۱ بود و بین سابقه خجالتی بودن در کودکی و سابقه تنبیه بدنی نیز رابطه معنادار وجود داشت. به طور کلی در پژوهش طالع‌پسند و نوکانی (۲۰۱۰) میزان شیوع اختلال اضطراب اجتماعی در ایران را ۱/۱۰ درصد گزارش کرده‌اند که این آمار بالاتر از تحقیقات مشابه در غرب است (غفاری نژاد، ۱۳۸۷).

۲-۱-۱-۲-تفاوت‌های جنسیتی در اضطراب اجتماعی

در مطالعات همه‌گیرشناسی زن‌ها ۴/۱ بار بیشتر از مردها به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا می‌شوند (ایتون^[۱۰۲]، ویچن^[۱۰۳] و مگی^[۱۰۴]، ۱۹۹۶؛ به نقل از انگ^[۱۰۵] و هیمبرگ، ۲۰۰۷) اما در نمونه های بالینی عکس این موضوع صادق است. دلایل این تفاوت معلوم نیست (سادوک و سادوک، ۲۰۰۳) اما ممکن است بدین دلیل باشد که نقش‌های مردانه سنتی به جرات بیشتری در طول زندگی نیاز دارند؛ ‌بنابرین‏ علائم اختلال اضطراب اجتماعی احتمالاً برای مردان نگران‌‌کننده‌تر است (چپمن^[۱۰۶]، ۱۹۹۵؛ به نقل از لیهی و هالند، ۲۰۰۰؛ ترجمه دهقانی، ۱۳۸۵).

۲-۱-۱-۳-سبب شناسی

۲-۱-۱-۳-۱- تبیین‌های روان پویشی

در سال ۱۹۰۵ فروید نظریه‌ای مطرح کرد که بر مبنای آن، هراس ناشی از سرکوب‌گری کشاننده‌های لیبیدویی بر اثر منع‌های والدینی است و منجر به ایجاد اضطراب می‌شود که در نهایت به اشیا یا موقعیت‌های خنثی که مهار آن‌ ها آسان‌تر و مقابله با آن‌ ها سهل‌تر است جابجا می‌شود. در سال ۱۹۲۵ فروید با بازنگری نظریهٔ خود درباره هراس ‌به این نتیجه رسید که ترس اضطرابی در هراس، ترس از یک خطر تهدیدکننده یا خطری که فرد آن را تهدید کننده می‌داند، است. به طور خلاصه می‌توان گفت که از دیدگاه فروید در افراد مبتلا به هراس نه تنها تضعیف و از هم پاشیدگی مکانیزم‌های دفاعی مانند مبتلایان به اختلال اضطراب تعمیم یافته مشاهده نمی‌شود؛ بلکه بالعکس، از مکانیزم‌های دفاعی سرکوب‌گری و جابجایی به صورت مفرط استفاده می‌شود (دادستان،۱۳۸۵).

۲-۱-۱-۳-۲- تبیین‌های انسانی نگر و هستی نگر

نظریه پردازان انسانی‌نگر و هستی‌نگر بر این باورند که هراس و اختلال‌های تعمیم یافته مانند هر اختلال روانی دیگر، هنگامی بروز می‌کند که افراد خود را صادقانه مورد پذیرش قرار نمی‌دهند و در عوض به افکار و تغییر افکار، هیجان‌ها و رفتار خود می‌پردازند. این موضع گیری‌های دفاعی، در نهایت خاصیت ترس‌آور پیدا می‌کند و در مرحله بعد پاسخ‌های گریز یا اجتنابی فرد که برای تقلیل اضطراب لازم است، منجر به تشکیل علایم بیماری می‌شود.

۲-۱-۱-۳-۳- تبیین‌های رفتاری

از دیدگاه رویکرد رفتاری یکی از راه‌های اکتساب واکنش‌های هراس بر اساس الگوبرداری یعنی از راه مشاهده و تقلید است. مشاهده ترس دیگران از پاره‌ای اشیا یا رویدادها می‌تواند ترس‌هایی را در برابر همان اشیا و رویدادها در مشاهده‌کننده ایجاد کند (دادستان، ۱۳۸۵). آن‌ ها که واجد اختلال‌های هراسی هستند ترس یا اجتناب از تعداد محدودی از موقعیت‌ها یا اشیا را آموخته‌اند؛ در حالی که طیف این‌گونه ترس‌ها در مبتلایان به اضطراب تعمیم یافته بسیار گسترده است. اساسی‌ترین شیوه های معمول اکتساب واکنش‌های ترس نسبت به اشیا یا موقعیت‌هایی که به خودی خود خطرناک نیستند عبارت‌اند از: الف) شرطی شدن کلاسیک، ب) الگوبرداری، ج) یادگیری اجتنابی (دادستان، ۱۳۸۵).

۲-۱-۱-۳-۴- تبیین‌های شناختی

اغلب نظریه پردازان شناختی بر این نکته تأکید دارند که اختلال‌های اضطرابی از باورهای نامناسب ناشی می‌شوند. در آغاز دهه ۱۹۶۰، بک و الیس^[۱۰۷] با گسترش نظریه های شناختی به قلمرو روانشناسی مرضی، فرایندهای شناختی را به منزله محور اصلی رفتار، فکر و هیجان تلقی کردند (دادستان، ۱۳۸۵). بیشتر شواهد شناختی مربوط به پردازش سوگیرانه اطلاعات به ویژه سوگیری‌های توجه، تفسیر و قضاوت می‌باشد. تا آنجا که مدل‌های شناختی تبیین‌کننده اختلال اضطراب اجتماعی (نظیر نظریه بک، امری و گرینبرگ، ۱۹۸۵؛ کلارک و ولز، ۱۹۹۵؛ راپی و هیمبرگ، ۱۹۹۷؛ به نقل از راپی و اسپنس، ۲۰۰۴)، همگی به نقش یک عامل مهم در ایجاد و حفظ اختلال اضطراب اجتماعی اشاره کرده‌اند و آن پردازش سوگیرانه اطلاعات است. به منظور احاطه بیشتر بر سبب‌شناسی شناختی اختلال اضطراب اجتماعی مدل‌های شناختی ارائه شدند.

۲-۱-۱-۳-۴-۱- الگوی طرحواره‌ای بک

افراد حریص و طماع به دلیل جهل و نادانی خود بیش از نیاز به زندگی علاقه به مال و ثروت دارند که یک رفتار غیرعقلانی است.

افزایش و کسب آگاهی سبب می­ شود که انسان شرایط مناسبی را برای کسب فضائل اخلاقی به دست آورد و جهل و نادانی محیط آماده­ای را در فکر و جان انسان برای رویش خارهای رذایل فراهم می­سازد.

اخلاق در نهج‌البلاغه

نهج‌البلاغه را به جد ‌می‌توان منشور اخلاقی در فرهنگ اسلامی نامید. جورج جرداق نهج‌البلاغه را آینه اخلاق صحیح انسانی می­داند و می­گوید : «نهج‌البلاغه در طرفداری از حقیقت و نابود ساختن باطل، نیرویی فوق‌العاده است. در آشکار ساختن مظاهر طبیعت و به دنبال آن در تعظیم آفریدگار جهان و اثبات قدرت بی­مانندش، سخن­گوی آگاه است. »( مطهری،ص ۹۵).

نهج‌البلاغه، جنبه­ های متعددی از اخلاق معنوی و دینی را عرضه می­ کند. همین نکته راز توجه بسیاری از بزرگان در طول تاریخ بشری بدین کتاب است. بی­تردید در جهان اسلام پس از قرآن کریم کتابی وجود ندارد که تا این اندازه ذهن و روان افراد متفاوت را به خود جلب کرده باشد. خلاصه آنکه در نهج‌البلاغه آینه تمام نمایی آر خالق فردی، جمعی و الهی را مشاهده می­کنیم.

اخلاق در اندیشه علوی

امام علی (ع) حسن خلق و صداقت را سرآمد ایمان معرفی کرده، می­فرماید :

« رأس الایمان حسن الخلق و التحلی بالصدق» (فهرست غررالحکم،۱۳۷۷، ص۹۴) ؛ « سرآمد تمام وظایف اخلاقی برای افراد ‌با ایمان این است که خود را به اخلاق پسندیده متعلق سازند و به زیور راستی و راست‌گویی بیارایند.»

‌بنابرین‏، اهمیتی که اسلام برای اخلاق حمیده قائل نیست. اسلام پاداش هر عمل شایسته را مبتنی به حسن خلق می­داند.

امام صادق (ع) فرمود :

«ان الله تبارک‌وتعالی لیعطی العبد من الثواب علی حسن الخلق کمایعطی المجاهد فی سبیل الله یغدوا علیه و یروح» (بحارالانوار،ج ۶۸، ص ۳۷۷).

« خداوند به بنده خود در مقابل حسن خلق،پاداشی می­دهد همانند اجر مجاهد درراه خود ،که روز و شب در فعالیت و کوشش باشد.»

خداوند انسان را زیبا و نیکو آفرید، لیکن این انسان است که باید اخلاق شایسته کسب کند و خود را به زیور آن نیز بیاراید.

جریربن­عبدالله می­گوید: پیامبر خدا (ص) در خطاب به من فرمود :

«انّک امر^ء قد احسن الله خَلقک فَاَحسِن خُلقک.»( سفینه البحار، ج ۱، ص ۴۱۰).

« ای جزیره! خداوند تو را نیکو آفرید،تو نیز با حسن خلق و زیبایی­های اوصاف حمیده، صورت باطنی خویش را پسندیده و شایسته ساز.».

حضرت امیر (ع) می­فرماید:

« حسن الخُلق للنفس و حسن الخَلق للبدن.»( فهرست غرور الحکم،۱۳۷۷، ص۹۵).

« خلق نیکو و زیبا برای جان آدمی و خلقت نیکو برای بدن و جسم انسان است.»

اخلاقی یکی از شعبه­های حکمت عملی است که آن را علم چگونه زیستن دانسته ­اند. بر اساس قواعد اخلاقی، رفتار انسان برای دستیابی به سعادت و کمال توجیه می­ شود و نیک و بد و به‌طورکلی وظایف فردی و اجتماعی انسان مشخص می­ شود(دکتر رزمجو،۱۳۸۴).

محاسن اخلاقی و مکارم اخلاقی صفات پسندیده آدمی را تشکیل می­دهد. محاسن اخلاقی به صفاتی گفته می­ شود که نتها در رفتار ظاهری او انعکاس دارد ولی ممکن است شخصیت عالی نداشته باشد؛ همانند تمیزی و آراستگی ظاهری، خوش‌رویی، رعایت آداب اجتماعی در برخورد با دیگران که صاحب این صفات گرچه از محاسن اخلاقی برخوردار هست و رفتار ظاهری او پسندیده است ولی ممکن است فردی ستمگر، دورو، در حدّ حیوانیت سقوط کرده باشد( دکتر رزمجو،۱۳۸۴).

مکارم اخلاقی به صفاتی گفته می­ شود که در درون و جان آدمی جای گرفته باشد همانند خداترسی، نوع‌دوستی،عدالت‌خواهی، راستی و درستی که باعث عظمت شخصیت می­ شود و از او انسانی وارسته و عالی و متعالی می­سازد و صاحب آن به‌مراتب کمال و کرامت آدمی نائل می­ شود( نهج‌البلاغه،خطبه۱۹۲).

امام علی _علیه‌السلام _ در نهج‌البلاغه به مکارم اخلاقی توجه داده، و از محاسن اخلاقی به نیکی یادکرده و رعایت آن‌ ها را به انسان­ها توصیه ‌کرده‌است.

تربیت چیزی جز آموزش آداب پسندیده و متعلق کردن فرد به اخلاق نیکو به منظور شکوفایی استعدادها و تلطیف عواطف و احساس­های او نیست. در واقع، ‌با تربیت سعی می­ شود تغییر­هایی مطلوب در وجود انسان برای رسیدن به کمال ایجاد شود ( همان، ص۱۴۰-۱۴۱).

حال که مفهوم اخلاق و تربیت روشن نمودیم و رابط آنان را دانستیم به بحث پیرامون تربیت اخلاقی می­پردازیم.

ساختار اخلاقی و تربیتی نهج‌البلاغه

اهمیت اصول تربیت اخلاقی نهج‌البلاغه آنگاه روشن می­ شود که با سایر مکتب­ها و مبانی تربیتی آن‌ ها سنجیده شود؛ زیرا مکتب‌ها و مذهب­هایی هستند که مادی بودن و علاقه­های دنیایی را به طور مطلق نفی ‌می‌کنند و به زنگی دنیایی بادید تحقیر می­نگرند؛ همانند دین هندو و بودا؛ یا شیوه­ هایی که در ریاضت­های شاق جسمانی جوکیان و یا بعضی از صوفیه و یا در رها نیت مسیحی مشاهده می­ شود که به‌اصطلاح تنها درصدد تعالی روح هستند و کالبد جسمانی خود را از بهره‌وری نعمت­های حلال خداوندی بی­بهره ساخته­اند(همان).

در مقابل، مکتب­هایی چون کمونیست یا کاپیتالیسم وجود دارند که اساس آن‌ ها بر ماده‌گرایی استوار است و پیروان آنان جز به نان و اقتصاد و رفاه مادی و لذت­های جسمانی نمی­اندیشند و در نتیجه، در فساد و تباهی غوطه­ورند (همان، ص۱۳۸).

مکتب تربیتی نهج‌البلاغه – که ‌بر جهان بینی توحیدی اسلام استوار است – دربردارنده‌ی تعادل و هماهنگی بین امور مادی و معنوی است،و مکتبی است که مادی بودن را اصل می­داند ولی هدف بودن آن را انکار می­ کند. این مکتب بر نردبان مادی بودن، انسان را به صعود بر بام بلند آفرینش و به سوی خداوند دعوت می­ کند وزندگی معنوی را بر بنیاد وزندگی مادی بنا می‌سازد(همان،ص۱۳۹).

در مکتب نهج‌البلاغه به پرورش انسان صالح مو من توجه شده و هر دو بعد جسم و روح و جنبه­ های مادی و معنوی، دنیایی و آخرتی او موردتوجه قرارگرفته است. اگر برخی از روش‌های تربیتی تنها به جنبه ­محسوس و مادی نگریسته­اند یا تنها به جنبه روحانی انسان توجه کرده ­اند یا برخی اصالت اجتماع را مطرح ساخته­اند نهج‌البلاغه با جامعیت خاص، برای همه نیاز­های فردی و اجتماعی، مادی و معنوی آدمی چاره‌اندیشی ‌کرده‌است. روش تربیتی نهج‌البلاغه متناسب با فطرت و سرشت بشری بوده و تمامی احتیاج­های جسمی و روانی و فردی و اجتماعی انسان را موردتوجه قرار داده است(همان،ص۱۳۷).

شخصیت والای حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ خود نمونه کامل تربیتی اسلام متبلور عینی تفکر وبینش توحیدی است، آن حضرت از سنین کودکی در کنار پیامبر اکرم ـ صلی‌الله علیه آله ـ و تحت سرپرستی آن انسان بزرگ قرار گرفت و پرورش یافت.

ابعاد روحی و مکارم والای آن حضرت یا فرهنگ زلال وحی و قرآن شکل‌گرفته و تا آنجا پیش رفت که، قرآن ناطق و مفسـّر و شارح راستین این کتاب مقدس گردید. آن حضرت ‌در مورد دوران کودکی که در دامن تربیتی پیامبر اکرم ـ صلی‌الله علیه وآله ـ پرورش می­یافت،فرموده است:

۳٫ در این تحقیق از مدل تاکرو و زووین برای برآورد اقلام تعهدی اختیاری استفاده شده است. ‌بنابرین‏ پیشنهاد می شود از سایر مدل های مربوط به برآورد استفاده گردد.

۴٫ پیشنهاد می شود محقق آینده در شرایط هموارسازی سود رابطه و تاثیر متغیر هموارسازی سود بر قیمت سهام را بررسی نماید تا مشخص شود در این شرایط هموارسازی سود چه تاثیری ( مثبت و منفی) بر قیمت سهام دارد.

۵-۵- محدودیت های تحقیق

در این تحقیق فقط اثر عدم اطمینان بر رابطه هموارسازی سود و قیمت گذاری بازار مطالعه شده که با توجه به وجود احتمالی عوامل مداخله گر از جمله تورم و سایر عوامل اقتصادی در سطح شرکت ها و جامعه ، که غیر قابل کنترل می‌باشد، اثرات این متغیرها می‌تواند در نتیجه گیری تاثیر قابل ملاحضه داشته باشد.

۵-۶- خلاصه فصل پنجم

در این فصل با بیان مقدمه مختصری، نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول نشان داد که هر چه عدم اطمینان محیطی افزایش یابد، رابطه بازده سهام و هموارسازی سود قوی تر نمی گردد و این بدان معنی است که هموارسازی سود بیشتر به قصد تحریف انجام می‌گیرد همچنین نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم نشان داد پایداری سود شرکت هایی که اقدام به هموارسازی سود کرده‌اند، در شرایط عدم اطمینان محیطی بیشتر نیست.

منابع فارسی

۱٫ آقایی، محمد علی و کوچکی، حسن ( ۱۳۷۵) ،گمانهایی پیرامون نمایش سود بررسی های حسابداری و حسابرسی دوره چهارم شماره ۱۴ و ۱۵ صفحه ۳۲-۴۹٫

۲٫ ایزدی نیا، ناصر و نظر زاده ،یاسر.( ۱۳۸۸).بررسی کیفیت سود و بازده سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. توسعه و سرمایه.دوره ۳٫ صفحات ۸۷- ۱۱۰٫

۳٫ حجازی،رضوان و قیطاسی،روح الله .( ۱۳۹۰).هموارسازی سود و عدم اطمینان اطلاعاتی بررسی های حسابداری و حسابرسی.دوره ۱۸٫صفحه ۶۳-۸۰

۴٫ پناهی، شریعت و سمائی،حسن.( ۱۳۸۳) .بررسی هموارساز سود وبازده تعدیل شده بر اساس ریسک. تدبیر.شماره ۱۴۶٫صفحه ۵۲-۵۶٫

۵٫ حقیقت،حمید و رایگان، احسان.( ۱۳۸۷).نقش هموارسازی سود بر محتوای اطلاعاتی سودها در خصوص پیش‌بینی سودهای آتی.بررسی های حسابداری و حسابرسی.دوره ۱۵٫ شماره ۵۴٫صفحه ۳۳-۴۶٫

۶٫خوش طینت،محسن و اسماعیلی، شاهپور.( ۱۳۸۵).رابطه کیفیت سود و بازده سهام. ‌فصل‌نامه مطالعات حسابداری.شماره ۱۲٫

۷٫ خواجوی، شکرانه و ناظمی،امین.( ۱۳۸۴).بررسی ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام با تأکید بر نقش اقلام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران بررسی های حسابداری شماره ۴۰ صفحه ۳۷-۶۰٫

۸٫دستگیر، محسن و رستگار، مجید.( ۱۳۹۰).بررسی رابطه بین کیفیت سود، اندازه اقلام تعهدی و بازده سهام با کیفیت اقلام تعهدی پژوهش های حسابداری مالی شماره ۱٫ صفحه ۱-۲۰٫

۹٫رحمان سرشت و حسین و ابراهیم نژاد.روح الله .( ۱۳۸۸).رویکرد مدیران به استراتژی در شرایط اطمینان محیطی.کنفرانس بین‌المللی مدیریت استراتژیک ۵۰-۶ اسفند ماه تهران.

۱۰٫ قائمی، محمد حسین ،قیطاسوند، محمود و توجکی،محمود. ( ۱۳۸۲).تاثیر هموارسازی سود بر بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی های حسابداری دوره ۱۰ شماره صفحه ۱۳۱-۱۵۰٫

۱۱٫ قائمی، محمد حسین، لیوانی، علی جمال و ده بزرگی،سجاد.( ۱۳۸۷).کیفیت سود و بازده سهام شرکت ها بررسی های حسابداری و حسابرسی شماره ۵۲ صفحه ۷۱-۸۸٫

۱۲٫ کردستانی، غلامرضا و ضیاالدین ، مجدی.( ۱۳۸).بررسی رابطه بین ویژگی های کیفی سود و هزینه سرمایه سهام عادی بررسی های حسابداری و حسابرسی.شماره ۴۸٫صفحه ۸۵-۱۰۴٫

۱۴٫ مجتهدزاده و احمدی .( ۱۳۸۸).کیفیت سود، اطلاعات حسابداری و مخارج سرمایه ای مجله پیشرفت های حسابداری دوره اول شماره اول.

۱۴٫ مرادی، مهدی.( ۱۳۸۶).بررسی بین اهرم مالی و هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تحقیقات مالی،دوره ۲۴ صفحه۹۹-۱۱۴٫

۱۵٫ مشایخی، بیتا مهرانی، کاوه و کرمی، غلامرضا.( ۱۳۸۴).نقش اقلام تعهدی اختیاری در مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی های حسابداری و حسابرسی شماره ۴۲ صفحه ۶۱-۷۴٫

۱۶٫نوروش، ایرج، سیاسی،سحر.(۱۳۸۴).بررسی رابطه ارزش های فرهنگی با هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق تهران بررسی های حسابداری شماره ۴۰ صفحه ۸۱-۹۶٫

۱۷٫نوروش،ایرج ،سیاسی، سحر.( ۱۳۸۴).بررسی مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق تهران علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز.دوره ۲۲ صفحه ۱۶۵-۱۷۷٫

۱۸٫هاشمی. عباس و صمدی،ولی اله .( ۱۳۸۸).آثار هموارسازی سود بر محتوای اطلاعاتی آن در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تحقیقات حسابداری شماره ۱٫صفحه ۱۴۸-۱۶۷

۱٫ Ahsan,Habib.Mahmud ,Hossain ,jiang)2011).Environmental uncertainty and the market pricing of earning smoothness .Advance in Internatonal accounting Vol:20(1).PP:31-60.

۲٫Barnea,J.Ronen and S.Sadan .(1976).Classificatory smoothing od income with extraordinary items.Uhe Accounting Review jan.

۳٫Beidleman Carl.1973.Income Smoothing .Thw role od management .The AccountingReview .48(4)(Octobr):653-667.

۴٫B.Dharan (1989).TheEffects of sales and collection Disclosures on cash flow forecasting and Income smoothing .Contempray Acconting Reseach .Spring pp.445-459.

۵٫Buchko.Aaron (1994).Conceptualization and measurement of environment uncertainty of the M.illes and Snow perceived environment uncertainty Scale.Academy of Mangment journal Vol:37.pp:410-475.

۶٫ Chambers Dennis(2005).Earning persistenceand the accrual anormaly,Working Paper,March.pp1-38,ssrn.com.

۷٫Dechow.p.sloan R.and Sweeny.(a).(1995).Detecting earninig managmentAcciunting Review.April.

۸٫Gerald.:obo,Jian ,Zhou.(2001).Disclosure quality and earnings Mang,ent .Asia-Pacific Journal of Accounting and Economies Vol:8.PP:1-20.

۹٫ Ghosh D.Olson 1.Environmental Uncertainty and Mangment Use of Discretional Accruals .www.ssrn.com.Vol:34.PP:188-205.

۱۰٫Jones.(1991).Earning mangment during import relief investigation.Journal of Accounting Research 29(2).

۱۱٫Hendrickson.Eldon .S.and Michel .F.Van Breda .(1992). Income Concepts for Financial Reporting Accounting Theory.Richard D,Irwin.Inc.

۱۲٫Lev.B & D. Nissim(2004).The persistence of the accrual anormaly Working Paper,PP.1-37.ssrn.com.

۱۳٫Martinaz,Antonio,Castro ,Migeal .(2011).The Smoothing Hypothesis Stock Return and Risk in Brazil.Brazillian Administration Review .Vol:8.pp1-20.

۱۴٫Millican .frances .(1986).Three types of perceived uncertainty abouat the enviromenta:state and response uncertainty.Academy of Management Review.Vol:12.PP.133-143.

سود حسابداری بر مبنای تعهدی شناسایی می‏ شود. معمولا استفاده از مبنای تعهدی موجب متفاوت شدن میزان سود عملیاتی گزارش شده با خالص جریان‏های نقدی حاصل از عملیات و گزارش یک سری اقلام تعهدی درصورت‏های مالی می‏ شود(ثقفی و‏هاشمی،۱۳۸۳).قسمتی از سود حسابداری نقدی می‏ باشد یعنی وجه نقد حاصل از عملیات شرکت (جریان وجه نقد ) در داخل این سود قرار دارد، و قسمتی از آن را اقلام تعهدی (تفاوت بین سود و جریان‏های نقدی ) تشکیل می‏ دهد. اقلام تعهدی تفاوت بین سود حسابداری و جریان وجوه نقد حاصل از عملیات را بیان می‏ کنند، بدین معنی که اقلام تعهدی مثبت بزرگ نشان دهنده فزونی سود گزارش شده نسبت به جریان وجوه نقد تولید شده توسط شرکت می‏ باشد. مطابق با ادبیات مالی اقلام تعهدی سود حسابداری به دو جز عادی (غیر اختیاری) و غیر عادی(اختیاری) قابل تقسیم است(رساییان و حسینی،۱۳۸۷).

بخش تعهدی سود به مراتب از بخش نقدی آن دارای اهمیت بیشتری در ارزیابی عملکرد شرکت می‏ باشد. وجه نقد به دست آمده در طی یک دوره مالی، اطلاعات مربوطی به حساب نمی‏آید، چون وجه نقد شناسایی شده مشکلات «زمانبندی» و «تطابق »را دارد که نمی‏تواند منجر به اندازه گیری نادرست عملکرد شرکت شود. اقلام تعهدی موجب تغییر یا تعدیل در شناسایی جریان‏های نقدی در طول زمان می ‏شوند و ‌بنابرین‏ اقلام تعدیل شده (سود)، عملکرد شرکت را بهتر ارزیابی می‏ کنند. به عنوان مثال، ثبت یک طلب، شناخت جرنان نقدی آتی در سود را سرعت می‏بخشد و زمان شناسایی آن را با زمان کسب منافع اقتصادی حاصل از فروش دارایی منطبق می ‏کند. به هر حال اقلام تعهدی اغلب مبتنی بر مفروضات و برآوردهایی هستند که در صورت اشتباه بودن باید در اقلام تعهدی و سود آتی اصلاح شوند. به عنوان مثال، اگر خالص دریافتی حاصل از یک طلب کمتر از برآورد اولیه باشد، ثبت بعدی هم وجه نقد وصول شده را نشان می‏ دهد و هم خطای براآورد را اصلاح می ‏کند. اعتقاد بر این است که خطاهای برآورد اقلام تعهدی و اصلاحات بعدی آن‏ها نوعی پارازیت تلقی و منجر به کاهش سودمندی اقلام تعهدی می ‏شوند، ‌بنابرین‏ کیفیت اقلام تعهدی سود به خاطر حجم خطای برآورد اقلام تعهدی کاهش می‏یابد.ژی (۲۰۰۱) نشان می‏ دهد اقلام تعهدی غیر عادی نسبت به اقلام تعهدی عادی ثبات کمتری دارند، وی همچنین نشان می‏ دهد اقلام تعهدی عادی نسبت به جریان‏های نقد عملیات ثبات کمتری دارند.

یکی از سوالات مهم در تحقیقات حسابداری، نقش سود حسابداری در قیمت گذاری اوراق بهادار است. شواهد تجربی نشان می‏ دهد که سود تعهدی نقش مهمی در فرایند ارزش گذاری بازی می ‏کند، زیرا مشکلات زمان بندی و عدم تطابق نهفته در ارقام وجوه نقد را کاهش می‏ دهد. به هر حال، قابل اتکا بودن و مفید بودن اقلام تعهدی مورد تردید است، چرا که مدیران قادرند آن‏ها را دستکاری کنند تا سود گزارش شده را سازگار با اصول پذیرفته شده حسابداری و مطابق با میل خود تعدیل نمایند. اگر مدیریت، سود را فرصت طلبانه دستکاری کند، این اختیار مدیریت می‏تواند سود گزارش شده را تحریف نماید. از طرف دیگر، مدیریت می‏تواند از طریق اجازه پخش اطلاعات محرمانه، سبب افزایش بار اطلاعاتی سود شود.

‌بنابرین‏ می‏توان گفت اقلام تعهدی حسابداری با تطابق دادن هزینه‏ ها با درآمدهای حاصل شده در یک دوره مالی، جریانات نقدی را بدون در نظر گرفتن زمان وقوع، به سود خالص تبدیل می‏ کنند. این اقلام انتظارات مدیران از رویدادهان احتمالی آتی را نشان می ‏دهند از این رو احتمالا دارای مقادیری از خطای اندازه گیری می‏ باشند. علاوه بر این، اقلام تعهدی ممکن است به خاطر دستکاری‏های آگاهانه مدیریت (مدیریت سود) و یا اعمال دیدگاه های شخصی نیز دارای انحرافاتی باشند. لذا لازم است سرمایه گذاران جهت دستیابی به درک کاملی از معنای ارزشی اقلام تعهدی متحمل هزینه قابل توجهی برای پردازش اطلاعات شوند. سرمایه گذارانی که در فهمیدن ارزش اقتصادی واقعی اقلام تعهدی کند عمل می‏ کنند، در سال جاری ارزش درستی از این اقلام را نخواهند داشت (اسلون،۱۹۹۶). قسمت اعظم این ارزش گذاری نادرست اقلام تعهدی را می‏توان به اقلام تعهدی غیر عادی نسبت داد (ژی،۲۰۰۱). ارزش گذاری نادرست اقلام تعهدی بیانگر این واقعیت است که سرمایه گذاران ،به طور میانگین، قادر به درک اطلاعات موجود در اقلام تعهدی نیستند. در نتیجه گروه خاصی از سرمایه گذاران آگاه مانند افراد درون سازمانی و مالکین نهادی قادر خواهند بود تا با بهره گیری از این ارزش گذاری نادرست اقلام تعهدی، فعالیت‏های تجاری خود را به سمت سود سوق دهند. با توجه به موارد فوق می‏توان انتظار داشت که اقلام تعهدی باعث ایجاد ناهمسانی اطلاعاتی در بازار شده، برتری اطلاعاتی سرمایه گذاران آگاه را افزایش داده و منجر به عدم تقارن اطلاعاتی در بازار گردد.

۲-۱۰ مالکیت نهادی و عدم تقارن اطلاعاتی:

ترکیب سهام‌داران در کشورهای مختلف متفاوت می‏ باشد. در برخی از کشورها همانند فرانسه، واحدهای تجاری کوچک و متوسطِ دارای مالکیت خانوادگی زیاد هستند. در کشورهایی مثل آلمان، بانک‏ها اکثریت سهام شرکت‏های بزرگ را در اختیار دارند. در برخی کشورها همانند ایران مالکیت دولتی بخش عمده ای را تشکیل می ‏دهند و در کشورهای مثل آمریکا و انگلیس گسترده ترین سطح مالکیت عمومی دیده می‏ شود. منظور از مالکیت نهادی میزان مالکیت سهام یک شرکت توسط شرکت‏های سرمایه گذاری، سازمان‏ها و نهادهای عمومی، سازمان‏های دولتی و سایر شرکت‏ها می‏ باشد.

در شرکت‏های با سهام‌داران بسیار در قالب اشخاص حقیقی، سهام‌داران جهت نظارت بر عملکرد مدیران و ارزیابی چشم اندازهای تجاری شرکت، به طور عمده ای بر اطلاعات در دسترس عموم اتکا می‏ کنند. این در حالی است که سهام‌داران نهادی دارای مزیت نسبی در جمع‌ آوری اطلاعات بوده و به اطلاعات داخلیِ با ارزش درباره چشم اندازهای شرکت و استراتژی‏های تجاری دسترسی دارند. ‌بنابرین‏ یک نقش بالقوه برای سهام‌داران نهادی بزرگ فراهم نمودن مکانیسمی معتبر برای انتقال اطلاعات به بازارهای مالی یا به عبارت دیگر سایر سهام‌داران می‏ باشد. طبق تحقیق چیدمبران و جان ^[۲۳](۲۰۰۰) سهام‌داران نهادی بزرگ می ‏توانند اطلاعات محرمانه ای را که مدیران شرکت کسب می‏ کنند به سایر سهام‌داران منتقل نمایند. در این زمینه تحقیقات مختلف دیگری انجام شده است که از آن جمله می‏توان به تحقیقات جاکوبسون و آکر^[۲۴] (۱۹۹۳) و همچنین جیانگ و کیم^[۲۵] (۲۰۰۰) اشاره کرد. تحقیق اول به بررسی مقایسه ای عدم تقارن اطلاعات بین بازار سرمایه ژاپن و آمریکا پرداخته است. نتایج نشان می‏ دهد که بازار سرمایه ژاپن اطلاعات مربوط به سودآوری آتی را زودتر از بازار سهام آمریکا در قیمت سهام منعکس می ‏کند. چرا که به دلیل ساختار مالکیتی شرکت‏ها، سهام‌داران ژاپنی در مقایسه با آمریکایی‏ها از چشم اندازهای آتی شرکت بهتر آگاه هستند.تحقیق جیانگ و کیم به بررسی تفاوت‏های عدم تقارن اطلاعات بین شرکت‏های ژاپنی بسته به سطح مالکیت سهام آن‏ها توسط شرکت‏های دیگر پرداخته است.

1. موضوع جرم

بر اساس مواد ۳ و۴ و ۵ این قانون موضوع جرم داده ­های واجد ارزش اطلاعاتی برای امنیت داخلی و خارجی است و داده ­های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه­های رایانه­ای و مخابراتی است. که داده ­های سری در تبصره یک ماده ۳ بیان شده عبارت است از « داده ­های سری داده­هایی است که افشای آن ها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه می­زند» لذا مبناء سری بودن داده ­ها در تبصره ۲ همان ماده موکول به آیین­ نامه­ی نحوه تعیین و تشخیص داده ­های سری گردیده که ملاک و مبناء تشخیص خواهد بود و موضوع امنیت مندرج در تبصره ۱ ماده ۳ همان امنیت داخلی و خارجی بوده چرا که لفظ به صورت مطلق به­کار رفته است.

1. وسیله ارتکاب جرم

نوع وسیله در جرم جاسوسی کلاسیک بی تأثیر بود. و هر نوع وسیله­ای که باعث ارتکاب گردد مشمول آن می­گردد و در واقع وسیله بی تأثیر بوده ولی در جرم جاسوسی رایانه­ای از طریق وسایلی که بتوان با فضای مجازی بتوان ارتباط بر قرار نمود از قبیل رایانه و وسایل مخابراتی واقع می­ شود.

1. نتیجه جرم

جرم جاسوسی رایانه­ای بر خلاف جرم جاسوسی سنتی مطلق است و نتیجه جرم تأثیری در تحقق آن ندارد چون به جهت سنگین و عواقب جرم جاسوسی نباید آن را مستلزم ارتکاب رفتارهای مجرمانه دانست این چنین است که در بند الف ماده ۳ مقرر می­دارد «هر کس به طور غیر مجاز نسبت به داد­ه­­های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه­های رایانه­ای یا مخابراتی یا حامل­های داده مرتکب اعمال زیر شود به مجازات­های مقرر محکوم خواهد شد: الف) دسترسی به داده ­های مذکور یا تحصیل آن ها یا شنودی سری در حال انتقال … ».

گفتار سوم) رکن روانی جرم جاسوسی رایانه­ای

جرم جاسوسی رایانه­ای جرم عمدی محسوب می­ شود و مرتکب باید سوءنیت عام به ارتکاب این جرم داشته باشد و ارتکاب آن را اراده کرده باشد و با علم به اینکه داده ­های سری یا به طور کلی سری می­باشند و او مجوز قانونی برای دسترسی به آن داده ­ها را ندارد اقدام نماید و از آنجا چون در بحث عنصر روانی جرایم قصد عام و خاص مطرح ‌می‌باشد. در تحقق عنصر معنوی جرم موضوع بند «الف» ماده ۳ قانون جرایم رایانه­ای سوءنیت عام جهت احراز کفایت می­ نماید ولی در تحقق عنصر معنوی جرم جاسوسی رایانه­ای در سایر بندهای ماده ۳ علاوه به سوءنیت عام سوءنیت خاص (آگاهی از فاقد صلاحیت بودن و یا بیگانه بودن) لازم است.

از آنچه گفته شد معلوم می­ شود برخی از جرایم رایانه­ای در قانون فوق الذکر عمدی و برخی ئیگور نیازمند رابطه علیت میان واقعه (دسترسی افراد فاقد صلاحیت به داده ­های سری در سامانه­های رایانه­ای و مخابراتی) و خطا مرتکب احراز شود.

فصل چهارم

جرایم علیه حیثیت معنوی در فضای مجازی

جرایم علیه حیثیت معنوی برخواسته از حقوق کیفری سایبری است که در کشورهای دیگر جا افتاده است که موضوع جرایم علیه حیثیت معنوی اشخاص، آبرو، حیثیت و اعتبار اشاخص ‌می‌باشد از جمله جرایم این مجموعه ‌می‌توان هرزه نگاری نشر اکاذیب و افشای سر اشاره نمود که با اقدامات صورت گرفته از سوی تبهکاران در یک زمان بسیار کوتاه میلیون­ها کاربر رایانه­ای می ­توانند نسبت به مشاهده و اطلاع از آن در فضای مجازی دسترسی پیدا کنند.

جرایم علیه حیثیت معنوی را نمی­ توان مترادف با عنوان جرایم علیه اشخاص به کار برد. زیرا عنوان جرایم علیه اشخاص، عنوان عامی ‌می‌باشد که جرایم علیه تمایمت جسمانی را تیز در بر ‌می‌گیرد. موضوع این دسته از جرایم، صحت و سلامت جسم افراد ‌می‌باشد که جرایم علیه تمامیت جسمانی را تیز در بر ‌می‌گیرد. موضوع این دسته از جرایم، صحت و سلامت جسم افراد ‌می‌باشد. از جمله جرایم علیه تمامیت جسمانی ‌می‌توان به ایراد ضرب و جرح و قتل اشاره کرد. لذا ملاحظه می­گردد که در فضای سایبری تا به حال امکان تحقق جرایم علیه تمامیت جسمانی وجود ندارد، چون ارتکاب این جرایم مستلزم وجود مرتکب و قربانی در محیط عینی ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ وجه تمایز بین جرایم علیه حیثیت معنوی با جرایم علیه تمامیت جسمانی در این است که در اولی، آبرو، اعتبار و شخصیت قربانی دچار آسیب می­ شود در حالی که جسم او سالم است و لی در جرایم علیه تمامیت جسمانی به جسم و بدن قربانی آسیب وارد می­ شود.

لذا در این فصل سعی می­ شود انواعی از جرایم علیه حیثیت معنوی مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد.

مبحث اول) هرزه نگاری

در قوانین، تعریف قانونی از هرزه نگاری تا به حال به عمل نیامده و هر کس هر نوع رفتار مجرمانه­ای که مسائل اخلاقی در ان طرح نماید را تحت عنوان هرزه نگاری قلمداد می­نمایند و تفسیری مرسع از آن به عمل می ­آورند. هر چند که هرزه نگاری عبور از خط قرمز اخلاق بوده و حرمت­های اخلاقی و عفت را از بین می­برد و مجرمانه بودن این اعمال بر کسی پوشیده نمی ­باشد ولی تفسیر وسیع از این موضوع به طوری که جرامی علیه عفت و اخلاق را معادل آن قرار دهند صحیح نمی ­باشد چرا که صرفاً بخشی از جرایم خلاف اخلاق و عفت را ‌می‌توان زیر مجموعه هرزه نگاری عنوان نمود از سوی دیگر خلاف عفت و اخلاق عمومی بودن هرزه نگاری محرز ‌می‌باشد، چه اینکه در غیر این صورت برخی فعالیت­های هنری و پزشکی و … رانیز که در آن ها عریانی نقش دارد را باید مشمول هرزه نگاری دانست که این صحیح نمی ­باشد و قانون مجازات اسلامی این موارد را مد نظر داشته است.

واژه هرزه در فرهنگ واژگان فارسی به معنی بیهوده، بی­فایده، عیاش، فاسد، به کر می­رود ^[۶۴]۱ و نگاری ^[۶۵]۲ از ریشه نگاریدن و نگاشتن به معنی نوشتن و نقاشی کرن است، اما در واقع این ترجمه لفظی موضوع را به سوی پورنوگرافی سوق می­دهد. پورنوگرافی در واقع همان نمایش دادن بدن عریان انسان یا عمل جنسی که با هدف تحریک جنسی صورت بگیرد. که آثار هرزه نگاری بر همین اساس نمایش عریان بدن اسنان و یا عمل جنسی در قالب فیلم، تصاویر و … که با هدف تحریک جنسی تولید می­ شود، بود.

گفتار اول

الف: روش­های تولید هرزه نگاری

1. نقاشی

یکی از قدیمی­ترین روش ایجاد هرزه­نگاری که حتی بر روی دیواره غارها در برخی کشورها وجود دارد، هرزه­ نگاری از طریق نقاشی­ها ایجاد شده بر روی آن ها است.

این روش نیز همانند نقاشی از روش­های قدیمی هرزه­ نگاری بوده که از واژه­ های تحریک آمیز معمولاً جهت این موضوع استفاده می­کردند.

1. صوتی

با توسعه وسایل الکترنیکی و رایانه­ای وسایل صوتی نیز در ایجاد هرزه­ نگاری سهم عمده­ای داشته به طوری که در کنار فیلم و عکس به عنوان مهم­ترین وسایل ایجاد هرزه­ نگاری ‌می‌توان از آن ها یاد نمو