برای آزمون همبستگی پیاپی در جملات خطا از آزمون دوربین واتسون استفاده می‌شود. آزمون دوربین واتسون بر مدل خطای خود همبسته مرتبه اول مبتنی است. مقدار آماره این آزمون در دامنه ۰ و ۴ قرار دارد. اگر دوربین واتسون ۲ باشد نشان می‌دهد که خطاها از یکدیگر مستقل‌اند (عدم خود همبستگی). چنانچه این آماره در بازه ۵/۱ تا ۵/۲ قرار گیرد فرض صفر آزمون (عدم خود همبستگی خطاها) پذیرفته می‌شود و در غیر این صورت فرض صفر رد می‌شود.

۳-۱۰- ابزار تجزیه‌ و تحلیل داده ها

در این پژوهش، برای تجزیه‌ و تحلیل اولیه داده ­ها و محاسبه متغیرهای پژوهش از نرم‌افزار ۲۰۱۳ Excel و به منظور انجام آزمون‌های آماری مطرح‌شده از نرم‌افزار ۷ Eviews استفاده شده است.

۳-۱۱- خلاصه فصل

در این فصل، ابتدا روش انجام پژوهش و فرضیه ­های پژوهش بیان گردید. در ادامه، نحوه اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش شامل تجدید ارائه صورت‌های مالی، انواع شاخص‌های رشد، اندازه، اهرم مالی، سود تقسیمی و سودآوری شرکت ارائه شد. سپس قلمرو و جامعه آماری پژوهش و روش گردآوری داده ها مورد بررسی قرار گرفت. درنهایت روش تجزیه و تحلیل داده ­ها و آزمون فرضیه ­ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ­ها معرفی گردید.

فصل بعد به تجزیه‌ و تحلیل اطلاعات جمع ­آوری شده و تفسیر نتایج حاصل از آن اختصاص دارد.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱- مقدمه

در فصل پیش ابتدا روش انجام پژوهش و فرضیه ­های پژوهش بیان گردید. سپس تعاریف متغیرهای پژوهش شامل تجدید ارائه صورت‌های مالی، انواع شاخص‌های رشد و متغیرهای کنترلی ارائه شد. در ادامه قلمرو و جامعه آماری پژوهش و روش گردآوری داده ها مورد بررسی قرار گرفت. درنهایت روش تجزیه و تحلیل داده ­ها و آزمون فرضیه ­ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ­ها معرفی گردید.

موضوع این فصل تجزیه ‌و تحلیل داده ­ها و آزمون فرضیه ­های پژوهش است. در این راستا اطلاعات گردآوری شده ۷۰ شرکت طی سال‌های ۱۳۸۴-۱۳۹۲ بررسی و نتایج به ­دست آمده از تجزیه‌ و تحلیل داده ­ها، شامل آماره­ های توصیفی متغیرهای پژوهش و آزمون فرضیه ­ها ارائه می‌شود.

۴-۲- آمار توصیفی

آماره­ های توصیفی شامل میانگین، میانه و انحراف معیار متغیرهای مورد بررسی در جدول ۴-۱ نشان داده شده است. میانگین تجدید ارائه صورت‌های مالی بیانگر این است که به طور متوسط ۷۳ درصد از شرکت‌های عضو نمونه اقدام به تجدید ارائه صورت‌های مالی کرده‌اند. همچنین میانگین متغیر رشد قابل‌تحمل نشان‌دهنده این است که میانگین رشد قابل‌تحمل در شرکت‌های نمونه برابر با ۵۱ درصد است. میانگین سایر متغیرهای وابسته نیز نشان‌دهنده این است که میانگین رشد فروش، رشد سود خالص و رشد دارایی‌ها در شرکت‌های عضو نمونه به ترتیب برابر با ۲۱، ۳۰ و ۱۷ درصد است.

جدول ۴-۱: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش

متغیر آماره
میانگین
میانه
انحراف معیار
تجدید ارائه صورت‌های مالی

۷۳/۰

۱

۴۴/۰

رشد قابل‌تحمل

۵۱/۰

۴۱/۰

۶/۰

رشد فروش

۲۱/۰

۱۸/۰

۳۲/۰

رشد سود خالص

۳۰/۰

۱۶/۰

۳/۲

رشد دارایی‌ها

۱۷/۰

۱۳/۰

۲۵/۰

اندازه شرکت

۲/۱۳

۱/۱۳

۵۳/۱

اهرم مالی

۶۴/۰

۶۵/۰

۲۰/۰

سود تقسیمی

۰۵/۰

۰۳/

۰۶/۰

سودآوری

۱۶/۰

۱۳/۰

۲۲/۰

۴-۳- ایستایی (پایایی) متغیرهای پژوهش

برای آزمون فرضیه ­های پژوهش ابتدا به بررسی پایایی یا ایستایی متغیرهای پژوهش پرداخته شد. بر اساس آزمون­ ریشه واحد از نوع آزمون­ لوین، چنانچه سطح معناداری آماره آزمون، کمتر از ۰۵/۰ باشد، متغیر­های مستقل، وابسته و کنترلی پژوهش، در طی دوره پژوهش پایا هستند. نتایج حاصل از بررسی پایایی متغیر­های پژوهش با بهره گرفتن از این آزمون در جدول ۴-۲ ارائه شده است.

جدول ۴-۲: آزمون ایستایی متغیرهای پژوهش

متغیرهای پژوهش
آماره آزمون
سطح معناداری
تجدید ارائه

۴/۵-

۰۰۰/۰

رشد دارایی‌ها

۴/۶-

۰۰۰/۰

رشد سود خالص

۷۶/۱۶-

۰۰۰/۰

رشد فروش

۹۸/۷-

۰۰۰/۰

رشد قابل‌تحمل

۶۵/۱۴-

۰۰۰/۰

اندازه شرکت

۴/۷-

۰۰۰/۰

اهرم مالی شرکت

۳۴/۱۱-

۰۰۰/۰

سود تقسیمی

۵۶/۲۷-

۰۰۰/۰

سودآوری

۷۷/۱۹-

۰۰۰/۰

همان طور که ملاحظه می­ شود، در کلیه متغیرهای مستقل، وابسته و کنترلی، سطح معناداری در آزمون ریشه واحد لوین کوچک­تر از ۰۵/۰ است که نشان‌ می­دهد متغیر­های پژوهش پایا (ایستا) هستند. این بدان معنی است که میانگین و واریانس متغیر­ها در طول زمان و کوواریانس متغیر­ها بین سال‌های مختلف ثابت است. در نتیجه، شرکت‌های مورد بررسی تغییرات ساختاری نداشته و استفاده از این متغیرها در مدل باعث به وجود آمدن رگرسیون کاذب نمی‌شود.

۴-۴- آزمون فرضیه‌های پژوهش

در این بخش نتایج آزمون فرضیه ­های پژوهش ارائه می­گردد. برای آزمون فرضیه‌ها در مرحله اول آزمون چاو، به منظور انتخاب از بین روش داده ­های مشترک و روش اثرات ثابت انجام می‌شود. در مرحله بعد، آزمون هاسمن به منظور انتخاب از بین روش وجود اثرات ثابت در داده ­ها یا وجود اثرات تصادفی انجام می‌شود. اگر نتایج این دو مرحله با هم متفاوت باشد، برای انتخاب روش مناسب از آزمون بروش­پاگان استفاده می‌کنیم.

۴-۴-۱- آزمون فرضیه اول

فرضیه اول: بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد دارایی‌های شرکت رابطه معناداری وجود دارد.

H₀: بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد دارایی‌های شرکت رابطه معناداری وجود ندارد.

H₁: بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد دارایی‌های شرکت رابطه معناداری وجود دارد.

آزمون چاو، به منظور انتخاب از بین روش داده ­های مشترک و روش اثرات ثابت انجام شد. نتایج حاصل از این آزمون در جدول ۴-۳ ارائه شده و بیانگر استفاده از روش اثرات ثابت است.

جدول ۴-۳: آزمون چاو فرضیه اول

نتیجه
سطح معناداری
آماره
فرضیه اول

اثرات ثابت

۰۰۰/۰

۳۵/۴

در مرحله بعد، آزمون هاسمن انجام شد. هدف از انجام این آزمون تعیین وجود اثرات ثابت در داده ­ها یا وجود اثرات تصادفی است. نتایج این آزمون در جدول ۴-۴ ارائه شده و لزوم استفاده از روش اثرات تصادفی را نشان می‌دهد.

جدول ۴-۴: آزمون هاسمن فرضیه اول

نتیجه
سطح معناداری
آماره
فرضیه اول

اثرات تصادفی

۰۹۲/۰

۵/۹