میانگین مشارکت واجدین شرایط در همه پرسی ها و انتخابات این سال ها، ۴۲/۷۰ درصد است که نسبت به میانگین مشارکت در کل دوره جمهوری اسلامی ( که حدود ۶۳درصد می باشد)، بیشتر است.علاوه برآن مشارکت سیاسی انتخاب شوندگان نیز از رونق خوبی برخوردار بود. در اولین دوره ریاست جمهوری، ۱۲۴ نفر به عنوان نامزد انتخابات ثبت نام کردند. این تعداد در دوره های بعد کاهش یافت و تا دوره پنجم، بالاترین رقم داوطلبان را به خود اختصاص داده بود. تعداد کاندیداهای ریاست جمهوری دوره های اول تا هفتم به شرح زیر می باشد:^[۳۱۳]دوره اول ۱۲۴ نفر دوره پنجم ۷۹ نفردوره دوم ۷۱ نفر دوره ششم ۱۲۸ نفردوره سوم ۴۶ نفر/ دوره هفتم ۲۳۸ نفردوره چهارم ۵۰ نفراین کاندیداها نه تنها از نیروهای مذهبی بلکه از میان سایر گروه ها نظیر: ملی گرایان، لیبرال ها، مارکسیست ها و گروه های التقاطی (مانند سازمان مجاهدین خلق) ثبت نام می کردند. (اگرچه بسیاری از این نامزدها از سوی مراجع نظارتی رد صلاحیت می شدند)
رونق انتخابات در این سال ها چندان منطبق با فرضیۀ این پژوهش نیست زیرا این سال ها دوره رونق قیمت نفت بود. دومین شوک نفتی بین المللی در سال ۱۳۵۸ تحت تأثیر انقلاب ایران اتفاق افتاد و اثر آن در درآمد نفتی سال ۱۳۵۸ در ایران نمایان گردید اما در این سال ها تحت تاثیر عوامل سیاسی، بویژه پراکندگی قدرت ، فضای باز سیاسی ایجاد شد.در این سال ها (۱۳۶۰-۱۳۵۷) شور و هیجان انقلابی، بسیج ایدئولوژیک مردم، تحرک و پویایی گروه های مبارز سیاسی، عدم کنترل دولت بر اوضاع و مسائلی از این قبیل، بیشتر از اقتصاد سیاسی، بر آزادی گروه ها و کیفیت انتخابات و مشارکت سیاسی موثر بوده است. تحت تأثیر این عوامل، در سال های اولیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، شاخص های مشارکت سیاسی از قبیل میزان مشارکت در انتخابات، حضور داوطلبانه در تظاهرات و راه پیمایی ها، جدی بودن رقابت میان کاندیداهای انتخاباتی و … نسبت به سال های قبل از انقلاب و حتی نسبت به دوره های بعدی ، از کیفیت بالائی برخوردار بود.
در سال های دهه ۱۳۶۰ (بطور مشخص ۶۸-۱۳۶۰) با وجود استمرار حمایت های همه جانبۀ مردم از نظام سیاسی، میزان مشارکت آنان در انتخابات کاهش یافت. در این دوره بواسطه شرایط خاص امنیتی و لزوم دفاع همه جانبه از کشور درسایه وحدت و همدلی، فعالیت گروه‌های سیاسی محدود شد وعدم شرکت آنها در انتخابات، تعداد رأی دهندگان را نیز کاهش داد. از میان ۴ گروه عمده که درسال های ۱۳۵۷ تا داده بودند، در پی عزل بنی صدر از ریاست جمهوری و باحرکت هایی مانند موضع گیری در برابر لایحه قصاص، از صحنه سیاسی حذف شدند. گروه های مارکسیست و التقاطی نیز برخی از ابتدا و برخی دیگر با عزل بنی صدر، دست به اسلحه بردند و راه خود را از نظام سیاسی مستقر جدا کردند. بنابراین رقابت انتخاباتی به نیروهای مذهبی محدود گردید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

لذا در این دوره از یکسو حذف گروه های سیاسی رقابت سیاسی در انتخابات را کاهش داد و از سوی دیگر میزان مشارکت نیز به دلایل گوناگون کمتر شد، تعدادی از این دلایل عبارتند از:عده ای از حامیان نخبگان سیاسی و احزاب حذف شده، از شرکت در انتخابات خودداری کردند.با بروز جنگ تحمیلی بطور کلی موضوع انتخابات و دموکراسی به یک مسأله دست دوم تبدیل شد و حتی در میان نیروهای مذهبی نیز رقابت انتخاباتی کاهش یافت.بخشی از مردم با استقرار نظام
شرکت در راه پیمایی، کمک مالی به جبهه های جنگ، حضور در جبهه ها و … نیز به عنوان رقیب انتخابات عمل می کرد، یعنی برای ادای تکلیف و مشارکت سیاسی راه های گوناگون وجود داشت (در این دوره شرکت در انتخابات بیشتر ادای تکلیف محسوب می شد تا احقاق حقوق شهروندی) در نتیجه، مشارکت سیاسی از ۷۰ درصد در دوره قبل به ۶۰درصد درسال های ۶۸-۱۳۶۰ بود. (جدول شماره ۶)
جدول شماره (۶) میزان مشارکت در انتخابات در سالهای ۶۸-۱۳۶۰ (۵۰)