۱۶۱۹۱۴۱۲۱۹

منبع: آمار عملکرد بانک کشاورزی و ترازنامه های بانک کشاورزی

جدول شماره ۲-۱۲: نسبت مانده سپرده های بانک کشاورزی به کل سپرده های نظام بانکی کشور طی سال های ۶۹-۱۳۶۳ (واحد: میلیارد ریال)

شرح
۱۳۶۳
۱۳۶۴
۱۳۶۵
۱۳۶۶
۱۳۶۷
۱۳۶۸
۱۳۶۹

نظام بانکی

۴/۷۴۱۱

۷/۸۲۱۹

۷/۹۵۷۳

۲/۱۱۴۶۹

۲/۱۴۱۵۷

۱/۱۷۲۳۹

۲/۲۱۶۷۴

بانک کشاورزی

۵/۹۹

۲/۱۰۹

۳۵/۹۷

۳/۱۳۱

۳/۱۱۱

۷/۱۲۱

۳/۲۱۶

سهم بانک کشاورزی از کل نظام بانکی (درصد)

۳/۱

۳/۱

۱

۱۴/۱

۸/۰

۷/۰

۱

منبع: آمار عملکرد بانک کشاورزی و آمار عملکرد سیستم بانکی

بررسی عملکرد بانک کشاورزی، طی دوره پیشگفته نشان دهنده نکات زیر است (همان: ۲۴).

1. 1. 1. طی دوره ۶۹-۱۳۶۳ فقط در حدود ۲۰ الی ۲۲ درصد تسهیلات پرداختی بانک از محل جمع‌ آوری سپرده ها تأمین می شد و بانک برای تأمین تسهیلات اعطایی خود به دیگر منابع، از جمله کمک های دولت و تسهیلات دریافتی از دیگر بانک ها وابستگی داشت.

   

1. 1. در این دوره، بیش از ۵۰ درصد از منابع بانک به تسهیلات دریافتی از دیگر بانک ها وابسته بوده است. این وضعیت در سال های آخر دوره وخیم تر شد. به طوری که نسبت وابستگی بانک به تسهیلات دریافتی از دیگر بانک ها افزایش چشمگیری یافت و به ۶۷ درصد در سال ۶۹ رسید.

1. 1. در دوره ۶۹-۱۳۶۳، نسبت مانده سپرده های بانک به کل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام کمتر از ۲۰ درصد بود.

1. در همین دوره سهم بانک کشاورزی از کل سپرده های نظام بانکی کشور حدود ۱ درصد بوده است. کم بودن این نسبت در واقع گویای این نکته است که طی سال های یاد شده، عملکرد بانک کشاورزی به عنوان یک بانک تخصصی مناسب نبوده، بلکه بیشتر به عنوان یک صندوق پرداخت اعتبار عمل ‌کرده‌است (همان: ۲۵)

با توجه به نکات یاد شده که بیان کننده وابستگی شدید مالی بانک کشاورزی به دیگر مؤسسه ها و نهادهای اعتباری در آن دوره است و نیز نابسندگی منابع مالی بانک برای ‌پاسخ‌گویی‌ به تقاضای رو به افزایش تسهیلات در بخش کشاورزی، پس از پایان جنگ تحمیلی، برخی از محافل تصمیم گیری پیشنهادی ارائه کردند که بر اساس آن بانک کشاورزی در دیگر بانک ها ادغام شود و یا منحل گردد. اما سرانجام چنین مقرر شد که بانک با تغییر رویکرد خود در تأمین مالی کشاورزی به فعالیت خود ادامه دهد. ‌بنابرین‏ از سال ۱۳۷۰، برنامه های اصلاحی در بانک آغاز شد، آغاز برنامه های اصلاحی و گزینش رویکرد جدید در تأمین مالی کشاورزی، توانست آثار و دستاوردهای مثبتی برای عملکرد بانک و حمایت بیشتر از بخش کشاورزی داشته باشد (همان).

۳-۲- عملکرد بانک کشاورزی پس از گزینش رویکرد جدید (دوره ۸۰-۱۳۷۰)

در مقطع برنامه اول توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور، ضرورت تغییر راهبرد بانک کشاورزی آشکار شد و گام هایی نیز در این زمینه برداشته شد. در واقع بانک با درک این موضوع که تقاضا برای تسهیلات اعطایی همه ساله افزایش می‌یابد و در مقابل، کار تأمین منابع لازم برای ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این تقاضای روبه رشد، هر سال دشوارتر می شود، رویکرد جدیدی در زمینه تأمین مالی کشاورزی برگزید. در این رویکرد جدید به جای تأکید بر دریافت کمک و منابع مالی از دولت و نظام بانکی و هدایت کردن آن به بخش کشاورزی، تجهیز منابع از راه جذب سپرده های مردمی و ارائه خدمات متنوع بانکی مورد توجه قرار گرفت (همان).

در این مقطع به طور عمده، توسعه محدود شعبه های بانک در مناطق روستایی و تلاش برای جذب سپرده های روستاییان و بهره برداران کشاورزی در این مناطق آغاز شد. توسعه شعبه های روستایی هر چند توانست موقعیت بانک را نسبت به دهه ۱۳۶۰ بهبود بخشد، اما بانک همچنان مشکلاتی در زمینه تجهیز منابع پیش رو داشت. از این رو برای غلبه بر دشواری ها از پایان سال ۱۳۷۶ به بعد، اصلاحات در بانک کشاورزی وارد مرحله نوینی شد. در این مرحله، بازسازی اصلاح شبکه شعبه ها، به ویژه توسعه شعب تهران و شهرهای بزرگ، مکانیزه کردن عملیات بانکی در شعب، تلاش برای توسعه عملیات بانکداری الکترونیک، تنوع بخشی به خدمات بانکی با معرفی انواع خدمات نوین بانکی (مانند طرح ایران، طرح زینب کبری (س)، طرح آتیه، حساب جاری مهر و نظایر آن)، توسعه عملیات ارزی و بین‌المللی بانک و اصلاح ساختار سرمایه ای مورد اهتمام جدی قرار گرفت (همان: ۲۶).

همچنین در سال ۱۳۷۹ همزمان با برگزاری گردهمایی سالانه مدیران، مجموعه مدیران بانک کشاورزی با امضای سند «بیانیه مأموریت» بانک، مراتب تعهد و پایبندی خویش را نسبت به مفاد این بیانیه به عنوان «میثاق مشترک سازمانی» اعلام داشت. مأموریت اساسی بانک کشاورزی، فراهم آوردن امکانات اعتباری برای توسعه کشاورزی و دیگر فعالیت های مرتبط با آن، بالاتر بردن سطح زندگی و درآمد روستاییان یا به طور خلاصه، تأمین مالی کشاورزان و فعالیت های وابسته به آن است (بیانیه مأموریت بانک کشاورزی). تغییر شرایط محیطی حاکم بر اقتصاد کشور، محدودیت بودجه دولتی، افزایش رقابت در نظام بانکی و در نتیجه دسترسی دشوارتر به منابع دولتی، ایجاب می‌کند که مأموریت تأمین مالی کشاورزی، همان گونه که در بسیاری از نقاط جهان تجربه شده است، از راه کارکردهای متعارف یک واسطه مالی و با تأکید بر تجهیز منابع مردمی صورت گیرد. ‌بنابرین‏ بانک کشاورزی از حالت یک «صندوق پرداخت اعتبار» به سوی یک «بانک تمام عیار»^[۳۰] در حال حرکت است و در عمل برای درستی انجام مأموریت خود پایبند به اصول زیر خواهد بود:

1. 1. مشتری مداری و به دست آوردن رضایت مشتریان

1. 1. سودآوری و حفظ و ارتقای حقوق صاحبان سهام

1. 1. انضباط مالی

1. 1. حفظ و ارتقاء سرمایه انسانی

1. 1. خوداتکایی مالی

1. 1. نوآوری و بهبود مستمر کیفیت خدمات (ایجاد مزیت رقابتی)

1. بانکداری بدون ربا (همان).

شاید بتوان فعالیت بانک کشاورزی با رویکرد جدید را در نمودار زیر خلاصه نمود.

1. 1. Capital ↑

1. 1. Capitalgoods ↑

1. 1. Capital money ↑

1. 1. Property capital ↑

1. 1. Irving Fisher ↑

1. 1. Frank Knight ↑

1. 1. employment ↑

1. 1. Volunteer work ↑

1. 1. Teacher college office of International : ww.tc.Columbia.edu ↑

1. 1. When a man used to “ earn his bread by the Sweat of his brow” ↑

1. 1. Saving ↑

1. 1. Tamily arrangement ↑

1. 1. Incor poration ↑

1. 1. Leasing ↑

1. 1. Purchase contract ↑

1. 1. Borrowing ↑

1. 1. Adam Smith ↑

1. 1. Jean Baptiste Say ↑

1. 1. Bastiat ↑

1. 1. Thomas Maltus ↑

1. 1. David ricardo ↑

1. 1. John stuart mill ↑

1. 1. William Stanley Jevons ↑

1. 1. Bahm Bawerk ↑

1. 1. Cerlak ↑

1. 1. Dale Jorgenson ↑