در سقط جنین مسئولیت پزشک در چند زمینه می‌تواند مطرح شود اول این که پزشک در رابطه با وضعیت جنین سهل انگاری کرده و مرتکب عمل زیانباری نسبت به مادر شده و در اثر این عمل او جنین سقط شده است و یا این که پزشک با رعایت برخی موارد اقدام به بررسی جنین کرده ولی وسایلی که در این رابطه استفاده می‌‌کرده‌است آلوده بوده و باعث سقط جنین شده است که در این باره نیز پزشک مسئول است. باید گفت که در هر دو این صور پزشک مسئولیت دارد و باید از عهده خسارت وارده که همان سقط جنین است بر آید.

۳-۲-۱- مسئولیت مدنی پزشک

مسئولیت حرفه‌ای برگردان فارسی از کلمه انگلیسی professional liability است. خاستگاه این رشته از حقوق، کشورهای اروپایی و امریکایی است و امروزه در بسیاری از نظام‌های حقوقی به عنوان رشته‌ای از مسئولیت مدنی به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار می‌گیرد. با این حال مسئولیت حرفه‌ای شاخه ی نو رسته‌ای است که تحت تاثیر ضرورت همگامی حقوق با نیازهای اجتماعی در زمینه ی تامین انتظارات جامعه از تخصص‌های شغلی اخیراًً در عرصه حقوق جوانه زده است. (قهرمانی، ۱۳۸۴،ص۳۷)

امری بدیهی و انکار ناپذیر است که انسان امروزی نیازها و احتیاجات گوناگونی دارد که به دلیل تنوع و تعدد آن ها، به تنهایی قادر به ارتفاع نیازهای خود نبوده و برای برآورده شدن احتیاجات ناگزیر از اعتماد و رجوع به کسانی است که در رفع هر نیاز متخصص بوده و آن را شغل خود قرار داده‌اند (التمیمی، ۲۰۱۰،ص۳۹) اما ممکن است در راستای اقداماتی که افراد متخصص در جهت رفع نیاز مراجعین خود انجام می‌دهند باعث ورود خسارتی شده و مسئول شناخته شوند. علم، آگاهی، تخصص و تجربه‌ای که شخص باید داشته باشد تا به یک حرفه ی خاص مشغول شود، معرفی خود به عنوان شخص متخصص و آگاه به جامعه و شخص متضرر و اعتماد و انتظاری که مراجعین از چنین افرادی دارند، فراتر رفتن حدود و ثغور مسئولیت شاغلین حرفه‌ای از قواعد عمومی مسئولیت را توجیه نموده و لزوم مطالعه جدا گانه را تأیید می‌کند.

مسئولیت حرفه‌ای به ‌عنوان شاخه‌ای از مسئولیت مدنی مورد مطالعه قرار می‌گیرد؛ ‌بنابرین‏ این مسئولیت منصرف از مسئولیت‌های کیفری و انتظامی شاغلین حرفه‌ای بوده و تنها به مسئولیت مدنی این افراد اعم از مسئولیت مدنی قهری و قراردادی می‌پردازد.

در اصطلاح مسئولیت حرفه ای، “حرفه‌ای بودن” نه صفتی برای مسئولیت است و نه حتی صفتی برای شخص مسئول. در واقع حرفه‌ای بودن شخص مسئول به معنای تبحر و مهارت ایشان و در مقابل “آماتور” بودن نیست؛ بلکه مراد شغل شخص مسئول است، از این رو در آثار برخی حقوق ‌دانان از “مسئولیت حرفه‌ای” و “تقصیر حرفه ای” به “مسئولیت شغلی” و “تقصیر شغلی” نیز تعبیر شده است (کاتوزیان، ۱۳۸۶،ص۹۳).

قبلاً اشاره شد که حقوق ایران با مسئولیت حرفه‌ای چندان آشنا نیست و در تالیفات حقوق ‌دانان ایرانی تا کنون ‌به این امر پرداخته نشده است و تنها به هنگام بحث راجع به مسئولیت یک شغل خاص ‌به این نکته بسنده شده است که مسئولیت مدنی این شغل (مثلاً وکیل یا دلال و….) را باید تحت عنوان کلی تری بنام مسئولیت حرفه‌ای جستجو کرد. ‌بنابرین‏ تعریفی از مسئولیت حرفه‌ای در تالیفات فارسی به دست نیامده لکن با توجه به مطالبی که تا کنون ذکر شده و آن چه در ادامه خواهد آمد می‌توان مسئولیت حرفه‌ای را به” مسئولیت شاغلین (هر حرفه خاص) به جبران خسارات ناروایی که در راستای انجام امورات شغلی خود به دیگران وارد نموده اند” تعریف نمود. از آنجایی که در حوزه پزشکی، سقط جنین یک عمل مربوط به حرفه خاص پزشکی می‌شود از این باب ممکن است مسئولیت حرفه‌ای شامل پزشکی شود که مرتکب سقط جنین شده است زیرا همان طور که گفته شد سقط جنین از جمله تخلفات حرفه پزشکی می‌باشد.

مسئولیت حرفه‌ای برگردان فارسی از کلمه انگلیسی professional liability است. خاستگاه این رشته از حقوق، کشورهای اروپایی و امریکایی است و امروزه در بسیاری از نظام‌های حقوقی به عنوان رشته‌ای از مسئولیت مدنی به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار می‌گیرد. با این حال مسئولیت حرفه‌ای شاخه ی نو رسته‌ای است که تحت تاثیر ضرورت همگامی حقوق با نیازهای اجتماعی در زمینه ی تامین انتظارات جامعه از تخصص‌های شغلی اخیراًً در عرصه حقوق جوانه زده است. (قهرمانی، ۱۳۸۴،ص۳۷)

امری بدیهی و انکار ناپذیر است که انسان امروزی نیازها و احتیاجات گوناگونی دارد که به دلیل تنوع و تعدد آن ها، به تنهایی قادر به ارتفاع نیازهای خود نبوده و برای برآورده شدن احتیاجات ناگزیر از اعتماد و رجوع به کسانی است که در رفع هر نیاز متخصص بوده و آن را شغل خود قرار داده‌اند (التمیمی، ۲۰۱۰،ص۳۹) اما ممکن است در راستای اقداماتی که افراد متخصص در جهت رفع نیاز مراجعین خود انجام می‌دهند باعث ورود خسارتی شده و مسئول شناخته شوند. علم، آگاهی، تخصص و تجربه‌ای که شخص باید داشته باشد تا به یک حرفه ی خاص مشغول شود، معرفی خود به عنوان شخص متخصص و آگاه به جامعه و شخص متضرر و اعتماد و انتظاری که مراجعین از چنین افرادی دارند، فراتر رفتن حدود و ثغور مسئولیت شاغلین حرفه‌ای از قواعد عمومی مسئولیت را توجیه نموده و لزوم مطالعه جدا گانه را تأیید می‌کند.

مسئولیت حرفه‌ای به ‌عنوان شاخه‌ای از مسئولیت مدنی مورد مطالعه قرار می‌گیرد؛ ‌بنابرین‏ این مسئولیت منصرف از مسئولیت‌های کیفری و انتظامی شاغلین حرفه‌ای بوده و تنها به مسئولیت مدنی این افراد اعم از مسئولیت مدنی قهری و قراردادی می‌پردازد.

در اصطلاح مسئولیت حرفه ای، “حرفه‌ای بودن” نه صفتی برای مسئولیت است و نه حتی صفتی برای شخص مسئول. در واقع حرفه‌ای بودن شخص مسئول به معنای تبحر و مهارت ایشان و در مقابل “آماتور” بودن نیست؛ بلکه مراد شغل شخص مسئول است، از این رو در آثار برخی حقوق ‌دانان از “مسئولیت حرفه‌ای” و “تقصیر حرفه ای” به “مسئولیت شغلی” و “تقصیر شغلی” نیز تعبیر شده است (کاتوزیان، ۱۳۸۶،ص۹۳).