که مفاد آن چنین میشود : از جهت تن زندهپیل و از جهت جان چون جبرئیل و از جهت کف ابر بهمن و از جهت دل رود نیل.
حرف «ب» در اول بعضی افعال برای زینت میآید : بگو، بروم، بیا، بزند، برفت و گاهی در اول اسم میآید و به آن معنی وصفی میدهد : بهوش، بخرد، بدانش، بنام.

یا سخن آرای چو مردم بهوش یا بنشین همچو بهائم خموش (سعدی)
در این مورد «ب» حرف اضافه نباشد زیرا نسبت میان دو کلمه را نمیرساند وجدا نوشتن آن نیز روا نباشد.
‏۲-۲-۱-۴. ‏تقسیم بندی حرف اضافه «از»
‏۲-۲-۱-۴-‏الف. خطیب رهبر(۱۳۰۰- ص۷۵)‏ در «دستور زبان فارسی» «از» را نشان دهنده معنای زیر میداند:
۱-‏ ابتدای غایت :
الف) در مکان :
صاحبدلی بمدرسه آمد ز خانقاه بشکست عهد صحبت اهل طریق را ص۸۰گلستان سعدی، تصحیح فروغی
ب) در زمان :
این خواجه، ادام الله نعمته، از چهارده سالگی بخدمت این پادشاه پیوست. ص۱۱۰تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض

۲-‏ احتواء و تضمین :
همه مرز ایران پر از دشمنست بهر دوده ای ماتم و شیونست ص۲۹۲ج۱شاهنامه،چاپ بروخیم
۳-‏ اختصاص :
اگر گناه از خداست، بنده را عذاب چراست خواجه عبد الله انصاری ص۲۲۶ امثال و حکم دهخدا
۴-‏ استعانت و واسطه :
بخرد مال توان ساخت و از مال خرد نتوان ساخت. باب ۵ قابوس نامه

۵-‏ انتساب :
فرخی از سیستان بود… طبعی بغایت نیکو داشت. ص۲۷ چهار مقالۀ نظامی عروضی
‏۶-‏ تبعیض :
پس مسلمانان از میان صفا و مروه سعی نمی‎کردند که گمان چنان برده بودند که از سنت جاهلیت است و نوعی شرک ‏می‏شناختند. ص۳۹۱ج۱تفسیر ابو الفتوح رازی تصحیح شعرانی
۷-‏ تبیین جنس :
ز یاقوت سرخست چرخ کبود نه از باد و آب و نه از گرد و درد ص۵ج۱شاهنامه، چاپ بروخیم
۸-‏ تعریف (معرفی متمم صفت تفضیلی یا سنجشی) : ‏
خوبتر زین سم ندیدم شربتی زین مرض خوشتر نباشد صحتی ص۴۲۰مثنوی، چاپ خاور
۹-‏ تعلیل :
و گفته اند : هر معصیت که عظیم و فاحش باشد آن فحشاست و گفته اند : سوط آن گناه است که از او حد واجب نیاید. ‏ص۴ج۲تفسیر ابو الفتوح رازی، تصحیح شعرانی
‏۱۰- ‏تفصیل :
سخن اندر نهاد زمین از آبادانی و ویرانی وی ص۵ حدود العالم
‏۱۱- ‏تکثیر در وصف :
عتیبه بن موسی را سالار کرد و ببست فرستاد، ازین گروهی متمردان را عتیبه بن موسد نزدیک خویش راه داد. ‏ ص۱۴۱تاریخ سیستان
۱۲-‏ توالی و تعاقب :
دانش طلب و بزرگی آموز نا به نگرند روزت از روز ص۴۵ لیلی و مجنون نظامی
۱۳-‏ توضیح :
آدما تو نیستی کور از بصر لیک اذا جاء القضا عمی البصر ص۶۳۸ دفتر۴مثنوی
‏۱۴- ‏حال :
تهمتن برانگیخت رخش از شتاب پس پشت جنگ آور افراسیاب ص۴۳۱ج۲شاهنامه،چاپ فروخیم
۱۵-‏ سوی و جانب :
بوقها بدمیدند و طبلها بزند و نعره ها برآورند و خوانها برسم غزنین روان شد از بزرگان ص۲۴۰ تاریخ بیهقی، تصحیح فیاض
‏۱۶- ‏ظرفیت :
الف) ظرفیت در مکان :
لشکر را فرود آوردند و طلیعه از چهار جانب گماشتند. ص۳۵۱ تاریخ بیهقی، تصحیح فیاض
ب) ظرفیت در زمان :
در این وقت بهرات راهش چنان افتاد که لشکر بمکران فرستد با سالاری محتشم تا بو العسکر که به نیشابور آمده بود از ‏چند سال باز گریخته از برادر بمکران نشانده اید. ص۲۸ تاریخ بیهقی، تصحیح فیاض
ج) ظرفیت مجازی :
چو خسرو دید ماه خر گهی را چمن کرد از دل آن سروسهی را ص۳۰۵ خسرو شیرین نظامی
‏۱۷-‏ عوض و بدل :

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...