۲-۱-۶ یادگیری سازمانی

یادگیری سازمانی، فعالیت بلند مدتی است که شرایط را به شرایط سودمند رقابتی تبدیل می‌سازد(آرگریس و شون ۱۹۹۵)

۳-۱-۶قابلیتهای متمایز فنی

قابلیت های متمایز فنی، شکلی از دانش فنی هستند که می‌توانند اینطور تعریف شوند: ترکیب منحصر بفردی از دانش ومهارت ها که امکان نوآوری های سودآور را فراهم می‌کنند (چیسا و باربشی، ۱۹۹۴)

۴-۱-۶ عملکرد ادراک شده

در این تحقیق عملکرد سازمانی ادراک شده شامل مباحثی همچون موفقیت سازمان، عملکرد گروهی و رضایت کارکنان است(بونتیس و همکاران، ۲۰۰۲). بر این اساس، از معیارهای ادراکی عملکرد سازمان در سطوح فردی، گروهی و سازمانی استفاده می شود، که به بررسی این سؤال می پردازد که یادگیری تا چه اندازه ای بهینه می‌باشد.

۱-۷ مباحث فصول آینده

در فصل دوم این پژوهش به بررسی مبانی نظری و ادبیات موضوع در زمینه شرکت‌های کوچک ،یادگیری،فن اوری اطلاعات ،قابلیت های متمایز فنی و عملکرد پرداخته شده است. فصل سوم به روش جمع‌ آوری داده های مورد نیاز برای ‌پاسخ‌گویی‌ به سوالات پژوهش اختصاص دارد و در فصل چهارم داده های جمع‌ آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. در فصل آخر نیز نتایج منتج از پژوهش و پیشنهاداتی چند به علاقمندان به انجام پژوهش در زمینه شرکت‌های کوچک و متوسط،ارائه می‌گردد.

فصل دوم

مبانی نظری

۲-۱- مقدمه

شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) در کشورهای مختلف جهان دارای شباهت‌های بسیاری هستند. اما با وجود این، نمی‌توان تعریف واحد و یکسانی از آن ها به دست آورد و هر کشور با توجه به شرایط خاص خود، تعریفی از این شرکت‌ها ارائه ‌کرده‌است. در این فصل سعی شده تا به معرفی شرکت‌های کوچک و متوسط و نقش آن ها در اقتصاد کشورهای جهان و نیز مشکلاتی که با آن روبرو هستند، پرداخته شود. همچنین مفاهیم مربوط به یادگیری سازمانی، سازمان یادگیرنده، قابلیت یادگیری سازمانی و عملکرد و نیز تحقیقات انجام شده در این زمینه چه در داخل ایران و چه در خارج از ایران ارائه می‌گردد.

۲-۲- شرکت‌های کوچک و متوسط

۲-۲-۱ تعریف شرکت‌های کوچک و متوسط

سازمان‌های کوچک و متوسط نیروی تاثیرگذاری در فرایند توسعه اقتصادی کشورها می‌باشند که به علت نداشتن متولی و سازمانی که به صورت جدی، مطالبه‌گر توجه به جایگاه این سازمان‌ها در برنامه ریزی کلان کشور گردد، از ایفای رسالت خود در توسعه اقتصادی کشور بازمانده‌اند. شرکت‌ها و سازمان‌های کوچک و متوسط بر اساس معیارهای مختلفی تعریف
می­شوند. برخی از این معیارها عبارتند از : حجم اشتغال، حجم سرمایه، حجم تولید، نوع تکنولوژی و صادراتی بودن تولیدات، میزان گردش مالی و. . . (هابرت،۲۰۰۳).

‌بنابرین‏ هر کشوری با توجه به شرایط خاص خود تعریفی از این شرکت‌ها ارائه ‌کرده‌است. مثلاً در ایالات متحده آمریکا، شرکت‌هایی را که کمتر از ۵۰۰ نفر پرسنل داشته باشند، شرکت کوچک می­نامند. درحالی که در آلمان شرکت‌هایی را که دارای کمتر از ده نفر پرسنل باشند، کوچک و از ده تا ۴۹۹ نفــر را شــرکت هــای متوسط محسوب ‌می‌کنند(ابراهیمی و همکاران۱۳۸۱).

‌بر اساس معیارهای اتحادیه اروپا نیز، صنایع کوچک و متوسط برحسب تعداد کارکنان و مبلغ گردش سرمایه سالانه تعریف می­شوند. براین اساس، شرکتی کوچک یا متوسط نامیده می­ شود، که تعداد کارکنان آن کمتر از ۲۵۰ نفر باشد و مبلغ گردش مالی سالانه آن هم از ۴۰ میلیـون یورو تجاوز نکند. (کیم و همکاران ، ۲۰۰۶)

در آسیا نیز برای طبقه بندی شرکت های کوچک و متوسط از معیارهای کمی مختلفی استفاده می­ شود که برخی از آن ها عبارتند از: تعداد کارکنان، ارزش دارایی ها، میزان گردش مالی سالانه، میزان سرمایه و… .(ملکی نژاد، ۱۳۸۵)

میزان گردش مالی شرکت ها نیز معیار دیگری برای طبقه بندی شرکت های کوچک و متوسط در آلمان به شمار می­رود. شرکت هایی که گردش مالی آن ها تا ۲۵ میلیون یورو در سال باشند، شرکت متوسط و شرکت هایی که گردش مالی آن ها حدود ۲۵۰ هزار یورو باشند، شرکت کوچک به حساب می­آیند.(کیم و همکاران ، ۲۰۰۶)

هرچند این تعاریف کمی، تقسیم بندی را راحت تر می­ کند، اما معیارهای کمی همیشه برای طبقه بندی شرکت ها روش مناسبی نیستند. مثلاً یک شرکت فولادسازی که مجموع کارکنان آن ۵۰۰ نفر باشد، در صنعت فولاد یک شرکت متوسط به حساب می ­آید، درحالی که یک شرکت خدماتی مانند یک شرکت مشاوره مالی با حدود پانصد نفر پرسنل، یک شرکت بزرگ در زمینه خودش محسوب می­ شود. ‌بنابرین‏، کیفیت و مشخصات کیفی شرکت ها نیز مهم است.( ملکی نژاد،۱۳۸۵)

معمولاً شرکت ها و شرکت‌های کوچک و متوسط از سه ویژگی کیفی برخوردارند : (سیمسون و تویارد،۲۰۰۲)

• • وحدت مالکیت و مدیریت

• • مالکیت فردی و خانوادگی

• استقلال از سایر شرکت‌ها

در ایران نیز توافق کمی به روی تعریف این گروه شرکت‌ها شده است. وزارت صنایع ‌و معادن SMEها را شرکت‌هایی با کارکنان کمتر از ۵۰ نفر معرفی ‌کرده‌است و حال اینکه سالنامه آماری کشور، شرکت‌های کوچک و متوسط را از هم تفکیک ‌کرده‌است به طوری که شرکت‌های با ۱ تا ۹ نفر را شرکت کوچک، شرکت‌های با ۱۰ تا۴۹ نفر را شرکت متوسط نامیده است.

۲-۲-۲- اهمیت و نقش شرکت‌های کوچک و متوسط

بنگاه­های کوچک و متوسط امروزه به عنوان عامل رشد ساختار صنعتی بسیاری از کشورها محسوب می­شوند و اینگونه صنایع برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه که درصدد احیای ساختار صنعتی خود هستند،بسیار حائز اهمیت است. این کشورها دریافته­اند که برای سرعت بخشیدن به روند صنعتی شدن،اولویت باید به رشد صنایع کوچک و متوسط داده شود نه صنایع بزرگ. به همین دلیل در حال حاضر اشتیاق و تمایل بی­سابقه­ای نسبت به صنایع کوچک در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد(موسی نژاد،۱۳۷۲).

نگاهی کوتاه به ساختار نظام اقتصادی کشورهای مختلف ما را با اهمیت و جایگاه شرکت ها و شرکت‌های کوچک و متوسط بیشتر آشنا می­ کند. اخیراًً بسیاری از کشورها دریافته­اند که واحدهای تولیدی کوچک قادر به ایفای نقش عمده­ای در اقتصاد ملی هستند. در برخی از کشورها چنین بنظر می­رسد که اقتصاد ملی بر پایه واحدهای کوچک بنا شده است. در تایوان ۹۰ درصد صادرات توسط این بخش تامین می­گردد. تجربه تایوان باعث شد که بسیاری از کشورها همانند سنگاپور و مالزی اقتصاد خود را به سمت واحدهای کوچک و متوسط سوق دهند(کیانی،۱۳۷۲). در ایران حدود۷/۹۹ درصد کارگاه ­های صنعتی کشور، سازمان‌هایی هستند که کمتر از ۵۰ نفر پرسنل دارند و این سازمان‌های کوچک۸/۵۳ درصد ارزش تولیدات صنعتی کشور را تشکیل می­ دهند. در دیگر کشورهای جهان نیز بخش مهمی‌از درآمد ملی صنعتی توسط این سازمان‌ها تامین می­گردد(فتحی،۱۳۸۵).