تعریف جامع دیگری از شرکت تجارتی وجود دارد: «شرکت تجاری، قراردادی است که به موجب آن یک یا چند نفر توافق می‌کنند سرمایۀ مستقلی را که از جمع آورده های آن ها تشکیل می شود، ایجاد کنند و به مؤسسه ای که برای انجام مقصود خاصی تشکیل می‌گردد، اختصاص دهند و در منافع و زیان های احتمالی حاصل به کارگیری سرمایه سهیم شوند»[۱]. در این تعریف نیز علی رغم این که اشاره ای به مؤسسه شده است اما نمی توان تسرّی داد ‌به این که شخصیّت حقوقی ایجاد شده است و عدم ذکر آن موجب می شود که تعریف فوق مختص به شرکت تجارتی نشود اما تعریفی که از شرکت تجارتی می توان نمود این است: «تراضی برای ایجاد شخصیت حقوقی از قالب های مقرر در قانون تجارت».[۲] اولاً این تعریف تراضی طرفین را برای ایجاد یک شخصیت حقوقی متصور شده است که عملاً ویژگی شرکت تجارتی می‌باشد ثانیاًً در قالب های مقرر در قانون تجارت که عملاً تمامی مواد قانون تجارت برای این تعریف حکومت می‌کند. در ل.ق.ت. مصوب ۱۳۹۱ نیز تعریفی از شرکت تجارتی نشده است و ماده ۱۴۳ ل.ق.ت. مصوب ۱۳۹۱مستقیماً انواع شرکت تجارتی را بیان نموده است.

در حقوق انگلستان، شرکت تجاری در دو مفهوم عام و خاص به کار می رود. مفهوم عام آن علاوه بر شرکت های تعریف شده در قانون شرکت های ۱۹۸۵، مشارکت ها[۳] را نیز در بر می‌گیرد. در حالی که حقوق ‌دانان انگلیسی شرکت ها و حقوق شرکت ها در معنای خاص را به عنوان حوزه ای متمایز از مشارکت ها به تعریف در می آورند[۴]. به موجب بند یک مادۀ یک قانون یاد شده:

«شرکت اجتماع دو یا چند شخص است برای هدفی مشروع، که ممکن است با ذکر نام خود در اساسنامه و یا به طریق دیگری با رعایت مقررات قانون شرکت ها ناظر به ثبت شرکت، شرکتی را با مسئولیت محدود یا بدون مسئولیت محدود تأسیس نمایند.»

ب: تشکیل شرکت تجارتی

۱- اسناد لازم برای تشکیل:

یک شرکت واقعی دفعتاً واحده قابل تشکیل نیست. در واقع، مذاکرات ابتدایی میان مؤسسین در اطراف موضوع و فعالیت موردنظر و تلاش آن ها جهت پیوستن شریکان دیگر و تقویت توان بالقوه گروهی برای نیل به مقصود، نطفه اولیه را می نهد؛ جلب حمایت های دولتی و بانکی نیز تمام کننده این مرحله از راه است سپس شرکای در خصوص نوع شرکت تفاهم نموده و سرمایه آن را معین می‌سازند. محل تأسیس کارخانه یا کارگاه و نقش هر یک از مؤسسین و شرکای در به کار انداختن و ادامه فعالیت آن هم اساسی و تعیین کننده به شمار می رود. این گفتگوها و توافقات اولیه اصولاً برای اطراف قضیه به هیچ روی تعهد آور محسوب نمی شود. کما اینکه مقنن برای آن جایگاه قانونی در نظر نگرفته است. ولی از این پس، با روشن شدن جزئیات و توافق اراده های مختلف، طرح، به قول یک یا چند جانبه بدل می‌گردد. این قول می‌تواند ضمنی باشد، ولی همواره در توافقنامه عینیت می‌یابد. سرباز زدن از توافقات حاصله در جهت تأسیس شرکت، موجب بروز خسارت و مسئولیت است طبق مادۀ ۲۲۱ ق.م، «اگر کسی تعهد اقدام به امری را بکند… در صورت تخلف مسئول خسارت طرف مقابل است، مشروط بر این که جبران خسارت تصریح شده و یا تعهد عرفاً به منزلۀ تصریح باشد…» [۵]

پس از آن که طرفین ‌در مورد تشکیل یک شرکت تجارتی به تفاهم رسیدند حال نوبت به تنظیم شرکت نامه و اساسنامه چه تفاوتی بین شرکت نامه و اساسنامه وجود دارد مهمترین تفاوت این است که شرکت نامه درباره موضوع یا موضوعات فعالیت شرکت می‌باشد و فرض اصلی از آن این است که شرکایی که اقدام به سرمایه گذاری کرده‌اند مشخص کنند که سرمایه خود را برای چه هدفی سرمایه گذاری کرده‌اند.[۶] موادی که راجع به شرکت نامه و اساسنامه در قانون تجارت ایران صحبت نموده اند عبارتند از ماده ۸ و ۲۰ ل.ق.ت. مصوب ۱۳۴۷ و مواد ۱۱ و ۹۷ و ۱۳۷ ق.ت. و بند ۴ ماده ۱۴۶ ل.ق.ت. مصوب ۱۳۹۱ به صراحت این امر را مورد بحث و بررسی قرار داده است. در حقوق انگلستان اصولاً می توان شرکت نامه را به دو دلیل با اهمیت تر از اساسنامه بیان نمود چرا که شرکت نامه توسط طرف های اصلی تشکیل دهنده شرکت مؤسسان را تنظیم و در آن نام آنان آورده می شود. دوم آن که به جهت این که اگر بین شرکت نامه و اساسنامه تعارض پیش بیاید، این شرکت نامه است که اولویت بر اساسنامه دارد.[۷] در حقوق ایران و در شرکت سهامی علاوه بر اساسنامه و شرکت نامه، گواهی نامه بانکی نیز در شرکت سهامی الزامی است مطابق تبصره ماده ۶ ل.ا.ق.ت. مصوب ۱۳۴۷ در آن مؤسسانی که تعهداتشان به صورت غیر نقدی می‌باشد باید عین آن مدارک مالکیت آن را در همان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است تصریح و گواهی نامه بانک را به ضمیمه اظهارنامه و ضمایم آن به مرجع ثبت شرکت تسلیم نمایند که این امر در بند ۲ بند ۱۴۵ ل.ق.ت مصوب ۱۳۹۱ نیز پیش‌بینی شده است.

۲- شرایط ماهوی تشکیل

در قرارداد شرکت مثل همۀ عقود و قراردادها باید شرایط عمومی صحت عقود رعایت شود که عبارتند از: قصد و رضا، اهلیت، معین بودن موضوع، قانونی بودن جهت و هدف.

قصد و رضا: قصد و رضا ناشی از اراده و اختیار است و فقدان رضایت سبب عدم نفوذ است، عدم وجود هر یک موجب بطلان قرارداد است.

اهلیت: اهلیت عبارت از کبرسن، داشتن رشد و عقل است. ملاک رشد از نظر قانون رسیدن به سن هجده سال و ضابطۀ عقل، عرف و نظر پزشک قانونی است.

معین بودن موضوع: موضوع شرکت یعنی معاملاتی که انجام خواهد داد باید معین و مشخص باشد و شرکت برای امر مبهم و غیر معین باطل است.

قانونی بودن جهت و هدف: جهت و هدف شرکت اگر امر غیر قانونی باشد باطل است.

علاوه بر شرایط ماهوی شرایط اختصاصی شرکت عبارتند از:

برای این که شرکتی تشکیل شود، عناصر و ارکانی نیاز است تا در کنار عناصر تشکیل دهنده هم قرار گیرند و شرکت را به وجود بیاورند.

۱- همکاری دو یا چند نفر:

برای تشکیل شرکت در حقوق ایران حداقل باید دو نفر به عنوان شریک وجود داشته باشد. البته در شرکت سهامی خاص و عام، وجود ۳ و ۵ نظر لازم است هرچند که این تعداد فقط برای تشکیل شرکت می‌باشد و در ادامه لازم نیست برخلاف حقوق انگلستان قانون مقررات راجع به شرکت­های سهامی خاص تک عضوی (مصوب ۱۹۹۲) اجازه می­دهد که شرکت سهامی خاص با یک شریک تشکیل­شوند.[۸]

۲- آوردن حصه: هر یک از شرکای باید مالی به شرکت بیاورند و بدون وجود آورده، شرکت تشکیل نمی شود. آورده همان سرمایه ای است که هر فرد به شرکت می آورد و از جمع آن با آورده های دیگران سرمایه شرکت تشکیل می شود. این آورده می‌تواند، نقدی (یعنی پول نقد) یا غیر نقدی (کالا و مال) باشد. آورده غیر نقدی نیز می‌تواند مال مادی یا غیر مادی یا دانش و صنعت و فعالیت شخص باشد.

۳- شخصیت حقوقی: شخصیت حقوقی شرکت های تجاری نیز از عناصر تشکیل دهندۀ شرکت تجاری محسوب می شود.[۹]

ج) انواع و اقسام شرکت در حقوق ایران و انگلستان:

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...