سیاست های بیمه گذاری ارائه شده از سوی شرکت‌های مختلف ممکن است که در زمینه‌های مختلف با یکدیگر تفاوت داشته باشند، برخی از این شرکت‌ها ممکن است از یک قاعده کاهشی استفاده کنند که به موجب آن اولین D دلارها از خسارات را پرداخت و جبران نمی کنند. برخی دیگر از شرکت‌های بیمه از قاعده بیمه مشترک تبعیت می‌کنند که بر اساس آن بیمه‌شده نیز بخشی o < α < 1 خسارت وارده را تامین می‌کند (هندرسن و کوانت، ۱۳۸۶).

در روش‌های اقتصاد سنجی، الگوسازی می‌تواند مبتنی بر تقاضای نظریه های خرد یا فروض اقتصاد کلان باشد. الگوهای مبتنی بر نظریه های اقتصاد خرد، شکل سیستمی توابع تقاضاست و به تخصیص کل بودجه مصرف‌کننده به یک مجموعه از کالاهای مختلف مربوط می‌شود. این توابع سیستمی تقاضا به طور هم‌زمان، تقاضا را برای هر کالا در ارتباط با قیمت آن کالا، قیمت سایر کالاها و درآمد بررسی می‌کنند.

در کارهای تجربی به دلیل مشکل بودن انتخاب تابع مطلوبیت مناسب و استخراج تابع تقاضا از آن، معمولا از تابع تقاضا در حالت‌های غیر سیستمی یا منفرد استفاده می شود. در تابع تقاضای منفرد، همه محدودیت‌های توابع تقاضای سیستمی وجود ندارد. همچنین این تابع تقاضا لازم نیست که از حداکثر کردن تابع مطلوبیت خاصی به دست آید. به طور کلی توابع تقاضای منفرد از نظریه های خاصی استنتاج نشده بلکه بیشتر از طریق آزمون و خطا در استفاده از متغیرها و فرم‌های مختلف معادلات به دست آمده‌اند. در نتیجه این توابع، انعطاف پذیری زیادی دارند و به راحتی می توان متغیرهای مربوط را وارد الگو و متغیرهای زاید را از آن حذف کرد. توابع تقاضای منفرد را می توان در حالت‌های مختلف خطی، نمایی و لگاریتمی به کار برد. این مدل‌ها تنها حاوی یک معادله با یک متغیر وابسته و مجموعه‌ای از متغیرهای توضحی می‌باشند که غیر تصادفی هستند؛ یا حداقل در صورت تصادفی بودن، توزیع مستقل از اجزای اخلال تصادفی دارند(ابریشمی، ۱۳۸۰).

۲-۱۳-نتیجه گیری

در طول سال‌های اخیر، عمدتاً به دلیل پوشش‌های نامناسب بیمه های اولیه و سنگین بودن هزینه های درمانی، بیمه های تکمیلی مرکز توجه و استقبال مردم واقع شده‌اند. به عبارتی در کشور ایران، هم بیمه‌گر اولیه و هم تکمیلی هر یک بخشی از هزینه های درمانی را پوشش می‌دهند و بعضا ممکن است، هم‌پوشانی داشته باشند. با این حال، بیمه تکمیلی درمان به دلایل متعددی، از جمله نبود مرز مشخص بین خدمات و تعهدات بیمه‌گر اولیه و تکمیلی، نبود پوشش همه جانبه بیمه تکمیلی در برابر تنوع بسیار زیاد روش‌های تشخیصی و درمانی، انحصار بازار بیمه اولیه و … با استقبال خوبی رو به رو نبوده و از طرفی استقبال‌کنندگان نیز از رضایتمندی جندانی برخوردار نیستند. در سال ۱۳۸۶، حدود ۸ درصد از بازار بیمه کشور مربوط به رشته بیمه درمان تکمیلی بوده است. این موضوع تاثیر بسزایی در وضعیت نظام سلامت ایرانیان می‌گذارد. در مقایسه با دیگر کشورها، وضعیت نظام سلامت ایران نامناسب بوده و بین ۱۹۰ کشور دنیا، رتبه ۹۳ را احراز کرده ایم که علاوه بر کشورهای توسعه یافته از بسیاری از کشورهای در حال توسعه و نیز کشورهای منطقه خاورمیانه نیز رتبه پایین تری را احراز کرده‌ایم.

به منظور ارزیابی رتبه سلامت کشور معمولا سه شاخص سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلی، سرانه درمان و سهم عادلانه مردم از هزینه های بخش سلامت به کارگرفته می‌شوند که:

الف- در شاخص سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلی، حدود ۶٫۴ درصد از درآمد ناخالص داخلی کشور مربوط به هزینه های سلامتی است که در کل دنیا این شاخص حدود ۱۰ درصد است.

ب-شاخص سرانه سلامتی در ایران، حدود ۲۵۳ دلار امریکا است که در کل جهان این شاخص ۳٫۵ برابر ایران؛ یعنی حدود ۸۰۲ دلار برآورد می شود.

ج- شاخص سهم مردم از هزینه های سلامت نیز نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد از هزینه های خصوصی سلامتی، یعنی بیش از ۵۰ درصد هزینه سلامتی را مردم پرداخت می‌کنند که متوسط جهانی در این زمینه ۴۳ درصد است.

بیمه های درمان شامل بیمه های غیرزندگی در تقسیم‌بندی آماری بین‌المللی هستند. وضعیت بیمه های غیر زندگی ایران نیز نامناسب بوده و با سرانه حق بیمه غیرزندگی ۵۴ دلار امریکا و اختصاص ۰٫۲۲ درصد سهم از بازار جهانی بیمه غیر زندگی در رتبه ۳۹ دنیا قرار دارد که این رتبه از بسیاری تز کشورهای خاورمیانه و اسلامی نیز پایین تر است(شیخان، ۱۳۹۱).

۲-۱۴-پیشینه تحقیق

۲-۱۴-۱-مطالعات داخلی

نصرت‌نژاد و همکاران (۱۳۹۳) در مقاله‌ای تحت عنوان “عوامل مؤثر بر تقاضای بیمه درمان خصوصی در تهران” به بررسی متغیرهای اثرگذار بر تقاضا پرداخته است. این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیل است. و داده ها از طریق پرسشنامه از ۹۵۰ خانوار در سطح شهر تهران با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای سه مرحله‌ای جمع‌ آوری گردید و تخمین مدل از طریق روش‌های اقتصاد سنجی مبتنی بر مدل‌های دو بخشی پروبیت و توزیع ارزش فرین انجام گرفته است. نتایج تخمین مدل نشان داده است که برخورداری از بیمه پایه، چکاب سالیانه، ورزش منظم، دارا بودن منزل شخصی و بازنشستگی اثر مثبت و معنی‌دار بر تقاضای بیمه درمان خصوصی داشته است. در مقابل، تقاضای این بیمه نامه‌ها برای کسانی که عادت به بستن کمربند ایمنی داشتند و بین افراد مسن‌تر کمتر بوده است. همچنین در این مطالعه فاکتورهای مؤثر بر تقاضای بیمه درمان خصوصی در ایران شناسایی گردید که شناسایی این متغیرها به سیاستگذاران کمک می‌کند که شرایط لازم برای گسترش پوشش بیمه درمان خصوصی فراهم نمایند.

دقیقی اصلی و همکاران (۱۳۸۹) در مقاله‌ای تحت عنوان “برآورد تابع تقاضای بیمه درمان مکمل در صنعت بیمه کشور” جهت تعیین عوامل مؤثر بر تقاضای بیمه درمان مکمل در ایران، از الگوهای مبتنی بر داده های پانل استفاده ‌کرده‌است. بدین منظور آمار و اطلاعات مربوط به استان‌های کشور در طی دوره ۱۳۸۰-۱۳۷۸ جمع‌ آوری شده است. نتیجه آزممون هسمن سازگار بودن تخمین‌های مبتنی بر مدل رگرسیونی اثرات ثابت را تأیید می‌کند. در نهایت مشخص شد عمده ترین عوامل تعیین کننده تقاضا برای این شاخه از بیمه، درآمد سرانه، مخارج بهداشتی و درمانی سرانه و نرخ تورم است. همچنین کشش درآمدی تابع تقاضای بیمه درمان تکمیلی ۰٫۸۳ برآورد شده است که نشان می‌دهد این محصول در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی، کالای ضروری به حساب می‌آید. همچنین کشش تابع تقاضا نسبت به مخارج بهداشتی و تورم به ترتیب ۰٫۱ و ۰٫۲۳ محاسبه شده که بر کم کشش بودن تقاضای بیمه درمان تکمیلی اساسی تری در گسترش بیمه های درمانی تکمیلی داشته است.