• فرایند محوری: در اینجا، تأکید بر روی چگونگی انجام کار توسط سازمان است. بطور کلی، تمامی فرایندها دارای چهار خصیصه‌ی کلیدی می باشند: قابل مشاهده، قابل اندازه‌گیری، تکرار پذیر، و سازگار.

• ساختار بندی: یک سازمان چابک دارای ساختار قابل انعطاف و غیر متمرکز است.

• • آمادگی برای تغییر: این مؤلفه سازمان ها را موفق به کسب فرصت ها (یعنی همان چابکی کسب و کار) و رهایی از دشواری ها (همان جهش سازمانی) می کند (۶).

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲-۲-۶- ارزیابی چابکی از نظر لائو و زئین
در ارزشیابی چابکی یک مؤسسه، لائو^[۱۰] هفت عامل چابکی سازمانی را به کار گرفت: غنی سازی مشتریان، پاسخگویی، ساختار پویا، کار تیمی و مشارکت، سازماندهی برای ایجاد مزیت رقابتی، اهرم سازی رابطه و تأثیر افراد و اطلاعات، و محتوای اطلاعاتی محصول (۵۳). زئین^[۱۱] و دیگران (۲۰۰۴) بر اساس عوامل بالا، چارچوبی چهار عامله را با توجه به مدل گلدمن و همکاران در مورد ارزیابی چابکی سازمان ها، متشکل از غنی سازی مشتریان، سازماندهی برای ایجاد مزیت رقابتی، همراستایی افراد و اطلاعات، و پاسخ گویی ارائه نمودند. عوامل “پاسخ گویی و ساختار پویا” در مدل او به مهارت در تغییر و عدم اطمینان دلالت می کردند. کار تیمی و مشارکت به سازماندهی در جهت ایجاد مزایای رقابتی مرتبط بوده و محتوای اطلاعاتی محصول نیز به اهرم سازی تأثیر افراد بر اطلاعات اشاره دارد(۷۲).
۲-۲-۲-۷-چابکی سازمانی از نظر تورنگ لین و همکاران
هدف یک سازمان چابک، عبارت است از تأمین نیازهای مشتریان و کارکنان. چنین سازمانی اساساً مجموعه ای از قابلیت‌ها را برای انجام واکنش هایی متناسب با تغیییرات محیط کسب و کار در اختیار دارد. تورنگ لین و همکاران (۲۰۰۵) بر مبنای مرور ادبیات جامع، یک مدل مفهومی را برای سازمان چابک ارائه کرده اند. در این مدل، مهم ترین عامل محرک چابکی تغییر است و می توان این تغییر را عمدتاً در نیازهای مشتری، ملاک های رقابتی، بازار، فناوری و مؤلفه های اجتماعی مشاهده کرد. از طرفی، سازمان چابک برای مقابله و رویارویی با این تغییرات، به مجموعه ای از قابلیت ها نیاز دارد که انعطاف پذیری، شایستگی، پاسخگویی و سرعت از آن جمله اند(۶۷).
همچنین لازمه نیل به چابکی سازمان بازبینی و اصلاح راهبردها، واکنش نسبت به فناوری ها، و امکانات کاری است و در این راستا به توانمندسازهای متنوعی نیاز است تا به کمک آنها، به محیط و الزمات متغیر آن واکنش نشان داده شود.
هدف سازمان چابک:
غنی سازی و ارضای مشتریان بر حسب

• هزینه ⦁ زمان

• ثبات ⦁ محدوده یا دامنه

• نیازمندی های مشتری

• ملاک های رقابتی

• بازار

• فناوری

• مؤلفه های اجتماعی

رقابت ناپایدار در محیط کسب و کار (محرک های چابکی)
قابلیت های چابکی
پاسخگویی شایستگی
انعطاف پذیری سرعت
ارکان و توانمند سازهای چابکی
روابط و تعاملات مشارکتی و همیارانه
(راهبرد)
مهارت در زمینه‌ی تغییر و عدم اطمینان
(کنترل)
تأثیر افراد و اهرم سازی فناوری اطلاعات
(پایه و اساس)
شکل ۲-۴ : مدل یک سازمان چابک (تورنگ لین و همکاران، ۲۰۰۵)
۲-۲-۲-۸- ارزیابی چابکی از نظر هیلگرزبرگ و همکاران
هیلگرزبرگ^[۱۲] و همکارانش (۲۰۰۵) در مقاله ای برای کاربرد مفهوم چابکی در سازمان های خدماتی، مثل بانک ها و مؤسسات مالی، دو سئوال زیر را مورد توجه قرار دادند:

• چگونه می توان چابکی را تعریف کرد؟

• چگونه می توان مهم ترین شاخص های چابکی را اندازه‌گیری نمود؟ به چه شکل، شکاف های میان سطح واقعی چابکی و چابکی مورد نیاز را اندازه‌گیری کنیم؟(۴۲)

۲-۲-۲-۹- ارزیابی چابکی از نظر کومار و موتوانی
کومار و موتوانی (۱۹۹۵) ادعا می کنند که چابکی به توانایی سازمان برای تسریع فعالیت ها بر اساس مسیر بحرانی اشاره داشته، و در نتیجه یک شاخص مستقیم از رقابت پذیری مبتنی بر زمان برای شرکت محسوب می شود(۵۴). در تعیین اثربخشی سازمان در رقابت به موقع، آنهامعیاری را با عنوان شاخصه‌ی چابکی طراحی کردند. شاخصه‌ی چابکی فراهم کننده‌ی ارزش ترکیبی وضعیت راهبردی چابکی سازمان، بر مبنای یک معیار درصدی می باشد. شاخصه‌ی چابکی با ماتریسی انجام می شود که که هر ردیف i اُم از مؤلفه های چابکی (نظام جریان اطلاعات، فناوری، منابع انسانی، کیفیت و انعطاف پذیری) و هر ستون j اُم زمان موجود در مسیر بحرانی (طراحی محصول، مدل اولیه، تولید، و حمل و نقل) سازمان را نشان می دهد. البته باید برای هر ستون و هر ردیف وزن هایی را در نظر گرفت. از طریق یک ارزیابی تجربی، شرکت یا سازمان مورد بررسی بر اساس ابعاد گوناگونی با امتیازی از میان ۱ تا ۱۰ برای هر باکس Y_ij، جایگاهش را در مقابل رقبا ارزیابی می کند (البته هر Y_ij یک معیار ترتیبی از عامل iام در دورۀ jام می باشد).
۲-۲-۲-۱۰- مولفه های چابکی از نظر یوسف، سرحدی و گوناسکاران
یوسف و همکاران (۱۹۹۹) در سایه‌ی ادبیات فراوان، تعریف زیر را برای چابکی بیان می کنند: استفاده‌ی موفق از مبانی رقابتی (سرعت، انعطاف پذیری، نوآوری، کیفیت و سودآوری) بوسیله‌ی یکپارچه سازی منابع تجدید شدنی و بهترین کارکردها در یک محیط دارای دانش غنی، برای تأمین محصولات و خدمات مشترک در محیط بازاری متغیر “چابکی” نام دارد. این تعریف به دلایل زیر، متمایز از سایر تعاریفی است که برای چابکی پیشنهاد شده است(۷۱):
این تعریف، چابکی را بر اساس ورودی، خروجی و فرایند معرفی می نماید. لذا می توان گفت در این تعریف، نوعی نگاه و دیدگاه سیستمی وجود دارد.

• مبنای رقابتی تولید چابک بوضوح مشخص شده و عبارت است از سرعت، انعطاف پذیری، نوآوری فعالانه، کیفیت و سودآوری.

• در این تعریف، برای چابکی سه سطح خاص فردی، سازمانی و میان سازمانی وجود دارد. گرچه که سطوح فردی و سازمانی قبلاً توسط گلدمن و همکارانش (۱۹۹۵) معرفی شده اند، اما یوسف و همکارانش در این تعریف، سطح میان سازمانی را به آن می افزایند.

• این تعریف متضمن چهار مفهوم کلیدی از چابکی است که مشتمل بر رقابت بر اساس شایستگی های کلیدی، تشکیل سازمان مجازی، قابلیت تجدید ساختار و دانش محوری است.