متأسفانه ‌در مورد جامعه این پژوهش، تحقیقات و استنادات قابل توجهی در خصوص وضعیت افراد در متغیرهای سبک های هویتی، اضطراب اجتماعی، و رضایت جنسی وجود ندارد. به عبارت دیگر، تحقیق قابل توجهی به خصوص در داخل کشور در دست نیست که نشان دهد معلمین متأهل اغلب دارای چه نوع سبک هویتی هستند، به لحاظ اضطراب اجتماعی در چه وضعیتی قرار دارند و از نظر رضایت جنسی در چه شرایطی می­باشند. همچنین عوامل تأثیر گذار بر این سه متغیر بویژه در قشر معلمین متأهل، مورد تحقیق قرار نگرفته است. علاوه بر این، نوع و نحوه ارتباطی که این سه متغیر ممکن است با یکدیگر داشته باشند، نه تنها در معلمین متأهل، بلکه تقریبأ در هیچ جامعه­ای به طور منسجم و قابل توجهی مورد مطالعه قرار نگرفته است. حال با توجه به مباحث مطرح شده، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ­ای اضطراب اجتماعی در رابطه سبک های هویتی با رضایت جنسی در معلمین متأهل بود.

۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش

افزایش روز افزون تحقیقات درباره سبک های هویت، اضطراب اجتماعی ورضایت جنسی، بیانگر اهمیت این سه حوزه می‌باشد. مطالعات و پژوهش های متعددی وجود رابطه بین این سه متغیر و سایر سازه‌های روانشناختی را نشان داده‌اند. تاثیر گذاری و رابطه رضایت جنسی با عوامل متعددی منجمله کیفیت زندگی زوجین بارها مورد تأیید و تأکید پژوهشگران قرار گرفته است. محققان و پزشکان بالینی در سال های اخیر تلاش های فزاینده ای به منظور فهم اثرات گسترده ی اختلال اضطراب اجتماعی نموده اند. پژوهش های بیشماری شیوع، اتیولوژی، و درمان این مشکل بالینی را مورد بررسی قرار داده‌اند. این امر نشان دهنده اهمیت اضطراب اجتماعی است (لیبوویتز^[۸] و همکاران،۱۹۸۵). پژوهش هایی وجود رابطه بین سبک های هویت و صمیمیت اجتماعی (دانشورپور، ۱۳۸۵)، سبک های هویت با سلامت عمومی و مسئولیت پذیری (سعادتی شامیر،۱۳۸۳)، و سبک های هویت با سلامت روانی (غضنفری، ۱۳۸۲) را نشان داده‌اند که این نتایج حاکی از اهمیت و نقش مهم سبک های هویت می‌باشد.

علی رغم رشد روز افزون علم و فناوری، همچنان بسیاری از مشکلات و ناهنجاریها بخصوص در حوزه رفتاری قابل مشاهده است. شاید بتوان ریشه بخش قابل توجهی از مشکلات رفتاری را در نظام آموزشی یک کشور یافت، و با توجه به اینکه معلمین یکی از مهمترین ارکان نظام آموزشی هستند، انجام مطالعه روی این قشر از جامعه می ­تواند گره گشای بسیاری از مشکلات باشد. آنچه که مسلم است وجود یک سری از ویژگی ها در معلمین یک جامعه منجمله: رشد متعادل، داشتن هویتی مستحکم، داشتن ارتباط مثبت و قابل قبول با دیگران، بالندگی، سرزندگی، نشاط روانی، روابط مناسب با همسر و کیفیت زندگی بالا، می‌تواند تأثیر قابل ملاحضه­ای بر جنبه‌های شخصیتی، رشد شخصی و اجتماعی، ظهور رفتارهای شایسته، پرورش بیشتر استعداد ها، و کاهش ناهنجاریهای شخصیتی و رفتاری افراد آن جامعه داشته باشد. ‌بنابرین‏ انجام پژوهش در جامعه ی معلمین، علاوه بر کمک به رشد و افزایش سطح کیفیت زندگی خود معلمین، می ­تواند منجر به رشد و تعالی بیشتر کل جامعه گردد و دارای ضرورت ویژه ای است.

پژوهش حاضر می‌تواند اطلاعاتی درباره رضایت جنسی، نوع سبک هویت، و سطح اضطراب اجتماعی معلمین متأهل در اختیار گذارد. هم چنین می‌تواند بستری شود برای آغاز یک سری تحقیقات کیفی و مداخله ای (اثربخشی) درباره این سه متغیر در گروه معلمین متأهل. نتایج این پژوهش می‌تواند مورد استفاده نهاد آموزش پرورش و یا مراکز تربیت معلم قرار گیرد تا بتوانند در برنا مه های آموزشی خود، محتواهایی را در جهت رشد این سه متغیر در معلمین بگنجانند.

۱-۴ اهداف پژوهش

هدف اصلی

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ­ای اضطراب اجتماعی در رابطه سبک های هویتی با رضایت جنسی در معلمین متأهل ‌می‌باشد.

اهداف جانبی

۱- بررسی رابطه سبک های هویت با اضطراب اجتماعی و مؤلفه‌ های آن.

۲- بررسی رابطه اضطراب اجتماعی و مؤلفه‌ های آن با رضایت جنسی.

۱-۵ فرضیه‌های‌ پژوهش

فرضیه اصلی

– اضطراب اجتماعی نقش واسطه گری معناداری در رابطه سبک های هویت با رضایت جنسی دارد.

شکل۱-۱: نمودار فرضیه اصلی پژوهش

فرضیه های جانبی

۱- سبک های هویت با اضطراب اجتماعی و مؤلفه‌ های آن رابطه معناداری دارد.

۲- اضطراب اجتماعی و مؤلفه‌ های آن با رضایت جنسی رابطه معناداری دارد.

۱-۶ تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها

تعاریف نظری متغیرها :

سبک های هویت

عبارت است از سه سبک پردازشی هویت که توسط برزونسکی مطرح گردیده. ۱- سبک اطلاعاتی: افراد دارای این سبک، فعال، جستجوگر و ارزیاب هستند و به طور دائم در پی کسب اطلاعات مناسب جهت شکل دهی هویت خود می­باشند. ۲- سبک هنجار مدار: این گروه از افراد بیشتر به موضوع تأیید اجتماعی و جامعه پسندی رفتارها توجه ‌می‌کنند و ملاک خود را برای پذیرش ارزش ها، تأیید افراد معتبر قرار می­ دهند. ۳- سبک سردرگمی/ اجتنابی: این دسته از افراد از موقعیت هایی که مستلزم تصمیم گیری است، پرهیز ‌می‌کنند. همچنین، تمایلی به روبرو شدن با مسائل شخصی خود ندارند و در برخورد با مسائل به قدری تعلل ‌می‌کنند که شرایط، نوعی رفتار خاص از آن ها طلب کند بدون اینکه هزینه فکری خاصی برای آن ها داشته باشد (برزونسکی، ۱۹۹۰ و ۱۹۹۴).

اضطراب اجتماعی

طبق تعریف انجمن روان پزشکی آمریکا (APA،۱۹۹۴، به نقل از مسعود نیا،۱۳۸۸)، اضطراب اجتماعی عبارت است از ترس دائمی و مشخص از یک یا چند موقعیت اجتماعی یاعملکردی که فرد احساس می‌کند در معرض افراد نا آشنا یا موشکافی احتمالی از سوی دیگران قرار گرفته و تحقیر یا شرمسار خواهد شد.

رضایت جنسی

هاید ودی لاماتر (۲۰۰۰) رضایت جنسی را رضایت در فعالیت جنسی و رضایت هیجانی تعریف کرده‌اند رضایت جنسی فقط لذت جسمانی نیست و شامل کلیه احساسات باقی مانده پس از جنبه‌های مثبت و منفی ارتباط جنسی می شود (مک نیل و بایرز، ۲۰۰۶).

تعاریف عملیاتی متغیرها :

سبک های هویت

در این پژوهش منظور از سبک های هویت، نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه هویت ISI برزونسکی (۱۹۸۹) در هر یک از سبک ها (سبک اطلاعاتی، سبک هنجار مدار، سبک سردرگمی/ اجتنابی) به دست آورده است. حداقل و حداکثر نمره در سبک اطلاعاتی به ترتیب ۱۱ و ۵۵، در سبک هنجار مدار ۹ و ۴۵، و در سبک سردرگمی/ اجتنابی ۱۰ و ۵۰ ‌می‌باشد.

اضطراب اجتماعی

در این پژوهش منظور از اضطراب اجتماعی، نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه اضطراب اجتماعی جرابک (۱۹۹۶) به دست آورده است.

رضایت جنسی

منظور از رضایت جنسی در این پژوهش نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه ۱۷ سوالی رضایت جنسی یاوری کرمانی (۱۳۸۶) به دست آورده است.

فصل دوم

ادبیات و پیشینه پژوهش

۲-۱- پیشینه نظری پژوهش

۲-۱-۱ رضایت جنسی