نتایج بسیاری از تحقیقات (استورم و کیت،^[۱] ۱۹۸۹، هرسی و بلانچارد،^[۲] ۱۹۸۶، لوبوف،^[۳] ۱۹۹۴) در چند دهه گذشته در کشورهای توسعه نیافته و جهان سوم نشانگر پایین بودن انگیزش به کار و موفقیت، بی میلی و بی اشتهایی به فعالیت اقتصادی، تولید واحساس ناامیدی، احساس ناتوانی، فتور و بدبینی به آینده ونظایر آن در بین نیروی کار بالقوه علی الخصوص جوانان و زنان است. فرنهام ^[۴](۱۹۹۰) نقش عوامل درون زاد را در بروز چنین وضعیتی دخیل وموثر یافته است (محسنی تبریزی و میرزایی، ۱۳۸۳).

با توجه به آنچه گفته شد، مهم ترین ضرورت های تحقیق حاضر را می توان به شرح زیر بیان نمود:

۱- بررسی عوامل انگیزشی نیاز به تحقیق مستمر دارد و در شرایط و موقعیتهای مختلف این عوامل متفاوت بوده وهمواره در حال تغییر است.

۲-لازم است با مطالعه و ارزیابی مستمر کارکنان عوامل تاثیرگذار بر روی انگیزش کارکنان را مورد سنجش قرار

داد تا با توجه ویژه ‌به این عوامل انگیزه خدمتی کارکنان را در جهت موفقیت برنامه های سازمان حفظ و ارتقاء بخشید.

۳- با توجه به اهمیت انگیزه خدمتی کارکنان نیاز است بر اساس نظریه های علمی ارائه شده عوامل مؤثر بر انگیزه خدمتی کارکنان را بررسی و مطالعه نمود تا با بهره گیری از دست آورد آن مدیران بتوانند در حفظ و ارتقاء انگیزه خدمتی کارکنان مربوطه خود برنامه ریزی و در رفتار مدیریتی هوشمند خود مورد عنایت ویژه قرار دهند.

نهایتاًً این تحقیق برآن است که عوامل مؤثر بر انگیزش کارکنان ستادی دانشگاه شیراز را سنجیده وچگونگی تاثیر پذیری آن ها را نسبت به عواملی مانند عوامل محتوایی، فرایندی بر حسب عوامل جمعیت شناسی (جنسیت، سابقه کار وتحصیلات) ارزیابی کند. امید است نتایج این تحقیق بتواند به شناسایی عوامل مؤثر در انگیزش کارکنان ستادی دانشگاه شیراز کمک کند و مدیران با بهره گرفتن از آن در جهت افزایش انگیزه کارکنان گام بردارند.

۱-۳- اهداف پژوهش

هدف کلی این پژوهش، ارزیابی عوامل محتوایی و فرایندی مؤثر در انگیزش کارکنان ستادی دانشگاه شیراز بوده است.

در این راستا اهداف جزیی زیر مطرح و پیگیری شده اند:

۱- تعیین عوامل محتوایی و فرایندی مؤثر بر انگیزش کارکنان ستادی دانشگاه شیراز

۲-مقایسه میزان تاثیر عوامل محتوایی و فرایندی بر انگیزش کارکنان ستادی دانشگاه شیراز

۳-مقایسه میزان تاثیر عوامل فرایندی و محتوایی در انگیزش کارکنان بر حسب عوامل جمعیت شناختی (جنسیت، سابقه کار، تحصیلات ).

۱-۴- پرسش های پژوهش

۱- آیا تفاوت معناداری بین میزان تأثیر عوامل محتوایی در انگیزش کارکنان وجود دارد؟

۲- آیا تفاوت معناداری بین میزان تأثیر عوامل فرایندی در انگیزش کارکنان وجود دارد ؟

۳- آیا تفاوت معناداری بین میزان تأثیر مجموعه عوامل محتوایی و فرایندی در انگیزش کارکنان وجود دارد؟

۴- آیا تفاوت معناداری بین میزان تاثیر مجموعه عوامل فرایندی و محتوایی در انگیزش کارکنان زن و مرد وجود دارد ؟

۵- آیا تفاوت معناداری بین میزان تاثیر مجموعه عوامل فرایندی و محتوایی در انگیزش کارکنان با سابقه کاری مختلف وجود دارد ؟

۶- آیا تفاوت معناداری بین میزان تاثیر مجموعه عوامل فرایندی و محتوایی در انگیزش کارکنان دارای سطوح تحصیلی مختلف وجود دارد ؟

۱-۵- تعاریف مفهومی

انگیزه : نیروی محرک درون افراد است که آن ها را از لحاظ فیزیولوژیکی و روانشناسی وادار می‌کند که یک یا چند هدف را در راستای برآورده کردن نیازها یا توقعاتشان، دنبال کنند (لام و تانگ،^[۵] ۲۰۰۳).

انگیزش : فرایند روان شناختی است که برانگیختگی، هدایت و تداوم اعمال ارادی (هدفمدار) فرد را موجب می

شود (میچل و لارسون،^[۶] ۱۹۸۷). میل به کوشش فراوان در جهت تأمین هدف های سازمان به گونه ای که این تلاش در جهت ارضای برخی از نیازهای فردی سوق داده شود (رابینز، ۱۳۷۷ ). انگیزش بنا به تعریف عبارت است از فرایندی که شدت، راستا و ثبات فرد در تلاش برای دست یابی به یک هدف را مشخص می‌کند (رابینز و جاج، ۱۳۸۹). می توان گفت انگیزش فرایندی است که موجب برانگیختگی رفتار در یک مسیر معین در جهت رسیدن به هدف خاصی می شود.

عوامل محتوایی انگیزش: عوامل محتوایی عمدتاًَ به حالت درونی شخص یا محیط او مربوط می‌شود که به رفتار، انرژی یا تداوم می‌بخشند (سرمد، ۱۳۷۲). این عوامل، عمدتاًً بر روی نیازهای انسان تمرکز دارند. عوامل محتوایی دربرگیرنده عواملی از جمله پرداخت های بیشتر، ساعت های کار کمتر، شرایط کاری بهینه، فراهم نمودن استقلال و مسئولیت پذیری کارکنان می‌باشد که موجب برانگیخته شدن افراد می شود )مقیمی، ۱۳۸۵). نظریه های انگیزش ـ بهداشت، x وy، وجود ـ ارتباط ـ رشد، نیازهای سه گانه مک کللند، سلسله مراتب نیازها، Z و عزت نفس از جمله این نظریه ها هستند.

عوامل فرایندی انگیزش: عوامل فرایندی به چگونگی رخداد انگیزش مربوط می‌شوند. نظریه های مربوط ‌به این عوامل تمرکزشان بر این است که چرا افراد مشقوق رفتاری ویژه ای را برای ارضاء نیازها انتخاب می‌کنند؟ و هنگامی که به هدف ها دست می‌یابند، چگونه رضایتشان را مورد ارزیابی قرار می‌دهند؟ ( ساعتچی، قاسمی و نمازی، ۱۳۸۷). نظریه های ارزش – انتظار، برابری، تعیین هدف، اسناد، یادگیری اجتماعی، ارزیابی شناختی و تقویت از جمله نظریه های فرایندی هستند.

عوامل جمعیت شناختی: در این پژوهش شامل جنسیت، میزان تحصیلات و سابقه کار می‌باشد.

۱-۶- تعاریف عملیاتی

عوامل محتوایی انگیزش: در این پژوهش، عوامل محتوایی انگیزش از طریق نمره ای که کارکنان به تأثیر عوامل محتوایی انگیزش بر اساس نمره زیر مقیاس های مربوطه در مقیاس محقق ساخته عوامل انگیزشی اختصاص می‌دهند سنجیده شده اند.

عوامل فرایندی انگیزش: در این پژوهش، عوامل فرایندی انگیزش از طریق نمره ای که کارکنان به تأثیر عوامل فرایندی انگیزش بر اساس نمره زیر مقیاس های مربوطه در مقیاس محقق ساخته عوامل انگیزشی اختصاص می‌دهند سنجیده شده اند.

عوامل جمعیت شناختی: در این پژوهش عوامل جمعیت شناختی به شرح زیر مد نظر قرار گرفته اند:

جنسیت: زن و مرد

میزان تحصیلات: دیپلم، فوق دیپلم، لیسانس، فوق لیسانس و بالاتر

سابقه کار: ۱۰-۱سال، ۲۰-۱۱سال، ۳۰-۲۱سال

فصل دوم

ادبیات تحقیق