۱-۸-۱- جامعۀ آماری
جامعۀ آماری در این تحقیق کلیه شرکت­های تولیدی پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران می­باشد.
۱-۸-۲- روش نمونه گیری
به منظور انتخاب نمونه از روش نمونه گیری قضاوتی (وصفی) که جزء روش­های نمونه گیری غیر احتمالی می­باشد، استفاده شده است (رضوانی، ۱۳۹۱، ۱۲۱).
۱-۸-۳- حجم نمونه
به منظور انتخاب نمونه شرکت­هایی که دارای شرایط زیر بودند به عنوان نمونه انتخاب و بقیه شرکت­ها حذف شدند:
۱) پایان سال مالی آن­ها پایان اسفند ماه باشد تا سبب افزایش یا حفظ قابلیت مقایسۀ اطّلاعات مالی به دست آمده شود.
۲) اطّلاعات کامل شرکت­ها موجود باشد و صورت­های مالی و یادداشت­های توضیحی همراه آنها قابل دسترس باشد.
۳) طی دورۀ تحقیق سود ده باشد و سود عملیاتی داشته باشد.
۴) در طول دورۀ تحقیق حقوق صاحبان سهام آن­ها منفی نباشد.
در نهایت تعداد ۷۳ شرکت با در نظر گرفتن شرایط مذکور به عنوان نمونه انتخاب شدند.
۱-۹- متغیرهای تحقیق
۱-۹-۱- متغیرهای مستقل
متغیرهای مستقل اصلی در پژوهش حاضر سرمایه فکری و سرمایه در گردش می­باشند و متغیرهای مستقل فرعی سرمایه­ فکری عبارتند از:
۱) کارایی سرمایه به کارگرفته شده^[۳] (CEE)، ۲) کارایی سرمایه انسانی^[۴] (HCE)، ۳) کارایی سرمایه ساختاری^[۵] (SCE).
۱-۹-۲- متغیرهای وابسته
متغیر وابسته­ در این تحقیق عملکرد مالی می­باشد که با شاخص­ های عملکردی مانند بازده دارایی­ ها^[۶] (ROA) و بازده حقوق ­صاحبان سهام^[۷] (ROE) و حاشیه سود^[۸] (PM) سنجیده می­ شود.
۱-۱۰- استفاده­کنندگان از نتایج پژوهش
استفاده­کنندگان احتمالی از نتایج پژوهش را می­توان سازمان بورس اوراق بهادار تهران، مدیران و سهامداران بالفعل و بالقوه شرکت­های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، سرمایه ­گذاران، اساتید دانشگاه و به طور اعم تمامی مراکز و مؤسسات آموزشی و پژوهشی و دانشجویان و پژوهشگران مسائل مالی و سایر علاقمندان در خصوص موضوع مطروحه نام برد.
۱-۱۱- تعریف مفهومی واژه ­ها و اصطلاحات
در این فصل تعریف مفهومی واژه ­ها و اصطلاحات بیان شده و در فصل سوم به تعریف عملیاتی آن­ها پرداخته می­ شود.
۱-۱۱-۱- تعریف سرمایه فکری
در منابع مختلف، تعاریف مختلفی از سرمایه فکری ارائه شده است در این قسمت فقط به یکی از این تعاریف اشاره می­ شود و تعاریف دیگر در فصل دوم ارائه می­ شود.
سرمایه فکری مجموعه ­ای از دارایی­ های دانش محور است که به یک سازمان اختصاص دارند و در زمره ویژگی­های آن محسوب می­شوند و از طریق افزودن ارزش به ذی نفعان کلیدی سازمان، به طور قابل ملاحظه­ای به بهبود وضعیت رقابتی سازمان منجر می­ شود (مار، ۲۰۰۴).
اکثر تعاریف ارائه شده سرمایه­ فکری را متشکل از سه جزء اصلی یعنی سرمایه­ انسانی، سرمایه ساختاری (سازمانی) و سرمایه ارتباطی (مشتری) بیان می­ کنند. مدل مورد استفاده در این پژوهش که مدل پالیک یا مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری می­باشد سرمایه فکری را متشکل از سه جزء یعنی کارایی سرمایه به کارگرفته ­شده، کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری در نظر می­گیرد و سرمایه ارتباطی (مشتری) را در نظر نمی­گیرد (پالیک^[۹]، ۲۰۰۰).
۱-۱۱-۱-۱- تعریف کارایی سرمایه به کارگرفته شده (CEE)
این نسبت نشان دهنده ارزش افزوده ایجاد شده ناشی از به کارگیری دارایی­ های فیزیکی و مشهود می­باشد. یعنی به ازای یک ریال دارایی چند ریال ارزش افزوده ایجاد شده است (همان منبع).
۱-۱۱-۱-۲- تعریف کارایی سرمایه انسانی (HCE)
این نسبت نشان دهنده ارزش افزوده ایجاد شده توسط کارکنان می­باشد و نشان می­دهد که به ازای هر ریال هزینه حقوق و دستمزد چند ریال ارزش افزوده ایجاد شده است (همان منبع).
۱-۱۱-۱-۳- تعریف کارایی سرمایه ساختاری (SCE)
این نسبت نشان دهنده ارزش افزوده ایجاد شده ناشی از فرآیندها و ساختارهای موجود در شرکت می­باشد (همان منبع).
۱-۱۱-۲- تعریف سرمایه در گردش
سرمایه در گردش یک شرکت مجموعه مبالغی است که در دارایی­ های جاری سرمایه ­گذاری می­ شود. اگر بدهی­های جاری از دارایی­ های جاری یک شرکت کسر گردد سرمایه در گردش خالص به دست می ­آید. مدیریت سرمایه در گردش عبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد (نوو، ۱۳۹۰، ۱).
۱-۱۱-۳- عملکرد مالی و ارزیابی عملکرد
عملکرد مالی واحد تجاری در برگیرنده بازده حاصل از منابع تحت کنترل واحد تجاری است. اطّلاعات دربارۀ عملکرد مالی در صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع ارائه می­ شود.
ارزیابی عملکرد عبارت است از: «فرایند کمّی کردن کارایی و اثربخشی عملیات» (چن، ۲۰۰۴) که با مروری بر ادبیات موضوع می­توان دلایل آن را به سه گروه اصلی زیر تقسیم کرد:

1. 1. اهداف استراتژیک: که شامل مدیریت استراتژیک و تجدید نظر در استراتژی­هاست؛

1. 1. اهداف ارتباطی: که شامل کنترل موقعیت فعلی، نشان دادن مسیر آینده، ارائه بازخور و الگو برداری از سازمان­های دیگر است؛

1. 1. اهداف انگیزشی: که شامل تدوین سیستم پاداش و هم­چنین تشویق بهبود و یادگیری است.

روش­های مختلفی برای اندازه ­گیری عملکرد شرکت­ها از بعد مالی وجود دارد که در فصل دوم بیان شده است، در این تحقیق برای اندازه ­گیری عملکرد مالی شرکت­ها از میان شاخص­ های مختلف بازده دارایی­ ها، بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه سود انتخاب شده است که تعریف هر یک از آن­ها به شرح زیر است:

بازده دارایی­ ها :(ROA)
این نسبت میزان کارایی مدیریت را در به کار گرفتن منابع موجود جهت تحصیل سود نشان می­دهد و یکی از نسبت­های سودآوری است که در تجزیه و تحلیل آن منبع سود نه به صورت مطلق بلکه در ارتباط با منبع تحصیل آن مورد بررسی قرار می­گیرد (رمضانی، ۱۳۸۷).
بازده حقوق صاحبان سهام:(ROE)
بازده حقوق صاحبان سهام گویای این است که چه میزان بازدهی به وسیله سرمایه ­گذاران بابت وجوه سرمایه ­گذاری شده توسط آنان ایجاد شده است. استفاده از این معیار در بخش­هایی که مدیران در تصمیم­های مرتبط با تحصیل دارایی­ ها، خرید، جنبه­ های اعتباری، مدیریت وجوه نقد و سطح بدهی­های جاری نفوذ زیاد دارند، مناسب است. بازده حقوق صاحبان سهام نشان ­دهنده هزینه واقعی استفاده از پول است. در مواردی که هزینه فرصت تصمیم گرفته شده با هزینه وجوه به کار گرفته شده برابر نباشد، مدیر تمایل پیدا می­ کند به گونه_­­ای عمل کند که بیشترین منافع برای مالکان ایجاد شود و پروژه ­هایی را با هدف بیشینه ساختن معیار عملکرد انتخاب کند (کنگ و همکاران، ۲۰۰۲).
حاشیه سود :(PM)