حوزه­ پژوهش در دانشگاه فرهنگیان نسبت به حوزه ­های عملکردی دیگر از توسعه ­یافتگی کمتری برخوردار است.این مهم به دلایل مختلفی است، از جمله اینکه: دانشگاه فرهنگیان به طور سنتی یک دانشگاه آموزش محور بوده است و کمتر به توسعه و انجام فعالیت­های پژوهشی توجه شده بود علاوه بر این، توسعه پژوهش با نگرش­هایی کمتر حامی نیز مواجه بوده است، و به پژوهش به عنوان یک فعالیت زینتی و یا اولویت دسته دوم نگریسته می­شد. اگر چنین برداشتی (که البته خوشبختانه اکنون چنین نیست) ترویج شود پژوهش فرصت توسعه نخواهد یافت.

البته باید اعتراف کرد که با وجود کمبود ویا نبود فرصت­های پژوهشی در سطح دانشگاه، مدرسان واعضای هیئت علمی بوده ­اند که در حوزه پژوهش خوش درخشیده­اند وعملکرد بسیار ارزشمندی در این حوزه داشته اند، البته تعداد آن ها در مقایسه با انتظارات بالا نیست.‌به این ترتیب ‌می‌توان گفت رشد وتوسعه پژوهش در دانشگاه همزمان مستلزم کوشش­های دانشگاه، مسوولان پردیس­ها ‌و مراکز ومدرسان واعضای هیئت علمی دانشگاه است. (ساکی،۱۳۹۳)

برای آنکه بتوان پژوهش را به عنوان یک فعالیت نظام­مند در عرصه دانشگاه فرهنگیان وارد نمود، تدوین و طراحی مدیریت آن در کلان فعالیّت ها و برنامه ­های دانشگاه­ها امری ضروری است البته مسلم است که برنامه های درسی و فعالیت­های دانشگاه باید به گونه ­ای باشدکه هم استادان وهم دانشجویان را به سمت استفاده از نتایج یا انجام پژوهش برای حل مشکلات پیرامون خود سوق دهد.(کیانی،۱۳۹۳)

این دانشگاه امروز بیش از هر زمان دیگری برای حرکت اساسی در جهت پژوهش آماده شده است ‌و امید می رود که با شکفتن بذر های کاشته شده، بتواند هر چه سریع تر به عنوان قطب پژوهشی تربیت معلم، در سطح کشورمطرح شود. و پیدا‌ است به ثمر نشستن این اقدامات، بیش از هر چیز مدد و همت پژوهشگران دانشگاه رامی­طلبد.

۱۲-۲-۲آسیب ها و موانع پژوهش در نظام آموزش عالی

پژوهش به مثابه رویکردی اساسی برای مطالعه مسائل و مشکلات و عاملی برای گسترش مرز­های دانش، امروزه جایگاه قابل توجهی را در مجموعه فعالیت­های بشری به خود اختصاص داده است بر این اساس در همه جوامع، سازمان­هایی پژوهشی در موضوعات مختلف تأسیس و به فعالیت مشغول هستند؛ در ایران نیز در زمینه‌های مختلف سازمان­هایی پژوهشی پای به عرصه وجود گذارده، و به فعالیت مشغول هستند. اما روند تولید علم در این حوزه اغلب با دشواری و موانعی مواجه می‌باشد. شناسایی این موانع به ما کمک می‌کند که در راه رفع آن­ها بکوشیم و با بالنده کردن پژوهش در میان پژوهشگران، به محیط سازمان­ های پژوهش و در رأس آن آموزش عالی پویایی تازه­تری ببخشیم.

به طو ر کلی مهم­ترین موانع و آسیب­های پژوهش در نظام آموزش عالی عبارتند از:

۱- موانع فردی انجام پژوهش

تجربه، رشته تخصصی پژوهشگران، کار تیمی و پژوهشی، بینش و نگرش پژوهشگرانه از جمله مهمترین متغیر­هایی هستند که فرایند­های گوناگون نظام آموزش عالی و پژوهشی همانند تدریس، مدیریت کلاس،مشاوره و راهنمایی، تحقیق، تجاری­سازی نتایج تحقیق را تحت تأثیر قرار می­ دهند.اما از جمله مهمترین ابعاد و ‌ویژگی­های یک استاد و پژوهشگر، ابعاد شخصیتی اوست که می ­تواند همه عوامل مؤثر در موفقیت تحقیق را تحت الشعاع قرار دهد. پی­بردن به انگیزه، میل و رغبت اعضای هیئت علمی به پژوهش و پژوهشگری و نوع نگرش آن ها ‌به این امر می ­تواند ما را در شناخت وهدایت یکی از مهمترین عوامل انجام پژوهش رهنمون سازد. عدم دریافت آموزش­های کافی و پرداختن به پژوهش بدون استفاده مستمر از آموزش و یادگیری کیفی، افراد را ناتوان از تحلیل و تفکر عمیق و همه­جانبه می­ کند. هیچ­گاه پژوهش خوب بدون آموزش مناسب محقق نخواهد شد وتولید علم ازطریق پژوهش بدون برنامه آموزشی توهم است (دانایی فرد،۱۳۸۸ص۱۵)‌بنابرین‏ عدم توجه به آموزش فردی و بهبود مستمر دانش و توانمندی­ها از موانع انجام پژوهش­های تأثیرگذار است.

۲-مدیریت ناکارآمد

ضعف مدیریت علمی پر اهمیت­ترین نمود توسعه ­نیافتگی بخش­های تحقیقاتی در ایران ‌می‌باشد. ناتوانی در پرورش استعدادها، ناتوان بودن در جذب مغز­ها و ناتوانی در تحقق بخشیدن به اندیشه­ ها­ی نو، بخشی از مظاهر مدیریت ناتوان در مراکز علمی ایران است. متأسفانه هنوز هم در موفق­ترین مراکز علمی ما به مدیریت به عنوان یک علم نگاه نمی­ شود. طبیعی است که مدیریت ضعیف یک مرکز علمی که درک صحیحی از چگونگی کار در یک مرکز تحقیقاتی ندارد، اجازه رشد به مرکز علمی نمی­دهد. آسیب حاصل از مدیریت پژوهش به دلیل ماهیت فعالیت­های پژوهشی، غیر محسوس اما عمیق ‌می‌باشد (منصوری،۱۳۸۳)

مهمترین نیاز و اصل در نیل به موقعیت مطلوب در مؤسسات پژوهشی در کشور تبیین یک راهبرد ‌می‌باشد راهبردی که برای تولید دانش و در جهت ‌پاسخ‌گویی‌ به نیاز­های اجتماعی پیش ­بینی شده باشد. باید سیاست­های کلان توسعه علمی، پژوهشی کشور مشخص شود و در مسیر تبیین موقعیت مدیریت پژوهش تلاش شود (ساکی،۱۳۸۵).

۳-فقدان انگیزه­ های مادی و معنوی (موانع اقتصادی)

گرچه ‌می‌توان با توجه به مسائل موجود، کمبود اعتبارات پژوهشی را از دشواری­های با اهمیت پایین­تر یاد کرد. نمی­ توان از بیان آن در بروز و ادامه­ مسائل موجود صرفنظر نمود منشأ هر کاری به پدیده­ای به نام انگیزه بستگی دارد. این عامل انسان را به انجام آن کار تشویق و تحریک می­ کند. نظام آموزش عالی کشور به عنوان یکی از مهمترین اهرم­های توسعه و پیشرفت کشور شامل مجموعه ­ای از نیروهای انسانی از جمله اعضای هیئت علمی، مدیران و برنامه­ ریزان است که برای تحقق اهداف آموزشی و پژوهشی فعالیت ‌می‌کنند پویایی و اثر بخشی این فرایند تا حد زیادی به استادان توانمند، آگاه وخشنود از شغل خویش وابسته است. بر اساس نظریه سلسله مراتب نیاز­های مازلو،[۲۱] یک فرد نمی­تواند نیازهای سطح بالاتر را دنبال کند، مگر این­که نیاز­های سطح پایین­تر او ارضا شده باشد. ارضای نیازها به طور سلسله مراتبی، موجب ایحاد انگیزه به کار، عملکرد بهتر و رضایت­مندی شغلی می­ شود. در حال حاضر با توجه به شاخص­ های جهانی، اعتبارات تخصیص­یافته به بخش پژوهش به ویژه در حوزه علوم انسانی اندک است چنین کمبودی به همراه سایر دشواری‌ها، همچنان مانع از تحقق اهداف پژوهشی در جامعه می­ شود.توجه به انگیزه­ های مادی استادان باعث فعالیت ‌و تحرک آن­ها می­گردد، برای جذب ونگهداری افراد با استعداد در پژوهش باید علایق و انگیزه­ های اقتصادی آن­هارا در نظر گرفت زیرا که نادیده گرفتن این موارد باعث می­گردد در طی سال­های کوتاه با کمبود جدی استادان شایسته و پژوهشگر مواجه شویم.(ساکی،۱۳۸۵)

۴-ضعف فرهنگ پژوهش

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...