برخی از مقالات و کتب فارسی منتشر شده ‌در زمینه برنامه هسته ای نیز به بررسی تطبیقی سیاست و دیپلماسی هسته ای ایران در طول زمان‌های گذشته و حال و از دیدگاه های مختلف رؤسای جمهور و دولت های پس از انقلاب می پردازد.

برخی از مقالات و کتب فارسی منتشر شده در زمینه برنامه هسته ای نیز به بررسی تطبیقی سیاست و دیپلماسی هسته ای ایران در طول زمان‌های گذشته و حال و از دیدگاه های مختلف روسای جمهور و دولت های پس از انقلاب می پردازد. برای مثال در این خصوص فلاحی در مقاله ای با عنوان مقایسه دولت های خاتمی و احمدی نژاد که در سال ۱۳۸۶ توسط انتشارات وزارت امور خارجه چاپ شده است، با نگاهی تاریخی به تحلیل سیاست هسته ای دولت جمهوری اسلامی ایران در زمان ریاست جمهوری آقایان محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد می پردازد، و این دو دیپلماسی دور اول و دیپلماسی دور دوم را طبقه بندی می‌کند و نتیجه گیری می‌کند که الگوی رفتاری حاکم بر سیاست خارجی دولت احمدی نژاد در حوزه مسائل هسته ای مبتنی بر یک انطباق تهاجمی بوده است. الگویی که بیش از آنکه تابع قدرت و امکانات یک کشور و شرایط بین‌المللی باشد، تابع ویژگی های شخصی و روانی افراد تصمیم گیرنده می‌باشد.

ایزدی در کتاب دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران (سیاست خارجی، انرژی هسته ای) که در سال ۱۳۸۹ توسط مؤسسه‌ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران چاپ شده است، سیاست های هسته ای ایران را در دوره های مختلف از روسای جمهوری ، محور مطالعات خود قرار داده و به بیان تحولات مربوط به پرونده هسته ای ایران و سیاست های جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران هسته ای پرداخته است. در این کتاب نویسنده با سه نگارش مجزا و مستقل در باب دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و دیپلماسی انرژی به عنوان دغدغه بارز نظام جهانی و دیپلماسی انرژی ایرانی پرداخته و در نهایت به بررسی دیپلماسی هسته ای ایران می پردازد.

رسولی ثانی آبادی در کتاب الهام، هویت و سیاست هسته ای در جمهوری اسلامی ایران که در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات ابرار معاصر تهران به چاپ رسیده است. ‌در مورد خاستگاه و انگیزه رفتار هسته ای ایران به بررسی پرداخته و معتقد است، اصلی ترین دلیل سیاست مقاومت جویانه و سازش ناپذیری جمهوری اسلامی ایران در زمینه هسته ای به رغم وجود فشارهای بین‌المللی، دیدگاه معناگرا و هویت محوری است که جمهوری اسلامی ایران برای خود به صورت ایدئولوژیک تعریف نموده و بر آن پافشاری می‌کند.

در این میان برخی از کتب و مقالات نیز به بررسی فنی موضوع هسته ای ایران پرداخته‌اند. برای مثال در این خصوص آقای دریایی در کتاب مذاکرات هسته ای ۱+۵، توافق ژنو که در سال ۱۳۹۲ توسط انتشارات اطلاعات چاپ شده است، معتقد است گام برداشتن در مسیر آتی مذاکرات هسته ای بدون شناخت همه جانبه و دقیق برنامه اقدام ژنو میسر نمی شود؛ از طرفی در شرایطی که کشور ما با مذاکرات پیچیده دور بعدی مواجه است، باید از همه ظرفیت های موجود استفاده کرد. ایجاد یک اجماع ملی قوی برای حمایت از مذاکرات بدون شک از ظرفیت های عظیم کشورمان می‌باشد، که این پشتوانه می‌تواند در نتیجه ی مطلوب دیپلماسی مذاکرات بسیار مؤثر باشد.

در ضمن در پی توافق در مذاکرات هسته ای که منجر به برنامه اقدام مشترک گردید، بلافاصله
نشست ها و سمینارهای تخصصی و علمی در سطح کشور از سوی صاحب نظران برگزار گردید. این نشست ها به دو دسته نشست هایی با رویکرد حقوقی و سیاسی چه به صورت مثبت و خوش بینانه و چه منفی و بدبینانه صورت گرفته است. برای مثال نشستی در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۹۲ تحت عنوان بررسی ابعاد راهبردی در توافق ژنو از سوی پزوهشکده مطالعات روابط بین الملل وزارت خارجه ایران برگزار گردید. روح الله قادری رئیس پژوهشکده مطالعات روابط بین‌المللی در زمینه ساختار و فرایند دیپلماسی پنهان هسته ای نظراتی ابراز نمود و طی آن دیپلماسی پنهان را معمولاً به سه شکل: ۱- ارتباط پنهان میان مقامات رسمی دو کشور ۲- ارتباط پنهان میان نمایندگان مقامات رسمی دو کشور ۳- ارتباط پنهان میان نهادها و عناصر اطلاعاتی دو کشور تقسیم نمود. و در این رابطه ایشان معتقد است که دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی زمانی با کمترین هزینه و بیشترین منفعت جلو خواهد رفت که از هر سه نوع دیپلماسی پنهان ذکر شده و نیز از دیپلماسی سنتی و عمومی به طور همزمان استفاده گردد.

ابراهیم متقی از صاحب نظران مسائل بین‌المللی پارادایم های منطقه ای را چالشی فراروی ایران می‌داند و معتقد است که در مراحل بعدی اجرای توافق ژنو ‌فراز و نشیب های زیادی وجود دارد و ابهامات بیشماری در این توافق نامه دیده می شود. و نکاتی که روی آن تأکید می‌کند این است که این توافق اولاً غنی سازی را برای ما حاصل نمی کند دوماً امریکایی ها تحت هیچ شرایطی تمایلی ‌به این ندارند که غنی سازی انجام بگیرد. به تعبیر ایشان این سانتریفیوژها زمانی که بچرخد بایستی آن چیزی که محصول آن است اکسیده شود و کارآمدی اش به پایان برسد. سوماً مسائل حقوق بشر و مسئله موشکی ما، به مسئله هسته ای گره خواهد خورد و بی شک ما را در تنگنا قرار خواهد داد.

سید محمد کاظم سجادپور در زمینه دیپلماسی هسته ای دولت یازدهم ضمن آنکه دیپلماسی را بحثی تخصصی می‌داند که پیچیدگی آن بسیار است، معتقد است که دو برداشت در زمینه این توافق نامه وجود دارد، یکی اینکه فکر می‌کنند این را که گرفتیم، دیگر تمامی مسائل حل شده است و در مقابل دیگری معتقد است با این توافق نامه همه منافع ملی از دست رفته است. ایشان معتقد است که باید واقع بینانه بود و این توافق نامه را باید یک کنش دادوستد دید یعنی ایران کنشگر است و منفعل تنها نیست. می‌تواند تصمیم بگیرد، اثرگذاری کند و اثر گذاری آن عمیق و همه جانبه باشد. در مسئله سوریه ایران نشان داده است که کنشگری مؤثر است و در سطح بین‌المللی می‌تواند نقشی مؤثر بازی نماید.

فؤاد ایزدی از اساتید روابط بین الملل دانشگاه تهران در خصوص ترجمه غلط از توافق ژنو ایراداتی نیز به توافق نامه می‌گیرد. و معتقد است که طرف آمریکایی تمایل دارد در کنار بحث هسته ای وارد بحث تغییر در نظام جمهوری اسلامی ایران نیز بشود.

در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۹۲ سید حسین موسویان که از اعضاء سابق تیم مذاکره کننده هسته ای کشور بوده است طی مصاحبه ای با یکی از خبرگزاری ها، نظراتی در خصوص توافق ژنو دارد که اهم آن عبارت است از اینکه: