با افزایش تقاضا برای داروهای گیاهی و با توجه به موقعیت خاص آب و هوائی کشور ایران به دلیل دارا بودن بسیاری از گونه های گیاهی و همچنین با توجه به سابقه دیرینه ما در طب سنتی و استفاده از گیاهان داروئی، توسعه تکنیکهای لازم برای کشت وکار این گیاهان با حداقل هزینه از اهمیت بالایی برخوردار است. کشت موفق گیاهان دارویی به میزان زیادی به قابلیت جوانه زنی موفق بذور آنها وابسته است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

خصوصیات ژنتیکی، خواب بذر، قوه نامیه، قدرت جوانه زنی، بنیه یا قدرت بذر، میزان رطوبت بذر و عمر بذر از ویژگیهای مهم کیفیت بذر به شمار میروند. اما قدرت جوانه زنی و بنیه بذر نسبت به سایر ویژگیها برای زارع از اهمیت بیشتری برخوردار است. جوانه زنی، طبق تعریف انجمن متخصصین رسمی تجزیه بذر(AOSA)^[1] عبارت است از توانایی بذر جهت تولید یک گیاه طبیعی در شرایط مساعد ( گنزالز^[۲] و همکاران، ۲۰۰۸ ). بذر اغلب گونه های دارویی به جهت سازگاری اکولوژیکی با شرایط محیطی دارای انواع خواب می باشند، که این امر از مهم ترین موانع زراعت گیاهان دارویی به صورت تجاری است. بنابراین تهیه اطلاعاتی در زمینه خصوصیات مرتبط با کیفیت بذر گونه های دارویی، در تولید و پرورش این گیاهان و استقرار آنها در مزرعه جهت دستیابی به عملکرد مناسب و با کیفیت مطلوب، حائز اهمیت است.
بابونه
نام علمی: Matricaria chamomilla
بابونه متعلق به خانواده مرکبان یا گل مینا است. گیاهی است یکساله، که ارتفاع آن به ۶۰ سانتیمتر میرسد. ساقه آن مستقیم و منشعب است. برگها دو تا سه شانهای، بخشهای انتهایی آن سوزنی شکل و کم و بیش بی کرک هستند. قطر کاپیتول که به ساقه نازکی متصل است، ۱ تا ۵/۱ سانتیمتر است و یک ردیف گلهای زبانه دار سفید رنگ دارد. در مرکز آن گلهای لولهای متعدد و زرد رنگ بر روی یک نهنج مخروطی کاملاً مشخص قرار گرفته اند. زمان گل دادن اردیبهشت تا شهریور ماه است (فلوگ^[۳]، ۱۳۶۴).
اندامهای مورد استفاده: گلهای خشک شده و به ندرت شاخ و برگ همراه با گل.
زیستگاه گردآوری: در کشور ما ایران و در مزارع و زمینهای بایر جنوب اروپا بسیار فراوان است و به عنوان یک گیاه زینتی کاشته میشود. این گیاه، بومی انگلستان و ویلز است و به طور محلی در ویلز و انگلستان کاشته شده و یا در زمینهای بایر می روید. گاهی با کاشت دانه های آن در اواخر پاییز و یا در اوایل بهار کاشته می شود. گیاه را هنگامی که کاپیتول آن کاملاً باز شده است، میچینند و در سایه، در گرمای کمتر از ۳۵ درجه سانتیگراد خشک می کنند. کشت تجارتی آن فقط هنگامی که نیروی کار ارزان، در دسترس است از نظر اقتصادی امکان پذیر است.
ترکیبات و اثر: اسانس فرار، موسیلاژ و یک ماده ضد اسپاسم.
مصرف :
از راه خوراکی معمولاً به شکل تیزان به کار می رود (یک قاشق غذاخوری از گیاه را دریک لیتر آب سرد ریخته و حرارت نمیدهند). برای اختلالات معدی همراه با درد، دیرهضمی، اسهال، تهوع و به ندرت برای التهاب مجاری ادرار و قاعدگی دردناک مصرف می شود. دم کرده آن به شکل کمپرس مصرف می شود. میتوان گردگیاه را بر روی زخمهای دیرالتیام پذیر، حساسیتهای پوستی و عفونتهایی نظیر جوش، کرک و تبخال پاشید. همچنین برای بواسیر و التهابهای دهان، گلو و چشمها مصرف میشود (فلوگ،۱۳۶۴).
بابونه یکی از گیاهان علفی است که خواص دارویی ارزشمندی دارد. در کشورهای غربی به خصوص در اروپا از جمله کشور آلمان مصرف آن بسیار متداول است. بابونه را در بسته های زیبا و جذاب به عنوان چای بابونه مورد استفاده قرار میدهند. مصرف گل بابونه به صورت جوشانده و دمکرده برای برطرف کردن بسیاری از ناراحتیها توصیه میشود. شامپوی بابونه به شرطی که از کیفیت مطلوب برخوردار باشد برای تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش آن استفاده میشود. بابونه، اشتها آور و برطرف کننده ناراحتیهای گوارشی است. مصرف دمکرده بابونه جهت رفع تب، ناراحتیهای عصبی، نفخ معده، دلدرد و سایر ناراحتیهای گوارشی توصیه شده است. دمکرده گل بابونه به عنوان داروی کاهش دهنده فشار خون و اوره خون، ضدعفونی کننده، ضدآماس و در بهبود ناراحتیهای پوستی مؤثر است. ضماد گل بابونه برای پیچخوردگی مچ دست و پا استفاده می شود. گل بابونه برای بانوانی که اختلالات قاعدگی دارند و همچنین برای بانوان باردار جهت جلوگیری از استفراغهای دوره حاملگی مؤثر است. بخور گل بابونه برای رفع درد گوش توصیه شده است (کیانمهر، ۱۳۸۷).
اکیناسه (سرخارگل)
نام علمی: Echinacea purpurea
خصوصیات: گیاهی است چند ساله که ارتفاع آن ۱۲۰-۶۰ سانتیمتر است. این گیاه از یک ساقه عمودی، برگهای تخممرغی شکل و نیزه ای زبر و دندانه دار برخوردار است. ریشه آن افشان بوده و گلهای آن به رنگ بنفش و مخروطی شکل می باشند که در تابستان و اوایل پاییز ظاهر میشوند.
اقلیم مورد نیاز گیاه: این گیاه بومی شرق، مرکز و غرب آمریکا است. به هوای آفتابی نیاز دارد و به خشکی و سرما نیز مقاوم است.
تکثیر این گیاه از طریق بذر میباشد و وزن هزاردانه آن حدود ۵/۳ گرم است. مقدار بذر مورد نیاز جهت تولید نشاء برای یک هکتار زمین، حدود یک کیلوگرم میباشد. فواصل کاشت این گیاه، در حدود ۶۰-۴۰*۳۰-۲۰ سانتی متر و سیستم کاشت و آبیاری نیز به صورت ردیفی است.
دور آبیاری: این گیاه، نسبتاً به خشکی مقاوم است، ولی برای عملکرد خوب نیاز به آبیاری منظم دارد.
نیازهای غذایی اصلی: به کودهای شیمیایی زیاد نیازی ندارد و استفاده زیاد از کودهای نیتروژن موجب ضعیف شدن سیستم ریشهای میشود. کاربرد نیتروژن به میزان ۲۰۰-۱۰۰ کیلوگرم در هکتار، فسفر به میزان ۱۲۰-۱۰۰ کیلوگرم در هکتار و پتاس به میزان ۲۵۰-۲۰۰ کیلوگرم در هکتار کافی است.
روش کاشت : کاشت مستقیم در زمین اصلی و کاشت خزانهای.
زمان مناسب برای کاشت در خزانه: بسته به شرایط منطقه از اوایل تا اواخر بهمن ماه کاشت میگردد.
تیمارهای مورد نیاز جهت برطرف کردن دوره خواب بذر: بدون هر گونه تیماری جوانه می زند. اما سرمادهی به مدت ۴-۱ هفته در ماسه مرطوب در دمای ۵-۰ درجه سانتیگراد درصد جوانه زنی را افزایش می دهد.
طول مدت جوانه زنی بذر، ۱۵-۱۰ روز و مدت زمان لازم جهت انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی، ۷۰-۵۰ روز است. بافت خاک مناسب برای رشد این گیاه، شنی لومی با زهکشی و هوادهی مناسب و pH مطلوب آن حدود ۷ است.
اندامهای مورد استفاده: به ترتیب اهمیت، گل و برگ ها هستند.
زمان برداشت :
۱- برداشت ریشه:در پاییز سال دوم، هنگامی که اندام هوایی گیاه خشک و قهوه ای شد، باید برداشت انجام گیرد و معمولاً از ماشینهای برداشت سیبزمینی برای این کار استفاده میشود.
۲- برداشت برگ: باید در تابستان و درست قبل از باز شدن کامل گلها، برداشت شود و سپس در محلی که کاملاً سایه و دور از نور آفتاب است، خشک گردد.
عملیات پس از برداشت: جدا کردن ساقه های باقی مانده از ریشه و سپس شستن ریشه ها قبل از خشک کردن آنها از مهمترین عملیات پس از برداشت به شمار میروند. خشک کردن باید در دمای ۴۵-۴۰ درجه سانتیگراد انجام شود. میزان رطوبت ریشه پس از خشک شدن باید حدود ۱۰ درصد و میزان مواد خارجی آن کمتر از ۳ درصد باشد.
دقت های لازم در عملیات برداشت: برداشت باید در هوای آفتابی و خشک انجام شود. قبل از برداشت ریشه ها، باید اندام هوایی گیاه از ارتفاع ۵ سانتی متری سطح خاک بریده شود، ضمن اینکه رطوبت خاک نیز زیاد نباشد.
مراقبتهای ویژه در زمان داشت: بلافاصله پس از انتقال نشاء، حتماً باید آبیاری انجام گیرد.
عملکرد: عملکرد ریشه خشک به میزان ۲ تا ۶ تن در هکتار (بر حسب تراکم کاشت). عملکرد برگ خشک به میزان ۲-۱ تن در هکتار و عملکرد کل اندام هوایی به میزان ۱۰-۷ تن در هکتار است.
خواص درمانی: مصرف سرخارگل، سبب تقویت سیستم ایمنی و بهبود زخمها میشود و از عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی و سرماخوردگی پیشگیری میکند (یزدانی و همکاران، ۱۳۸۳).
توت روباهی
نام علمی: Sanguisorba minor.L
توت روباهی، گیاهی چندساله است که تا ارتفاع ۱ متر، رشد نموده و دارای برگهای مرکب و گرد است. ساقه های گل دهنده باریک و منشعب می باشند. این گیاه به سالاد، پنیر و کرههای گیاهی افزوده میشود. علاوه بر این، دارای مصارف دارویی است. گونه دیگری بنام S.anistroides نیز وجود دارد که ازآن، بعنوان دارویی برای درمان دیابت استفاده میشود.
منشاء آن، اروپا و آسیا (S.officinalis)، یا مرکز و جنوب اروپا (S.minor) میباشد. بیشتر، ریشه خشک و گاهی قسمت های هوایی خشک شده، مورد استفاده قرار میگیرد.
موارد استفاده و خواص: ریشه های توت روباهی بعنوان داروی مؤثر برای درمان اسهال و داروی بواسیر شناخته شدهاند. این گیاه برای درمان التهاب های دارای خونریزی در روده بزرگ و خونریزی رحم استفاده میشود. همچنین، بصورت موضعی برای درمان بواسیر، ناراحتیهای مختلف پوستی ( مانند زخم ها، سوختگی ها و اگزما ) و التهاب های مخاطی ( بصورت محلول های غرغره یا مواد موجود در خمیر دندان ) بکار می رود.
در اروپا و چین، بیشترین استفاده طبی از این گیاه، به عنوان بند آورنده خون است و به همین دلیل، بخش اول نام علمی آن به معنی جذب کننده خون می باشد.
عصاره های این گیاه معمولاً در تهیه مرهمها و محلولهای شستشو بکار میرود و بصورت استعمال موضعی مورد استفاده قرار میگیرد (جعفر نیا و همکاران، ۱۳۸۷).

فصل اول

بررسی منابع

بررسی منابع