• 1. 1. استراتژیها: استراتژی(الگو) های ارزیابی

ارزیابی به دو نوع کلی آینده‎نگر و گذشته‌نگر طبقه‎بندی می‎گردد. ارزیابی آینده‎نگر قبل از تهیه برنامه انجام می‎شود و برای تعیین منطقی بودن یا حقانیت برنامه‎ ریزی ایجاد برنامه صورت می‎گیرد و لذا یک ارزیابی آینده‎نگر مشخص می‎کند که آیا مسأله و نیازی وجود دارد که برنامه‎ ریزی برای رفع آن نیاز را ایجاب نماید و این سوال را پاسخ دهد و در صورت عدم اجرای برنامه مورد بحث سازمان با چه پیامدهای منفی مواجه می‎گردد. ارزیابی گذشته‌نگر بر خلاف ارزیابی آینده‎نگر پس از اجرا یا تکمیل برنامه انجام می‎گیرد.

در این قسمت انواع الگوهای راهبردی ارزیابی عملکرد از زاویه نقاط مرجع استراتژیک مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.
الگوی ارزیابی ارزش‎های رقابتی(رابینز)
در این رویکرد، چهار مدل و سنجش اثربخش سازمان‎ها را با یکدیگر تلفیق کرده است که عبارتند از:
مدل سیستم‎های باز. این مدل تاکید بر روی کانون‎های انعطاف پذیری و جذب منابع دارد که درآن اثربخشی برحسب انعطاف ‎پذیری وسایل و امکانات و توانایی جذب منابع تعریف می‎شود.
مدل روابط انسانی. این مدل تاکید بر روی کانون‎های نیروی کار منسجم و ماهر دارد و در آن، اثربخشی برحسب نیروی کار منسجم و ماهر تعریف می‎گردد.
مدل فرآیندهای داخلی. مدلی که بر افراد و کنترل تاکید دارد و انتشار به موقع اطلاعات و ثبات نظم را در ارزیابی اثربخشی سازمان مؤثر می‎داند.
مدل هدف عقلایی. مدلی که تاکید بر روی کانون‎های برنامه ریزی و بهره‎وری دارد که درآن وجود طرح‎ها و برنامه‎ها و کارایی و بهره‎وری بالا به عنوان وسیله و نتیجه، دلیل اثر بخشی سازمان محسوب می‎شود.
بر اساس مدل های فوق وبا توجه دو نقطه مرجع استراتژیک؛ یعنی کانون توجه به داخل وخارج وهمچنین کنترل بازده وفرآیند، چهار راهبرد ارزیابی سازمان به شرح نمودار زیر وجود دارد:
۲۹نمودار ۴-۱۰ الگوی ارزیابی ارزش‎های رقابتی (رابینز)

الگوی ارزیابی بالدریچ
معیارهای ارزیابی یا کانون‎های توجه مدل بالدریچ عبارتند از:
– رهبری
– برنامه ریزی راهبردی
– ارباب‌رجوعان
– منابع انسانی
– فرآیندها
– سیستم‎های عملیاتی و اطلاعاتی مدیریت
– نتایج
معیارهای ارزیابی مدل بالدریچ را بر اساس الگوی نقطه مرجع استراتژیک را می توان به شرح زیرطبقه بندی نمود که بیانگر چهار دسته راهبرد ارزیابی عملکرد می باشد.