امروزه تجربه تحولات کسب و کار در عصر اطلاعات در حال تکامل و توسعه می‌باشد. در این انقلاب (عصر اطلاعات) دو رخداد صورت گرفته است:

اول) استفاده از اینترنت و اینترانت است که یک راه‌کار و شیوه جدید را برای تولید و فروش محصولات موجود آورده است.

دوم) سیاست‌های شرکت‌های بزرگ نسبت به طیف وسیعی از ذینفعان شامل کارکنان، مشتریان، تولید‌کنندگان، سرمایه‌گذاران، عنصر جامعه را به عنوان یک جزء ضرورت ایجاد و رشد طولانی‌مدت برای شرکت را تبدیل نموده است. در حال حاضر اکثریت شرکت‌ها از وضعیت جدید و مسئولیت‌های مرتبط با آن آگاه هستند و تعداد بسیار کمی از آن‌ ها در حال انجام کسب و کار فعالیت با در نظر گرفتن کامل یکپارچگی مواد مربوط می‌شود. و برای بسیاری از شرکت‌ها استفاده از اینترنت و اینترانت صرفاً محدود به انجام تبلیغات برای شرکت‌های بزرگ برای طراحی و ارائه خدمت به مشتری است و رابطه مشتری با سهام‌داران در درجه دوم اهمیت قرار دارد و این موضوع نیز ضروری تلقی نمی‌گردد.(بالارپور، ۲۰۰۲)

بر این اساس و مطابق با نگرش جدید مسئولیت‌های اجتماعی سازمان‌ها رهبران اقتصاد جدید گروهی خواهند بود که آن‌ ها را در ادغام دو مفهوم فناوری ارتباطی جدید (شبکه ها) با ایجاد رابطه جدید با افراد ذینفع متناسب با شیوه های کسب و کار اقدام خواهند نمود و در این ارتباط به موفقیت خواهند رسید. اما ترس از ناشناخته‌های موجود در شرایط کسب و کار مانع بزرگی برای تجارت در وضعیت جدید همراه با ایجاد اطلاعات متناقض و گاه جدی و در نتیجه ایجاد مقررات غلط را به همراه خواهد داشت. (امیدوار،۱۳۸۴، ۱۷۵)

جدول شماره ۲-۲ دیدگاه های مسئولیت اجتماعی سازمان (ماخذ:لانتوس^[۶۳]، ۲۰۰۱)

نوسینده

دیدگاه

چگونگی نقش کسب و کار در جامعه

Albert carr

دیدگاه سوددهی خالص اقتصادی

کسب و کار از استانداردهای اخلاقی نسبت به جامعه برخوردار است و هیچ مسئولیت اجتماعی جز پیروی از قانون ندارد

Milton Friedman

دیدگاه سوددهی معین اقتصادی

کسب وکار باید دارایی سهامدار را به حداکثر برساند، از قانون پیروی کند و اخلاقی باشد (خودداری از کلاهبردار و ‌فریب‌کاری

R.Edward Freemah

دیدگاه آگاهی اجتماعی اخلاقی

کسب و کار باید در مقابل زیان‌های بالقوه فعالیت هایش بر روی ‌گروه‌های مختلف ذی نفع هوشیار باشد

Archie carooll

دیدگاه خدمات اجتماعی بشردوستانه

کسب و کار باید از منافع گسترده اش برای خدمات به جامعه استفاده کند

۲-۱-۸ مدل‌های مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها

به طور کلی مدل‌های مختلفی جهت تبیین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در مقابل ذینفعان وجود دارد ولیکن مسئولیت اجتماعی هر شرکت با توجه به اینکه دارای خصوصیات منحصر به فرد خود می‌باشد و این خصوصیات تأثیرگذار بر دیدگاه‌ها و نحوه عملکرد و استراتژی‌های مسئولیت اجتماعی آن‌ ها می‌باشند. حرکت به سمت نهادینه کردن مسئولیت اجتماعی شرکت در نظام راهبری شرکت‌ها می‌بایست با فرهنگ سازمانی، چشم‌انداز و استراتژی‌های بلندمدت شرکت در یک راستا باشد تا اجرای برنامه های مسئولیت اجتماعی به صورت یک برنامه هزینه‌بر از سوی کارکنان ‌و سهامداران تلقی نگردد. (ماخذ: Lantos; 2001)

۲-۱-۹ مدل پنج بعدی مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها

‌بر اساس این مدل ابعاد ۵گانه که هر بعد دارای شاخص‌های مربوط به خود می‌باشد و به راحتی قابل تطبیق با مدل‌های تعالی سازمانی می‌باشد مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این خصوص توجه به چگونگی اطلاع‌رسانی و تعامل با ذینفعان و چگونگی ارتباطات ذینفعان با شرکت از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد.

شکل ۲-۱ مدل مسئولیت اجتماعی کارول:

این مدل نیز شامل ۴ مرحله است و معتقد است که سازمان‌ها دارای ۴ دسته مسئولیت اجتماعی کلی می‌باشند که آن‌ ها شامل: ۱- مسئولیت اقتصادی، ۲- حقوقی، ۳- اخلاقی، ۴- سایر مسئولیت‌ها می‌باشند.

و هر کدام از مسئولیت‌ها را به تفصیل بیان و مورد توجه قرار می‌دهد از جمله اینکه مسئولیت اقتصادی از مسئولیت‌های اولیه سازمان‌ها می‌باشد که همان مسئولیت سودآوری است و در مسئولیت حقوقی نیز اشاره می‌‌نماید که سازمان‌ها می‌بایست در چارچوب‌های قوانین و مقررات جامعه اقتصادی فعالیت خود را انجام دهند و همچنین در مسئولیت اخلاقی بیان می‌دارد که از سازمان‌ها انتظار می‌رود که ارزش‌ها و هنجارهای جامعه را مد نظر قرار دهند و در نهایت در بحث سایر مسئولیت‌ها اشاره به فعالیت‌های داوطلبانه و انسان‌دوستانه سازمان دارد. (ماخذ: لانتوس، ۲۰۰۱)

۲-۱-۱۰ چارچوب تعیین استراتژی‌های مسئولیت اجتماعی شرکتی:

در این مدل مطابق با نمودارهای مذکور با تبیین فرایند اجرای استراتژی مسئولیت اجتماعی شرکت و مراحل، گزارشات و خروجی‌های آن به صورت سیستماتیک پرداخته‌ایم. در نمودار مذکور مراحل برنامه‌ریزی شرکت جهت اجرای پروژه مسئولیت اجتماعی شرکت با تطابق با ارزش‌های شرکت تبیین و گزارشات لازم از این برنامه ها اخذ و خروجی مربوطه مورد تحلیل قرار خواهد گرفت: (ماخذ: لانتوس، ۲۰۰۱)

ابزارها گزارش‌ها مراحل

ارزش‌های شرکت

راهنما برای گزارش‌دهی مسئولیت‌پذیری اجتماعی

گزارش برنامه عملیاتی

گزارش تعریف نواحی بهبود در چارچوب EFQM

گزارش خود ارزیابی در چارچوب تعالی سزامانی

گزارش انتظارات ذینفعان

گزارش تحلیل وضعیت موجود

آموزش و آگاهی

خودارزیابی از طریق پرسشنامه و درک استنباط

مصاحبه و گفتگو گزارش‌ها

ارتباطات و گزارش

ارزیابی

تعریف چارچوب اجرا

تدوین برنامه عمل

تعریف پروژه های بهبود

ارزیابی عملکرد و تحلیل نقاط کسب

تعهد و آگاهی

شناسایی انتظارات ذینفان

تعیین مسیر حرکت

شناسایی ذینفع

بهبود کاری

تحلیل وضعیت کنونی با نگاه

به نقطه مطلوب

گزارش تطبیق استراتژی‌ها

برنامه‌ریزی

شاخص‌های CSR

۲-۲-۱۱ مسئولیت اجتماعی فردی برای دستیابی به مسئولیت اجتماعی گروهی