۲-۲۸ تأثیر طرح هدفمند کردن یارانه ها بر مصرف آب :

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفت: مصرف آب در کشور پس از اجرای هدفمندی یارانه ها و در هفته اول به طور متوسط در تمام استان های کشور ۵ در صد کاهش داشت اما پیش‌بینی می شود که روند کاهشی مصرف آب در روزهای آینده بیش از این عدد شود.

وی ادامه داد: هنوز مشترکان آب به طور کامل از چگونگی صرفه جویی آب مطلع نیستند ‌بنابرین‏ درآیند نزدیک این وضعیت بهبود پیدا خواهد کرد.

محمد رضا فرزین سخنگوی کارگروه تحول اقتصادی دولت در مصاحبه با این خبرگزاری گفت : در ۹روز نخست اجرای قانون هدفمندی یارانه ها میزان مصرف انرژی در ایران کاهش یافته است.

دولت ایران از ۱۹ دسامبر قانون هدفمند سازی یارانه ها و حذف تدریجی یارانه ها را آغاز ‌کرده‌است. در نتیجه اجرای این طرح قیمت بنزین، گازوئیل، گاز و برق و آب به شدت افزایش یافته و دربرخی موارد پنج برابر شده است. ایران قصد دارد بر اساس برنامه پنج ساله یارانه انرژی را که هرسال ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه بر بودجه تحمیل می‌کند حذف کند . (الهام خامچیان ، ۱۳۹۰)

۲-۲۹ تأثیر هدفمند کردن یارانه حامل های انرژی در بخش صنعت :

هدفمند کردن یارانه ها و آزادسازی قیمت حامل های انرژی برای بخش صنعت کشورمان نه یک تهدید، بلکه یک فرصت برای افزایش کارایی و بهره وری آن ها است . هدفمند کردن یارانه ها در بخش صنعت آثار متعددی دارد اما سه اثر آن بسیار مهم است :

منافع انرژی برای استفاده در بخش تولید آزاد می شود ، ‌به این معنا که صنایع تلاش خواهند کرد ، در موقعیت هایی که محصولات اثرگذار در مصرف انرژی یا محصولات انرژی بر تقاضاها جابه جا می شود . ‌به این معنا که تقاضا برای خدمات امکان پذیر است در مصرف انرژی صرفه جویی کنند .

برای و محصولات پربازده افزایش می‌یابد ، که این یک اثر مثبت است .

یافتن راهکارهایی در جهت کاهش هزینه تولید است .

باید یادآور شد که، غیر از محور یارانه ها که یک وجه دو سویه دارد ، بقیه محورهای طرح تحول برای صنایع یک فرصت محسوب خواهند شد و موجب بهبود فضای کسب و کار می‌شوند . ‌بنابرین‏ هدفمند کردن یارانه ها هم می‌تواند یک فرصت و هم یک تهدید باشد . ( شاکری ،۱۳۸۹ )

۲-۳۰ ملاحظات اجرایی هدفمند کردن یارانه ها :

انتظار بر این است تا با هدفمندسازی یارانه های انرژی، کارایی نظام اقتصادی از طریق آزادسازی قیمت انرژی افزایش یابد، مصرف انرژی بهینه و قاچاق آن کاهش یابد، مخارج عمومی کاهش و عدم تعادل های بودجه ای رفع گردد و شکاف مصرف انرژی بین ‌گروه‌های درآمدی کاهش یابد.

در این میان توجه به برخی ملاحظات و پیش شرط هایی برای موفقیت سیاست هدفمندسازی یارانه ها ضروری است :

تلاش برای کنترل افزایش قیمت ها و تورم.

توجه به شناسایی و پالایش خانوارهای هدف و توجه به برخی تغییرات در وضعیت خانوارها در طول دوره اجرای طرح.

استقرار نظام مناسب پرداخت یارانه نقدی.

کاهش هزینه های اداری و تشکیلاتی هدفمند کردن یارانه ها.

عدم تأثیر منفی شناسایی فقرا از نظر روانی و شخصیتی.

تبیین ابعاد و پیامدهای احتمالی برای مدیران اجرایی

اهداف اصلی این طرح بهبود نظام هدفمند کردن یارانه، بهبود بهره وری تولید و فرایندها، مدیریت مصرف بهینه، استفاده مطلوب از منابع، عدالت، کاهش تورم و افزایش اشتغال است. لذا در تمام مراحل تصویب و اجرا بایستی فرایند را با اهداف سنجید و هر کجا ‌به این اهداف خدشه وارد شد، با تدبیر اصلاح شود.

در بررسی ابعاد لایحه حتماً آثار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی مدنظر گرفته شود، ظرفیت اجتماعی مردم، مهار تورم و آثار هر یک از احکام توسط کارشناسان و نمایندگان محترم مجلس به طور دقیق بررسی و بدون کوچک‌ترین ملاحظه بیان شود.

این طرح دارای مزایا و منافعی مانند مدیریت مصرف، مشارکت مردم در مدیریت منابع ملی، بهبود فرایندها و بهره وری، بسترسازی برای آزادسازی اقتصاد در چارچوب اصل ۴۴ ، ارتقاء مدیریت دولتی و شرکت های دولتی، ایجاد بستر اشتغال به شرط تدوین درست و اجرای درست تر در پی دارد، اما مهمترین بعد یا نقطه منفی این طرح آثار تورمی مستقیم، غیرمستقیم و انتظاری آن است.

لذا از آنجا که لایحه هدفمند کردن یارانه ها بر آن است که دولت اجازه داشته باشد حداکثر ظرف پنج سال قیمت سایر کالاها و خدمات اساسی و همگانی غیرحاکمیتی را حداقل معادل قیمت تمام شده آن ها تعیین کند. این اراده دربردارنده نکات بسیار اساسی و مهمی برای اقتصاد و برای زندگی عادی مردم است که به ضرورت و به صورت گزینشی به بعضی از آن ها اشاره می شود.

توجه به کالاها و خدمات همگانی غیرحاکمیتی.

قیمت تمام شده که آیا قیمت تمام شده حداقل بوده و یا می‌تواند در هر قیمتی بالاتر از آن هم باشد .

قیمت تمام شده کالای اساسی.

مجموعه تحت پوشش نهادهای حمایتی وحفظ کرامت و منزلت انسانی.

آمارهای دولتی و قضاوت های جهانی.

عواملی مؤثر بر دستمزدها.

با توجه به ملاحظات اشاره شده از کلیه دست اندرکاران امر به ویژه مجلس و دولت انتظار می رود تا با توجه به ابعاد و نتایج مثبت و منفی این طرح و نیز ابهاماتی که پیرامون این لایحه وجود دارد توجه لازم را به عمل آورده تا این جراحی بزرگ را با موفقیت به انجام برسانند تا بیم به امید تبدیل شود. ( احمدی ،ماهنامه هدایت ،سال نهم )

۲-۳۱ تاثیر هدفمند سازی بر شهرداری‌ها:

یکی از نهادهایی که به احتمال قوی در معرض نوسانات ناشی ازافزایش قیمتهای حامل های انرژی قرار دارد و نظام مالیش دوچار مشکل خواهد شد شهرداری‌ها می‌باشند لذا هر شهرداری لازم است با بررسی نظام درآمد و هزینه خود مهمترین کانال‌های اثر گذاری افزایش قیمت حامل های انرژی را بر درآمدها و هزینه های خود شناسایی نماید و با مطالعات لازم میزان کاهش درآمد و افزایش هزینه ها را در هر یک از کانال ها محاسبه نماید تا تصویر روشنی از عدم تعادل مالی خود به دست آورد(ع یاوری و ع نصیری،۸۹)

اگر شهرداری را به مثابه یک بنگاه اقتصادی در نظر بگیریم به طور مستقم یا غیر مستقیم، و منفی یا مثبت تحت تاثیر افزایش قیمت نهاده های انرژی قرار می‌گیرد زیرا شهرداری ها به طور متوسط ۳۰ درصد از بودجه خود را صرف حمل و نقل و ساخت و سازهای شهری می نمایند که انتظار می رود این بخش از هزینه ها به صورت مستقیم و منفی بودجه شهرداری را تحت تاثیر قرار دهد و از طرفی بیش از ۵۰ درصد منابع بودجه ای شهرداری از محل درآمد عوارض ساختمانی می‌باشد که بیش از ۸۰ درصد این ردیف درآمدی از محل فروش تراکم می‌باشد و آشکار است که با حذف یارانه های حامل های انرژی و تغییر در قیمت مصالح ساختمانی بازار مسکن تحت تاثیر قرار گرفته و درآمد شهرداری از این موضوع تاثیر می پذیرد.(نعمت اله اکبری و هما جمشیدی،۹۰)