– آزمون میدانی ۱۲ دقیقه دویدن: این آزمون که به آزمون کوپر[۴۰]نیز معروف است، از متداول­ترین آزمون­های میدانی برای ارزیابی آمادگی قلبی- تنفسی محسوب می­ شود. در این آزمون فرد با حداکثر سرعت ممکن خود به مدت ۱۲ دقیقه می دود. مسافت طی­شده در زمان ۱۲ دقیقه محاسبه و با توجه به رکوردها، سطح آمادگی فرد تعیین می گردد(۲۷).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

– آزمون چند مرحله­ ای رفت و برگشت ۲۰ متر: یکی دیگر از آزمون ­های نسبتاً جدید برآورد حداکثر اکسیژن مصرفی برای تمام سنین است که به آزمون لیگر[۴۱] نیز معروف است. دراین آزمون فرد در یک مسافت ۲۰ متری که با علامت یا خط یا مخروط مشخص شده است، به صورت رفت و برگشت می دود. ابتدا سرعت کم است ولی رفته رفته افزایش می یابد تا به حداکثرسرعت برای برآورد حداکثراکسیژن مصرفی برسد. برای تنظیم سرعت در مراحل رفت و برگشت از نوار پخش صدای بوق استفاده می شود که فرد با شنیدن صدای آن باید به یکی از خطوط انتهایی رسیده باشد. آزمون زمانی متوقف می شود که فرد آزمون شونده نتواند سه مرتبه متوالی با شنیدن صدای بوق به خطوط تعیین شده برسد. آخرین سرعت به دست آمده در آزمون برای برآورد حداکثر اکسیژن مصرفی استفاده می شود.
۲-۲-۵-۲. استقامت عضلانی[۴۲]
قدرت یا استقامت عضلانی، به توانایی عضله یا گروهی از عضلات برای اجرای مجموعه ای از انقباض­های تکراری یا تولید نیروی ثابت در یک دوره زمانی گفته می شود(۵). قدرت، یکی از مهم­ترین قابلیت ­های آمادگی جسمانی محسوب می­ شود و قابلیتی است که اگر به طور صحیح در عضلات بدن تقویت شود، پایه­ مناسبی برای دیگر قابلیت های جسمانی است. بسیاری از مشکلات جسمانی و حتی روانی در انسان به آمادگی عضلانی برمی­گردد. کاهش قدرت عضلانی، کاهش استقامت­عضلانی، بی­تعادلی در گروه ­های عضلانی و غیره از جمله عواملی هستند که در بروز مشکلات جسمانی نقش دارند. بنابراین برای داشتن یک زندگی طبیعی و سالم، حفظ حداقل سطح قدرت و استقامت در عضله یا گروه عضلات بدن حائز اهمیت است. این امر باعث جلوگیری از ضعف عضلانی و یا عدم توازن بین گروه های عضلانی شده و تناسب خوبی را در بدن ایجاد کرده، تا اجرای مطلوب حرکات مختلف در بدن میسر شود. بسیاری از دردهای جسمانی، مشکلات مرتبط با ناهنجاری های قامتی، عملکرد خوب و مناسب بدن درکارهای روزانه، کاهش آسیب­دیدگی­ها، افزایش عملکرد ورزشکاران در رشته های ورزشی مختلف، نیازمند تقویت عضلانی بدن است.
قدرت عضلانی رابطه­ نزدیکی با استقامت عضلانی دارد. به طوری که با افزایش قدرت عضلانی، استقامت عضلانی نیز افزایش می یابد. تنها تفاوت این دو در تعداد تکرارها و یا زمان انجام تمرین است. با وجوداین، در استقامت عضلانی، استقامت توانایی برای باقی ماندن است و به مدت زمانی اشاره دارد که فرد بتواند فعالیتی را با شدت معین اجرا کند. دراین رابطه، به فردی دارای استقامت می گویند که زود خسته نشود یا درحین خستگی بتواند به فعالیت خود ادامه دهد. همچنین، ظرفیت هوازی، ظرفیت استقامتی ورزشکار را تعیین می­ کند. یعنی فردی که استقامت قلبی- تنفسی بالایی دارد، می تواند از استقامت عضلانی خوبی نیز برخوردار باشد. بنابراین، استقامت عضلانی برای اجرای بهتر بسیاری از مهارت­ های ورزشی ضرورت دارد. به همین دلیل، یکی از عوامل آمادگی جسمانی به شمار می ­آید. چنانچه استقامت عضلانی، توانایی یک عضله یا گروهی از عضلات برای انجام تعدادی حرکات یکنواخت و یا انقباض نسبتاً طولانی تعریف شود. قابلیت مذکور، معمولاً با شمارش تکرار (مانند دراز و نشست) یا مدت انقباض (کشش بارفیکس در زنان) در حرکتی خاص مورد ارزیابی قرار می گیرد(۲۸).
از نظر تأثیر تمرینات مقاومتی و استقامتی باید توجه داشت که در تمرینات استقامتی، تنها آن دسته از تارهای عضلانی که با فعالیت ورزشی فراخوان می شوند با محرک های تمرینی به سازگاری می­رسند. سازگاری اولیه با تمرینات استقامتی، با نیاز به استفاده­ی بهتر از اکسیژن و افزایش استقامت عضلانی ارتباط دارد. نکته ی جالب توجه آن که هرگونه تغییر در اندازه­ تار نیز می تواند در افزایش عملکرد هوازی تأثیر داشته باشد. همچنین، از تمرینات مقاومتی، همه عضلات صرف نظر از ترکیب نوع تار عضلانی و یا عملکردشان، می توانند در پاسخ به تمرینات مقاومتی بزرگتر شوند. چنین رشدی در اندازه­ کل عضله، در اصل ریشه در افزایش اندازه ی تارهای عضلانی دارد. به طور کلی، تمرینات مقاومتی به هایپرتروفی[۴۳] عضلانی یعنی افزایش حجم عضله یا تارهای تشکلیل دهنده آن منجر می­شوند، در حالی که تمرینات استقامتی به هیچ گونه تغییری منجر نمی شوند یا حتی ممکن است اندازه های تارهای عضلانی را کاهش دهند(۲۶).
۲-۲-۶. آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت[۴۴]
آمادگی جسمانی مرتبط با اجرا یا مهارت به آن بخش از مؤلفه­ های آمادگی جسمانی گفته می­ شود که فرد برای انجام هر چه بهتر مهارت­ های حرکتی و موفقیت در مسابقات و رقابت­های ورزشی به آن نیازمند است. به عبارت دیگر، در این آمادگی­ها جسمانی بر اجرای مؤثر و بهتر مهارت­ های ورزشی تأکید می­ شود و عمدتاً همان آمادگی جسمانی لازم برای هر رشته ورزشی است که معمولاً به آن آمادگی جسمانی اختصاصی نیز گفته می­ شود. مؤلفه های آمادگی جسمانی مرتبط با اجرای مهارت شامل مؤلفه­ های چابکی[۴۵]، انعطاف پذیری[۴۶]، تعادل[۴۷]، هماهنگی[۴۸]، توان[۴۹]، سرعت و زمان عکس­العمل[۵۰] است.
۲-۲-۶-۱. انعطاف پذیری
انعطاف­پذیری به عنوان یکی از قابلیت های مهم آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی است که در بخش مرتبط با اجرا نیز کاربرد فراوانی دارد. عدم انعطاف پذیری حرکت را محدود، سرعت را کاهش و احتمال پارگی عضله را افزایش می دهد. انعطاف پذیری در اصل با حرکات کششی افزایش می یابد. کارشناسان و متخصصان علم ورزش معتقدند برای انجام مطلوب حرکات بدنی و اجرای مهارت های مختلف ورزشی، داشتن انعطاف پذیری یک ضرورت است(۵). همان طور که فقدان انعطاف­پذیری ممکن است منجر به حرکات ناهماهنگ شود که احتمالاً فرد را در معرض آسیب عضلانی قرار دهد. افزایش انعطاف­پذیری نیز قادر است از راه افزایش تعادل و زمان عکس­العمل، عملکرد فرد را افزایش دهد. از عوامل محدود کننده­ انعطاف­پذیری می توان به ساختار استخوانی، چربی­زیاد، وضعیت­پوست، عضلات و تاندون­ها و غلاف­های پیرامونی آنها،، بافت پیوندی احاطه کننده­ مفاصل لیگامنت­های موجود در کپسول مفصل، و نیز سن، جنس و میزان فعالیت اشاره کرد(۲۸).
تمرینات انعطاف­پذیری را به طورکلی به دو مرحله­ عمومی و اختصاصی تقسیم می­ کنند. متخصصین امر ورزش و تربیت بدنی معتقدند که پیش از مرحله­ بلوغ، انعطاف­پذیری باید به صورت همه جانبه، کامل و به شکل عمومی توسعه یابد و مرحله تخصصی شدن به بعد از بلوغ سپرده شود. تفاوت انعطاف­پذیری عمومی و اختصاصی در این است که در بخش عمومی صرف نظر از رشته ورزشی و نیاز اختصاصی تمامی مفاصل و عضلات مربوط در برنامه توسعه قرار می­گیرند. اما در بخش تخصصی، نیازهای بدنی و رشته ورزشی که فرد در آن فعالیت دارد، به شکل ویژه ای تعیین کننده است. به هر ترتیب، به دلیل تأثیر زیاد انعطاف پذیری در جلوگیری از افزایش آسیب ها و مشکلات جسمانی و اینکه ورزشکار با داشتن انعطاف پذیری مطلوب دارای عملکرد بهتری است، برنامه تمرینات انعطاف پذیری همیشه توصیه می شود.
انعطاف­پذیری نه تنها از عوامل مهم آمادگی جسمانی است. بلکه، از آن به عنوان عامل موثری در قابلیت حرکتی افراد نیز نام برده می­ شود. در مجموع، انعطاف پذیری، امری بسیار مهم برای تناسب عمومی بدن است. اگر انعطاف­پذیری بدن کم باشد، انجام سریع و آسان کارهای روزمره و فعالیت­های ورزشی و تفریحی غیرممکن است. انعطاف­پذیری قابل تنظیم است. به نحوی که با یک برنامه­ی منظم تمرینات کششی، به خوبی افزایش و با عدم فعالیت کاهش می­یابد. همچنین، انعطاف­پذیری برای هر مفصلی اختصاصی است. یعنی انعطاف­پذیری خوب یک مفصل دلیلی بر خوب­بودن انعطاف­پذیری دیگر مفصل­ها نمی ­باشد. انعطاف­پذیری خوب برای کل سیستم ماهیچه ای و استخوانی مفید است و از صدمات و کوفتگی جلوگیری می­ کند. از فواید بالقوه­ی انعطاف پذیری می­توان به کاهش موقتی کوفتگی عضلات، رهایی از درد، حفظ حالت مناسب بدن و بدست آوردن احساس راحتی و آرامش روانی اشاره کرد (۳۱).
برای توسعه و گسترش انعطاف­پذیری چندین تکنیک کششی ابداع شده است که هر یک از این تکنیک ها باعث افزایش انعطاف پذیری در عضلات می گردد. تمرینات کششی تمریناتی هستند که با حفظ استحکام مفصل، سعی در بالا­بردن ظرفیت دامنه­ حرکتی آن دارد. سه روش کلی کشش ایستا[۵۱] یا ساکن، کشش پویا یا بالستیک[۵۲] و کشش تسهیل عصبی- عضلانی عمقی[۵۳]PNF)) برای اجرای تمرینات کششی وجود دارد. انجام هر یک از این روش ها، مستلزم دانستن اطلاعات مربوط به آن است تا ضمن جلوگیری از بروز آسیب­ها بتوان به اهداف مورد نظر نیز نائل آمد(۵).
– کشش ایستا: وضعیتی است که عضله تا بالاترین حد ممکن، بدون واردکردن نیرو و فشار کشش داده شود. در حالتی که این کشش به حداکثر خود رسید، یعنی با احساس درد یا سوزش در عضله، برای مدت زمان معین، این کشش ادامه می یابد. کشش ایستا، یکی از مطمئن­ترین کشش­ها است و به نسبت سایر روش ها دارای کارآمدی بالایی است. استفاده از این روش برای مرحله گرم­کردن بدن، مرحله سردکردن و بین فواصل تمرین باوزنه توصیه می­ شود. همچنین، این روش برای افراد مبتدی و کم­تحرک نیز توصیه می­ شود تا از این تکنیک برای افزایش انعطاف­پذیری مفاصل بدن خود استفاده کنند(۲۸).
در کشش استاتیک، هر ماهیچه به آرامی کشیده می شود و ۱۰ الی ۳۰ ثانیه در کشش می­ماند. کشش کمتر از ۱۰ ثانیه و بیش از ۳۰ ثانیه، در میزان انعطاف پذیری تأثیر زیادی ندارد و یا بر تأثیر تمرین نمی­افزاید(۳۱).
–کشش پویا: در این تکنیک، ماهیچه­ها به صورت ناگهانی و در یک حرکت جهشی کشیده می­ شود. کشش پویا، شامل حرکات فعال یا حرکات جهشی و سریع همراه با کشش عضلات تا حد ممکن است. به عبارت دیگر در این تکنیک، از انقباض های پی در پی عضله موافق برای ایجاد کشش سریع در عضله مخالف استفاده می­ شود. کشش پویا به دلیل انقباض­های سریع و کوتاه ایجاد شده، می تواند باعث درد عضلانی شود. به همین خاطر توصیه می­ شود که این حرکات بعد از کمی گرم شدن بدن و پس از تمرینات کششی ایستا انجام شود و تا حد ممکن کنترل شده باشد. انعطاف پذیری پویا فقط مربوط به تغییر حرکت کامل مفصل نبوده، بلکه با نیروهایی که در برابر هر نوع تغییر حرکت مقاومت می کند، سروکار دارد. همچنین، انعطاف پذیری پویا، به ساختار مفصلی، سفتی عضلات و تاندون ها و رباط­هایی که به آن وصل است، بستگی ندارد، بلکه، به عواملی چون قدرت، هماهنگی و مقاومت در حرکت بستگی دارد. تکنیک کشش پویا هرچند در گسترش دامنه ی حرکت مؤثر است، اما به ندرت اجرای آن توصیه شده است(۲۷).
–کشش آسان سازی عصبی- عضلانی عمقی[۵۴]: در این تکنیک از عکس­العمل ایجاد شده در ماهیچه­ها و مفاصل برای تأثیر بیشتر تمرینات استفاده می شود. معمول ترین نوع این تکنیک، نوع انقباض و استراحت است که پیش از کشش عضله آن را منقبض می­ کنند(۳۱). در گذشته، نخستین بار این تکنیک برای درمان بیماران مبتلا به مشکلات عصبی- عضلانی استفاده شد. به تازگی از این روش به عنوان یک تکنیک در تمرینات کششی استفاده می­ شود. تمرینات کششی به روش ، PNF احتیاج به آموزش دارد و انجام آن بدون گذراندن دوره­ های آموزشی لازم، کمی دشوار و ممکن است خطر آفرین باشد. در این روش، علاوه بر کشش عضله، انقباض عضلانی نیز به نوعی مشاهده می­ شود (۵).
هرچند هر سه نوع تکنیک کششی مبتنی بر یک پدیده­ نوروفیزیولوژیک است که مستلزم بازتاب کششی[۵۵] است. ضمناً هرسه نوع، عامل مؤثری برای افزایش دامنه ی حرکت محسوب می شوند، اما کارایی و مصرف انرژی در روش استاتیک بالاتر از دو تکنیک دیگر بوده و خطر آسیب دیدگی و مقاومت در برابر کشش، در تکنیک بالستیک بیشتر از تکنیک های استاتیک و پی. ان. اف می­باشد (۲۸).
۲-۲-۶-۱-۱. ارزشیابی انعطاف­پذیری
برای سنجش میزان انعطاف­پذیری افراد و مفاصل مختلف، از ابزارها و آزمون­های استاندارد شده مختلف استفاده می­ شود. در این رابطه، برای ارزیابی انعطاف­پذیری ایستا به روش مستقیم، از زاویه سنج[۵۶]، انعطاف سنج[۵۷]، یا انحراف سنج[۵۸] بر حسب درجه استفاده می­ شود. در سنجش انعطاف پذیری به روش غیرمستقیم با بهره گرفتن از اندازه­ های خطی مانند خط کش مدرج، مترنواری و جعبه­ی نشستن و رسیدن، میزان انعطاف پذیری را به جای درجه­ حرکت مفصل، به اینچ یا سانتی متر اندازه گیری می کنند. انجمن آمریکایی طب ورزش[۵۹]، در سال ۱۹۹۵ استفاده از آزمون خم کردن تنه را برای سنجش انعطاف پذیری ناحیه­ی کمر و مفصل ران توصیه کرده است.
ضعف عمده­ی آزمون­های میدانی انعطاف ­پذیری این است که طول یا پهنای بخش­های مختلف بدن ممکن است بر اجرای حرکت تأثیر بگذارد. به همین دلیل، هوگر[۶۰](۱۹۸۹) آزمون نشستن و و رسیدن اصلاح شده یا جعبه­ی نشستن و رسیدن را ارائه کرد که در آن ضمن استفاده جعبه­ای به ارتفاع ۳۰ سانتی متر و خط کش مدرج، فاصله­ی بین انتهای انگشتان و جعبه به عنوان امتیاز نسبی تا صفر در نظر گرفته می­ شود. از آزمون­های میدانی دیگر انعطاف­پذیری، «آزمون بلندکردن شانه­ها»، که انعطاف­پذیری تاکننده­های کمربند شانه­ای را می­سنجد. همچنین، «آزمون کشیدگی پوست» مانند «آزمون اصلاح شده شوبر[۶۱]» و «آزمون ساده ی کشیدن پوست» است، که برای ارزشیابی انعطاف­پذیری ناحیه­ی کمر استفاده می­ شود (۲۸).
۲-۲-۶-۲. چابکی[۶۲]
چابکی توانایی تغییر وضعیت و تغییر مسیر حرکت بدن، به صورت دقیق و با حداکثر سرعت ممکن، و بدون از دست دادن تعادل است. اساساً چابکی یکی از قابلیت ­های آمادگی جسمانی مرتبط با اجرا است که در آن فرد با توجه به سرعت و فرم بدن، جهت حرکت را با حفظ تعادل تغییر می­دهد(۲۸). از آنجا که چابکی تغییر وضعیت بدن در حداقل زمان و با حفظ تعادل است، زمانی که فرد نیاز به توقف ناگهانی، تغییر مسیر و شتاب­گیری مجدد داشته باشد، نقش مهم و اساسی چابکی کاملاً مشهود است. عواملی چون قدرت، توان، توان استقامتی، سرعت، عکس العمل، تعادل و انعطاف­پدیری در اجرای هر چه بهتر چابکی نقش موثری دارند. همچنین، از آنجا که کلید پیشرفت چابکی، به حداقل رساندن کاهش سرعت به هنگام تغییر مرکز ثقل بدن است، به همین علت، توان انفجاری، سرعت، تعادل و هماهنگی نقش بسزایی در چابکی دارند(۲۸).
در ارزیابی چابکی معمولاً از آزمون­های مختلف از جمله آزمون تی[۶۳]، آزمون ۶ ضلعی، آزمون
ایلینویز[۶۴] و نیز دو رفت و برگشت ۹×۴ متر استفاده می­ شود. از اصول اجرای تمرینات چابکی بر موارد زیر تأکید شده است:
– برای انجام تمرینات چابکی، بدن باید به خوبی گرم شده باشد.
– از تمرینات چابکی در زمان طولانی استفاده نشود.
– بین هر اجرای تمرین چابکی استراحت کافی در نظر گرفته شود.
– چون که ماهیت تمرینات چابکی سرعت است. بنابراین، توصیه می­ شود که در انتهای جلسه­ تمرین اجرا شود.
– بهتر است سطح آمادگی بدنی افزایش نسبی پیدا کند و بعد از آن، تمرینات چابکی برنامه ریزی شود.
– چون تمرینات چابکی با تغییر جهت­های سریع همراه است. بنابراین، در اجرای آن رعایت اصول ایمنی ضرورت دارد.
۲-۲-۶-۳. سرعت
سرعت، به توانایی اجرای یک حرکت ویژه با سرعت بسیار زیاد گفته می شود. مسافت جابجا شده و زمان، دو عاملی هستند که سرعت را را تعیین می کنند(۲۸). سرعت قابلیتی است که در اکثر رشته های ورزشی، مخصوصا ورزش های تیمی کاربرد دارد. در ورزش هایی هم که عامل تعیین کننده نیست، گنجاندن فعالیت ها و تمرینات سرعتی در برنامه تمرینی، امکان دستیابی به تمرینات با شدت بالاتر را فراهم می آورد. با افزایش سرعت می توان شدت تمرینات را افزایش داد. هر چند به عقیده متخصصان ورزش، ویژگی سرعت ارثی و ژنتیکی است؛ اما با انجام تمرینات سرعتی می توان این قابلیت را توسعه بخشید(۵).
۲-۲-۶-۳-۱. ماهیت حرکات سرعتی
ماهیت حرکات سرعتی و چابکی به چرخه ی کشش- کوتاه شدن[۶۵] وابسته است. این چرخه، ترکیب
عمل برون گردان(طویل شدن عضله همراه با افزایش تنش) و درون گردان(کوتاه شدن عضله همراه با افزایش تنش) است. وقتی یک عمل برون گردان، پیش از عمل درون گردان انجام شود، نیروی تولید شده در عمل درون گردان افزایش می یابد. در واقع عملکرد چرخه ی کشش- کوتاه شدن همانند کش است که ابتدا کشیده و سپس رها می شود. سرعت تبدیل عمل برون گردان به درون گردان مهم است، زیرا با تأخیر بین دو عمل عضلانی، نیروی حاصل از عمل درون گردان افزایش چشمگیری نمی یابد. اگرچه در بسیاری از ورزش ها سرعت خطی اهمیت دارد، ولی اکثر ورزش ها غیر از سرعت خطی، توانایی تغییر سرعت و تغییر جهت ، توانایی واکنش سریع، تواتر حرکتی و زمان عکس العمل نیز دارای اهمیت فراوان است. در هرصورت، لازمه ی تغییر سرعت و تغییر جهت سریع، سرعت چرخه ی کشش- کوتاه شدن عضلانی است. در مجموع، غیر از مکانیسم های عصبی- عضلانی، که سرعت اجرا را تعیین می کند، روندهای سوخت و سازی نیز حائز اهمیت هستند(۲۸).
۲-۲-۶-۳-۲. عوامل موثر در سرعت
عوامل موثر در سرعت به دو عامل ارثی و محیطی تقسیم می شوند: عامل ارث، چیزی است که به صورت ارثی به فرد منتقل می شود و قابل دستکاری نیست. به طور مثال کسانی که از سرعت خوبی برخوردار هستند، قابلیت سرعت به صورت ارثی به آنها منتقل شده است. بنابراین یک فرد سرعتی ذاتاً سرعتی به دنیا می ­آید. بعضی عوامل محیطی نیز وجود دارند که علاوه بر ارثی بودن سرعت، می­توانند در حداکثر سرعت موثر باشند. جنسیت، سن، تیپ بدنی و قدرت از عوامل محیطی هستند.
۲-۲-۶-۴. تعادل[۶۶]
تعادل، توانایی حفظ پایداری در حالت سکون یا در حین حرکت می باشد. از نظر ماهیت، تعادل به توانایی بدن شخص برای تلفیق داده های دیداری با اطلاعات حاصل از مجاری نیم دایره در گوش داخلی و اطلاعات حاصل از گیرنده­های عضلانی بستگی دارد(۵، ۲۸). معمولاً تعادل به دو شکل کلی تعادل ایستا و تعادل پویا قابل مشاهده است.
برای ارزیابی تعادل ایستا معمولاً از آزمون ایستادن روی یک پا (ایستادن لک لک ) استفاده می­ شود که واحد آن ثانیه است. برای اندازه گیری تعادل پویا نیز از آزمون راه رفتن بر روی میله­ی موازنه استفاده می­ شود. در آزمون تعادل ایستا، آزمودنی روی پای برتر می­ایستد و درحالی که پای دیگر را کنار زانوی پای غالب قرار داده، دست ها را به کمر می زند و با شنیدن صدای سوت، پاشنه ی پای برتر را از زمین جدا می­ کند و این وضعیت را بدون جابجایی کف پا، تا حدامکان حفظ می کند. این آزمون حداقل سه بار تکرار می­ شود و بهترین زمان برای ورزشکار منظور و با زمان هنجار مقایسه می گردد(۲۸).
۲-۲-۶-۵. هماهنگی[۶۷]
به طور کلی، نظم و تعادل بین اندام­های بدن حین انجام حرکات را هماهنگی گویند. مهارت هماهنگی یکی دیگر از توانایی­های بارز حرکتی و قابلیت مرتبط با اجرا است. از آنجا که هماهنگی به ارتباط موزون و یگانگی عصبی- عضلانی برای ایجاد یک جریان حرکتی روان اشاره دارد، به همین علت به آن هماهنگی عصبی- عضلانی[۶۸] نیز می گویند. هماهنگی، پیش شرط لازم و ضروری برای یادگیری مهارت ­ها و انجام آن به صورت کامل و بی عیب و نقص است. بدون هماهنگی، رسیدن به مرحله اوج اجرا امکان پذیر نخواهد بود. از این لحاظ، هماهنگی به معنی همکاری حواس، سیستم عصبی و عضلات بدن می­باشد. در هماهنگی، آنچه را که از سیستم عصبی نسبت به یک واکنش صادر شده است، به وسیله عضلات بدن به درستی و بدون حرکت اضافی و صرف انرژی کمتر انجام می­ شود(۵، ۲۸).
برای تقویت هماهنگی در انجام حرکات مختلف، بهترین شیوه تمرین و ممارست در انجام آن مهارت می­باشد. از نظر متخصصان، توسعه و افزایش هماهنگی تاحدی ارثی است و به یک رشد همه جانبه نیاز دارد. در واقع، هماهنگی اصلی­ترین و بارزترین مزیّت کاربرد اصل رشد همه جانبه است. علاوه براین، متخصصان امر ورزش معتقدند که بین قابلیت ­های سرعت، قدرت و استقامت با هماهنگی یک وابستگی و رابطه­ نزدیک و تنگاتنگ وجود دارد؛ یعنی افزایش سطح این قابلیت­ها می ­تواند توسعه و رشد هماهنگی را آسان­تر کند. در مهارت هماهنگی، زمان بندی صحیح دستگاه عصبی برای عملکرد عضلانی بسیار مهم است. خلاصه اینکه، هماهنگی در درجه ی نخست به عملکرد درست و منظم سیستم عصبی مرکزی وابسته است. صحیح و منظم عمل­کردن این سیستم باعث می­ شود تا اجرای مهارت ­ها از نظر زمان و ترتیب و یکسان عمل کردن عضلات درگیر، به درستی انجام گیرد(۲۸).
در ارزیابی از میزان هماهنگی در ورزشکاران از آزمون­های متعدد از جمله تست قابلیت ثبات بدن در حالات و وضیعت های مختلف، تست هماهنگی بین چشم و دست، تست تعادل روی چوب تعادلی و غیره استفاده می شود.
۲-۲-۷. ترکیب بدنی[۶۹]
ترکیب بدن، به مقادیر نسبی ترکیبات گوناگون موجود در بدن گفته می­ شود. به طورکلی، ترکیب بدن به دلیل اینکه با تندرستی افراد سر و کار دارد و در فعالیت­های بدنی نیز روی عملکرد ورزشی مؤثر است، در بخش قابلیت ­های جسمانی مورد مطالعه قرار می­گیرد. زیرا افزایش چربی­بدن و متعاقب آن اضافه وزن و چاقی، علاوه بر اینکه تندرستی را به خطر می اندازد، باعث می­ شود تا فرد در اجرای مطلوب ورزشی خود نیز دچار مشکل شود. پژوهشگران به ­طور معمول از توده­ی بدن سخن به میان می­آورند که بیشتر شامل آب، پروتئین، مواد معدنی و چربی است. اما ترکیب بدن به دو بخش توده­ی چربی[۷۰] و توده­ی بدون چربی[۷۱] تقسیم می­ شود. توده های بدون چربی شامل برخی چربی های ضروری می شود و یک مفهوم بیوشیمیایی است و بیشترین کاربرد را در تحقیقات روی ترکیبات بدن دارد. توده ی چربی یا FM مقدار بیشتری است و تحت تأثیر رژیم غذایی و تمرینات ورزشی می باشد. با این حال، بخشی از کل وزن بدن که از بافت چربی تشکیل شده است، درصد چربی­بدن نامیده می شود. بخش دیگر که شامل عضلات، وترها، استخوان­ها، بافت همبند و غیره است، بافت بدون چربی نامیده می شود(۲۸).
بنابراین، کاربردی ترین تجزیه و تحلیل در مورد ترکیب­بدن، بر پایه­ تقسیم وزن به دو بخش چربی و بدون چربی است. سنتی­ترین روش­های اندازه ­گیری ترکیب بدن، مانند وزن کشی زیر آب و اندازه ­گیری ضخامت پوستی نیز برپایه­ی همین دو عامل بنا شده است. در هرحال افرادی که بطور منظم ورزش می­ کنند درصد چربی پایین­تری دارند. به لحاظ تندرستی، حد معیار چربی بدن که شخص را در معرض خطر بیماری قرار می­دهد، برای مردان مساوی یا بیشتر از ۲۵ درصد و برای زنان مساوی یا بیشتر از ۳۲ درصد است. همچنین توصیه شده است درصد چربی مردان نباید کمتر از ۵ درصد و زنان کم تر از ۸ درصد باشد. زیرا مقدار معینی از چربی برای تندرستی لازم است.
در زمینه­ توزیع چربی در بدن، باید گفت که این توزیع تحت تأثیر عوامل وراثتی و هورمونی است. هرچند چربی در همه سلول­های بدن یافت می­ شود، اما نوع مشخصی از سلول­ها که سلول­های چربی نامیده می شوند، محل ذخیره­ی چربی هستند. همچنین، اگرچه سلول های چربی در همه نواحی بدن قرار دارد، ولی در مردان بیشترین چربی در ناحیه­ی شکم و در زنان بیشترین چربی در ناحیه­ی لگن و ران ها قرار دارد. در هرحال، توزیع چربی در مردان منظم تر از زنان است. در بحث اضافه وزن و چاقی، نکته­ی مهم اینکه، چاقی کودکان، عمدتاً مربوط به هایپرپلازی[۷۲] یا افزایش تعداد سلول­های چربی اما در بزرگسالان مربوط به تغییر اندازه­ سلول های چربی است. شواهد اخیر نشان می دهد که ذخیره­ی زیاد چربی در ناحیه­ی شکم، تندرستی را به خظر می­ اندازد. بدین معنی که چربی اضافی در ناحیه ی شکم، خطر افزایش بیماری قلبی، فشارخون و دیابت شیرین با افزایش محیط کمر نسبت به محیط باسن ارتباط دارد(۲۸).
در عمل، درصد چربی با توجه به جنس و سن افراد و فرمول های تعریف شده تعیین می­ شود. برای مثال، چنانچه در کودکان و نوجوانان دختر مجموع لایه­ های زیرپوستی تحت کتفی و سه سربازویی بیشتر یا کمتر از ۳۵ میلی­متر باشد، به ترتیب از معادلات زیر برای تعیین درصد چربی استفاده می شود(۳۴):
(۱) ۷/۹ + SF 546/0 = درصد چربی دختران
(۲) ۰/۳ + ۲(ΣSF)013/0 – (ΣSF) 33/1 = درصد چربی دختران
۲-۲-۷-۱. اندازه گیری ترکیب بدنی
در ارزیابی ترکیب بدن افراد، توجه به این امر ضروری است که به طورکلی بدن انسان در سه ترکیب عضلانی، لاغر و چاق قابل تقسیم است. زمینه­ اصلی این سه تیپ بدنی به صورت ارث به فرد منتقل می­ شود. بنابراین زمانی که می­خواهیم ترکیب بدنی یک فرد را مورد ارزیابی قرار دهیم، توجه به سه تیپ بدنی یاد شده ضرورت دارد. از آنجا که چربی­اضافی بدن، تندرستی فرد را با مشکل مواجه می­ کند و در فعالیت­های بدنی افزایش چربی عملکرد ورزشی را تحت تأثیر قرار می­دهد، متخصصین و دانشمندان ورزشی معتقدند که در جریان ارزیابی ترکیب بدن، اندازه گیری چربی بدن به مراتب ارزشمندتر از دانستن قد و وزن است. به گونه ­ای که چربی­اضافی بدن بر روی سرعت، استقامت، تعادل و چابکی اثر منفی دارد و در فعالیت­هایی مانند پرش­ها که بدن در فضا حرکت می­ کند، با کاهش عملکرد همراه است. هرچند در بعضی فعالیت ­ها مانند شنا، درصد مناسبی از چربی در اجرای بهتر ورزشی فرد تأثیر مثبت دارد.
در تجزیه و تحلیل درصد چربی بدن، از طریق قرار دادن یک خط کش در نقطه ای روی خط سن در سال­ها مطابق با سن شما و نقطه­ای در خط جمع سه چین پوستی، مطابق با نتیجه تست اندازه گیری می­ شود. بنابراین می­توان درصد چربی فرد را در خط مناسب زنان و مردان قرائت کرد. برای مثال، یک مرد ورزشکار ۲۰ ساله با چین پوستی کل ۴۰ میلی­متر دارای درصد چربی ۱۲ درصد است. یک مرد متوسط دارای ۱۵ تا ۱۷ درصد چربی بدن است، درحالی­که در یک زن متوسط، این میزان ۱۸ تا ۲۲ درصد است.
یکی دیگر از روش­های ساده برای تعیین اضافه وزن یا تعیین وزن مطلوب، محاسبه­ی شاخص توده­ی بدن[۷۳] (BMI) است. در این شاخص، واحد اندازه ­گیری کیلوگرم بر مترمربع می­باشد. بنابراین، در این نوع اندازه گیری وزن مطلوب بدن از تقسیم وزن (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد(برحسب متر) بدست محاسبه می­ شود. برای مثال، شاخص BMI یک فرد با وزن ۷۰ کیلوگرم و قد ۱۷۰سانتی­متر(۷/۱متر)، برابر ۲/۲۴ خواهد بود.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...